اعتیاد به اینترنت

اصطلاح اعتیاد به اینترنت به درگیری بیش از حد به رفتارهای آنلاین از جمله بازی به همراه نشانه های معمول اعتیاد گفته می شود.
 

در طول دهه ی گذشته همه گیر شدن استفاده از اینترنت افزایش چشمگیری پیدا کرده است. به طوری که در کشور های توسعه یافته این استفاده ۲۳۹ درصد رشد داشته است. (به عنوان مثال، اتحادیه ی بین المللی مخابرات، ۲۰۱۲، به نقل از کاس و همکاران ، ۲۰۱۳). تحقیقات زیادی هم نشان می دهد به موازات این همه گیر شدن اینترنت، استفاده می بیش از حد از آن می تواند به مشکلاتی شبیه اعتیاد و وابستگی منجر شود (کو و همکاران، ۲۰۰۹؛ لئونگ ولی، ۲۰۱۲). به گونه ای که اعتیاد به اینترنت به عنوان یک بیماری همه گیر قرن ۲۱ تعریف شده است (کریستاکیس، ۲۰۱۰).
 

اگرچه مفاهیمی مانند اعتیاد به تکنولوژی با رایانه را شاتون در سال ۱۹۹۱ بررسی کرده بود، ولی اعتیاد به اینترن) اصطلاحی بود که چند سال بعد، اورلی (۱۹۹۶)، گریفیث (۱۹۹۷) و یانگ (۱۹۹۸)، رواج دادند (لیم و جین سوک، ۲۰۰۴).
 
پیرامون وجود یا عدم وجود پدیده ی اعتیاد اینترنتی، اختلاف عقیده ی زیادی وجود دارد. تا آنجا که عده ای معتقدند اینترنت در صورتی اعتیاد آور خواهد بود که زندگی فرد و اطرافیان را مختل کند. برخی دیگر نیز اظهار می دارند که اصلا چیزی به عنوان اختلال اعتیاد اینترنتی وجود ندارد. این گروه معتقدند که لذتی که به خاطر استفاده از کامپیوتر به فرد دست می دهد، به هیچ وجه قابل مقایسه با لذت حاصل از مصرف کوکائین یا هر نوع ماده ی مخدر دیگری نیست (فریز"، ۲۰۰۲).
 
زوجود داشته و نوعی اختلال روانشناختی- اجتماعی است که از مشخصه های آن: تحمل، علائم کناره گیری، اختلالات عاطفی و از هم گسیختگی روابط اجتماعی است. به هر حال پدیده اعتیاد اینترنتی همزمان با افزایش دسترسی روزانه مردم به منابع آنلاین شایع تر می شود (فریز، ۲۰۰۲).
 

 تعاریف مختلفی برای اعتیاد به اینترنت ذکر شده است که برخی از آن ها عبارتند از:
اصطلاح اعتیاد به اینترنت به درگیری بیش از حد به رفتارهای آنلاین از جمله بازی (که البته فقط به آن محدود نمی شود ) به همراه نشانه های معمول اعتیاد گفته می شود (انجمن روانپزشکی آمریکا، ۲۰۱۳).
اورزاک (۱۹۹۹)، اعتیاد به اینترنت را به عنوان یک مشکل روانشناختی دارای دو دسته علایم و نشانه ی بالینی می داند: الف) نشانه ها و علایم روانشناختی، ب) نشانه ها و علایم جسمانی.
 
الف- نشانه های روانشناختی: نوعی احساس خوب بودن و رضامندی که به فرد هنگام استفاده از رایانه دست می دهد. ناتوانی در متوقف کردن آن، احساس تهی بودن، افسردگی، بدخلقی در مواقعی که فرد از رایانه استفاده نمی کند.
 
