آیا تمام اندام‌های سیستم عصبی را می‌شناسید؟

سیستم عصبی، پیچیده‌ترین سیستم اندامی بدن انسان، هر چیزی را از وظایف اصلی گرفته مثل گوارش و تنفس تا وظایف شناختی مثل حافظه و هوش کنترل می‌کند.
آیا تا به حال فکر کرده‌اید که چگونه می‌توانید احساس‌های مختلف را حس کنید، به درد یا خارش واکنش ‌دهید، چگونه می‌توانید یک مشکل ریاضی ساده را فوراً حل کنید، چگونه وقتی ناراحت هستید می‌توانید گریه کنید و وقتی خوشحال هستید بخندید؟ خوب، سیستم عصبی به شما کمک می‌کند که تمام این حس‌ها و عواطف را تجربه کنید. آن واکنش‌های عاطفی شما را تعیین می‌کند.
اعصاب، تغییراتی را که در محیط داخلی و خارجی رخ می‌دهند، تشخیص می‌دهند. آنها اطلاعات را جمع آوری می‌کنند، به مغز می‌فرستند و سپس پیام را از مغز به اندام‌های انگیز پذیر منتقل می‌کنند تا این که فرد بتواند به تغییرات واکنش دهد.
اندام‌های انگیز پذیر مثل ماهیچه‌ها منقبض و یا منبسط می‌شوند و غدد، هورمون آزاد می‌کنند و یا ترشح هورمون‌ها و آنزیم‌ها را متوقف می‌کنند چون پیام‌هایی از مغز دریافت می‌کنند. مغز، نخاع، شبکیه‌ی چشم، نورون‌های حسی، غدد عصبی و اعصاب، اندام‌های سیستم عصبی هستند.
سیستم عصبی مسئول واکنش‌های شما در هر وضعیتی است. این سیستم ایمپالس‌های الکترو شیمیایی تولید می‌کند و با استفاده از اعصاب به تمام اندام‌های بدن می‌فرستد.

تقسیمات سیستم عصبی :

سیستم عصبی :

سیستم عصبی مرکزی (CNS) و سیستم عصبی محیطی (PNS) دو بخش اصلی سیستم عصبی انسان هستند. CNS شامل مغز، نخاع و شبکیه‌ی چشم است. PNS شامل نورون‌های حسی، غدد حسی و اعصاب است که اطلاعات را جمع آوری می‌کنند و به مغز و از آن منتقل می‌کنند. سلول‌های عصبی بسیار ویژه به نام نورون‌ها قادر به ارسال اطلاعات به شکل شیمیایی و الکتریکی از مغز به بدن و برعکس هستند.

نورون :

دندریت، بدن سلول و آکسون سه قسمت مهم نورون هستند. نورون در اتصال ویژه‌ای به نام سیناپس به نورون دیگر می‌رسد که در آنجا مواد شیمیایی ویژه‌ای (انتقال دهنده‌های عصبی) شکاف بین دو نورون را پر می‌کنند و به انتقال پیام کمک می‌کنند. علاوه بر نورون‌ها، سیستم عصبی شامل سلول‌های گلیا است که مواد غذایی و حمایت از این سیستم را فراهم می‌کنند. این سلول‌ها به حفظ سلامتی نورون‌ها و هم چنین انتقال پیام کمک می‌کنند.

سیستم عصبی مرکزی :

اندام‌های اصلی سیستم عصبی که مغز و نخاع هستند، سیستم عصبی مرکزی را تشکیل می‌دهند.

مغز :

مغز یکی از مهم‌ترین اندام‌ها در سیستم بدن انسان است. آن مرکز تمام دستورات است. مغز بر تمام فرآیندهای آگاهانه و نا خود آگاه بدن نظارت می‌کند. مغز اندام‌های مختلف بدن را هماهنگ می‌کند و تمام حرکات ارادی بدن را کنترل می‌کند. مغز اندامی است که به شما کمک می‌کند چیزها را به خاطر بیاورید، یاد بگیرید، درک کنید، تفکر کنید، خلق کنید، حرف بزنید، بشنوید، بچشید و غیره. مغز به سه قسمت تقسیم می‌شود که عبارتند از : پیش مغز، مغز میانی و مغز سوم.
پیش مغز شامل نیم کره‌های مغزی و بخش‌های بویایی است. مغز میانی منطقه‌ای است که عمدتاً شامل بخش‌های بینایی است و مغز سوم منطقه‌ای است که شامل مخچه و بصل النخاع است. غده‌ی هیپوفیز در پایین‌ترین قسمت پیش مغز قرار دارد. آن غده‌ی ارباب نامیده می‌شود چون وظایف بسیاری از غدد دیگر را در بدن کنترل می‌کند.

نخاع :

نخاع مجموعه‌ای از اعصاب است که در پشت بدن در ستون فقرات از مغز به پایین می‌رود. نخاع در حدود 40 سانتی متر طول دارد و عرض آن به اندازه‌ی انگشت شست است. وظیفه‌ی نخاع رله کردن تمام ایمپالس‌ها، اطلاعات و احساسات از اطراف بدن، داخلی و خارجی، به مغز است.
اگر نخاع به آسیبی دچار شود ممکن است برخی و یا بیشتر اتصالات بین مغز و بخش‌های دیگر بدن را قطع کند و منجر به فلج بخش‌های مختلف بدن مثل اعضای بالایی و پایینی شود.

