نویسنده: حجت‌الله کمیجانی
شبکه‌های فارسی زبان از جان ما چه می‌خواهند؟
شبکه‌های فارسی زبان در چند سال اخیر رشد کمی عجیب و غریبی پیدا کرده‌اند. گردانندگان این شبکه‌ها خوب فهمیده‌اند که راه نفوذ به خانه تک تک ما همین جعبه جادوست که حالا چیدمان خانه و سفره‌های غذایمان هم رو به آن قرار می‌گیرد. شبکه‌های فارسی زبان با قصد و غرض‌های متفاوتی شکل گرفته‌اند اما تعدادی از آنها مشتریان بیشتری پیدا کرده‌اند. طبق آمارها حدود 20 هزار شبکه ماهواره‌ای درجهان فعال است که اکثر آنها پولی هستند و بینندگان برای دیدن آنها باید پول پرداخت کنند. استرالیا تنها پنج شبکه تلویزیونی رایگان دارد و مردم این کشور برای دیدن شبکه‌های دیگر باید پول پرداخت کنند. در کانادا هم این وضعیت وجود دارد. با این تفاوت که برای دیدن برنامه‌ها‌ی ورزشی، تفریحی و علمی باید هزینه بیشتری پرداخت کنند. در چنین شرایطی سوال اینجاست که چرا فارسی زبانان بر همه ارجحیت دارند و گردانندگان شبکه‌ها حاضرند بدون هیچ درآمدی چنین هزینه‌هایی متحمل شوند؟ در این مطلب به معرفی برخی از شبکه‌های ماهواره‌ای و اهداف مخرب آنها پرداخته‌ایم.1- شبکه من و تو
سال تأسیس: 1389یکی از شبکه‌هایی که در حوزه تغییر سبک زندگی ایرانی- اسلامی و هجمه به ارزش‌های دینی و اسلامی در ششم آبان 89 افتتاح شد شبکه «من و تو» است. این شبکه که برای اغواگری هرچه بیشتر، برنامه‌ها‌یی نظیر سالی‌تاک، دکتر کپی، بفرمایید شام و از همه معروفتر آکادمی موسیقی را تولید کرده. توانسته در طول پنج سال فعالیت خود، مخاطبان زیادی را جذب کند. این شبکه توسط کیوان و مرجان عباسی راه‌اندازی شد. کیوان عباسی فرزند فریبزر عباسی، مدیر تلویزیونی یک شبکه غیراخلاقی در کاناداست. او در جوانی برای ادامه تحصیل و کار به انگلستان رفت و مدرک خود را از دانشگاه بن گوریون اسرائیل گرفت. ابتدا شبکه تلویزیون اینترنتی فارسی زبان «ببین تی‌وی» را راه‌اندازی کرد و در آنجا با تربیت افرادی که از گردانندگان اصلی شبکه «من و تو» هستند، اولین گام رسانه‌ای خود را برداشت. کیوان عباسی بعد از آن برای تأسیس این شبکه ابتدا با رهام هارونی از اعضای تشکیلات یهودیان ایرانی در لندن به تفاهم رسید. البته آنها در این مسیر تنها نبودند و افرادی چون همسر رضا پهلوی و اعضای انجمن بهائیان آمریکا مشوق و حامی آنها در راه‌اندازی شبکه «من و تو» بودند. کیوان عباسی علاوه بر «من و تو» مدیر یک شبکه مستهجن است. این شبکه همانند دیگر شبکه‌های فارسی زبان از همان ابتدا طبق اهداف مشخصی وارد میدان شده که حالا بعد از سال‌ها می‌توان آن را درک کرد. از جمله اینکه این شبکه به شدت به سلطنت طلبان وابسته است. حمایت همه جانبه «من و تو» از خانواده پهلوی و ساخت و پخش مستند از «تهران تا قاهره»، نشان دهنده این موضوع است. همچنین پخش سریال‌هایی مانند «قانون و نظم» هدف شبکه را برای ترویج روابط نامشروع نزدیک می‌کند. این سریال در کنار جنایت‌ها و جرم‌ها‌یی را در ارتباط با موضوع نظم و عدم رعایت قانون در جامعه به تصویر می‌کشد، صحنه‌ها‌یی را بازبینی می‌کند که قربانیان کم سن و سال قبل از سن قانونی رابطه نامشروع دارند و دختران خواسته یا ناخواسته باردار می‌شوند. دیگر خط مشی شبکه «من و تو» ترویج شیطان‌پرستی است.