رادكلیف- براون؛ ساختار و كاركرد در جامعه‌های ابتدایی

رادكلیف-براون (1) (1881-1955) دومین انسان شناس بریتانیایی است كه تحت تأثیر امیل دوركِم و مارسل موس، بر نخستین تزهای كاركردگرایان و ساختارگرایان تأثیر ماندگاری می‌گذارد. او كه در دانشگاه‌های سه قاره تدریس كرده است، درصدد بود از لحاظ نظری انسان شناسی اجتماعی تأسیس كند و آن را آشكارا به مثابه نظریه‌ی تطبیقی صورت‌های زندگی اجتماعی نزد «اقوام ابتدایی» تعریف می‌كند؛ شاخه‌ی خاصی از جامعه شناسی تطبیقی كه رسالتش تحلیل دگرگونی‌ها و پایداری‌های جامعه‌ها است.رادكلیف-براون با مطالعه‌ی جامعه‌های ابتدایی درصدد است، در ادامه‌ی راه دوركِم، به فهم منطق توتمیسم و اسطوره‌ها كمك كند. در خصوص اسطوره‌ها، كلید تفسیری كه ارائه می‌دهد ساده است: نظر به اینكه روابط متضاد، ساختار ابتدایی هر تفكر انسانی را می‌سازد، اسطوره‌ها و مناسك را باید چونان بیان جامعه پذیری دنیای طبیعی تفسیر كرد. در پیروی از اسپنسر، رادكلیف-براون از صورتی از تحول گرایی انطباقی جانبداری می‌كند. به تعبیر او سه فرایند بر تنظیم جامعه‌ها تسلط دارند: انطباق زیست محیطی، انطباق نهادی (حفظ نظم اجتماعی) و انطباق فرهنگی (جامعه پذیری افراد). این تحلیل با وارد كردن پرسمان‌های مطرح در علوم زیستی به حوزه‌ی علوم اجتماعی به اوج توسعه‌اش نایل می‌شود. رادكلیف-براون با عزم فهمیدن ویژگی‌های هر نظام، روش طبقه بندی را از زیست شناسی وام می‌گیرد و معتقد است می‌توان قوانین عمومی مرتبط با جامعه‌های انسانی را كشف كرد. او همچنین تعریف خودش را از مفاهیم ساختار و كاركرد در اثرش«مفهوم كاركرد در علوم اجتماعی»، ساختار و كاركرد در جامعه‌های ابتدایی، ارائه می‌دهد: «ساختار اجتماعی بیانگر آرایش نظام مند از اجزاء یا عناصری است كه یك كل تشكیل می‌دهند؛ مجموعه‌ای نسبتاً پایدار از روابطی كه اشخاص را به یكدیگر مرتبط می‌كند (چون ساختار خویشاوندی) و در همان حال، افراد و طبقات اجتماعی را به حُكم نقش اجتماعی‌شان از یكدیگر متمایز می‌كند.» و اما كاركرد «سهمی است كه یك فعالیت جزئی در فعالیت كلی‌ای كه جزئی از آن است، دارد. كاركرد یك رسم اجتماعی معین، سهمی است كه در زندگی اجتماعی كل یعنی در عملكرد نظام اجتماعی كامل دارد.» (2)

پی‌نوشت‌ها:

1.Alfred Reginald Radeliffe-Brown در 1909 تدریسش را در دانشگاه‌های كمبریج و لندن آغاز می‌كند. در 1921 صاحب كرسی انسان شناسی در دانشگاه كاپ (آفریقای جنوبی) می‌شود. در 1926 برای تصدی مدیریت گروه آموزشی انسان شناسی به دانشگاه سیدنی (استرالیا) دعوت می‌شود. از 1931 تا 1937 در دانشگاه شیكاگو انسان شناسی تدریس می‌كند و بالاخره از 1937 به سِمت استاد انسان شناسی در دانشگاه آكسفورد منصوب می‌شود. او آثار مهمی به صورت مقاله درباره‌ی تابو، مفهوم ساختار اجتماعی و نظام‌های خویشاوندی در میان اقوام ابتدایی آفریقای جنوبی و بومیان استرالیایی منتشر كرده است.
2.A.R.Radcliffe-Brown,le concept de fonction dans les seiences sociale,Structure et fonction dans la societe primitive,Ed.le Minuit,trad.francaise,1968,p.281.

منبع مقاله :
روشه، گی؛ (1391)، جامعه شناسی تالكوت پارسونز، عبدالحسین نیك گهر، تهران، نشر نی.