علائم کمبود ویتامین C

مصرف نکردن میوه و سبزیجات می‌تواند منجر به کمبود ویتامین C شود. اگر چه کمبود ویتامین C به ندرت اتفاق می‌افتد ولی کمبود آن‌ می‌تواند باعث ایجاد مشکلات جدی شود. در این مقاله به علایم کمبود ویتامین C پرداخته شده است.
همه‌ی ما به خوبی از اهمیت ویتامین‌ها برای بدن آگاه هستیم. کمبود ویتامین می‌تواند برای بدن مضر باشد زیرا، واکنش‌های متابولیکی که به آن ویتامین خاص بستگی دارد، نمی‌تواند اتفاق بیافتد. این کارکرد ایده آل بدن را مختل می‌کند و منجر به بیمار شدن شخص می‌شود. چون بیشتر مردم با فواید ویتامین C آشنا هستند و در مورد اختلالاتی که به خاطر کمبود این ویتامین رخ می‌دهد مطلع هستند، موارد کمبود ویتامین C بسیار کم دیده می‌شود. همچنین، منابع ویتامین C اغلب در رژیم غذایی همه وجود دارد و بنابراین، بسیاری با مشکل روبرو نمی‌شوند. اگر تب ، اسهال ، پرکاری تیروئید ، کم خونی ، سرماخوردگی و کمبود پروتئین داشته باشید، بدن به ویتامین C بیشتری نیاز خواهد داشت. همچنین کسانی که سیگار می‌کشند یا مواد مصرف می‌کنند یا کسانی که اخیراً تحت عمل جراحی گرفته‌اند نیز به ویتامین C بیشتری نیاز دارند.

اهمیت و کارکرد ویتامین C

ویتامین C که اسید آسکوربیک نیز نامیده می‌شود یکی از مواد مغذی مهم است که باید به مقدار کافی در رژیم غذایی گنجانده شود. برخلاف برخی پستانداران دیگر، بدن انسان قادر به تولید ویتامین C نیست. همچنین بدن انسان نمی‌تواند ویتامین C را در خود ذخیره کند. پس، باید هر روز ویتامین C مصرف کنیم. فواید ویتامین C برای سلامتی عبارت است از:
• ویتامین C برای بهبود سریع زخم‌ها ضرروی است. ویتامین C فرآیند بهبودی را حتی در موارد سوختگی افزایش می‌دهد.
• ویتامین C به جذب آهن از مواد غذایی مصرف شده کمک می‌کند. کمبود ویتامین C می‌تواند باعث کم خونی شود.
• ویتامین C به عنوان آنتی اکسیدان عمل می‌کند و سیستم ایمنی بدن را تقویت می‌کند.
• این ویتامین خطر ابتلا به بیماری‌های قلبی و عروقی ، مشکلات دوران بارداری ، سرطان ، سکته ، بیماری‌های چشم و حتی پیری زودرس پوست را کاهش می‌دهد.
• ویتامین C نقش مهمی در رشد و عملکرد قسمت‌های مختلف بدن ایفا می‌کند. وجود ویتامین C برای تولید کلاژن به منظور بازیابی بافت‌های مختلف بدن ضروری است. کلاژن به حفظ سلامت بافت‌های بدن مثل پوست ، استخوان‌ها ، رگ‌های خونی ، تاندون‌ها ، رباط‌ها و غیره کمک می‌کند.

منابع ویتامین C

سبزیجات دارای برگ سبز به همراه میوه‌های تازه منبع عالی از ویتامین C است. ماهی ، جوانه‌ی حبوبات و دیگر سبزیجات ریشه‌دار نیز منبع خوبی از ویتامین C است. میوه‌هایی مانند انواع توت‌ها ، کیوی ، طالبی و خربزه غنی از ویتامین C می‌باشد. مرکباتی مانند لیمو و پرتقال ، کیوی و سبزیجاتی مانند سیب‌ زمینی شیرین ، گوجه فرنگی ، کلم ، فلفل سبز و کلم بروکلی نیز حاوی مقدار زیادی ویتامین C است.

