چگونه بخوریم تا سالم بمانیم؟ (بخش اول)

چکیده: نوع تغذیه و نیز روش آن، در سلامتی نقش بسیار مهمی دارد. افرادی که به سبک غذاخوردن خویش اهمیت نمی دهند و نیز هر آنچه که در مقابل دیدگانشان قرار می گیرد را بدون در نظر گرفتن آداب آن، تناول می کنند، آنچه از دست خواهند داد سلامت جسم و به مرور سلامت روانشان هست. در این نوشتار به بیان کلیاتی از آداب غذا خوردن از روایات اهل بیت (علیهم السلام) می پردازیم. با ما همراه باشید.

تعداد کلمات 1269 / تخمین زمان مطالعه 7 دقیقه

شاید دیده و یا شنیده اید که افرادى با داشتن سرمایه ى بسیار و بهره مندى از همه گونه امکانات رفاهى و استفاده از انواع غذاهاى رنگارنگ، از نعمتى بزرگ یعنى سلامتى محرومند و به همین دلیل از زندگى خود لذتى نمى برند! و بالعکس افرادى با خوردن غذایى معمولى و ساده در کمال صحت و سلامت عمرى طولانى مى کنند و از زندگى خود لذت مى برند. به راستى رمز و راز سلامتى در چیست؟
عده اى چنین تصور مى کنند که سلامتى فقط با خوردن غذاهاى گوناگون که سرشار از ویتامین ها، پروتئین ها، مواد معدنى و... باشد بدست مى آید. حاصل آنکه چنین نیست و آنچه مهم است چگونه خوردن است نه چه چیز خوردن!
درست خوردن تاءثیر به سزائى در سلامتى شما دارد و شما را از دچار شدن به بیماریهاى مختلف و امراض گوناگون مصون نگاه مى دارد.
آنچه در این کتاب مى خوانید نکته هاى مهمى است که همه ما براى سالم ماندن و خوب زندگى کردن به دانستن آن نیازمندیم.
این نکته ها که برگرفته از کلمات گهربار ائمه معصومین (علیهم السلام) مى باشد در برگیرنده سه محور مهم در آداب غذا خوردن است:
1 - آدابى که پیش از غذا خوردن باید رعایت نمود.
2 - آدابى که به هنگام غذا خوردن باید رعایت نمود.
3 - آدابى که پس از غذا خوردن باید رعایت نمود.
لطفا با دقت این نکته ها را بخوانید و به آن عمل کنید تا همیشه جسمى سالم و روحى شاداب داشته باشید و بدانید همیشه پیشگیرى بهتر از درمان است.

غذاى خود را با نام خدا آغاز کنید.
امام على (علیه السلام) فرمودند: به هنگام غذا خوردن خداى را یاد کنید و از بیهوده گوئى اجتناب نمائید زیرا که طعام نعمت و رزقى از خداوند است و بر شماست که در آن خداى را یاد کرده و شکر گوئید. (فروع کافى، ج 6، ص 296)

ابتداى غذا، کمى نمک بخورید.
حضرت على (علیه السلام) فرمودند: در شروع به غذا خوردن، نمک بخورید، اگر مردم مى دانستند نمک چه خاصیتى دارد هر آینه به جاى داروهاى مجرب دیگر آن را انتخاب مى کردند. (طب الائمه، ص 70)

خوب است غذا را با سرکه شروع کنید.
محمد بن على گوید: مردى در خراسان خدمت امام رضا (علیه السلام) بود. غذایى براى آن حضرت آوردند که با آن سرکه و نمک بود. آن حضرت آغاز غذا را با سرکه شروع کردند، آن مرد گفت: قربانت گردم، شما به ماها امر کردید با نمک شروع کنیم! آن حضرت فرمودند: این مثل آن است، بدرستى که سرکه ذهن را قوى و عقل را زیاد مى کند. (طب و درمان، ص 140)

دست هایتان را قبل و بعد از غذا بشوئید.
امام على (علیه السلام) فرمودند: شستن دست ها قبل از غذا، رزق را زیاد مى کند، لباس ها را از آلودگى حفظ مى نماید و چشم را تقویت مى کند. (خصال، ص 612)

کمتر غذا بخورید تا کمتر بیمار شوید.
امام على (علیه السلام) فرمودند: خوراکت را کم کن تا بیمارى تو کم گردد. (غررالحکم، ج 1، ص 114)

کمتر غذا بخورید تا سبکتر باشید. رسول گرامى اسلام (صلى الله علیه و آله) فرمودند: محبوبترین شما در پیشگاه خدا آنکس است که کم خوراکتر و سبکتر باشد. (کنز العمال، ج 15، ص 261)