ب- نشانه های جسمانی: سندروم عصبی است، خشکی چشم، پشت درد، بی نظمی در غذا خوردن و صرف نظر کردن از بعضی وعده های غذایی، اختلال خواب و تغییر در الگوی خواب، سردرد میگرنی.
این اختلال را می توان به عنوان نوعی استفاده از اینترنت که بتواند مشکلات روانشناختی، اجتماعی و درسی یا شغلی در زندگی فرد ایجاد کند، تعریف کرد (امیدوار و صارمی، ۱۳۸۱).
اعتیاد اینترنتی به گستره ی وسیعی از مشکلات رفتاری و کنترل انگیزه استفاده از اینترنت اشاره دارد. اعتیاد اینترنتی به عنوان یک
رفتار وسواسی یا آرزوی برقراری پیوند یا شاید حتی نمودی از انتقال و یا بازتاب روابط ابژه و یا رفع نیاز قلمداد می شود (معید فر و همکاران، ۱۳۸۴)
 

۱- اعتیاد به موضوعات جنسی.
۲- اعتیاد به روابط اینترنتی.
٣- اجبار شبکه ای ، وسواس و وابستگی به قمار بازی های آنلاین.
۴- جمع آوری اطلاعات.
۵- اعتیاد به رایانه (امیدوار و صارمی، ۱۳۸۱).
 

بیشتر کاربران به اینترنت وابسته نمی شوند. همین طور بین مردمی که قمار می کنند یا الکل می نوشند،حدود ۵ تا ۱۰ درصد مشکلات رفتاری برایشان ایجاد می شود و برخی معتقدند این ارقام مشابه با تعداد کاربران آسیب پذیر اینترنت است. به هر حال تخمین زده شده است که بین ۴ تا ۱۰ درصد افرادی که آنلاین می شوند، مستعد ابتلا به اعتیاد به اینترنت هستند (مایکل، ۲۰۰۲). ابوجاده و همکاران (۲۰۰۶) میزان شیوع اعتیاد به اینترنت در آمریکا را ۰٫۳ درصد, و نیمز و همکاران (۲۰۰۵) تا ۱۸٫۳ درصد در بریتانیا برآورد کرده اند.
 

 روانشناسان علائم هشدار دهنده ای را مشخص کردند که اگر افراد آن علائم را در خود بیابند می توانند متوجه وابستگی خود به اینترنت شوند. این علائم عبارتند از:

جنسیت یکی از عواملی است که نوع کاربردی و میزان اعتیاد به اینترنت را تحت تأثیر قرار می دهد. مرد ها در اینترنت بیشتر به دنبال قدرت، مقام، سلطه طلبی و رویاهای جنسی هستند. زن ها گروه های دولتی، حمایتی، روابط عاشقانه و ارتباطاتی را که بتوان در پناه آن، خود را از دیگران پنهان کرد، طلب می کنند. این تفاوت به نوعی نشان دهنده ی شیوه ی نگرشی است که جامعه برای مرد و زن در نظر می گیرند.

به طور کلی جنسیت یکی از عواملی است که نوع کاربردی و دلایل زیربنایی برای استفاده از اینترنت را تحت تأثیر قرار می دهد. عامل اصلی در این جا پیش فرض هایی است که در جامعه برای زن و مرد در نظر گرفته می شود. به نظر می رسد مرد ها از بازی های تعاملی که مستلزم قدرت و تسلط است لذت می برند. این بازی های با بازی های ویدیویی از این جهت متفاوت هستند که حالت تعاملی دارند و رتبه و مقام هریک در آن مشخص می شود. بنابراین وقتی کسی برنده می شود برای او شخصیتی به وجود می آید که باعث تشخیص و مقام او در بین دیگران می شود. جنبه ی های خشونت و تسلط حاکم بر این بازی ها چیزی است که باعث لذت مردها می شود به علاوه دسترسی به تصاویر متعدد نیز باعث این جاذبه می شود که هر موقع اراده نمایند می توانند در اختیار داشته باشند (پوررمضان، ۱۳۸۵).