این شبکه در یکی از برنامه‌ها‌ی خود ادعا کرد اولین شبکه ایرانی است که به موسیقی‌ها‌ی جریان شیطان‌پرستی اهمیت می‌دهد. گروه‌ها‌ی شیطان‌پرست با موسیقی‌ها‌ی (راک، متال، هوی متال و ...) سعی می‌کنند با پوشش مبتذل و غیرطبیعی و رفتارهای خشن تفکراتشان را به بینندگان تزریق کنند. همین موارد دلیلی است که موسسه پژوهشی باقرالعلوم (علیه‌السلام) در یکی از مقاله‌ها‌ی تحقیقاتی اعلام می‌کند بین شبکه‌های فارسی زبان، شبکه «من و تو» در صدر آسیب رساندن به امنیت و سلامت جامعه است. پس از آن «بی‌بی‌سی» و «فارسی 1» قرار می‌گیرند. صاحب‌نظران معتقدند شبکه «بی‌بی‌سی»، در زمانهای بحران بینندگان بسیاری دارد اما شبکه «من و تو» وظیفه دارد در زمانهای عادی هم با پخش برنامه‌ها‌ی ضد فرهنگی و متنوع، جوانان و مخاطبان را جذب کند تا هنگام بحران و آشوب و به قولی وضعیت قرمز بتواند اثرگذاری خود را داشته باشد. نکته جالب اینجاست که با همه آزادی‌ها‌یی که در شبکه «من و تو» دیده می‌شود اما صاحبان شبکه در نحوه اداره آن سختگیری‌ها‌ی زیادی دارند. مثلاً اینکه در همه قسمت‌ها‌ی داخلی و خارجی شبکه، افراد باید در دید دوربین باشند. صفحات مانیتور آنها موقع کار باید به اندازه‌ای باشد که دوربین به وضوح تصاویر و حتی نوشته‌ها‌ی آن را ببیند و بخواند و سیستم هر سه ثانیه یک بار از صفحه رایانه آنان عکس می‌گیرد. رجوع به سایت‌های داخلی ایران غیر از اعضای اتاق خبر برای سایر افراد ممنوع است. هیچ شخصی موقع کار نباید تنها باشد و حتما باید حداقل دو نفر کنار هم باشند. آوردن هرگونه سیمکارت و گوشی شخصی در محل کار ممنوع است و کمیته انضباطی را در پی دارد. کارمندان موظفند سیمکارت و گوشی‌ای را که مدیریت شبکه در اختیارشان قرار می‌دهد تحویل بگیرند. کلیه خطوط تلفن شخصی و حتی خانوادگی کارکنان شنود می‌شود.
صاحبان این شبکه بابت اجاره فضا در ماهواره «هاتبرد» بابت هر مگابایت حدود 13 هزار یورو در ماه هزینه پرداخت می‌کنند. این شبکه با پهنای باند 4 مگابایت ماهانه 52 هزار یورو می‌پردازد. علاوه بر آن از دو ماهواره «عرب‌ست» و «یوتل‌ست» هم پخش می‌شود که خود هزینه جداگانه‌ای را می‌طلبد. این مبلغ جدا از دستمزد کارکنان، برنامه‌ها‌ی خریداری شده، دوبله، دکور، مصاحبه‌ها و تهیه برنامه‌ها‌ی تلویزیونی است. با توجه به این مخارج بالا مدیران شبکه تلاش می‌کنند خود را مستقل از انگلیس نشان دهند اما واضح است که سلطنت‌طلبان، یهودیان و بهائیان از سرمایه‌گذاران اصلی این شبکه هستند و یهودیان انگلیس و یکی از شرکتهای نفتی وابسته به لابی صهیونیست‌ها هزینه‌ها‌ی آنها را تأمین می‌کنند.
