ترنج: ميوه اي از جنس ميوه هاي بهشتي (1)

در ذهن و زبان مردم، بعضي از ميوه ها، رنگ اسطوره به خود گرفته است، از آن جمله: انار، انجير، سيب سرخ و نارنج و ترنج. ترنج، ميوه اي از جنس مرکبات...

دوشنبه، 1 آذر 1389

پرواز از برج معني (سماع) (4)

محمد غزالي در «احياء العلوم» آدابي را براي سماع برشمرده است که خلاصه آن چنين است: 1ـ مراعات زمان و مکان و ياران؛ 2ـ نپرداختن به سماع اگر در...

دوشنبه، 1 آذر 1389

پرواز از برج معني (سماع) (3)

چنان که گفته شد، چون کار سماع درويشان بالا گرفت و از زعقات و وجد و دست افشاني و پاي کوبي گذشت؛ چه بسا که يکي يا چند تن از دراويش در حين رقص و...

دوشنبه، 1 آذر 1389

پرواز از برج معني (سماع) (2)

چنان که ذکر شد به احتمال قوي سماع به صورت سازمان يافته ي آن در قرون اوليه ي اسلام و در بين متصوفه شکل گرفته است و به احتمال بسيار، اين عرفاي...

دوشنبه، 1 آذر 1389

پرواز از برج معني (سماع) (1)

سماع، يکي از جنجالي ترين رسوم صوفيان است که از ديرباز بين مخالفان و موافقان آن بحث و مجادلات فراوان بوده و هست. اين مقاله نگرشي پژوهشگرانه به...

دوشنبه، 1 آذر 1389

شعر مشروطه و شعر عوام (1)

سبک اگرچه حاصل فکر، انديشه و نگرش خاص هنرمند است و به قولي ردپاي انديشة اوست، اما عواملي چون محيط، اجتماع، فرهنگ و جريانهاي ادبي در شکل گيري...

دوشنبه، 1 آذر 1389

شعر مشروطه و شعر عوام (2)

ويژگي هاي شعر مشروطه را مي توان به صورت ذيل دسته بندي کرد: 1ـ شعر مشروطه چه از نظر محتوا و چه از نظر اهداف شاعر دور از دربار است. 2ـ شعر مشروطه...

دوشنبه، 1 آذر 1389

رحيق (4)

اصولاً اين نکته قابل تأمل است که حافظ صفت عمده پير ـ يعني کسي که راهنماي سالک به سوي حق است و خود نيز واصل ـ همين مي نوشي و سفارش او به مي مي‌داند....

دوشنبه، 1 آذر 1389

رحيق(3)

اگر مي حافظ اکثراً مي روحاني است و حامل سرمستي و شور عشق و بيخودي و فنا و رازداني و کشف اسرار غيب است چرا حافظ گاه که عزم صلاح و توبه دارد مسئله...

دوشنبه، 1 آذر 1389

رحيق (2)

اگر سالک به تهذيب و مراقبه خويش همچنان ادامه دهد، خداوند با جلوه بيشتري بر او جلوه‌گر مي‌شود. بدين ترتيب که موجودات آئينه اسماء و صفات حق مي‌شوند....

دوشنبه، 1 آذر 1389

رحيق(1)

واژه مي و مترادف آن در ادبيات عرفاني جايگاهي ويژه دارد و در اين ميان در شعر حافظ زيباترين، پر راز و رمزترين و حکيمانه‌ترين ابيات را به خود اختصاص...

دوشنبه، 1 آذر 1389

فرهنگ عاميانه در شعر ناصرخسرو (2)

در فرآيند توجه ناصر به فرهنگ عاميانه و دور مانده از هنجارها و قواعد رسمي زبان و ادب که شاعران همکار او در دربار آن ها را به کار مي بردند، نبايد...

دوشنبه، 1 آذر 1389

فرهنگ عاميانه در شعر ناصرخسرو (1)

در مقاله حاضر به اين نکته توجه شده است که ناصرخسرو با توجه به باورهاي عميق مذهبي و دگرگوني فکري و فرهنگي که در شخصيتش به وجود آمد، با خواص روزگار...

دوشنبه، 1 آذر 1389

آيا در شعر فارسي قالب «مفرد» هست؟ (2)

بعضي در تعريف فرد گفته اند که مصرع باشد يا نباشد (صادقي، 1373، ص193) از طرفي از 79 بيت پراکنده سعدي (همان، ص169) فقط 6 بيت بي قافيه است يعني...

دوشنبه، 1 آذر 1389

آيا در شعر فارسي قالب «مفرد» هست؟ (1)

امروز همه مفرد (جمع آن مفردات) را يکي از قالب هاي شعر فارسي مي دانند. اين گفتار پژوهشي است در اين که آيا در گذشته قالبي به نام مفرد وجود داشته...

دوشنبه، 1 آذر 1389

شعر «طغرائي» در ترازوي نقد و تطبيق(2)

اکنون براي توضيح بيشتر در اين مورد، تصويرهاي «طغرائي» را در برابر ديگر تصويري قرار مي‌دهيم که برآمده از همکاري محض عاطفه و تخيل است و سهم گويندة...

دوشنبه، 1 آذر 1389

بحثي دربارة بلاغت در قرن هشتم هجري

در اين مقاله، محقق محترم به تعريف و حدود علم بلاغت و اهداف آن از ديدگاه دانشمندان متقدم و متأخر پرداخته است و هم چنين به ذکر آثاري از نويسندگان...

دوشنبه، 1 آذر 1389

شعر «طغرائي» در ترازوي نقد و تطبيق(1)

شعر «طغرائي»-دبير، وزير، شيمي دان، اديب و شاعر، و سرايندة قصيدة معروف «لاميه العجم»: ورد زبانهاي اهل ادب-از همسويي خاص با ديگر شعرا در مضامين...

دوشنبه، 1 آذر 1389

عنصر «شخصيت »در مقامات حريري و حميدي (4)

شخصيت نوعي يا تيپ ، نشاندهنده خصوصيات گروه يا طبقه اي از مردم است که او را از ديگران متمايز مي کند ». چنين شخصيتي مي تواند مصداقي براي طبقه و...

يکشنبه، 30 آبان 1389

عنصر «شخصيت »در مقامات حريري و حميدي (3)

براي سنجش و ارزيابي شخصيت پردازي در ادبيات داستاني معمولا به نکاتي مانند ثبات و استواري رفتار و سلوک آنان ، داشتن انگيزه براي کنش و پذيرفتني...

يکشنبه، 30 آبان 1389