کنترل خشم در نوجوانی (بخش اول)

در فیلم‌ها و کتاب‌ها و... تصویری که از یک نوجوان ارائه می‌شود، فردی با نوسانات خلقی، روحیه تهاجمی و شورش‌گر است، زیرا این انتظاری است که بیشتر ما از یک نوجوان داریم و پدر و مادر‌ها نیز تائید می‌کنند که فرزند نوجوان‌شان چنین رفتار‌هایی دارد.

هر چند باید حالات و احساسات یک نوجوان را در سنین حساس نوجوانی درک کرد و به پیامد‌ها و تغییرات طبیعی این مرحله از رشد یک انسان آگاه بود، اما نباید اجازه بدهید که یک نوجوان، با خشم و پرخاش خود زندگی کند و نسبت به رفتار‌های تهاجمی او با دیگران بی‌تفاوت باشید.

یک نوجوان هم درست مانند هر انسان دیگری نیاز دارد که یاد بگیرد چطور هیجانان خود را کنترل کند و پدر و مادر‌ها نیز باید مطمئن شوند که فرزند نوجوان آن‌ها قادر است مسئولیت رفتارهایش را بپذیرد و ابزار‌های و شرایط لازم برای فراگیری مهارت‌های ضروری را برای او فراهم نمایند.

اگر تا اینجای این مطلب را خوانده‌اید پس به احتمال زیاد فرزند نوجوانی در خانه دارید و احساس می‌کنید برای کمک به کنترل هیجانات او نیاز به نکات و راهنمایی‌هایی دارید و دل‌تان می‌خواهد تا آخرین حد توان خود شرایط یک زندگی سالم و شاد را برای فرزند نوجوان‌تان فراهم کنید.
 

نوجوانان ممکن است در آن ِ واحد و ظاهرا بی‌دلیل دچار خشم و عصیان شوند و شما حتی فرصتی پیدا نکنید تا بفهمید چه چیزی در ابتدا آن‌ها را خشمگین کرده است و چرا در این لحظه دچار چنین هیجانی شده‌اند. اولین قدم برای کنترل خشم این است که به فرزند نوجوان خود کمک کنید بفهمد چه زمانی شروع به احساس خشم می‌کند، چه زمانی احساس می‌کند باید خشم خود را به حرکتی تبدیل کند و اینکه آیا این حرکت نسبت به دیگران است یا خودش.
به او یاد بدهید که لازم است از خودش بپرسد «چه چیزی من را تا این حد عصبانی می‌کند؟»، «آیا می‌توانم این خشم را مختص زمانی خاص بدانم و اگر این طور است آن چه زمانی است؟». اگر بتوانید بفهمید چه چیزی عصبانی‌تان می‌کند بهتر خواهید توانست موقعیت را کنترل کنید.
 

برای برخی از نوجوانان، مدیریت خشم می‌تواند کار بسیار سختی باشد، زیرا اولین تمایل یک نوجوان این است که جوری واکنش نشان بدهد که سبب آسیب جسمی یا هیجانی شود یا فراتر از قدرت والدینش باشد. برای غلبه بر چنین تمایلی، یک نوجوان باید بداند علاوه بر واکنشی که در حال حاضر نشان می‌دهد، راه دیگری هم دارد و آن این است که با شما بنشیند و در مورد هیجانات خود و اینکه چرا چنین احساسی دارد با شما حرف بزند.

همچنین اگر چیزی که شما گفتید یا کاری که کردید را دوست ندارد، می‌تواند انتخاب کند به دنبال راه حلی برود که به او اجازه می‌دهد هیجانات خود را به شیوه‌ای سالم‌تر تخلیه کند تا بتواند بدون اینهمه خشم و عصیان، موقعیت را پشت سر بگذارد. هر چند برای یک نوجوان به نظر می‌رسد مشکلات مانند سنگ بسیار بزرگی هستند که هرگز نمی‌تواند آن‌ها را بردارد، اما او باید یاد بگیرد برای هر مشکلی راه حل‌هایی وجود دارد و برخی از این راه حل‌ها بهتر از بقیه‌اند.
 

خشم یک نوع هیجان است که معمولا با دلیلی همراه است. خشم واکنشی ناگهانی است و نوجوانان خشمگین نیز اغلب دست به رفتار‌های ناگهانی می‌زنند. آن‌ها عواقب رفتار‌های خود را در نظر نمی‌گیرند، اما واقعیت این است که رفتار‌های آن‌ها پیامد‌هایی دارد، هم خوب و هم بد. قبل از اینکه فرزند نوجوان شما راه حلی برای مشکلش پیدا کند، باید به عواقب انتخابش فکر کند و در نظر بگیرد چه اتفاقی خواهد افتاد و نتیجه‌ی این انتخاب و راه حل چه خواهد بود.

