آرمان مبارزه‌ی دائم نیکی و بدی بزرگ‏ترین رشته‌ی حکمت‌آمیز سرتاسر شاهنامه، بخصوص قسمت اساطیری و پهلوانی آنست. البته در قسمت اساطیری چنین مبارزه‌ای براساس اعتقادات باستانی طراحی شده و دخالت نبوغ فردوسی در...

در شاهنامه در چهارچوب حماسهای بزرگ چند تراژدی و چند اثر غنایی و چند حماسه‌ی تمام عیار روایت شده که هر یک به تنهایی با حماسه‌های مشهور جهانی برابری می‌کنند. زال و رستم و اسفندیار و سیاوش و سهراب و افراسیاب...

تضاد‏های کلی و غیر قابل اغماض در شاهنامه بزرگترین قرینه‌‌ی پیروی بی‌چون و چرای فردوسی از منابع و اسناد و وفاداری و امانت او در نقل روایات است. به نظر ما از جمله‌‌ی این تضاد‏ها مسائلی از قبیل وجود دو سیمرغ...

بحث دانشوران درباره‌ی خداینامه و یا خداینامه‌های پهلوی و شاهنامه‌های منظوم، مانند شاهنامهی مسعودی مروزی، و شاهنامه‌های منثور، مثل شاهنامه‌ی ابوالمؤید بلخی و ابوعلی بلخی و شاهنامه‌ی نثر ابومنصورین (ابومنصور...

قضاوت درباره‌ی ارزش‏‏های اثری که در یک هزاره بزرگ‏ترین اثر ملی ایرانیان و مورد علاقه و ستایش همگان بوده، برعکس آنچه در نظر اول تصور می‌شود، بسیار دشوار است؛ زیرا احتمالاً هرگونه قضاوت ستایش آمیزی در این...

نظم شاهنامه موجب گردید که ادبیّات ماقبل اسلامی و داستان‌های پهلوانی و حماسی ایران در میان ایرانیانی که مسلمان شده بودند بار دیگر متداول شود و مردم با آن‌ها آشنا شوند. در مدّت دویست سالی که بین کشته شدن...

خیال می‌کنم امروز دیگر برای کسی شکّی باقی نمانده باشد که این قصّه منسوب به فردوسی در واقع از او نیست، جز کسانی که پس از خواندن مقالات متعدّد و شنیدن دلایل بر بطلان این نسبت باز هم مکابره و محاجّه کنند...

عوفی در لباب‌الألباب (ج 2 ص 33) به صراحت می‌گوید که «از وی برون شاهنامه شعر کم روایت کرده‌اند.» مع هذا در تذکره‌ها و سفینه‌ها شعرهائی به نام فردوسی آورده شده است، و حتّی یک منظومه‌ی تمام (داستان یوسف و...

فردوسی طوسی متونی به فارسی و عربی در دست داشت و می‌خواست آن‌ها را نظم کند. کتاب اساسی او که شاهنامه‌ی ابومنصوری باشد از میان رفته است، امّا ترجمه‌ی عربی ملخّصی از آن کتاب که ثعالبی مرغینانی کرده است در...

در مقاله‌های گذشته عرض کردم که فردوسی به فکر سرودن داستان‌های قدیم ایران و ایجاد یک حماسه‌ی ملّی ایرانی افتاد، و برای این مقصود کتاب نثری را که به نام شاهنامه یا باستان نامه نوشته بودند می‌خواست تا آن...