آسيب شناسي مهدويت
منبع:نگین آفرینش
براي هر فرهنگ و مجموعه معرفتي ممكن است آفت هايي روي دهد كه مانع رشد و بالندگي آن فرهنگ باشد فرهنگ ديني نيز گاهي به آفتهايي گرفتار مي‌شود كه حركت رو به كمال آن را كُند مي‌كند و بحث «آسيب شناسي ديني» عهده دار شناختن آن آفت‌ها و شيوه مقابله با آنهاست.
مناسب است در فصل پاياني درباره آن چه به عنوان آسيب‌هاي فرهنگ ناب مهدوي مطرح مي‌شود بحث كنيم تا ضمن آشنايي با آسيب‌ها به راههاي خنثي سازي و مقابله با آنها بينديشيم.
آسيب‌هاي فرهنگ مهدويت، مواردي است كه غفلت از آنها موجب سستي اعتقاد مردم و به ويژه جوانان نسبت به اصل وجود امام مهدي(عجل الله تعالي فرجه الشريف) و يا ابعاد مختلف شناخت آن بزرگوار است و گاهي نيز سبب گرايش به افراد يا مجموعه‌هاي منحرف مي‌گردد. بنابراين آشنايي با اين آسيب ها، منتظرانِ آن امام بزرگ را از كجروي در اعتقاد و عمل حفظ خواهد كرد.
ما در اينجا مهمترين آسيب‌هاي فرهنگ مهدويت را در عنوان هايي جدا از يكديگر مورد بحث قرار مي‌دهيم:
1. برداشت غلط از مفهوم «انتظار» سبب شده است كه بعضي گمان كنند كه چون اصلاح جهان از فسادها به دست امام عصر(عجل الله تعالي فرجه الشريف) خواهد بود ما در برابر تباهي‌ها و ناهنجاري‌ها هيچ وظيفه‌اي نداريم و بلكه ممكن است گفته شود كه براي نزديك شدن ظهور امام مهدي(عجل الله تعالي فرجه الشريف) بايد براي ترويج بدي‌ها و زشتي‌ها در جامعه اقدام كنيم!! اين انديشه نادرست در مقابل ديدگاه قرآن و اهل‌بيت(عليهم السلام) است كه امر به معروف و نهي از منكر را از وظايف حتمي هر مسلمان مي‌داند.
بنيانگذار جمهوري اسلامي حضرت امام خميني در نقد اين ديدگاه فرموده‌اند:
«ما اگر دستمان مي‌رسيد و قدرت داشتيم بايد برويم تمام ظلم‌ها و جورها را از عالم برداريم تكليف شرعي ماست. منتهي ما نمي‌توانيم. اين كه هست اين است كه حضرت ]امام مهدي(عجل الله تعالي فرجه الشريف) [ عالم را پر مي‌كند از عدالت؛ نه شما دست برداريد از اين تكليفتان، نه اين كه شما ديگر تكليف نداريد.»1
ايشان همچنين در ادامه بيانات خود فرموده‌اند:
«آياما بر خلاف آيات شريفه قرآن دست از نهي از منكر برداريم؟ دست از امر به معروف برداريم و توسعه بدهيم گناهان را براي اين كه حضرت بيايند؟!»2
لازم به ذكر است كه ما در ابتداي بحث «انتظار» درباره معني صحيح انتظار سخن گفتيم.
2. بعضي افراد از ظاهر برخي از روايات اينگونه برداشت كرده‌اند كه هر قيامي قبل از قيام امام مهدي(عجل الله تعالي فرجه الشريف) محكوم و مردود است بنابراين در برابر قيام و انقلاب شكوهمند اسلامي ايران كه قيامي بر ضدّ طاغوت و استكبار و در جهت برقراري احكام الهي بوده است موضع نادرستي گرفته‌اند.
در پاسخ بايد گفت كه اجراي بسياري از احكام اسلامي مانند اقامه حدود و قصاص و نيز جهاد با دشمنان و مبارزه فراگير با فساد جز با تشكيل حكومت اسلامي ممكن نيست، بنابراين تلاش براي برقراري نظام اسلامي كاري پسنديده و مورد قبول است و نهي از قيام در بعضي از روايات به معني شركت در قيام‌هاي باطل كه انگيزه الهي ندارد و يا قيام هايي كه بدون توجه به شرايط و زمينه‌هاي لازم انجام مي‌گيرد و يا حركت هايي كه به عنوان قيام مهدوي شروع مي‌گردد، مي‌باشد. نه اينكه هر انقلاب و حركتي كه در مسير اصلاح جامعه است مردود شمرده شود.3
3. يكي ديگر از برداشت‌هاي غلط در فرهنگ مهدويت، نشان دادن چهره خشونت آميز از امام مهدي(عجل الله تعالي فرجه الشريف) است.
بر خلاف تصوّر بعضي افراد كه مي‌انديشند امام مهدي(عجل الله تعالي فرجه الشريف) با شمشير عدالت، دريايي از خون به راه مي‌اندازد و بسياري را از دم تيغ عبور مي‌دهد؛ امام عصر(عليه السلام) مظهر رأفت و رحمت پروردگار است و مانند پيامبر بزرگوار اسلام(صلي الله عليه و آله وسلم) ابتدا همگان را با بيان روشن و دلائل آشكار به اسلام و قرآن مي‌خواند و اكثر مردم دعوت آن حضرت را پاسخ مي‌دهند و به او مي‌پيوندند. بنابراين امام(عليه السلام) تنها با مخالفان سرسخت كه آگاهانه از پذيرفتن حق سرباز مي‌زنند و جز زبان شمشير نمي‌فهمند با سلاح برخورد مي‌كند.
