بررسي رجعت و استمرار حکومت بعد از امام زمان (ع)

بحث مربوط به امام زمان (ع) راتقديم شما مشتاقان ظهور آن حضرت مي نمايم ، باشد که ان شاءالله خداوند همه ما را به عنوان ارادتمندان و مشتاقان ظهور پرنور آن حضرت قرار بدهد و به دعاي شما ارادتمندان ساحت مقدس امام زمان (ع) اين گفت و شنود را در دفتر مولايمان حضرت بقيه الله ثبت بفرمايد . همان گونه که در قسمت گذشته توضيح دادم ، بحث ما پيرامون رجعت بعد از امام زمان (ع) است . واز نظر اجراي حکومت الهي ، به اين معني است که حکومت عدالت الهي که توسط آن حضرت اجرا مي شود ، بر اساس آيات و روايات طبق نظر شيعه ، با امامت و رهبري امامان معصوم (ع) تداوم پيدا مي کند.
در روايتي از قول وجود مقدس امام باقر (ع) وارد شده که فرمودند : « أيام الله ثلاثه يوم يقوم القائم و يوم الکره و يوم القيامه » ؛ (1) روزهاي خدا سه روز است ، روزي که امام عصر (ع) قيام و ظهور مي کند و روزي که مجددا ائمه معصومين (ع) به زمين بر مي گردند وروز سوم ، روز قيامت است .
دلايلي که در کتب معتبر و از شخصيت هاي برجسته اسلامي و از نظر مفسرين پيرامون بحث رجعت وجود داشت ، به بخشي از آن ها در خطبه هاي قبلي اشاره کردم . بحث امروز بحث پاياني است ، مي خواهم در اين رابطه به اين موضوع اشاره کنم که از نظر شيعيان ، طبق روايات ، رسول خدا (ص) و اميرالمومنين و حضرت اباعبدالله الحسين (ع) به اين دنيا بر مي گردند . اين موضوع معمولا در احوال عموم و جلسات عمومي کمتر مطرح مي شود و در کتب اعتقادي بزرگان ما از قدما و متأخرين به اين مسأله پرداخته شده و آيات و رواياتي که حکايت از اين عقيده مي کند مطرح شده که ما به بخشي از آن اشاره مي کنيم .
در روايتي از امام باقر (ع) نقل شده که فرمودند : « ان رسول الله و عليا سيرجعان » . (2) مرحوم محدث قمي (قدس سره) در کتاب شريف « سفينه البحار » نقل مي کند که پيامر اکرم (ص) و اميرالمومنين (ع) به زودي به اين دنيا بر مي گردند و از روايات ديگر هم بر مي آيد که آن ها حکومت الهي را اجرا خواهند کرد .
در روايت ديگري از امام صادق (ع) درباره ي آيه ي شريفه ي : ( ان الذي فرض عليک القرآن لرادک الي معاد) . (3) گفته شده که درباره ي رجعت رسول خدا (ص) به دنياست . (4) البته بنا به قولي نيز شبي که پيغمبر اکرم (ص) از مکه به سمت مدينه هجرت مي کردند اين آيه شريفه وارد شده که مفسرين مي گويند يعني همان کسي که قرآن را بر تو نازل کرده است مجددا تو را پيروزمندانه به مکه بر مي گرداند ، اما وفق اين روايت امام صادق (ع) مي فرمايد : مفهوم اين آيه ي شريفه اين است که خداوند مجددا پيغمبر اکرم (ص) را به اين دنيا بر مي گرداند تا مجددا حکومت الهي و احکام خدا را اجرا کند . حالا اين بازگشت را که در کتب مفصل نگاه مي کنيم به دو گونه است : طبق روايات ، اولين کسي که براي اجراي حکومت الهي بعد از امام زمان (ع) بر مي گردد ، حضرت ابا عبدالله الحسين است . در گذشته هم خدمت شما عرض کردم پس از آن که امام زمان (ع) به شهادت مي رسد ، ابا عبدالله الحسين ظاهر شده ، به دنيا بر مي گردد و عهده دار تجهيزات امام زمان (ع) مي شود و حضرت را غسل داده و کفن نموده وبر پيکر امام معصوم (ع) نماز مي گزارد و دفن مي نمايد .
