توصیه های بهداشتی، تغذیه ای برای روزه داران (بخش اول)

خشکی دهان به دلیل کاهش بزاق ترشح شده رخ می دهد و هنگامی که بزاق کافی در دهان ترشح نشود، مواد غذایی در دهان می ماند و بوی بد ایجاد می کند.
 

یکی از مواردی که روزه داران با آن مواجه می شوند، بوی ناخوشایند دهان هنگام روزه است. مشکل بوی بد دهان یکی از معضلاتی است که حدود ۳۰ درصد جمعیت جهان با آن مواجه هستند و علاوه بر خود فرد، افراد دیگر را نیز درگیر می کند. ماه رمضان و روزه داری برای مسلمانان آدابی دارد که این ماه را از دیگر ماه ها متفاوت می سازد. همچنین در این ماه رعایت بایدها و نبایدهای تغذیه ای در افطار و سحر لازم است، اما یکی از مواردی که روزه داران با آن مواجه می شوند، بوی ناخوشایند دهان هنگام روزه است. مشکل بوی بد دهان یکی از معضلاتی است که حدود ۳۰ درصد جمعیت جهان با آن مواجه هستند و علاوه بر خود فرد، افراد دیگر را نیز درگیر می کند.

در ایامی مثل ماه رمضان، رعایت بیشتر نکات تغذیه ای و بهداشتی علاوه بر کمک به سلامت فرد در طول روزه داری، از بوی بد دهان نیز جلوگیری می کند. بوی بد دهان می تواند از دهان، دندان، معده یا حتی سینوزیت ها ناشی شود. این مشکل در برخی افراد موقتی است و در برخی دیگر حالت مزمن پیدا می کند. اگر این بوی بد بر اثر مواد غذایی به وجود آمده باشد، می توان با رعایت بهداشت دهان بسادگی جلوی آن را گرفت، اما رفع بوی بد دهان هنگامی که ناشی از مشکلات داخلی است براحتی از بین نمی رود.

حداقل دو بار مسواک زدن در فاصله افطار تا سحر و نخ دندان کشیدن تا حد زیادی از بروز بوی بد دهان جلوگیری می کند. بهتر است مسواک خود را هر سه ماه یک بار عوض کنید؛ مسواکی که مدت ها استفاده شده است خود عاملی برای ورود باکتری و عفونت داخل دهان است. باکتری هایی که باعث ایجاد بوی بد دهان می شوند در محیط اسیدی به خوبی رشد می کنند، بنابراین شستن دندان ها با جوش شیرین، راهکار طبیعی برای مختل کردن رشد این باکتری هاست. می توان از جوش شیرین یا دهانشویه آنتی باکتریال برای از بین بردن جرم ها و باکتری های مزاحم کمک گرفت. جوش شیرین را می توان یک بار در شبانه روز مثل خمیردندان به کمک مسواک استفاده کرد. شست وشوی دهان با قرقره کردن آب نمک نیز باعث می شود علاوه بر دهان، میکروب های احتمالی گلو و لوزه نیز از بین برود. همچنین تمیز کردن زبان با پشت بعضی از مسواک ها که به همین منظور طراحی شده اند نیز می تواند پرزهای زبان را از باکتری ها تمیز کند. در نهایت بهتر است هر چند وقت یک بار به دندانپزشک مراجعه کنید و از سلامت دندان و لثه های خود مطمئن شوید.
 

تغذیه صحیح در ماه رمضان یکی از عوامل مهم حفظ سلامت است و در صورتی که نکات تغذیه ای بدرستی رعایت شود، همه ارگان های بدن فعالیت خود را بخوبی انجام می دهند. برای پیشگیری از ایجاد بوی بد دهان، استفاده از میوه ها و سبزیجات دارای فیبر یکی از بهترین راهکارهاست. برای مثال خوردن یک سیب در فاصله افطار تا سحر به مرطوب ماندن دهان در طول روز کمک می کند. مصرف مواد غذایی غنی از ویتامین D مثل زرده تخم مرغ، ماهی، آب پرتقال، ماست و استفاده از میخک، رازیانه و هل که خواص ضدمیکروبی دارند در زمان روزه داری برای حفظ بوی خوش دهان توصیه می شود. علاوه بر این جویدن برگ نعناع، پونه و جعفری تازه، کرفس و خوردن انجیر به خوشبو شدن دهان کمک زیادی می کند. نوشیدن چای سیاه و سبز باکتری های دهانی و ترکیبات سولفوری را کاهش می دهد و دهان را هیدراته نگه می دارد. به همین دلیل نوشیدن چای بدون شیرینی بین افطار تا سحر توصیه می شود. نوشیدن آب و لیموی تازه و نمک همراه پالپ لیمو نیز دهان را خوشبو می کند، بخصوص این مورد بوی بد سیر و پیاز را تا حد زیادی کاهش می دهد.
 