مناسب است در فصل پاياني درباره آن چه به عنوان آسيب‌هاي فرهنگ ناب مهدوي مطرح مي‌شود بحث كنيم تا ضمن آشنايي با آسيب‌ها به راههاي خنثي سازي و مقابله با آنها بينديشيم.
آسيب‌هاي فرهنگ مهدويت، مواردي است كه غفلت از آنها موجب سستي اعتقاد مردم و به ويژه جوانان نسبت به اصل وجود امام مهدي(عجل الله تعالي فرجه الشريف) و يا ابعاد مختلف شناخت آن بزرگوار است و گاهي نيز سبب گرايش به افراد يا مجموعه‌هاي منحرف مي‌گردد. بنابراين آشنايي با اين آسيب ها، منتظرانِ آن امام بزرگ را از كجروي در اعتقاد و عمل حفظ خواهد كرد.
ما در اينجا مهمترين آسيب‌هاي فرهنگ مهدويت را در عنوان هايي جدا از يكديگر مورد بحث قرار مي‌دهيم:
برداشت‌هاي غلط
از آسيب‌هاي مهم در فرهنگ مهدويت، تفسيرها و برداشت‌هاي نادرست از موضوعات اين فرهنگ اسلامي است. تحليل نادرست و ناقص از روايات به دريافت غير صحيح مي‌انجامد كه چند نمونه از آن را بيان مي‌كنيم.1. برداشت غلط از مفهوم «انتظار» سبب شده است كه بعضي گمان كنند كه چون اصلاح جهان از فسادها به دست امام عصر(عجل الله تعالي فرجه الشريف) خواهد بود ما در برابر تباهي‌ها و ناهنجاري‌ها هيچ وظيفه‌اي نداريم و بلكه ممكن است گفته شود كه براي نزديك شدن ظهور امام مهدي(عجل الله تعالي فرجه الشريف) بايد براي ترويج بدي‌ها و زشتي‌ها در جامعه اقدام كنيم!! اين انديشه نادرست در مقابل ديدگاه قرآن و اهل‌بيت(عليهم السلام) است كه امر به معروف و نهي از منكر را از وظايف حتمي هر مسلمان مي‌داند.
بنيانگذار جمهوري اسلامي حضرت امام خميني در نقد اين ديدگاه فرموده‌اند:
«ما اگر دستمان مي‌رسيد و قدرت داشتيم بايد برويم تمام ظلم‌ها و جورها را از عالم برداريم تكليف شرعي ماست. منتهي ما نمي‌توانيم. اين كه هست اين است كه حضرت ]امام مهدي(عجل الله تعالي فرجه الشريف) [ عالم را پر مي‌كند از عدالت؛ نه شما دست برداريد از اين تكليفتان، نه اين كه شما ديگر تكليف نداريد.»1
ايشان همچنين در ادامه بيانات خود فرموده‌اند:
«آياما بر خلاف آيات شريفه قرآن دست از نهي از منكر برداريم؟ دست از امر به معروف برداريم و توسعه بدهيم گناهان را براي اين كه حضرت بيايند؟!»2
لازم به ذكر است كه ما در ابتداي بحث «انتظار» درباره معني صحيح انتظار سخن گفتيم.
2. بعضي افراد از ظاهر برخي از روايات اينگونه برداشت كرده‌اند كه هر قيامي قبل از قيام امام مهدي(عجل الله تعالي فرجه الشريف) محكوم و مردود است بنابراين در برابر قيام و انقلاب شكوهمند اسلامي ايران كه قيامي بر ضدّ طاغوت و استكبار و در جهت برقراري احكام الهي بوده است موضع نادرستي گرفته‌اند.
در پاسخ بايد گفت كه اجراي بسياري از احكام اسلامي مانند اقامه حدود و قصاص و نيز جهاد با دشمنان و مبارزه فراگير با فساد جز با تشكيل حكومت اسلامي ممكن نيست، بنابراين تلاش براي برقراري نظام اسلامي كاري پسنديده و مورد قبول است و نهي از قيام در بعضي از روايات به معني شركت در قيام‌هاي باطل كه انگيزه الهي ندارد و يا قيام هايي كه بدون توجه به شرايط و زمينه‌هاي لازم انجام مي‌گيرد و يا حركت هايي كه به عنوان قيام مهدوي شروع مي‌گردد، مي‌باشد. نه اينكه هر انقلاب و حركتي كه در مسير اصلاح جامعه است مردود شمرده شود.3
3. يكي ديگر از برداشت‌هاي غلط در فرهنگ مهدويت، نشان دادن چهره خشونت آميز از امام مهدي(عجل الله تعالي فرجه الشريف) است.
بر خلاف تصوّر بعضي افراد كه مي‌انديشند امام مهدي(عجل الله تعالي فرجه الشريف) با شمشير عدالت، دريايي از خون به راه مي‌اندازد و بسياري را از دم تيغ عبور مي‌دهد؛ امام عصر(عليه السلام) مظهر رأفت و رحمت پروردگار است و مانند پيامبر بزرگوار اسلام(صلي الله عليه و آله وسلم) ابتدا همگان را با بيان روشن و دلائل آشكار به اسلام و قرآن مي‌خواند و اكثر مردم دعوت آن حضرت را پاسخ مي‌دهند و به او مي‌پيوندند. بنابراين امام(عليه السلام) تنها با مخالفان سرسخت كه آگاهانه از پذيرفتن حق سرباز مي‌زنند و جز زبان شمشير نمي‌فهمند با سلاح برخورد مي‌كند.
پي نوشت ها:
1. صحيفه نور، ج 20، ص 196.
2. همان.
3. براى اطلاع بيشتر درباره اين موضوع به كتاب «دادگستر جهان» نوشته «ابراهيم امينى»، ص 254 تا 300 مراجعه شود.