2- شبکه فارسی 1
سال تأسیس: 1388شبکه تلویزیونی «فارسی 1» از ابتدای مردادماه 89 کار خود را آغاز کرد. دفتر اصلی این شبکه در هنگ‌کنگ است و مؤسس آن نیز مجموعه رسانه‌ای «استار» متعلق به «نیوز کورپوریشن» است. شرکت «موبی» نیز در تولید برنامه‌ها‌ی این شبکه همکاری دارد. «نیوز کورپوریشن» که اداره مرکزی آن در نیویورک واقع است، علاوه بر رسانه‌ها‌ی دیداری و شنیداری بیش از 100 روزنامه و مجله در سراسر جهان منتشر می‌کند که از جمله آنها می‌توان به دیلی‌تلگراف، وال‌استریت ژورنال، سان، تایمز، ساندی تایمز و نیویورک پست اشاره کرد. مجموعه فیلمسازی و شبکه‌های تلویزیونی «فاکس» و «فاکس نیوز»، مجموعه تلویزیونی خبری «اسکاوی» انگلستان و سایت شبکه اجتماعی «مای اسپیس» نیز در تملک این شرکت است. رابرت مورداک به عنوان صاحب این شرکت، حدود 300 رسانه مشهور جهان را تحت مالکیت خود دارد. این رسانه‌ها شامل شرکتهای انتشاراتی، شبکه‌های ماهواره‌ای و تلویزیونی، مجلات، شرکتهای فیلمسازی، روزنامه‌ها و شرکتهای چند رسانه‌ای است. برای همین راه‌اندازی شبکه «فارسی 1» توسط او چندان جای تعجب ندارد چرا که مورداک هیچگاه از توجه به افکار عمومی کشورهای دیگر غافل نبوده. وی در بیش از 30 کشور جهان شبکه‌های مختلف رادیو تلویزیونی و رسانه‌ها‌ی نوشتاری را مدیریت می‌کند.
«نیوزکورپوریشن» پیش از راه‌اندازی شبکه تلویزیونی «فارسی 1» برای ایرانیان، شبکه‌ای برای افغانستان راه‌اندازی کرده بود. اما او در این شبکه قصد داشت اهداف تازه‌ای را دنبال کند. ترویج خانواده‌ها‌ی بی‌سروسامان و لجام گسیخته، عادی جلوه‌دادن خیانت زن به شوهر و البته شوهر به زن، عادی نشان دادن رابطه جنسی دختر و پسر قبل از ازدواج، ترویج فمینیسم، پی‌ریزی و ایجاد آمادگی ذهنی تفکر شیطان‌پرستی در میان نوجوانان و جوانان از جمله اهدافی است که او با قدرت رسانه‌ای‌اش به اجرا درآورد. معروفترین سریالی که از این کانال پخش شده «ویکتوریاست»؛ سریالی که در آن همه خانواده ویکتوریا یعنی شخصیت اصلی سریال انواع و اقسام روابط نامشروع را تجربه می‌کنند.
3- شبکه جم تی وی
سال تأسیس: 1384شبکه «جم» از سال 2006 میلادی با شعار «جم همه شما را دوست دارد» آغاز به کار کرد. این شبکه به عنوان یکی از شبکه‌های تلویزیونی گروه موسیقی و سرگرمی عمومی با محتوای برنامه‌ها‌یی چون فیلمهای سینمایی، مجموعه‌ها و سریال‌ها‌ی تلویزیونی، «مستندهای تلویزیونی، برنامه‌ها‌ی آموزشی و سایر برنامه‌ها‌ی سرگرم کننده جهان تشکیل شد. گروه موسیقی و سرگرمی عمومی دفاتری در شهرهای دوبی، لندن، کوالالامپور و لس‌آنجلس دارد. در این میان سال‌ها‌ی گذشته توانست از دو شبکه معروف خود به بیش از 10 شبکه گسترش پیدا کند. با این اتفاق در گام بعد، سطح آنالوگ را به دیجیتال تبدیل و شبکه HD در ماهواره «یاه ست» راه‌اندازی کرد. در سال‌ها‌ی گذشته شبکه‌های «جم» به مدیریت سعید کریمیان، تلاش‌ها‌ی گسترده‌ای در زمینه‌ها‌ی مختلف از جمله آگهی‌ها‌ی بازرگانی، پخش