مهارت افزایش صبر و بردباری در زندگی (بخش دوم)

مسئله انتظار گشایش در امور، نقش بسیار مهمی در امیدواری انسان دارد.
 

 چکیده : در برخورد با مشکلات زندگی، مردم به دو دسته تقسیم می شوند: گروهی که سختی های زندگی را پایان ناپذیر می دانند، ناامید می شوند و نا امیدی، عامل بسیار مهمی در افزایش تنیدگی است اما گروهی که به اصل پایان پذیری سختی ها توجه می کنند، شکل گیری انتظار گشایش در آنها، سبب کاهش تنیدگی و فشار روانی ایشان خواهد شد. 

تعداد کلمات 1071 /  تخمین زمان مطالعه 5 دقیقه

یکی از راهکارهای افزایش صبر و  بردباری در برابر مشکلات زندگی، اطمینان به پایان یافتن دوران سختیها است. بر همین اساس، مهار و مدیریت کردن موقعیت ناخوشایند و در انتظار فرارسیدن دوران خوشایند بودن، یک مهارت مهم محسوب میشود.
یکی از ویژگی هایی که برخی افراد، در موقعیت ناخوشایند دارند، «پایدارپنداری سختی ها» است. وقتی حادثه تلخی رخ می دهد، تصور ما بر این است که هیچ گاه، پایانی نخواهد داشت.در چنین موقعیتی، همه ما آینده را با مقیاس حال ارزیابی می کنیم. این در حالی است که «پایان پذیری»، از اصول مسلّم و قطعی سختی هاست.
روزی پیامبر خدا روبه روی دیواری نشسته بود که سوراخی در آن بود.به سوراخ اشاره کرد و خطاب به یاران خود فرمود: لَوْ جاءَ الْعُسْرُ فَدَخَلَ هذَا الْجُحرَ لَجاءَ الْیُسْرُ حَتّی یَدخُلَ عَلَیْهِ فَیُخْرِجَهُ. 
اگر سختی بیاید و داخل این سوراخ شود، هر آینه، راحتی می آید تا اینکه وارد می شود و آن را بیرون می کند.
برخی می گویند که پیامبر پس از این سخن، این آیه را تلاوت فرمود: فَأِنَّ مَعَ الْعُسْرِ یُسْراً أِنَّ مَعَ الْعُسْرِ یُسْرا. (انشراح:5و6)
همانا با سختی، راحتی است؛ پس همانا با سختی، راحتی است.
بر پایه همین اصل است که پیامبر می فرماید: «مَعَ کُلِّ تَرْحَهٍ فَرحَهٌ؛ همراه هر دشواری ای، خوشحالی است» معنا پیدا می کند؛ زیرا اگر سختی ها پایان پذیرند، پس باید منتظر گشایش بود. با توجه به آنچه بیان شد، مسئله انتظار گشایش، نقش بسیار مهمی در امیدواری انسان ها دارد. کسی که سختی ها را پایان ناپذیر بداند، ناامید می شود و ناامیدی، عامل بسیار مهمی در افزایش تنیدگی است، ولی اگر به اصل پایان پذیری سختی ها توجه شود، انتظار گشایش شکل می گیرد و همین، سبب کاهش تنیدگی و فشار روانی خواهد شد.

به همین سبب، اسلام به مسئله در انتظار گشایش بودن، بسیار توجه می کند. پیامبر خدا صلی الله علیه و آله انتظار فرج را عبادت و بلکه برترین عبادت ، برترین جهاد و برترین عمل می داند.
توضیح اینکه انتظار فرج، به جهت دمیدن روح امیدواری، خود، فرج و گشایش به شمار می رود. امام سجاد علیه السلام می فرماید: اِنْتِظارُ الْفَرَجِ مِنْ أَعْظَمِ الْفَرَجِ؛ انتظار گشایش، از بزرگ ترین گشایش هاست. 
شاید بتوان ناامیدی را بزرگ ترین تنیدگی و سخت ترین تنگناها دانست. ازاین رو، رسیدن به مرحله انتظار گشایش که نشانه روح امیدواری است، خود، بزرگ ترین گشایش به شمار خواهد رفت و به همین سبب، امام علی علیه السلام می فرماید: «تَوَقُّعُ الْفَرَجِ إحْدَی الرَّاحَتَیْنِ؛ انتظار گشایش، یکی از دو آسایش است.» 
یک آسایش، رسیدن به دوران خوشایند است و آسایش دیگر، خروج از تنگنای ناامیدی و رسیدن به امیدواری است که با انتظار گشایش، تأمین می شود.
 

در بسیاری موارد، ممکن است سختی ها روندی فزاینده را بپیمایند.این مسئله ممکن است به سبب افزایش شدت حادثه ها یا به سبب کاهش توان تحمل باشد.گاهی شدت حادثه ها افزایش می یابند و گاهی چون توان کاهش می یابد و انسان فرسوده می شود، سختی ها دشوارتر به نظر می آیند.مهم این است که وقتی سختی ها به نهایت خود برسند، گشایش آغاز می شود و دوران خوشایند فرامی رسد، مانند قله کوه که وقتی به بلندی آن می رسیم، سراشیبی آن فرامی رسد.از پیامبر اعظم صلی الله علیه و آله نیز چنین نقل شده است: «أَضیَقُ الَأمْرِ أدْناهُ مِنَ الْفَرَجِ؛ تنگ ترین کار، نزدیک ترین آن به فرج است.» 
 روزی زنی نزد امام صادق علیه السلام آمد و گفت: ای پسر پیامبر خدا! پسرم به مسافرت رفته و غیبت او طولانی شده و اشتیاقم به دیدن او شدت یافته است.برایم دعا کن.حضرت به وی فرمود: «بردبار باش.» زن رفت و بردباری پیشه کرد.بعد از چند روز، بازگشت و از وضع خود، شکایت کرد و حضرت به وی فرمود: «بردبار باش.» او چنین کرد و برای مرتبه سوم، بازگشت و از طولانی شدن غیبت فرزندش شکایت کرد.حضرت به وی فرمود: «آیا به تو نگفتم بردبار باش؟» زن به حضرت گفت: ای پسر پیامبر خدا! تا چه اندازه صبر کنم.به خدا سوگند! صبرم تمام شده است.در این هنگام، حضرت به وی فرمود: «به منزل خود بازگردکه خواهی دید فرزندت از سفر برگشته است».
زن رفت و با کمال شگفتی دید که فرزندش از سفر برگشته است.نزد حضرت بازگشت و گفت: ای پسر پیامبر خدا! بعد از پیامبر خدا، وحی بر تو نازل شده است؟ حضرت فرمود: لا وَلکن عِنْدَ فَناءِ الصَّبرِ یَأْتِی الْفَرَجُ.فَلَمّا قُلْتِ: قَدْ فَنِیَ الصَّبْرُ عَرَفتُ أَنَّ اللّهَ قَدْ فَرَّجَ عَنْکِ بِقُدُومِ وَلَدِکِ. 
نه، ولی هنگام تمام شدن صبر، گشایش می آید. ازاین رو، وقتی گفتی: صبرم تمام شده است، دانستم که خداوند با آمدن فرزندت، گشایش تو را رسانده است.

منبع: پسندیده، عباس، (1392)، شادکامی از دیدگاه پیامبر اعظم، موسسه انتشارات کتاب نشر.