در غذاخوردن میانه رو باشید. امام صادق (علیه السلام) فرمودند: هرگاه مردم در خوراک خود میانه رو باشند، بدن هایشان پایدار و محکم است. (سفینة البحار، ج 2، ص 79)

سعى کنید سبک و متعادل غذا بخورید. امام کاظم (علیه السلام) فرمودند: تدبیر غذایى و رژیم خوراکى این نیست که اصلا چیزى نخورى ولکن رژیم این است که چیزى بخورى اما سبک. (وسائل الشیعه، ج 17، ص 183)

از پرخورى بپرهیزید تا هوشیار بمانید. رسول گرامى اسلام (صلى الله علیه و آله) فرمودند: پرخورى موجب از بین رفتن و نابودى هوشیارى و زیرکى است. (مستطرف، ج 1، ص 180)

از پرخورى بپرهیزید تا تندرست بمانید. امام على (علیه السلام) فرمودند: یا کمیل! شکمت را از خوراک پر مکن، براى آب هم جا بگذار و براى هوا هم قرار بده تا اشتها دارى دست از خوراک بردار، اگر این کارها را انجام دادى خوراک بر تو گوارا گردد، همانا تندرستى با کم خوردن و کم نوشیدن است. (تحف العقول، ص 66)

از خوردن غذایى که بدان اشتها ندارید، بپرهیزید. رسول گرامى اسلام (صلى الله علیه و آله) فرمودند: بر حذر باش از آنکه، بخورى آنچه را اشتها ندارى که باعث حماقت و نادانى مى گردد. (لئالى الاخبار، ش 2)

از همیشه سیر بودن بپرهیزید. امام على (علیه السلام) فرمودند: از همیشه سیر بودن و بسیار خوردن بپرهیزید که این کار بیمارى ها و رنج ها را بر مى انگیزاند. (غررالحکم، ج 51، ص 151)

از غذاى حرام دورى گزینید. رسول گرامى اسلام (صلى الله علیه و آله) فرمودند: هر که لقمه اى از حرام بخورد تا چهل شب نمازش مقبول نگردد و تا چهل روز دعایش مستجاب نشود و هر گوشتى که از حرام بروید، آتش به آن سزاوارتر باشد. (بحارالانوار، ج 66، ص 314)

از خوردن غذا داغ اجتناب نمایید. امام على (علیه السلام) فرمودند: غذاى گرم را وا نهید تا سرد شود زیرا، براى رسول اکرم (صلى الله علیه و آله) غذا حاضر کردند (ایشان) فرمودند: وا نهیدش تا سرد شود و قابل خوردن گردد، که خداى عزوجل آتش به ما نمى خوراند و برکت در غذاى خنک است. (فروع کافى، ج 6، ص 322)

بهتر است در جمع غذا بخورید. پیامبر گرامى اسلام (صلى الله علیه و آله) فرمودند: محبوبترین خوراکى در پیشگاه خدا چیزى است که دست ها بر آن زیاد باشد. (خورنده ى آن بسیار باشد.) (نهج الفصاحة، ص 15)

در ظروف آب و غذا فوت نکنید. امام صادق (علیه السلام) فرمودند: دمیدن در ظرف آب و غذا و در محل سجده مکروه است. (خصال، ص 158)

مستمندان را هنگام خوردن غذا رد نکنید. امام على (علیه السلام) فرمودند: چون سفره ى غذا گذارده شد و سائل و مستمندى از راه رسید او را رد نکنید. (محاسن برقى، ص 423)

شب، حتما شام بخورید ولو به اندازه لقمه ای باشد. امام رضا (علیه السلام) فرمودند: شب حتما غذا بخورید، اگر چه مقدار کمى نان باشد، چون باعث قوت جسم مى شود. (طب الائمه، ص 65)

غذا را خوب بجوید و در خوردن هرگز شتاب نکنید. امام صادق (علیه السلام) فرمودند: غذا خوردن را طولانى کنید، زیر لحظات آن از عمرتان محسوب نمى شود. (سفینة البحار، ج 1، ص 27)

سعى کنید هنگام راه رفتن چیزى نخورید. امام صادق (علیه السلام) فرمودند: در هنگام راه رفتن چیزى نخورید، مگر آنکه مجبور باشید. (روضة المتقین، ص 524)

بر روى سفره ى غذا سبزى را فراموش نکنید. پیامبر گرامى اسلام (صلى الله علیه و آله) فرمودند: سفره هاى خودتان را با سبزى ها بیارائید، زیرا انواع میکروب ها را نابود مى سازد. (طب النبى، ص 3)

بهتر است غذاهاى ریخته شده بر روى سفره را بخورید. حضرت على (علیه السلام) فرمودند: امورى موجب رزق و روزى انسان مى شود: (که از جمله ى آن امور) - خوردن غذاهاى ریخته شده بر سر سفره است. (طب و درمان، ص 49)