چکیده: اگرچه روز ولادت بزرگ بانوی جهان اسلام حضرت زینب کبری(س) به عنوان روز پرستار نام‌گذاری شده است، اما پرستاری، به‌عنوان نمونه ای از فضائل و ویژگی های برجسته ایشان می باشد که می تواند برای تمام زنان عالم الگو واقع گردد. ایشان برای زنان عالم در نسل های بعد از خود، گلچینی از صفات و ویژگی های والا را به یادگار گزاردند که رعایت آن موجب دستیابی به اوج کمالات انسانی خواهد بود.
تعداد کلمات: 1083 / تخمین زمان مطالعه 6 دقیقه

مقدمه

انسان فطرتاً جویای کمال است. از آنجا که دانش بشر برای شناخت مسیر فضائل و کمالات و وظایف خود بسیار ناکارامد می باشد، مراجعه به سبک زندگی الگوهایی پاک و وارسته و پیاده سازی آن در زندگی روزمره امری بسیار کارامد تلقی می گردد.
یکی از شخصیت های وارسته تاریخ اسلام، حضرت زینب کبری(س) می باشند. ایشان فرزند سوم حضرت زهرا(س) و در پنجم ماه جمادی الاول در مدینه متولد شدند. زندگی سراسر فراز و نشیب این بزرگوار که مملو از موقعیت های حساس و خطیر است، می تواند به‌عنوان بهترین سرمشق برای زندگی زنان مسلمان قرار گیرد. زیرا بهترین الگو آن است که بتوان در شرایط مختلف از آن بهره برد و زندگی زینب کبری(س) با توجه به حوادث فراوانی که در آن رخ داده است، می‌تواند سرمشقی برای شناسایی وظایف در موقعیت های مختلف زندگی قرار گیرد.

ویژگی‌های زن نمونه

1- ولایت مداری: گرچه امام حسین(ع) برادر زینب کبری(س) بودند، اما نباید حمایت و عاطفه و فداکاری های زینب کبری(س) را به حساب حمایت از برادر نوشت. زیرا ایشان فرزندان خود را نیز در واقعه کربلا به همراه خود آورده بودند و می دانیم مهر مادری از قوی‌ترین عواطف در جهان آفرینش است و مادر حاضر است برای فرزند خود از همه چیز بگذرد، اما حضرت زینب(س) فرزندان خود را که بسیار برایشان عزیز بودند، فدای راه امام زمان خویش کردند. بنابراین رفتار ایشان صرفاً حمایت خواهر از برادر نبوده است و در راه عمل به دین خود و خدمت به امام زمان خویش از همه داشته های خود گذشتند.

2- عبادت: پیامبر خدا(ص) در اهمیت عبادت فرمودند: «أَفْضَلُ‏ النَّاسِ‏ مَنْ‏ عَشِقَ‏ الْعِبَادَةَ فَعَانَقَهَا وَ أَحَبَّهَا بِقَلْبِهِ وَ بَاشَرَهَا بِجَسَدِهِ وَ تَفَرَّغَ لَهَا فَهُوَ لَا یُبَالِی عَلَى مَا أَصْبَحَ مِنَ الدُّنْیَا عَلَى عُسْرٍ أَمْ عَلَى یُسْر»[1] برترین مردم کسی است که عاشق عبادت شود ... و خویشتن را وقف آن گرداند پس چنین شخصی را باکی نباشد که دنیای او به سختی گذرد یا به آسانی. به یقین مصداق بارز این کلام پیامبر(ص) عقیله بنی هاشم(س) بوده است.
حضرت امام سجاد(ع) فرمودند: «إنّ عمّتی‏ زینب‏ کانت‏ تؤدّی‏ صلواتها من قیام، الفرائض و النوافل عند سیر القوم بنا من الکوفة إلى الشام، و فی بعض المنازل کانت تصلّی من جلوس‏»[2] همانا عمه ام زینب همه نمازهای واجب و مستحب خود را در طول مسیرها از کوفه به شام ایستاده می خواند و در بعضی منزل‌ها نشسته خواند و آن هم بجهت گرسنگی و ضعف او بود.
در حدیثی دیگر امام سجاد(ع) فرمودند: «عمتی زینب ما ترکت تهجدها طول دهرها حتی لیلة حادی عشر من المحرم» عمه ام زینب در طول زندگی اش نماز شبش را ترک نکرد حتی شب یازدهم محرم. یعنی در آن شب غمبار یازدهم محرم که شام غریبان است عبادت مستحب را ترک نکردند.

