کور رنگی ، علل و عوامل بروز آن

چکیده : کوررنگی بیماری است که فرد مبتلا در دیدن رنگ های قرمز، سبز و یا آبی مشکل دارد و یا آنها را با هم اشتباه می گیرد. در مواردی نادر، فرد مبتلا به طور کلی قادر به دیدن رنگ ها نیست.در این بخش سعی داریم شما را با علل ، علائم  کور رنگی آشنا کنیم.

تعداد کلمات 1259 / تخمین زمان مطالعه 6 دقیقه

کور رنگی به این معنا است که چشم، رنگ‌ها را آن طور که باید، نمی‌بیند. چشم شما تفاوت‌های نوری که وارد آن می‌شود را می‌بیند. این امر کمی شبیه طرز شنیدن صداهای بلند و آرام است. این امر پیچ (pitch) نامیده می‌شود و به فرکانس صدا یا تعداد ارتعاش آن در یک دوره زمانی خاص مربوط می‌شود. کلیدهای سمت چپ صفحه کلید پیانو، صدا با فرکانس پایین ایجاد می‌کنند. با حرکت به سمت راست فرکانس بالا می‌رود. چنین ترتیب مشابهی در مورد رنگهایی که می‌بینیم، وجود دارد. رنگ هر رنگین کمان همیشه به یک شکل ظاهر می‌شود: قرمز، نارنجی، زرد، سبز، آبی، نیلی و بنفش. رنگ‌های مختلف در هر قسمت از رنگین کمان مربوط به یک طول موج نور متفاوت هستند. رنگ‌های مایل به قرمز دارای طول موج بلند هستند. رنگ‌های مایل به آبی دارای طول موج نوع کوتاهتر هستند. همانطور که نت‌های زیادی بر روی پیانو وجود دارند، بسیاری از طول موج‌های نور با رنگ‌های مختلف مطابقت دارند.
 

چشم خود را به عنوان یک دوربین در نظر بگیرید. قسمت جلویی یک لنز دارد. کار این قسمت این است که تصاویر را بر روی قسمت داخلی محور پشت چشم متمرکز کند. این منطقه شبکیه نامیده می‌شود. شبکیه با سلول‌های عصبی خاصی پوشیده شده است که حاوی رنگدانه هایی هستند که به نور واکنش نشان می‌دهند:
سلول‌های مخروطی چشم دید رنگی را کنترل می‌کنند. انواع مختلفی از رنگدانه ها در سه نوع سلول های مخروطی وجود دارند. بعضی از آنها به نور با طول موج کوتاه واکنش نشان می‌دهند، برخی دیگر به طول موج‌های متوسط و بقیه به طول موج‌های بلندتر واکنش نشان می‌دهند.
سلول‌های استوانه‌ای تنها یک نوع رنگدانه دارند. این رنگدانه به یک شیوه به هر طول موج نور واکنش نشان می‌دهد. سلول‌های استوانه‌ای ارتباطی به دید رنگی ندارند. اما آنها به نور بسیار حساس هستند و به ما اجازه می‌دهند در شب بتوانیم ببینیم.
 

هنگامی که سلول‌های مخروطی دارای همه رنگدانه های مختلف باشند – که رنگدانه های نوری نامیده می‌شوند- چشم همه رنگ‌های احتمالی را می‌بیند. اگر مشکلی در مورد رنگدانه ها وجود داشته باشد، رنگ‌ها را آنطور که باید، نخواهید دید. این بیماری فقدان رنگ یا کوررنگی نامیده می‌شود.
اگر چشم تنها یک رنگدانه را نداشته باشد، ممکن است با دیدن برخی رنگها مشکل داشته باشید. اگر هیچ رنگدانهایدرسلول‌های مخروطی خود ندارید، رنگی را نمی‌بینید. این مشکل به عنوان آکروماتوپسیا (achromatopsia) شناخته می‌شود.
 

معمولاً، ژن‌هایی که از والدین به افراد به ارث می‌رسند، باعث ایجاد نقص در رنگدانه های نوری می‌شوند – مولکول‌هایی که رنگ را در سلول‌های به شکل مخروط یا “سلول‌های مخروطی ” در شبکیه شناسایی می‌کنند.
اما گاهی کوررنگی به دلیل ژن‌های فرد نیست، بلکه به دلایل زیر رخ می‌دهد:
آسیب فیزیکی یا شیمیایی به چشم
آسیب عصب بینایی
آسیب به بخش‌هایی از مغز که اطلاعات رنگ را پردازش می‌کنند.
آب مروارید – تار شدن عدسی چشم
بالا رفتن سن
 

شایع‌ترین انواع کوررنگی زمانی اتفاق می افتند که ژن‌هایی که از والدین خود به ارث برده‌اید که به تولید رنگدانه ها در سلول‌های مخروطی چشم کمک می‌کنند، به درستی عمل نمی‌کنند. گاهی اوقات این امر بدان معنا است که شما نسبت به دیگران به برخی رنگ ها کمتر حساس هستید و گاهی اوقات به این معنا است که نمی‌توانید رنگ های خاصی را مشاهده کنید.
 