خشکی دهان به دلیل کاهش بزاق ترشح شده رخ می دهد و هنگامی که بزاق کافی در دهان ترشح نشود، مواد غذایی در دهان می ماند و بوی بد ایجاد می کند. ایجاد مشکلاتی برای غدد بزاقی، خوابیدن با دهان باز و مصرف برخی داروها مثل داروهای کاهش فشار خون و داروهایی که برای درمان آلرژی ها مصرف می شود، می تواند باعث خشکی دهان و در نتیجه ایجاد تنفس بدبو شود. همچنین سیگار کشیدن به دلیل خشک کردن فضای دهان در تنفس و ایجاد بوی بد تاثیرگذار است.

به طور کلی نوشیدن آب در طول روز خواص بسیاری برای حفظ سلامت بدن دارد. با این حال اهمیت نوشیدن آب به میزان کافی در ماه رمضان چند برابر می شود. دی هیدراته شدن بدن علاوه بر تهدید سلامت، باعث خشکی دهان و بروز بوی ناخوشایند می شود. باکتری ها برای رشد به محیط با اکسیژن کمتر نیاز دارند. همچنین بزاق دهان آنزیم های طبیعی دارد که آنتی بادی ها را فعال می کند و مصرف آب زیاد می تواند این واکنش ها را کاهش دهد. هیدراته نگه داشتن بدن علاوه بر این که به حفظ سلامت کمک می کند، دهان را همیشه مرطوب نگه می دارد و از بروز بوی ناخوشایند جلوگیری می کند.
 

در مواردی که بوی بد دهان مزمن می شود باید راجع به آن با پزشک مشورت شود. هنگامی که از سلامت دهان و دندان و رعایت بهداشت دهان اطمینان پیدا کردید و باز هم احساس ناخوشایندی از بوی دهان داشتید، مشکل را در عوامل دیگر جست وجو کنید. در مواردی بیماری های کلیوی و دیابت کنترل نشده می تواند عامل بوی بد دهان باشد. حساس شدن به بوی غیرعادی دهان و مراجعه به پزشک می تواند در تشخیص سرطان های زودرس مثل سرطان معده و ریه نیز کمک کند. در بیماران کلیوی عملکرد نامناسب کلیه ها روی سیستم تنفسی تاثیر می گذارد. در بیماران دیابتی نیز سطح قند خون ثبات ندارد و به همین دلیل بدن قادر به مبارزه با باکتری هایی که موجب بروز عفونت می شود، نخواهد بود.

عفونت های داخلی و خارجی سیستم تنفسی، عفونت های سینوسی، برونشیت مزمن، عفونت لوزه و ترشح مخاط از پشت حلق ممکن است از عوامل ایجاد بوی بد دهان باشد. در بسیاری از موارد هنگام بروز عفونت ها مخاط آلوده که در گلو انباشته می شود، بوی بدی را به دهان انتقال می دهد. اختلال رفلاکس معده به مری نیز یکی از رایج ترین علت های داخلی بوی بد دهان است. بازگشت اسید معده به سمت مری حتی باعث بروز مشکلاتی برای دندان و بیماری های سینوسی می شود و باید برای درمان حتما به پزشک مراجعه شود.
 

سیر و پیاز متهمان ردیف اول بوی بد دهان هستند و معمولا مسواک زدن بعد از خوردن این مواد تاثیری روی از بین بردن بوی ناخوشایند ندارد. درواقع هنگام مصرف این مواد غذایی، شکم روغن طبیعی موجود در غذا را در فرآیند هضم جذب می کند. این روغن از جریان خون و ریه ها می گذرد تا به مقصد نهایی در بدن برسد و این فرآیند تا ساعت ها باعث ایجاد بوی بد هنگام تنفس می شود. استفاده از برگ یا قرص نعناع بعد از مصرف چنین مواد غذایی تاثیر زیادی در از بین بردن این بو دارد. در واقع نعناع بوی پیاز و سیر را از بین نمی برد، اما بوی آن به سایر بوهای تند مواد غذایی قالب است.

علاوه بر این بهتر است مواد خوراکی مثل نوشیدنی های گازدار، کیک، شیرینی و بستنی که حاوی کربوهیدرات زیادی هستند را پیش از سحر مصرف نکنید. مواد غذایی که حاوی فیبر زیاد هستند می تواند جایگزین این مواد شود و از بروز بوی بد دهان پیشگیری کند. در افرادی که با هضم مواد لاکتوزدار مشکل دارند، احتمال بروز بوی بد دهان در ساعت های روزه داری بیشتر است. بهتر است مصرف مواد لبنی لاکتوزدار در طول روزه داری برای این افراد محدود شود. در نهایت تا جای امکان داروهایی مثل آنتی هیستامین ها، مسکن ها و داروهای ضدافسردگی را در مدت روزه داری کمتر مصرف کنید تا از خشک شدن دهان جلوگیری شود.

ادامه دارد...

منبع: سایت حوزه نت