فیلم و سریال، موسیقی و ... برای جذب مخاطبان جدید داشته. مدتی بعد با ورود به سیستم HD به رقیب جدی شبکه‌ها در جذب مخاطب تبدیل شد اما این اواخر طبق ظواهر امر، با پس گرفتن ماهواره‌ها و آگهی‌ها دچار کاهش درآمد و مشکل پخش برنامه‌ها شده و شرکتهای مختلف عربی و اروپایی از ادامه همکاری با این شبکه منصرف شدند. هرچند که مدیر شبکه وجود مشکلات مالی را تکذیب کرده. بررسی شبکه «جم» از گذشته تا امروز نشان می‌دهد این شبکه فراز و فرودهای فراوانی داشته. شروع آن هم با تقویت روابط با «فارسی 1» بوده و با دعواهای رسانه‌ای و جدایی بین اعضای این دو شبکه و دیگر شبکه‌های وابسته به اوج و پایان رسید. در این ماجرا، شماری از کسانی که در شبکه «فارسی 1» فعالیت می‌کردند برای امکان سفر به ایران به شبکه «جم» پیوستند و مدیران این شبکه به این نیروها قول داده بود که امکان تردد آنها به داخل کشور را فراهم می‌کند که میسر نشد. سریال‌ها‌ی این شبکه اخلاق و عفاف خانوادگی را هدف می‌گیرند و سعی دارند از رفتارهای ضد دین قبح‌زدایی کنند. سعید کریمیان متولد قائن است و دیپلم خود را در همین شهر گرفت. از آنجا که پدر وی یکی از اعضای گروهک منافقین (مجاهدین خلق) بود در اواخر جنگ و نزدیک عملیات مرصاد همراه خانوادهاش به پادگان اشرف منتقل شدند. سعید کریمیان با حمایت پشتیبانی عموی خود به سوئیس رفت و به این کشور پناهنده شد. بر اساس این سابقه، رابطه سعید کریمیان با شبکه منافقین از پارامترهای قطعی است. از سوی دیگر وابستگی شبکه «جم» به امپراطور رسانه‌ای (رابرت مورداک) و تامین مالی این شبکه توسط او نیز از بدیهیات است.
4- شبکه پی ام سی
سال تاسیس: 1382زمانی که شبکه‌های ماهواره‌ای در تسخیر افرادی مانند علیرضا امیرقاسمی و حمید شبخیز بودند یک شبکه بیست و چهار ساعته موسیقی خیلی بی سر و صدا پا به عرصه رقابت گذاشت. شبکه «بی ام سی» بدون استفاده از هیچگونه مجری با الگوبرداری از شبکه‌های معروفی مانند «MTV»، برنامه‌ها‌ی خود را به پخش کلیپهای داخلی و کلیپهای روز خارجی که تا پیش از آن در هیچ شبکه ایرانی پخش نمی‌شد اختصاص داد. شکستن برخی هنجارهای اجتماعی و فرهنگی توسط شبکه‌های ماهواره‌ای در جامعه ایران دقیقاً از همین زمان آغاز شد. تا پیش از تأسیس این شبکه، نمایش شکل‌ها‌یی خاص از پوشش و برخی صحنه‌ها تابویی بزرگ به حساب می‌آمد که در کلیپهای ایرانی وجود نداشت و کلیپهای خارجی هم تقریباً از شبکه‌های فارسی زبان پخش نمی‌شد اما این شبکه با نمایش کلیپهای خارجی قبح‌شکنی خود را شروع کرد و پس از مدتی نماهنگ‌ها‌ی ایرانی حتی از نمونه‌ها‌ی خارجی نیز سبقت گرفتند. مهرداد اسماعیلی‌کیا مدیر این شبکه یکی از ثروتمندان مقیم دوبی است که شرکتی را به نام «KIAMAX» تأسیس کرده. همچنین در پروژه‌ها‌یی از قبیل مجله «PMC Magazine»، مجله T3، موسسه مالی ضامن، آژانس هواپیمایی کلاب پرشیا، محصولات آرایشی «Qmax»، کنسرت‌های «PMC event» و همچنین مجله «گلچین» سرمایه‌گذاری کرده.