روايت از قول امام صادق (ع) اين طور مي فرمايد : « اول من يرجع الي الدنيا الحسين بن علي (ع) فيملک حتي يسقط حاجباه علي عينه من الکبر ، (5) اول کسي که به جهان بر مي گردد و به صورت طولاني حکومت بر پا مي کند حسين بن علي است ، به گونه اي که ابروان امام حسين (ع) به خاطر زيادي سن بر روي چشمانش آويزان مي شود.»
باز در روايتي جابر جعفي از امام باقر (ع) نقل مي کند که حضرت فرمود : « والله ليملکن منا أهل البيت رجل موته ثلاثه مائه و تزداد و تسعا ؛ (6) به خدا قسم از ميان ما اهل بيت کسي است که بعد از مردنش مجددا بر مي گردد و 309 سال حکومت مي کند ». بعد راوي از ايشان مي پرسد که يعني بعد از امام زمان (ع) و مدت حکومت امام زمان (ع) چند سال است ؟ در جواب فرمود: مدت حکومت امام زمان (ع) 19 سال ولي مدت حکومت امام حسين (ع) 309 سال است که البته قبلا درباره ي رواياتي که راجع به مدت حکومت امام زمان (ع) است اشاراتي داشتم ، منظور به نقل اين روايت است که در ارتباط با حکومت و فرمانروايي امام حسين (ع) نکات صريحي دارد و القابي که براي امام حسين (ع) در موقع حکومتش ذکر کردند :
المستنصر: يعني کسي که از خداوند ياري مي طلبد و کمک خداوند شامل حالش مي شود . پس از آن که اباعبدالله (ع) حکومتش پايان پذيرفت ، وفق روايات امام علي بن ابيطالب (ع) حکومت مي کند . اين بحثي است که تقريبا غريب است و در جامعه مطرح نيست و کساني که در ارتباط با امام زمان (ع) مطالعه مي کنند مي توانند در کتب مفصل راجع به اين مباحث مطالعاتي داشته باشند .البته در بعضي از کتب و نشريات و حتي بعضي از محاورات و گفت و گوها و سخنراني هايي که در رسانه هاي ما مطرح است ، گاهي به اين نکات به صورت مستدل و مبرهن اشاراتي هم دارند که ما بايد به آن ها و به دلايل قطعي از مستندات قابل اعتمادمان مراجعه کنيم .
در مورد اين که رجعت جزو عقايد ما هست ، امام صادق (ع) فرمود : « ليس منا من لم يقل بمتعتنا و لم يؤمن برجعتنا ؛ (7) از ما نيست کسي که به متعه و رجعت عقيده نداشته باشد ». جزئيات مطلب رابايد از کتب معتبر ديگر مطالعه کرد. در روايت ديگري از امام صادق (ع) نقل شده : « مما کلم الله تعالي رسوله ليله اسري به يا محمد ! علي آخر من قبض روحه من الائمه و هو دابه تکلمهم ؛ از جمله سخناني که در شب معراج خداوند با رسول اکرم (ص) داشته است . فرمود : يا محمد ! آخرين امام معصومي که قبض روح مي شود اميرالمومنين علي بن ابي طالب (ع) است ». خوب منظور مطمئنا بازگشت مجدد اميرالمومنين (ع) به دنياست ؛ زيرا يک بار اميرالمومنين (ع) در هنگام شهادت در مسجد کوفه روح مقدسشان قبض شده است .
اين روايت ناظر به معناي رجعت اميرالمومنين (ع) است .
