مسیر جاری :
بررسی پدیدهی تخلخل و تكاثف در طبیعیات فلسفهی اسلامی
«تخلخل» و «تكاثف» دو اصطلاح در علم طبیعیات هستند كه در معانی متعددی به كار رفتهاند. در این مقاله معانی مختلف این دو اصطلاح، اعم از حقیقی، غیرحقیقی و مجازی، و تفاوت آنها با نموّ و ذبول، سمن و هزال، ورم...
بنیانگذار وحدت وجود، حلاج یا ابن عربی؟
وحدت وجود از مهمترین و پیچیدهترین مباحث عرفانی است كه همواره محل بحث و تأمل اندیشمندان به ویژه پس از ظهور ابن عربی بوده است. در مرتبهای نازلتر از وحدت وجود، مرتبهای با عنوان وحدت شهود مطرح گشته كه...
هدف اساسی تعلیم و تربیت: «شناسایی و اصلاح موقعیت»
عموم مطالعات تربیتی معطوف به دیدگاه اسلام، عبودیت و تقوا را به منزلهی هدف اساسی تعلیم و تربیت معرفی کرده است. از آنجا که مفهوم تقوا به طور مشخص مفهوم عبودیت را نیز پوشش میدهد و برای پیشگیری از تفصیل...
تذکر موقعیت یکی از بنیادهای اساسی تربیت اسلامی
هر چند در تعریف و تبیین ماهیت تربیت اسلامی، تمرکز بر مفهوم عبودیت و استناد به آیهی «وَمَا خَلَقْتُ الْجِنَّ وَالْإِنسَ إِلَّا لِیَعْبُدُونِ» (ذاریات: 56)، رایج است، ولی چنان که قبلاً گفته شد: در قرآن...
وحدتگرایی معرفت در تربیت اسلامی
از آنجا که بخش اساسی وظایف نظامهای تربیتی به آموزش معرفت معطوف است و گسترش روزافزون محتواهای دانشی، نظامهای تربیتی را به طور مستمر با مسئلهی گزینش اولویتهای آموزشی رویاروی میسازد، جستجوی رویکرد
طرد عینیتگرایی و خودبنیادی در تربیت اسلامی (2)
مسئلهی عینیت و خودبنیادی نیز به نحو مستقل در فلسفهی صدرا طرح نشده است، بلکه ابژکتیویسم و سوبژکتیویسم از مسائل فلسفهی جدید است و اساساً پس از دکارت تحقیق ابژکتیویسم و سوبژکتیویسم از مسائل فلسفهی جدید...
طرد عینیتگرایی و خودبنیادی در تربیت اسلامی (1)
عینیتگرایی و خودبنیادی چه در جهت اثباتی و چه در جهت انکاری، دو رویکرد معرفتشناختی است که به عنوان زیرساخت فلسفی هر نظام تربیتی نه تنها گزینش محتوا و روشهای آموزشی را در بخش تعلیم متأثر میکند، بلکه همچنین...
طرد ثنویتگرایی (دوآلیسم) در نظام تربیتی اسلام
موضع هر نظام تربیتی در برابر مسئلهی ثنویت به دو دلیل اهمیت دارد: نخست، ثنویتگرایی از شکل اولیهی خود که صرفاً یک رویکرد فلسفی در حوزهی معرفتشناسی و سپس وجودشناسی بود، توسعه یافته و به زوایای گوناگون...
بررسی آیات ناظر به معرفتشناسی در قرآن
به طور کلی کانون توجه قرآن بر توسعهی ایمان استوار است و ایمان مبتنی بر ظن و گمان یا علم غیر قطعی را که حاصل مشهورات و مقبولات عصری باشد و از سنن طایفهای متأثر شود، به شدت مذمت میکند و به ایمان تحقیقی...
بررسی آیات ناظر به انسانشناسی در قرآن (2)
برخی از آنها مثل واژهی «سیر» ناظر به جابهجایی و حرکت مکانی است و برخی نظیر صیرورت ناظر به حرکت استکمالی ذاتی است؛ چنان که در آیات «وَلِلّهِ مُلْكُ السَّماوَاتِ وَالْأَرْضِ وَمَا بَیْنَهُمَا وَإِلَیْهِ...