سیستم عصبی محیطی :

PNSشامل اعصابی است که بیرون مغز و نخاع قرار گرفته‌اند. این اعصاب ایمپالس‌هایی مثل احساسات و اطلاعات را از بدن به نخاع و از نخاع به بدن حمل می‌کنند. در نتیجه سیستم عصبی محیطی CNS را به ماهیچه‌های بدن مرتبط می‌کند.

اعصاب :

31 جفت از اعصاب فقراتی منشعب می‌شوند و به بخش‌های مختلف بدن می‌روند و وظایف مختلفی را انجام می‌دهند. اعصاب منطقه‌ی گردنی، اطلاعات پشت سر، گردن، شانه‌ها، بازوها، دستها و دیافراگم را تأمین می‌کنند.
اعصاب منطقه‌ی سینه اطلاعات سینه و برخی بخش‌های شکم را تأمین می‌کنند. اعصاب منطقه‌ی کمری، پایین کمر و بخش‌های ران و پاها را پوشش می‌دهند. اعصاب منطقه‌ی خاجی اطلاعات کفل، بیشتر ساق پا، انگشتان و منطقه‌ی تناسلی را فراهم می‌کنند.

سیستم عصبی جسمی و خود مختار :

PNS به سیستم عصبی جسمی و سیستم عصبی خود مختار تقسیم می‌شود. سیستم عصبی جسمی شامل نورون‌های حسی است که اطلاعات را از اندام‌ها / ماهیچه‌ها به CNS حمل می‌کنند و نورون‌های حرکتی است که اطلاعات را از مغز و نخاع به ماهیچه‌های بدن حمل می‌کنند.
نورون‌های حسی تمام اطلاعات راجع به محیط را برای مغز فراهم می‌کنند. سیستم عصبی جسمی، نقش مهمی در انتقال اطلاعات و کنترل حرکت ارادی دارد.

سیستم عصبی سمپاتیک و پارا سمپاتیک :

سیستم عصبی خود مختار وظایف غیر ارادی بدن مثل تنفس، ضربان قلب، جریان خون و گوارش را تنظیم می‌کند. این سیستم به سیستم عصبی سمپاتیک و پارا سمپاتیک تقسیم می‌شود که سیستم عصبی سمپاتیک، پاسخ‌های جنگ یا گریز شما را تنظیم می‌کند و سیستم پارا سمپاتیک، به تنظیم وظایف نرمال متعدد بدن مثل نیاز جنسی، ایجاد بزاق، ایجاد اشک (اشک ریزان)، دفع ادرار، گوارش و تخلیه مدفوع کمک می‌کند.
وظایف اعصاب پارا سمپاتیک عبارت است از : تنگ کردن مردمک چشم، افزایش ترشح بزاق، افزایش گوارش، کاهش ضربان قلب و غیره. وظایف اعصاب سمپاتیک شامل گشاد کردن مردمک چشم، تعرق، سیخ کردن مو به تن آدم، کاهش هاضمه و غیره است. یکی از مهم‌ترین اعصاب به نام عصب واگوس به اعصاب سمپاتیک و پارا سمپاتیک تقسیم می‌شود.

سیستم حسی :

سیستم حسی نیز بخشی از سیستم عصبی است. سیستم‌های حسی برای بینایی، شنوایی، حس بدنی (لامسه)، چشایی و بویایی به کمک گیرنده‌های حسی، مسیرهای عصبی و بخش‌های ویژه در مغز کار می‌کنند که به پردازش اطلاعات حسی کمک می‌کنند.
وقتی شما احساس گرما یا سرما می‌کنید، این اعصاب حسی هستند که کار خود را انجام می‌دهند. اعصاب حرکتی عوامل واکنش هستند که به بدن کمک می‌کنند به محیط مختلف واکنش دهد. برای مثال کشیدن آنی دست خود وقتی یک اجاق گاز داغ را لمس می‌کنید، یک واکنش عصب حرکتی است. اعصاب حرکتی جسمی، دستورات را به ماهیچه‌ها می‌رسانند.

سیستم عصبی روده‌ای :

سیستم عصبی روده‌ای، خرده سیستم PNS است. این سیستم به طور نرمال با CNS ارتباط برقرار می‌کند اما مطالعات نشان می‌دهند که آن به طور مستقل و خود گردان نیز کار می‌کند. آن سیستم معده و روده را در بدن تنظیم می‌کند.
سیستم عصبی، شبکه‌ی مرکب و پیچیده‌ای از اعصاب و نورون‌ها‌ی در حال اجرا در کل بدن است که هر اطلاعات جزئی از محیط اطراف و محیط زیست را به مغز ارسال می‌کنند و پیام فوری را به بخش مورد نظر برمی‌گردانند. مشکلات بی‌شماری در ارتباط با اندام‌ها و وظایف سیستم عصبی وجود دارند. آسیب به هر بخش از سیستم عصبی می‌تواند منجر به اختلالات زیادی از جمله فلج، از دست دادن حافظه، کوری، از دست دادن مهارت‌های حرکتی و یا توانایی صحبت و شنوایی، کما و غیره شود.