در زيارت جامعه کبيره که از جمله زيارت هاي بسيار مهم و سند و دلالتش بسيار متقن و روشن است و از وجود مقدس امام هادي (ع) نقل شده ، تصريح به رجعت و بازگشتن ائمه معصومين (ع) شده که من به اين فرازش اشاره مي کنم .
امام هادي (ع) مي فرمايد : « معترف بکم ، مومن بايابکم ، مصدق برجعتکم ، منتظر لأمرکم ، مرتقب لدولتکم ؛ (8) من اعتراف دارم به شما ، نسبت به شما عقيده مندم و به بازگشت (9) شما ايمان دارم به بازگشت شما ؛ يعني از اين سفري که شما رفتيد به وسيله مردن بر مي گرديد من به اين ايمان و اعتقاد دارم . من رجعت شما را تصديق مي کنم ، من به انتظار فرمانروايي شما هستم و شيفته و چشم انتظار دولت شما هستم .
از اين فرازهاي زيارت جامعه کبيره که جزو معتبرترين زيارتنامه هاست که مي توان رجعت را استفاده کرد .
اين زيارت را و براي همه ائمه در همه اماکن مي توان خواند و در آن داستان معروف مرحوم حاج علي بغدادي که مرحوم محدث قمي در کتاب شريف مفاتيح الجنان نقل مي کند ، امام زمان (ع) از جمله توصيه هايي که مي فرمايد ، مکررا بايد به خواندن آن ملتزم باشيم که چه مفاهيم مهمي در آن هست .
در راديوي معارف که از بهترين برنامه هاي مذهبي نظام مقدس جمهوري اسلامي است و از قم پخش مي شود از جمله برنامه هايش شرح و تفسير زيارت جامعه کبيره است که در آن بعضي از بزرگان در برنامه هاي خود دارند . اين فراز ا ز فرازهايي است که دلالت بر رجعت وجود مقدس ائمه معصومين (ع) دارد .

آخرين نکته مورد بحث

تا کنون به دليل محدوديت فرصت ، برخي از دلايل و مدارک و اسناد روايات و آياتي که پيرامون مسائل مربوطه به رجعت هست تقديم حضور شما کردم . البته باز هم ممکن است بحث ها و سوالاتي در ذهن ما مطرح باشد که خوب ، بعد از حکومت اميرالمومنين (ع) دنيا به چه صورت خواهد شد ؟ اين سوالات معمولا در مجامع مطرح مي شود . در بعضي از روايات هم ديدم بعضي از بزرگان اين را نقل کردند که آيا اين احتمال دارد که اين عالم پس از قيامت مجددا پا برجا شود . من اين روايت را از کتاب شريف مهدي موعود ديدم که ترجمه جلد 13 بحارالانوار است ، با اضافات و شرح هايي که حضرت استاد دواني دادند . در آنجا به روايتي از جابر پرداخته است (10) که مفهومش اين است : « بعد از اين که حضرت ابا عبدالله الحسين برگشت ، حکومت حق را اجرا مي کند ، از ظالم ها انتقام مي گيرد ، چرا که بعضي از بدترين چهره هاي فاسد در عالم رجعت بر مي گردند و قيامت بر پا مي شود . آن ها مراجعه مي کنند وبه عالم قيامت بر مي گردند و آنجا با اصحاب فرعون محشور مي گردند و عذاب مي شوند ». و آن روايت به گونه اي است که انسان مي تواند اين نکته را از آن بفهمد که رسول خدا (ص) مجددا مبعوث مي شود و به دنيا مي آيد ، لکن اين بار به صورت بعثت آشکار است و همه مردم دنيا به حضرت رسول ايمان خواهند آورد و حضرت علي (ع) هم در کنارشان حضور دارند و همه ائمه معصومين (ع) جزو کارگزارانش مي شوند ، تا مفهوم
آيه شريفه ( ليظهره علي الدين کله ) به صورت اتم و اکمل تحقق پيدا کند و شيطان رجيم نيز به دست رسول اکرم و اميرالمومنين (ع) نابود شود « و الله العالم بحقايق الأمور » .
