مسیر جاری :
سهروردی و تحلیل مساله شر
بسیرای زا متکفران مساله شر را نقضی بر وجود خدا تلقی کرده و معتقدند؛ وجود شر خواه قابل پاسخ و حل باشد یا نه، یکی از اشکالات اساسی خداشناسی و نقضی بنیادین بر علم و قدرت مطلق خداوند خواهد بود (کاپلستون:1382،...
معاد در حکمت متعالیه
تفکر و تدبر در مرگ و زندگی پس از مرگ، بقا یا فنا، تداوم و عدم تداوم زندگی بشر، از مسائلی است که ذهن بشر را از ابتدا به خود مشغول ساخته است. این تفکر به نتایجی مغایر هم منجر شده است، به این ترتیب که:
بحث از صادر اول در حکمت متعالیه
بحث از نخستین موجودی که پا به عرصه وجود نهاد، و یا صادر نخستین، از مباحث بسیار مهم فلسفی است که ریشه در روایات اسلامی دارد. نخستین مخلوق نه تنها در روایات تعابیر گوناگونی دارد، در مذاهب مختلف فلسفی نیز...
خیر و شر در حکمت متعالیه
در یک نگاه کلی، حوادث عالم امکان بر دو گونهاند که از گروهی به خیر و از گروهی دیگر به شر تعبیر میشود. به عبارت دیگر انسان بعضی از حوادث را ملایم با طبع خویش و برخی را ناملایم مییابد. از بودن برخی احساس...
صفات حق تعالی در حکمت متعالیه
خداوند، مستجمع جمیع کمالات است و حق تعالی هر چه را که کمال است به نحو اتم و اکمل دارد. او کمال مطلق است و تمام موجودات به خاطر کمالاتش گرایش به سوی او دارند.
توحید واجب تعالی در حکمت متعالیه (2)
این مرتبه از توحید که اساس بقیه مراتب است، به این معنا است که ذات، واحد من جمیع الجهات است. این مرتبه از توحید در دو معنا بحث میشود: یکی بساطت ذات و اینکه ذات متشکل از اجزاء نیست؛ چه اجزاء عقلی و چه خارجی...
توحید واجب تعالی در حکمت متعالیه (1)
پس از اثبات واجب الوجود، بحث در اوصاف ذات حق تعالی است، یکی از این اوصاف، توحید و یگانگی اوست. حضرت امام توحید را به «ارجاع کثرات به وحدت و فناء تعینات در دریای وجود مطلق» تعریف کردهاند. فلاسفه اسلامی...
واجب الوجود بسیط الحقیقه است
انسان در مواجهه با ممکنات- خواه مجرد و خواه مادی - در آنها یک امر مشترک مییابد و آن مرکب بودن آنهاست. عقل حکم میکند که اگر موجودی مرکب باشد، راه آن تقدم ذاتی بر کل دارند که مرکب به حسب جوهر ذاتش محتاج...
زیادت وجود بر ماهیت در حکمت متعالیه
در امور عامه بحثی تحت عنوان «زیادت وجود بر ماهیت» مطرح، و با ادله محکمی اثبات میشود که برخلاف حیثیت وجود- که مشترک بین همه واقعیتها است- حیثیت ماهیت تنها اختصاص به دسته خاصی از اشیا دارد؛ مثلاً گروه...
اثبات واجب الوجود در حکمت متعالیه (2)
قبلاً ذکر کردیم در یک دید کلی براهینی که انسان را به خدا میرساند سه دستهاند که یکی از آن براهین، براهین قرآنی بود. این دسته از براهین را در کتابهای مشهور فلسفى از جمله بدایه الحكمه، نهایه الحكمه، الشواهد...