تفاوت زن و مرد در ارتباط غیرکلامی (بخش اول)

رابطه غیرکلامی در تعاملات اجتماعی و روابط خانوادگی جایگاه ویژه ای دارد. تفاوت های جنسیتی در روابط غیرکلامی معمولا بسیار زیادتر از دیگر تفاوت ها هستند؛ همچنین، تفاوت های فردی نیز در روابط غیرکلامی قابل توجه است. روابط غیرکلامی مصادیق گوناگونی دارد که نمونه هایی از آن را بیان و نقش جنسیت در آنها بررسی می شود.

 فضای شخصی به مرزهای نامرئی پیرامون هر شخص اشاره دارد که در تعاملات عادی روزمره، نباید نادیده گرفته شود و افراد نباید از آن بگذرند. حتما خوب می دانید که اگر یک غریبه بیش از حد به شما نزدیک شود، احساس ناراحتی می کنید؛ به طور کلی، محدوده فضای شخصی زنان کوچک تر از فضای شخصی مردان است (پین، ۲۰۰۱). در نتیجه، فاصله دو زن هنگام گفتگو با یکدیگر کمتر از فاصله دو مردی است که در حال گفتگو هستند.
در دنیای کار، افرادی که دارای مقام های سطح بالا هستند، نسبت به کسانی که مقام های پایین تر دارند، فضای فیزیکی بیشتری را به خود اختصاص می دهند. به طور کلی، مدیران (عمدتا مردان) دفتر کار جاداری را اشغال می کنند، در حالی که کارمندان رده پایین (عمدتا زنان) در موقعیت های نسبتا شلوغ و نزدیک به هم کار می کنند (ماتلین، ۲۰۰۸، ص ۱۸۲). گفتگوی زن و مردی که به طور رسمی از نظر موقعیت قدرت برابرند، برابری آنها را تلویحا نشان می دهد (یعنی در ارتباط کلامی تفاوتی ندارند) اما ارتباطات غیرکلامی آنها مانند نوع نگاه و چگونگی اشغال صندلی در زن و مرد متفاوت است و مردان با اشغال فضای بیشتر به طور غیر مستقیم این پیام را القا می کنند که قدرت بیشتری دارند (لیپز، ۱۳۹۳، ص ۱۸۴).

 تفاوت های جنسیتی در زمینه حالت بدن از آغاز کودکی خود را نشان می دهد. زنان پاهای خود را به هم می چسبانند، بازوها و دست هایشان را به بدن نزدیک می کنند. در مقابل، مردان با پاهای دور از هم می ایستند و می نشینند. دستان و بازوی آنها نیز با بدنشان فاصله دارد. مردان حتی هنگام خوابیدن خیلی راحت به نظر می رسند، اما زنان حالت عصبی خود را حفظ می کنند (بیت و باکر، ۱۹۹۷؛ به نقل از: ماتلین، ۲۰۰۸، ص۱۸۳). زنان بیش از مردان احتمال دارد که هنگام صحبت کردن با فرد دیگر حالت صافی بدنی خود را حفظ کنند (هال و همکاران، ۲۰۰۱).

 تحقیقات نشان می دهد زنان در الگوهای محاوره ای خود بیش از مردان به شنونده خیره می شوند (لافرنس و هنلی، ۱۹۹۷۴؛ ماتلین، ۲۰۰۸، ص۱۵۳). این تفاوت جنسیتی در دوره کودکی ظاهر می شود. دختران خردسال در گفتگوهایشان، مدت زیادی به طرف مقابل خیره می شوند. دو زن نیز که با یکدیگر صحبت می کنند، احتمال دارد بارها تماس چشمی داشته باشند؛ در مقابل، دو مرد در طول گفتگو با یکدیگر از تماس چشمی طولانی اجتناب می کنند، تماس چشمی طولانی مدت بین دو مرد تقریبا بعید است (ماتلین، ۲۰۰۸، ص۱۸۳).

 تفاوت های جنسیتی در مورد حالت چهره و حرکات چهره بسیار اساسی است. تفاوت بسیار قابل توجه این است که زنان بیشتر از مردان لبخند می زنند (هال و همکاران، ۲۰۰۱). فراتحلیل ها نیز نشان داده که تفاوت نسبتا زیاد است. البته برخی ادعا کرده اند که لبخند زدن، ممکن است بخشی از نقش زنانه باشد و لبخند آنان حاکی از احساسات مثبت نیست و ممکن است حتی با احساسات منفی همراه باشد، نکته دیگر اینکه لبخند زدن زنان ممکن است در نتیجه قومیت تغییر کند، زنان سفید پوست بیشتر از زنان آفریقایی لبخند می زنند (هاید، ۱۳۸۷، ص۱۶۶). راگان (۱۹۸۳) با بررسی ۱۳۰۰ عکس دریافت که زنان دو برابر مردان لبخند می زنند. در مقابل، مردان هشت بار بیشتر از زنان احتمال دارد مطلقا لبخند نزنند (ماتلین، ۲۰۰۸، ص۱۸۴).
تفاوت های جنسیتی، به ویژه در تعامل با غریبه ها بسیار بیشترند. واکنش مثبتی مانند لبخند زدن می تواند تأثیر مهمی بر فرد دریافت کننده این پیام خوشایند داشته باشد و فرد دریافت کننده پیام به صورتی مناسب تر عمل خواهد کرد. هنگامی که مرد و زنی با هم تعامل دارند، لبخند زدن و دیگر واکنش های مثبت زن، احساس اعتماد به نفس را در مرد تقویت می کند. با این حال، مرد معمولا برای ترغیب زن، زیاد لبخند نمی زند (همان).
البته همانطور که اشاره شد، تفاوت های جنسیتی در لبخند زدن تفسیرهای بدبینانه ای نیز داشته است. شما ممکن است متوجه شوید که برخی از زنان، وقتی کسی با آنها شوخی می کند، یا لطیفة نامناسبی می گوید، یا آنها را آزار می دهد، ممکن است باشهامت لبخند بزنند؛ در واقع، تنش اجتماعی یکی از پیش نگری های مهم لبخند زدن زنان است. به دیگر سخن، زنان غالبا به دلیل احساس ناراحتی یا دستپاچگی در محیط اجتماعی لبخند می زنند، نه به دلیل لذت بردن از تعاملات اجتماعی (هال و همکاران، ۲۰۰۱).