منبع:راسخون
گرفتگی عضلات، انقباض عضلانی غیر ارادی است که موجب ناراحتی شدید فرد می‌شود. هنگامی که عضلات قسمت خاصی از بدن سفت می‌شوند، دردی تکان دهنده را احساس می‌کنید. این مقاله روش‌های مختلف کمک به شما در تسکین گرفتگی عضلات در پا (منظور مچ پا به پایین) و ساق پا را معرفی می‌نماید.
گرفتگی عضله در اثر انقباض غیر ارادی و به اجبار عضله ایجاد می‌شود. گرفتگی عضله می‌تواند احساس ناتوانی و رنجوری را ایجاد کرده و حرکت ناحیه‌ی تحت تأثیر را غیر ممکن سازد.
گرفتگی عضلات می‌تواند در یک عضله اسکلتی رخ دهد، اما در ساق پا، مچ پا به پایین و عضلاتی که از دو مفصل عبور می‌کنند به عنوان مثال عضله‌ی ساق پا بیشتر معمول می‌باشد. این گرفتگی می‌تواند بخشی از یک ماهیچه را درگیر سازد و یا تمام عضلات در یک گروه را شامل شود. متداول‌ترین نواحی بدن که تحت تأثیر این گرفتگی عضلانی قرار می‌گیرند به قرار ذیل می‌باشند:
• ساق پا (گاستروکنمیوس)
• ران (همسترینگ)
• ران (چهار سر ران)
• پا
• بازو
• شکم
شدت درد ناشی از گرفتگی عضلانی ممکن است از خفیف تا شدید متغیر باشد. این احساس ممکن است برای چند ثانیه تا یک دقیقه، یا گاهی حتی مدت زمان بیشتری به طول انجامد.
این امری است عادی که گرفتگی عضلانی برای مدتی کوتاه فروکش نموده و مرتباً تکرار شده تا زمانی که علائم آن به طور کامل از بین بروند.
علل انقباضات عضلانی در ساق پا و پا
گرفتگی یا اسپاسم عضلات پا، سفتی دردناک عضلات در پا است. گرفتگی عضلات پا را می‌توان با درد ناگهانی و یا احساس ناراحتی در ساق پا و یا پا همراه با احساس سفتی یا کشیدگی مشخص کرد. بعضی افراد خصوصاً از گرفتگی شبانگاهی پا شاکی می‌باشند. اسپاسم یا انقباض عضلانی افراد را در هر گروه سنی تحت تأثیر قرار داده اما عمدتاً در افراد میانسال و یا سالخورده اتفاق می‌افتد. گرفتگی عضله‌ی پا، سفتی یا انقباض دردناک در کف پا می‌باشند. این وضعیت در بسیاری افراد هنگامی که عضله‌ی پا سفت و منقبض می‌شود، رخ می‌دهد. در ادامه فهرستی از دلایلی که موجب گرفتگی عضلات پا می‌شود آورده شده است.
بیش از حد کار کشیدن از عضله‌ی پا
عضلات ساق پا و پا به دلایل مختلفی از وضعیت بد قرار گیری آن گرفته تا پوشیدن کفش نامناسب دچار فشار می‌شوند. چنانچه ساق پا تحت فشار ثابت قرار داشته باشد، می‌تواند در معرض گرفتگی عضله قرار گیرد. انجام ورزش به شیوه‌ای اشتباه و یا ورزش بیش از حد (شنا کردن برای ساعتهای طولانی، صرف زمان زیاد بر روی تردمیل و غیره)، راه رفتن بر روی سطوح سفت برای مدت طولانی، خوابیدن به حالتی ناجور و غیره می‌توانند همچنین در بسیاری افراد موجب گرفتگی عضلانی شوند.
