از رحمت خدا مایوس نشوید
امام علی علیه السلام فرمودند:
عَجِبْتُ لِمَنْ یَقْنَطُ وَ مَعَهُ الِاسْتِغْفَارُ؛
تعجب می کنم از کسی که از رحمت پروردگار مایوس می شود در حالی که جای استغفار و طلب آمرزش هست!
نهج البلاغه، حکمت 84
شرح حدیث:
یکی از گناهان کبیره یاس از رحمت پروردگار است خداوند تبارک و تعالی خطاب به بندگان گنهکارش کرده که از رحمت مایوس نشوید که من گناهانتان را می بخشم البته در صورتی که توبه و استغفار واقعی باشد.
قُلْ یَا عِبَادِیَ الَّذِینَ أَسْرَفُوا عَلَی أَنْفُسِهِمْ لَا تَقْنَطُوا مِنْ رَحْمَهِ اللَّهِ إِنَّ اللَّهَ یَغْفِرُ الذُّنُوبَ جَمِیعًا إِنَّهُ هُوَ الْغَفُورُ الرَّحِیمُ(1)
بگو: ای بندگانم که بر نفس خویش ظلم کرده اید! از رحمت خدا مایوس نباشید زیرا خداوند همه گناهان را می بخشد او خدای بخشنده و مهربان است در آیه بعد اشاره با استغفار و انابه به درگاه خویش نموده و می فرماید:
وَأَنِیبُوا إِلَی رَبِّکُمْ وَأَسْلِمُوا لَهُ مِنْ قَبْلِ أَنْ یَأْتِیَکُمُ الْعَذَابُ ثُمَّ لَا تُنْصَرُونَ (2)
به سوی او انابه کنید و تسلیم او شوید قبل از آن که عذاب به سراغ شما آید
آنگاه دیگر یاری نخواهید شد.
وَمَنْ یَعْمَلْ سُوءًا أَوْ یَظْلِمْ نَفْسَهُ ثُمَّ یَسْتَغْفِرِ اللَّهَ یَجِدِ اللَّهَ غَفُورًا رَحِیمًا(3)
هر کس کار بدی کند یا به خود ظلم نماید سپس استغفار کند خداوند را بخشاینده و مهربان می یابد.
پس با وجود انابه و استغفار جای ناامیدی نیست و اما فوائد استغفار
1-باعث توسعه رزوی می شود: امام علی علیه السلام فرمود:
الاِستغفارُ یَزیِدُ فِی الرِّزقِ (4) استغفار روزی را زیاد می کند.
2-گشایش و رفع غم می کند: رسول الله علیه السلام فرمود:
مَن اَکثَرَ الاِستِغفارَ جَعَلَ اللهُ لَهُ مِن کُلِّ هَمٍّ فَرَجاً وَ مِن کُلِّ ضِیقٍ مَخرجاً (5)
هر که زیاد استغفار کند خداوند از هر غمی برای او گشایشی قرار دهد و از هر تنگنایی رهایی بخشد.
3-درمان درد گناهان است: همان گرامی فرمود:
لِکُلِّ داءٍ دَواءٌ و دَواءُ الذُّنُوبِ الاِستِغفاُر (6)
هر دردی دارویی دارد و داروی گناهان استغفار است
4-فرح و شادی هنگام رویت نامه عمل: همان بزرگوار فرمود:
مَن اَحَبَّ اَن تَسُرَّهُ صَحِیفَتُهُ فَلیَکثِر فیها مِنَ الاِستِغفارِ (7)
هر کس دوست دارد که نامه اعمالش او را خوشحال کند استغفار آن را زیاد گرداند. موید بیان مولایمان علی علیه السلام در شماره هشتاد و چهارم بیان بعدی حضرت است که به متن و ترجمه آن اکتفا می کنم.
پی نوشت:
1- زمر 53
2- زمر 54
3- نساء 110
4- بحار ج 93 ص 277
5- تفسیر نور الثقلین ج 5 ص357
6- کنز العمال 2089
7- الترغیب و الترهیب ج 2 ص 469
منبع: حدیث زندگی: شرح حکمت های نهج البلاغه، کاظم ارفع، تهران: پیام عدالت،1390.
قُلْ یَا عِبَادِیَ الَّذِینَ أَسْرَفُوا عَلَی أَنْفُسِهِمْ لَا تَقْنَطُوا مِنْ رَحْمَهِ اللَّهِ إِنَّ اللَّهَ یَغْفِرُ الذُّنُوبَ جَمِیعًا إِنَّهُ هُوَ الْغَفُورُ الرَّحِیمُ(1)
بگو: ای بندگانم که بر نفس خویش ظلم کرده اید! از رحمت خدا مایوس نباشید زیرا خداوند همه گناهان را می بخشد او خدای بخشنده و مهربان است در آیه بعد اشاره با استغفار و انابه به درگاه خویش نموده و می فرماید:
وَأَنِیبُوا إِلَی رَبِّکُمْ وَأَسْلِمُوا لَهُ مِنْ قَبْلِ أَنْ یَأْتِیَکُمُ الْعَذَابُ ثُمَّ لَا تُنْصَرُونَ (2)
به سوی او انابه کنید و تسلیم او شوید قبل از آن که عذاب به سراغ شما آید
آنگاه دیگر یاری نخواهید شد.
وَمَنْ یَعْمَلْ سُوءًا أَوْ یَظْلِمْ نَفْسَهُ ثُمَّ یَسْتَغْفِرِ اللَّهَ یَجِدِ اللَّهَ غَفُورًا رَحِیمًا(3)
هر کس کار بدی کند یا به خود ظلم نماید سپس استغفار کند خداوند را بخشاینده و مهربان می یابد.
پس با وجود انابه و استغفار جای ناامیدی نیست و اما فوائد استغفار
1-باعث توسعه رزوی می شود: امام علی علیه السلام فرمود:
الاِستغفارُ یَزیِدُ فِی الرِّزقِ (4) استغفار روزی را زیاد می کند.
2-گشایش و رفع غم می کند: رسول الله علیه السلام فرمود:
مَن اَکثَرَ الاِستِغفارَ جَعَلَ اللهُ لَهُ مِن کُلِّ هَمٍّ فَرَجاً وَ مِن کُلِّ ضِیقٍ مَخرجاً (5)
هر که زیاد استغفار کند خداوند از هر غمی برای او گشایشی قرار دهد و از هر تنگنایی رهایی بخشد.
3-درمان درد گناهان است: همان گرامی فرمود:
لِکُلِّ داءٍ دَواءٌ و دَواءُ الذُّنُوبِ الاِستِغفاُر (6)
هر دردی دارویی دارد و داروی گناهان استغفار است
4-فرح و شادی هنگام رویت نامه عمل: همان بزرگوار فرمود:
مَن اَحَبَّ اَن تَسُرَّهُ صَحِیفَتُهُ فَلیَکثِر فیها مِنَ الاِستِغفارِ (7)
هر کس دوست دارد که نامه اعمالش او را خوشحال کند استغفار آن را زیاد گرداند. موید بیان مولایمان علی علیه السلام در شماره هشتاد و چهارم بیان بعدی حضرت است که به متن و ترجمه آن اکتفا می کنم.
پی نوشت:
1- زمر 53
2- زمر 54
3- نساء 110
4- بحار ج 93 ص 277
5- تفسیر نور الثقلین ج 5 ص357
6- کنز العمال 2089
7- الترغیب و الترهیب ج 2 ص 469
منبع: حدیث زندگی: شرح حکمت های نهج البلاغه، کاظم ارفع، تهران: پیام عدالت،1390.