3- اهمیت به خانواده: یکی از مشکلات زندگی امروزه، انتخاب همسر مناسب و دغدغه تربیت فرزندان است. حضرت زینب (س) در این زمینه نیز الگویی والا برای نسل فعلی هستند. همسر ایشان عبدالله بن جعفر(پسر جعفر طیار) است. وی نخستین نوزاد مسلمان در حبشه بود. عبدالله بن جعفر مورد عنایت ویژه پیامبر(ص) و امیرالمؤمنین(ع) بود بخصوص که پدرش سردار شهید جبهه اسلام به شمار می آمد و ارادتی خاص به امام حسن و امام حسین(ع) داشت و اهل کرامت و بخشش بود. حضرت زینب(س) دارای پنج فرزند به نام های علی، عون، عباس، محمد و کلثوم بودند که عون و محمد در کربلا حضور داشتند و به فرمایش مادر در رکاب امام حسین(ع) شهید گردیدند.

4- عفت و حیاء: دین‌داری با عفت و حیاء گره خورده است. چنانچه پیامبر(ص) فرمودند: من لا حیاء له فلا ایمان له»[3] کسی که حیا ندارد، ایمان ندارد. نبود این ویژگی در انسان سبب غوطه وری جامعه در شهوات و هرزه گری و دور شدن از صفات والای اخلاقی و هدف خلقت انسان خواهد شد. گرچه این ویژگی در مرد و زن باید نهادینه شود، اما وجود آن در زن بجهت ویژگی های خاص او در آفرینش اهمیت ویژه ای دارد. یحیی مازنی همسایه امیرالمؤمنین(ع) نقل می‌کند: «و حدّث یحیى المازنی، قال:کنت فی جوار أمیر المؤمنین علیه السّلام فی المدینة مدّة مدیدة، و بالقرب من البیت الّذی تسکنه زینب ابنته، فلا واللّه ما رأیت لها شخصا، و لا سمعت لها صوتا.و کانت إذا أرادت الخروج لزیارة جدّها رسول اللّه صلى اللّه علیه و آله و سلم تخرج لیلا، و الحسن‏ عن‏ یمینها، و الحسین عن شمالها، و أمیر المؤمنین أمامها، فإذا قربت من القبر الشریف سبقها أمیر المؤمنین علیه السّلام فأخمد ضوء القنادیل‏»[4] مدت‌ها در مدینه همسایه حضرت علی(ع) بودم و خانه ام نزدیک محل سکونت زینب دختر علی(ع) بود. به خدا قسم هیچ‌گاه چشمم به او نیفتاد و صدایی از او به گوشم نرسید. هنگامی که می خواست به زیارت جد بزرگوارش رسول خدا(ص) برود شبانه از خانه بیرون می رفت در حالی که برادرش حسن(ع) در سمت راست و برادر دیگرش حسین(ع) در سمت چپ و پدرش امیرالمؤمنین(ع) پیش رویش راه می رفتند. هنگامی که به مقصد نزدیک می شدند، امام علی(ع)پیش افتاده و نور چراغ‌ها را کم می کردند.
ایشان در دوران اسارت و در سفر کربلا تا شام، سخت بر عفت خود پافشاری می کردند و صورت خود را با آستین خود پوشانده و بر سر یزید فریاد می زدند: «أَ مِنَ الْعَدْلِ یَا ابْنَ الطُّلَقَاءِ تَخْدِیرُکَ‏ حَرَائِرَکَ وَ إِمَاءَکَ وَ سَوْقُکَ بَنَاتِ رَسُولِ اللَّهِ سَبَایَا قَدْ هَتَکْتَ سُتُورَهُنَّ وَ أَبْدَیْتَ وُجُوهَهُنَّ تَحْدُو بِهِنَّ الْأَعْدَاءُ مِنْ بَلَدٍ إِلَى بَلَدٍ وَ یَسْتَشْرِفُهُنَّ أَهْلُ الْمَنَاهِلِ وَ الْمَنَاقِلِ وَ یَتَصَفَّحُ وُجُوهَهُنَّ الْقَرِیبُ وَ الْبَعِید...‏»[5] ای فرزند آزاد شده جدمان، آیا این عدالت است که زنان و کنیزکان خود را در پشت پرده نگاه داری و دختران رسول خدا(ص) را به شکل اسیر به این سو و آن سو بکشانی، نقاب آن‌ها را دریدی و صورت‌های آن‌ها را آشکار کردی.