پرهیز از دشمنی ها

امام علی علیه‌ السلام فرمودند:

لِرَجُلٍ رَآهُ یَسْعَى عَلَى عَدُوٍّ لَهُ بِمَا فِیهِ إِضْرَارٌ«» بِنَفْسِهِ إِنَّمَا أَنْتَ کَالطَّاعِنِ نَفْسَهُ لِیَقْتُلَ رِدْفَهُ.

امام علی علیه السلام مردی را دیدند که برای ضرر زدن به دشمن خویش تلاش می کند و به خود ضرر می زند به او فرمودند: تو مثل کسی هستی که به خود نیزه ای را فرو می کند تا کسی را که بر پشت او سوار می شود بکشد.

نهج البلاغه: حکمت 288

قرآن سفارش می کند که:
وَلاَ تُلْقُواْ بِأَیْدِیکُمْ إِلَی التَّهْلُکَهِ؛
با دست خویشتن خود را به هلاکت نیندازید.(1)

در جبهه جنگ باید روی موازین نظامی جنگید. بدون اجازه فرمانده به دشمن حمله نکرد بعضی برای انتقام جویی گاهی گوش به حرف فرمانده نمی دهند و خود عمل میکنند پیشروی های نابجا انجام می دهند عوض آنکه دشمن را از پای در آورند خود را به هلاکت می اندازند. در میدان رزم همیشه باید عقلانیت بر احساسات غالب باشد که در غیر اینصورت بعضی خود را بی حساب به کشتن می دهند و تفاوت بین شهادت و خودکشی تفاوت بهشت و جهنم است.

در مواقعی ایجاب می کند با دشمنی که دست از جنگ می کشد اعلان خاتمه خصومت شود جز با ستمکاران و آنانی که سر ستیز دارند.

وَقَاتِلُوهُمْ حَتَّی لاَتَکُونَ فِتْنَهٌ وَیَکُونَ الدِّینُ لِلّهِ فَإِنِ انتَهَواْ فَلاَ عُدْوَانَ إِلاَّ عَلَی الظَّالِمِینَ؛
با دشمنان بجنگید تا فتنه ای وجود نداشته باشد و دین مخصوص خداوند گردد و اگر از فتنه دست کشیدند دشمنی جز بر ستمکاران روا نیست.(2)

شرح ابن میثم
وجه شبه همان قصد اذیت دیگرى است به وسیله اى که باعث آزردن خویشتن است.(3)

پی‌نوشت‌ها:
1- سوره بقره، آیه 195
2- سوره بقره، آیه 193
3- ترجمه شرح نهج البلاغه ابن میثم، ج 5، ص 668

منبع: حدیث زندگی: شرح حکمت های نهج البلاغه، کاظم ارفع، تهران: پیام عدالت، 1390.