گردش خون ضعیف
چنانچه تمام مدت روز را پشت میز خود نشسته باشید، احتمال گرفتگی عضلانی در شما می‌تواند وجود داشته باشد. قرار داشتن در یک وضعیت بدنی یا پوزیشن یکسان برای مدت طولانی بر گردش خون اثر منفی گذاشته و منجر به گرفتگی‌های دردناک در پا می‌شود.
کمبود ویتامین و مواد معدنی
مشخص شده است که کمبود ویتامین‌های تیامین (B1)، اسید پانتوتنیک (B5)، و پیریدوکسین(B6) موجب گرفتگی عضلانی می‌شود، با این حال، دلیل دقیق پشت این گرفتگی‌ها هنوز هم ناشناخته است. کمبود مواد معدنی مانند کلسیم، پتاسیم و منیزیم نیز باعث گرفتگی عضلات پا شده به گونه‌ای که زنان باردار بیشتر از همه مستعد این گرفتگی‌ها در مراحل بعدی و آخرین بارداری هستند.
کم شدن آب بدن
دهیدراسیون یا کم شدن آب بدن هنگامی رخ می‌دهد که بدن شما دچار کمبود مایعات شده که خود می‌تواند به گرفتگی عضلانی منجر شود. هیدراته نگه داشتن بدن و یا حفظ آب بدن خصوصاً در حین ورزش و یا زمانی که بیرون از منزل می‌باشید بسیار اهمیت دارد. اعتیاد به الکل و کشیدن مداوم سیگار از علل کم آبی بدن به حساب می‌آیند.
سایر علل
علاوه بر عوامل متداول گرفتگی عضلانی، چند دلیل دیگر نیز وجود دارد که شامل موارد ذیل می‌شوند:
• آسیب‌های ورزشی
• عدم تعادل هورمونی
• تحت فشار قرار گرفتن اعصاب
• کم خونی
• هیپوگلیسمی یا کاهش قند خون
• سوء عمل تیروئید یا غدد درون ریز
• عوارض جانبی مصرف دارو
درمان گرفتگی عضلات
1. با تلاش برای حرکت آرام ساق پا و یا پا شروع کنید. سعی کنید این کار را بسیار آرام انجام داده تا از سفتی و گرفتگی عضله خلاص شوید. به خاطر داشته باشید که حرکت دادن پایی که دچار گرفتگی عضله شده است درد خواهد داشت، اما چنانچه درد بی‌اندازه زیاد باشد، این کار را متوقف سازید.
2. به آرامی ناحیه‌ی متأثر از گرفتگی را ماساژ دهید. با حرکات دورانی ماساژ دهید تا جریان خون تحریک و تشدید شود.
3. در صورت امکان، سعی کنید بلند شده و راه بروید. راه رفتن جریان خون را بهبود بخشیده و درد را کاهش می‌دهد.
4. کشیدن یا کشش جهت خلاصی از گرفتگی پا به خوبی عمل می‌کند. البته لازم است که این کشش را به آرامی و به شیوه‌ی کنترل شده انجام دهید، در غیر این صورت موجب صدمه‌ی بیشتر به عضله‌‌ای می‌شود که دچار گرفتگی شده است.
5. استفاده از پد یا کیسه‌ی آب گرم و یا کیسه‌ی یخ موجب تسکین درد خواهد شد. اغلب توصیه می‌شود از کیسه‌ی یخ استفاده شود، با این حال کسانی نیز وجود دارند که با استفاده از پد گرمایی دچار بهبودی از این وضعیت شده‌اند.
6. نگاه داشتن پایی که دچار گرفتگی عضلانی شده رو به بالا می‌تواند موجب تسکین و بهبودی شود.
7. توصیه می‌شود که به منظور مصرف دارو جهت کاهش درد مداوم ناشی از گرفتگی عضلات ساق پا به پزشک مراجعه نمایید.
سلب مسئولیت: اطلاعات ارائه شده در این مقاله صرفاً جنبه‌ی آموزشی داشته و نبایستی به منظور جایگزین توصیه‌های پزشک متخصص در نظر گرفته شود.