اگر نوجوان شما نتیجه‌ی فکر کردن قبل از دست به عمل زدن را ببیند و تجربه کند، انگیزه پیدا خواهد کرد که مهارت‌های کنترل خشم را یاد بگیرد تا دفعات بعد باز هم این تجربیات خوب را تکرار کند.
 

ما اغلب بهترین کار‌های هنری یک هنرمند را به هیجانات و احساسات ناب او مربوط می‌دانیم و خشم نیز یکی از این هیجانات است که می‌تواند تبدیل به یک اثر هنری فوق العاده شود؛ و فرزند نوجوان شما هم می‌تواند هیجانات ناب خود را به شیوه‌ای خلاقانه بروز بدهد و از طریق خلق یک اثر هنری حس خود را بروز دهد. مثلا نوشتن، نقاشی کشیدن و یا نواختن یک ساز یا هر کار مبتکرانه‌ی دیگری تنها چند نمونه از راه‌هایی هستند که به روش‌هایی سالم، درون را به بیرون می‌کشند و این راه‌های بیشمار و پایان ناپذیرند.
اگر فرزند نوجوانی دارید که خیلی اهل هنر نیست و بیشتر به فعالیت‌های فیزیکی علاقه دارد، تشویقش کنید در ورزش‌های تیمی شرکت کند یا به تمرینات فردی مشغول شود و از این طریق خشم خود را تخلیه نماید. تمام ورزش‌ها و تمرینات پُرشدت راه‌های مناسبی هستند که خشم درون را آزاد می‌کنند و احساس بهتری به فرد می‌دهند. البته فراموش نکنید که باید تحت هر شرایطی باید مطمئن شوید که فرزندتان به هم تیمی‌هایش آسیب نزند و خشم خود را دوباره به شیوه‌ای منفی تخلیه نکند.
 

هر چند مهم است که خشم درون به شیوه‌ای درست و خلاقانه بروز داده شود، اما کنترل خشم و جلوگیری از درد سرساز شدن آن نیز مهارتی است که هر کسی در زندگی باید بلد باشد. خیلی از افراد سعی می‌کنند خشم درون خود را سرکوب کنند و به این طریق هیجانات خود را تحت کنترل بگیرند، اما احساسات و هیجانات باید شناسایی و ابراز شوند و فرزند نوجوان شما هم باید یاد بگیرد سرکوب و پنهان کردن احساسات کمکی به او نمی‌کند و حتی می‌تواند در آینده برای او مشکل ساز شود. در عوض به فرزندتان یاد بدهید که هیچ ایرادی ندارد هیجانات خود را ابراز کند و تا زمانی که به خودش یا کسی آسیب نزند و بتواند بعد از آن به کنترل و آرامش برسد، آزاد است احساسش را نشان بدهد.

فقط حرف زدن کافی نیست. شما باید ابزار‌های لازم جهت رسیدن به آرامش را برای فرزند نوجوان خود فراهم کنید مثلا تمرینات تنفسی، مدیتیشن و سایر متد‌های ریلکسیشن که به او کمک می‌کند خشمش را تحت کنترل بگیرد و بتواند بهتر فکر کند.

 

وقتی شاد هستید و از چیزی لذت می‌برید واقعا به سختی می‌توانید از چیزی عصبانی شوید و این شیوه‌ای است برای خیلی از نوجوانان که از خشم فاصله بگیرند و بتوانند موقتا حواس خود را پرت کنند. هر وقت فرزند نوجوان شما از چیزی عصبانی شد به او بگویید یکی دو ساعت به کاری بپردازد که او را شاد می‌کند و به او حس خوبی می‌دهد. بعد از اینکه کارش تمام شد به احتمال زیاد موضوعی را که باعث خشمش شده بود فراموش کرده است و به این معنی است که واقعا مسئله‌ی مهمی نبوده است. اما اگر همچنان خشم و ناراحتی در وجودش بود نشان می‌دهد که این احساس نیاز به بررسی شدن دارد تا نوجوان شما بتواند به خوبی از آن عبور کند.
 

وقتی خودتان عصبانی می‌شوید چه واکنشی نشان می‌دهید؟ آیا می‌توانید به شیوه‌ای مناسب خشم و ناراحتی‌تان را بروز بدهید و بلدید چگونه در شرایط تغییر ایجاد کنید؟ اول خودتان مهارت‌های لازم برای کنترل هیجانات را خوب یاد بگیرید تا بتوانید الگوی مناسبی برای فرزندتان باشید.
 
ادامه دارد...

منبع: سایت برترین ها