5- شبکه ام بی‌سی
سال تأسیس: 1388mbc سه حرف اختصاری مرکز پخش رسانه‌ای خاورمیانه (Middle East Broadcasting Center) و متعلق به ولیدبن ابراهیم آل ابراهیم از شاهزادگان آل‌سعود است؛ شرکتی که هیچگاه لیست سهامدارانش به صورت عمومی منتشر نشده اما همه به وابستگی آن به خاندان سلطنتی آل‌سعود اشراف دارند. این شرکت در سال 1991 نخستین شبکه بیست‌و‌چهار ساعته رایگان جهان عرب را راه‌اندازی کرد. این شبکه طی 16 سال گذشته با برنامه‌ها‌ی شبانه‌روزی و گسترش امپراطوری خود به زبان‌های دیگر، ضمن کسب تبلیغات چندملیتی توانست ساکنین دیگر نقاط جهان را نیز به خود جذب کند. این شبکه هنگام تأسیس، برنامه‌ها‌ی سرگرم‌کننده آمریکایی و انگلیسی‌ای را که در خاورمیانه محبوب بودند نمایش می‌داد. اخبار ساعت 9 شب آن از جمله برنامه‌ها‌ی ثابت بینندگان جهان عرب بود اما امروزه برنامه‌ها‌ی خبری، خانوادگی و سرگرمی مختلفی را به بیش از 150 میلیون عرب زبان سرتاسر جهان ارائه می‌دهد. طی چند سال اخیر، «ام‌بی‌سی» با ارائه طیف گسترده‌ای از جذابیت‌ها متناسب با سلایق مختلف توانست مخاطب خود را به دست آورد. شبکه «ام‌بی‌سی پرشیا» که از سال 88 تأسیس شده نیز یکی دیگر از شبکه‌های این کمپانی برای خانواده‌ها‌ی ایرانی است. از همان روزهای اول شروع به کار شبکه «ام‌بی‌سی پرشیا» گمانه‌زنی‌ها‌یی درباره اهداف پشت پرده خاندان سعودی در زمینه مقابله با فرهنگ شیعی و تمدن ایرانی بر سر زبان‌ها افتاده بود که البته به مرور زمان با نشان دادن برنامه‌ها‌ی گوناگون این نیت آشکار شد. تا جایی که اکنون این شبکه در صدر جدول شبکه‌های ماهواره‌ای عرب زبان ضد تشیع و ایران قرار دارد. بررسی محتوای فیلمهای پخش شده این شبکه نشان می‌دهد که مضمون اغلب آنها ضد ایرانی و در مرتبه بالاتر ضد اسلام و مبلغ مفاهیم طالبانی و وهابی بوده است. فیلمهای هالیوودی پخش شده از این شبکه بیش از آنکه سرگرم‌کننده باشند، ضد دین و ضد ایرانی هستند. مقر اصلی این شبکه در مدیا سیتی دوبی و البته بخشی از سازمان در لندن قرار دارد. در مجموع بیش از یک هزار کارمند در سرتاسر جهان برای تولید برنامه‌ها‌ی این شبکه فعالیت می‌کنند. این شبکه اکنون یکی از سردمداران تلویزیون‌ها‌ی منطقه محسوب می‌شود. در این میان مالکان این شبکه به ترتیب شبکه‌های «mbc1» شبکه مستقل خبری، «mbc2» پخش بیست‌و‌چهار ساعته فیلمهای آمریکایی با زبان اصلی و زیرنویس عربی و «mbc3» نیز برای سرگرمی کودکان به عنوان اولین شبکه کودکان در خاورمیانه تأسیس شده. شبکه «mbc4» نیز اخیرا با تحولاتی تعجب‌انگیز، برنامه‌ها‌ی خانوادگی مختص زنان آمریکا را با زیرنویس عربی برای زنان عرب نشان می‌دهد. همچنین گروه مستندسازی «o3» نیز از سوی این گروه تاسیس شد. رادیوهای پانوراما و ام‌بی‌سی‌اف‌ام نیز از دیگر زیر مجموعه‌ها‌ی این کارتل هستند. جالب توجه است که رابرت مورداگ، غول رسانه‌ای آمریکا نیز برای رقابت با «mbc2»، شبکه «FOXMOVIES» را راه‌اندازی کرده که آن هم به پخش فیلمهای هالیوودی با زیرنویس عربی می‌پردازد.
منبع مقاله :
نشریه همشهری آیه، شماره 41