علایم کمبود ویتامین C در بزرگسالان و کودکان

کمبود ویتامین C می‌تواند کارکرد سیستم‌های مختلف بدن را تحت تأثیر قرار دهد. احتمال کمبود ویتامین C در بزرگسالانی که دچار سوء تغذیه هستند بالاست.
کمبود این ویتامین می‌تواند منجر به بیماری خطرناک اسکوربوت شود. تورم لثه‌ها ، درد مفاصل ، کبودی و خونریزی ، خستگی ، ظاهر شدن لکه‌های قرمز روی پوست ، تنگی نفس بعد از فعالیت‌های بدنی و ریزش مو از علایم اسکوربوت است. اگر اسکوربوت درمان نشود می‌تواند منجر به کم خونی ، یرقان و تجمع مایعات در بدن شود. علایم شایع اسکوربوت نشانه‌ی تضعیف رگ‌های خونی و از دست رفتن کلاژن بدن است. اسکوربوت زمانی رخ می‌دهد که شخص برای مدت زمان طولانی مثلا 2-3 ماه دچار کمبود ویتامین C شود. اگر چه علایم اولیه نشانه‌ی وجود بیماری نیست ولی همیشه می‌توان با مصرف مواد غذایی حاوی ویتامین C بالا از ایجاد بیماری جلوگیری کرد.
شخص ممکن است به اسکوربوت مبتلا نشده شده باشد ولی علایمی مانند تورم / نرم شدن لثه‌ها ، کم خونی ، لکه‌های قرمز روی پوست ، تضعیف مویرگ‌ها و کاهش کلاژن را از خود نشان دهد. این علایم شدت کمتری نسبت به علایم اسکوربوت دارد.
در مواردی که فرد از کمبود ویتامین C رنج می‌برد، علایمی مانند خستگی ، درد در ماهیچه‌ها ، سستی ، بی‌اشتهایی و افزایش آسیب‌پذیری نسبت به عفونت ممکن است دیده شود.
فقدان ویتامین C در رژیم غذایی می‌تواند منجر به ریزش مو ، خشکی پوست ، خون دماغ شدن ، بهبود آهسته‌ی زخم‌ها ، کاهش وزن ، خونریزی لثه‌ها ، درد شدید در مفاصل به خاطر خونریزی در مفاصل و غیره شود.
کمبود ویتامین C همچنین می‌تواند منجر به مشکلات مرتبط با تیروئید و پیری زودرس شود.
در اثر کمبود ویتامین C بدن ضعیف می‌شود و در نتیجه مواد سمی برای بدن خطرناک‌تر از قبل می‌شود.
علایم کمبود ویتامین C در کودکان کم و بیش مشابه بزرگسالان است. ولی رشد استخوان‌های آن‌ها ممکن است با اختلال روبرو شود. این مشکل بیشتر در بین نوزادان و کودکان در حال رشد شایع است.
اگر کمبود ویتامین C درمان نشود ممکن است باعث خونریزی در مغز و همچنین در اطراف قلب شود که در نهایت منجر به مرگ می‌شود.

تشخیص و درمان

کمبود ویتامین C را می‌توان بعد از بررسی علایم تشخیص داد. آزمایش خون به همراه اشعه‌ی ایکس ابزارهای تشخیص متداولی می‌باشد. روش درمان بسیار ساده است، به بیمار توصیه می‌شود مواد غذایی حاوی ویتامین C بالا مصرف کند. در مواردی که اسکوربوت تشخیص داده می‌شود، ممکن است نیاز باشد بیمار از مکمل‌های ویتامین C استفاده کند. اکثر علایم اسکوربوت با دریافت مقدار کافی ویتامین C در عرض دو هفته از بین می‌رود. برای بیماران دیگری که از کمبود ویتامین C رنج می‌برند نیز ممکن است مکمل‌های ویتامین C تجویز شود. بیماران باید مطابق دستورالعمل‌های پزشک عمل کنند زیرا، مصرف بیش از حد ویتامین C نیز می‌تواند باعث ایجاد برخی مشکلات شود.
مصرف منظم ویتامین C می‌تواند از ایجاد مشکلات بسیاری جلوگیری کند. پس، مواد غذایی حاوی ویتامین C بالا را در رژیم غذایی خود بگنجانید و تا حد امکان از میوه‌ها و سبزیجات استفاده کنید.