این مشکل زمانی رخ می‌دهد که فرد فاقد رنگدانه های سلول‌های مخروطی آبی است یا این رنگدانه ها به درستی کار نمی‌کنند. این نوع کوررنگی دومین نوع شایع است و به طور مساوی بر مردان و زنان تأثیر می‌گذارد.
آبی دشوار بینی (Tritanomaly): در این بیماری سلول‌های مخروطی آبی تنها به روشی محدود عمل می‌کنند. آبی به نظر سبزتر می‌آید و تشخیص صورتی از زرد و قرمز دشوار است. این مورد بسیار نادر است.
آبی کوری (Tritanopia): در این مورد که به عنوان کور رنگی آبی – زرد نیز شناخته می‌شود، فرد هیچ سلول مخروطی آبی ندارد. آبی، سبز به نظر می‌آید و زرد به رنگ خاکستری روشن یا بنفش است. این مورد بسیار نادر است.
 

این مشکل زمانی رخ می‌دهد که رنگدانه های سلول‌های مخروطی حساس به رنگ قرمز و یا سبز به درستی و یا اصلاً کار نمی‌کند.
چندین نوع از این کوررنگی وجود دارند:
سبز دشوار بینی (Deuteranomaly): این مورد شایع ترین شکل کوررنگی است و ۵٪ از مردان را تحت تأثیر قرار می‌دهد، اما در زنان به ندرت اتفاق می افتد. این اتفاق زمانی می افتد که رنگدانه سلول مخروطی حساس به رنگ سبز به درستی کار نمی‌کند. رنگ زرد و سبز به قرمز می‌زنند و تشخیص آبی از بنفش مشکل است.
سرخ دشوار بینی (Protanomaly): در این مورد رنگدانه سلول مخروطی قرمز به درستی عمل نمی‌کند. نارنجی، قرمز و زرد، سبزتر دیده می‌شوند و رنگ‌ها کمتر روشن هستند. این امر معمولاً خفیف است و مشکلی در زندگی روزمره ایجاد نمی‌کند. این مشکل در زنان نادر است و حدود ۱٪ از مردان را تحت تأثیر قرار می‌دهد.
سرخ کوری (Protanopia): در این مورد فرد بیمار، هیچ سلول مخروطی حساس به قرمز فعالی ندارد. رنگ قرمز به سادگی سیاه دیده میشود. برخی از سایه‌های نارنجی، زرد و سبز به رنگ زرد به نظر می‌آیند. این مورد در زنان کمیاب است و حدود ۱٪ از مردان را تحت تأثیر قرار می‌دهد.
سبز کوری (Deuteranopia): فرد هیچ سلول مخروطی سبز فعالی ندارد. قرمز ممکن است زرد مایل به قهوه‌ای به نظر برسد و سبز ممکن است بژ باشد. این بیماری در ۱٪ مردان وجود دارد و در زنان بسیار کم است.
 

در این مورد که به عنوان تک رنگ بینی (monochromacy) نیز شناخته می‌شود، فرد به هیچ وجه رنگی را نمی‌بیند و بینایی به اندازه کافی واضح نیست.
دو نوع تک رنگ بینی وجود دارد:
تک رنگ بینی سلول مخروطی: این مورد زمانی اتفاق می افتد که ۲ رنگدانه از ۳ رنگدانه سلول مخروطی -قرمز، سبز یا آبی – عمل نمی‌کنند. هنگامی که فقط یک نوع سلول مخروطی کار می‌کند، تشخیص رنگی از رنگ دیگر سخت است و اگر یکی از سلول‌های مخروطی معیوب، آبی باشد، ممکن است دید فرد به اندازه کافی دقیق نباشد، فرد نزدیک بین باشد و ممکن است حرکات غیر قابل کنترل چشم داشته باشد – وضعیتی که به عنوان نیستاگموس شناخته می‌شود.

تک رنگ بینی سلول استوانه‌ای: این نوع تک رنگ بینی که به عنوان آکروماتوپسیا شناخته می‌شود، شدیدترین نوع کور رنگی است. هیچ کدام از سلول‌های مخروطی، رنگدانه فعال ندارند. در نتیجه، جهان به نظر فرد بیمار سیاه، سفید و خاکستری است. نور روشن ممکن است به چشم آسیب برساند و فرد ممکن است حرکت چشم غیرقابل کنترل (نیستاگموس) باشد.
 

نوعی از کوررنگی که مادرزادی است مشکلی ایجاد نمی‌کند. اکثر افرادی که کوررنگی دارند، زندگی طبیعی و کاملی دارند. این شرایط ممکن است فرد را از انتخاب برخی مشاغل – مثل خلبانی – که نیاز به سطح خاصی از دید رنگی دارد، باز دارد.
اگر فکر می‌کنید دچار مشکلی در دید رنگی هستید، با پزشک خود مشورت کنید. پزشک می‌تواند شما را از سلامت چشم‌های تان آگاه کند و در صورت وجود مشکل، راهکارهای لازم را در اختیارتان می‌گذارد.


منبع : سایت راستینه