به هر حال در مسائلي که اعتقادي است بايد به اهل نظر مراجعه کرد و به کتب معتبره و در اين راه تحقيق و تفصيل و تلاش ادامه يابد و ما براي شناخت عقايدمان نبايد به همان اطلاعات محدودي که به ما دادند اکتفا کنيم .
از جمله مسائل مهم ؛ شناختن و معرفت درست امام است که من در ابتداي بحث امامت در ارتباط با امامت عامه ، سپس امامت خاصه و اهميت و شناخت امام اشاراتي داشتم .
شأن و جايگاه روز جمعه بر اساس روز ظهور امام زمان (ع) است . بسيار لازم و ضروري بود که ما با هم در مورد امام زمان (ع) بحث و گفت و گو کنيم . که بحمدلله توفيق داشتيم که به همراهي نمازگزاران عزيز جمعه که مشتاقان ظهور امام زمان (ع) هستند در طول چهل هفته وطي چهل خطبه مطالب فوق را تقديم محضر بنمايم و نام اين مجموعه را « ذکر نور در حضور مشتاقان ظهور » ناميدم . به اميد آن که خداوند آن را به لطف خود قبول فرمايد و مورد عنايت حضرت بقيه الله الاعظم عجل الله تعالي فرجه قرار گيرد .
به همين مناسبت سروده مختصري هم که در آخرين لحظات يادداشت مطالب آخرين خطبه پيرامون امام عصر بر ذهنم آمد، در رابطه با اظهار ارادت به ساحت مقدس امام زمان و در پايان بحث فوق تقديم حضور شما مي کنم :
به اميد آن که خداوند اين بحث را از بنده ي حقير و از همه شما مشتاقان ظهور به کرمش قبول فرمايد.
پايان بحث امام زمان (ع) در ايام عاشوراي حضرت ابا عبدالله الحسين (ع) است که در ابتدا گفتم در پرچمي که امام زمان (ع) دارد در رأس شعار يا لثارات الحسين (ع) را بايد بگيرد .
« أين الطالب بدم المقتول بکربلاء ؟»
نقل است ، سنت اعراب بود که اگر خوني از خانواده اي مي ريخت و قدرت انتقام نداشت ، پرچم سرخي را بر بالاي بام آن خانه بر مي افراشتند تا همه و آيندگان بدانند که آن خانواده مظلوم است و اگر قدرت انتقام دست داد انتقام مظلوم را از ظالمين بگيرند . اکنون پرچم سرخي که بيانگر مظلوميت اباعبدالله الحسين (ع) و اهل بيت رسول خدا (ص) است بر بالاي گنبد ابا عبدالله الحسين (ع) بر افراشته است ؛ يعني اي امام زمان ! منتظريم که بيايي و انتقام خون جد مظلومت را بگيري .
« اللهم انا نرغب اليک في دوله کريمه ، تعز بها الاسلام و اهله و تذل بها النفاق و أهله ، و تجعلنا فيها من الدعاه الي طاعتک ، و القاده الي سبيلک ، و ترزقنا بها کرامه الدنيا و الاخره » .
آمين يا رب العالمين .

پي نوشت ها:

1. اثبات رجعت ، ص 35 به نقل از خصال شيخ صدوق (ره) .
2. سفينه البحار : 511/1.
3. سوره قصص ، آيه 85.
4. اثبات رجعت ، ص 35.
5. همان .
6. اثبات رجعت ، ص 36.
7. مهدي موعود ، ص 1231.
8. کليات مفاتيح الجنان .
9. اياب به معني بازگشت است و در محاورات هم استفاده مي کنيم مي گوييم اياب و ذهاب ، ذهاب رفتن و اياب ، بازگشتن .
10. مهدي موعود ، ص 1209.

منبع: کتاب ذکر نور در حضور مشتاقان ظهور