علل مشکل رفتاری کودکان

ویژگی های ژنتیک از والدین به فرزندان منتقل می شود.
 

چکیده: بسیاری از والدین در سراسر جهان با برخی از مشکلات رفتاری کودکان‌شان دست به گریبان هستند، اما همیشه راه چاره‌ای هست، اول باید این رفتارهای مخرب را بشناسید. علل آن را بررسی کرد تا بتوان آن ها را مدیریت کرد. با ما همراه باشید.

 تعداد کلمات 798 / تخمین زمان مطالعه 4 دقیقه

 

می توانیم علل مشکلات رفتاری کودکان را به سه دسته تقسیم کنیم:
 

 عاملی که قادر به تغییر دادن آن نیستیم؛ زیرا کودک با آن متولد می شود؛ مانند رنگ چشم و رنگ مو. بعضی از بچه ها پرتحرک، ناآرام، کنجکاو، پرحرف و... هستند؛ ولی بعضی دیگر، آرام، منطقی و حرف شنو هستند. حتی گاه در یک خانواده، گرچه بچه ها در یک محیط بزرگ شده اند، با هم متفاوت اند.
در نظر بگیرید که شما کودکی شلوغ، ناآرام، پرتحرک و با رفتارهایی بدون فکر و ناگهانی دارید که لحظه ای آرام و قرار ندارد. این کودک ممکن است به اختلال بیش فعالی مبتلا باشد. در این مورد، به درمان و مداخله روانپزشک و روان شناس کودک نیاز است. بعضی از رفتارهای این کودک ممکن است فقط با دارو بهتر شود و به روش تربیتی شما بستگی ندارد. البته برخی رفتارهای این کودک، در محیط نامناسب تشدید می شود؛ مثلا این بچه، مستعد یادگیری رفتارهای منفی و پرخاشگرانه است؛ پس اگر شما عصبانی و پرخاشگر باشید، او را تنبیه بدنی کنید، کتک بزنید و ناسزا بگویید، کودک شما هم پرخاشگر، مضطرب و افسرده خواهد شد؛ بنابراین می بینید که سرشت و محیط در تعامل با یکدیگرند. شما به همین منوال می توانید کودک گوشه گیر خود را گوشه گیرتر یا کمی اجتماعی تر کنید یا کودک وابسته خود را وابسته تر یا کمی مستقل تر کنید.
وقتی کودکان به دنیا می آیند، ویژگی هایی را با خود می آورند و چنانچه در محیطی مناسب قرار گیرند، صفات ذاتی و سرشتی منفی آنها، اندکی تعدیل می شود؛ اما در سرشت و ذات کودک، تغییرات کلی نمی توان داد؛ البته می توان ویژگی های ذاتی را پیش از شکل گیری آنها کنترل کرد، آن هم با همسرگزینی مناسب، توجه به نحوه بسته شدن نطفه - با توجه به شرایط ذکر شده در منابع دینی -، فراهم کردن شرایط مناسب برای همسر در دوران بارداری، و تغذیه درست با شیر مادر.
 

 فرق است بین کودکی که در خانواده ای آرام و قانونمند زندگی می کند؛ والدینش به او عشق می ورزند؛ با توجه به نیازهای او توانایی هایش را تقویت می کنند؛ از تنبیه بدنی و آزار کلامی او می پرهیزند، نسبت به کودکی که در محیطی زندگی می کند که استرس های ناگهانی و گوناگون، خانواده را به آشوب و بحران دچار کرده است؛ والدین با هم جنگ و دعوا دارند؛ فرزند خود را کتک میزنند؛ به نیازهای او بی توجه هستند و..... .
محیط خانواده می تواند صفات سرشتی نامطلوب را تعدیل یا تشدید کند. شما می توانید با تغییراتی که در روش ها و الگوهای تربیتی خود می دهید، رفتارهای اجتماعی و مناسب کودک خود را بیشتر کرده یا رفتارهای غیراجتماعی و منفی او را کاهش دهید.
بنابراین با توجه به همین امر، در روایات توصیه شده است که والدین نباید در مقابل فرزندان رفتار ناشایست انجام دهند یا اینکه جایی دیگر در کلام اهل بیت (علیهم السلام) آمده است که فرزندان در صورتی حفظ می شوند که والدین آنان حفظ شوند.[1]
 

 حتما برایتان اتفاق افتاده است که گاه نگران تأثیر منفی فیلم های جنایی و پلیسی تلویزیون بر کودک خود باشید یا از اینکه کودک شما با شخصیت های خشن کارتونی و رایانه ای همانندسازی می کند یا از دوست ناباب خود الگو می پذیرد، واهمه دارید و در نتیجه تصمیم می گیرید او را از تمام این ارتباطات منع کنید. یا محله خود را عوض کرده اید تا فرزند شما از فرهنگ حاکم بر آن محله، تأثیر نگیرد. بی گمان کودکان و نوجوانان از رسانه ها (تلویزیون، ماهواره، اینترنت، مجله، کتاب و...) دوستان، محیط مدرسه، معلمان، شخصیت های هنری و ورزشی و جامعه الگوبرداری می کنند و تأثیر می پذیرند.
اگر کودکی بیش فعال، آموزگاری کم حوصله، کج خلق و سخت گیر داشته باشد، علاقه او به درس و رفتن به مدرسه کاهش می یابد.
البته مسلما بسیاری از شخصیت مثبت معلم خود الگوبرداری کرده اند. در جامعه ما، همواره کسانی بوده اند که ما را در مواقع بحرانی راهنمایی کرده اند یا در شکل گیری شخصیت و رسیدن به هویتی مستقل یاری داده اند؛ بنابراین جامعة مطلوب نیز میتواند تأثیرات بسیار مثبتی بر رفتار کودک داشته باشد. شاید به همین دلیل طبق روایات، یکی از حقوق فرزند بر گردن پدر این است که او را در جایگاهی نیکو قرار دهد.
 
منبع: کتاب «تنبیه؛ آری یا خیر؟! (شیوه های اصلاح رفتار کودکان)»
نویسنده: مجید همتی

پی نوشت :