تعلیل، در لغت به معنای علت نهادن و ذکر علت است. در اصطلاح متکلمان، تعلیل عبارت است از جستجوی علت و بازیابی آن از طریق به کارگیری شیوه‌هایی که به «طرد و عکس» (= دوران)، و «تردید» (= سبر و

تعریف، در لغت به معنی شناساندن، معرفی کردن و آگاهانیدن است. در اصطلاح اهل منطق، تعریف آن است که ویژگیها و صفات گوناگون چیزی را برشمارند و بدین وسیله آن را از دیگر چیزها جدا کنند و به دیگران

تعارض، در اصطلاح علم اصول و در مسئله‌ی «تعادل و تراجیح» عبارت است از تنافی دو دلیل و یا تنافی مدلول دو دلیل ( تعادل و تراجیح). و در مسئله‌ی «جرح و تعدیل» در موردی اطلاق می‌شود که دو عادل حکم به

تضایف، از مباحث مهم در منطق و فلسفه، به مفهوم نسبت مکرر میان دو امر وجودی که هیچ یک بدون دیگری قابل تعقل نیست. دو امر متضایف، نسبتی دو جانبه با یکدیگر دارند و مکرر بودن نسبت میان دو امر بدون این

حكایت است روزی طلبه‌ای‌‌ از استاد خود پرسید: «منطق به چه كار ما می‌آید كه‌ این‌‌ همه وقت خود را برای آموختن آن تلف می‌كنیم؟»

می‌گویند ارسطو فیلسوف یونانی، بسیاری از بحث‌های فلسفی را در حال راه رفتن با شاگردان خود در میان می‌گذاشت به همین دلیل در زبان عربی ارسطو و پیروانش را مشائی نامیدند. ابوعلی سینا، فیلسوف ایرانی هم به

خورشید هنوز از پس كوه سر بر نیاورده بود كه كاروان كوچكی سهرورد را به مقصد مراغه ‌تر‌ك كرد. كاروان كمی‌ كه از سهرورد فاصله گرفت، قبل از آن كه خانه‌ها از دیده پنهان شوند، شهاب الدین لحظه‌ای درنگ كرد و

مسئله حسن و قبح عقلی از مهم‌ترین مسائل کلامی بلکه از مهم‌ترین قواعد علم کلام است که مسائل فراوانی از این علم مبتنی بر متکی بر آن است. نقش تأثیرگذار این بحث در دانش‌های مختلف از جمله علم اخلاق،

وجود و هستی، مهم‌ترین موضوع بحث و گفت‌وگو در فلسفه، عرفان و همچنین از موضوع‌های محل بحث در نزد متکلمان بوده و می‌باشد.

مبحث حدوث و قدم در حکمت متعالیه یکی از مقدمه‌های نظریه‌ی حرکت جوهری به شمار می‌آید. مرحوم علامه شعرانی با تبیین و اقامه‌ی دلیل بر حرکت جوهری، بخشی از چگونگی تحقق معاد موجودات ممکن را – که