نیروی هوایی ارتش طلایه دار بیعت با انقلاب
تهیه کننده : حسن نجفی
منبع : راسخون
منبع : راسخون
از شكننده‌ترين ضربات بر پيكر رژيم شاهنشاهي، حركت شجاعانه پرسنل نيروي هوايي ارتش در 19 بهمن 1357 بود كه بحق مي‌توان آن را از ايام الله ناميد.
در اين روز، نظاميان متعهد نيروي هوايي در لباس رسمی ، با حضور در اقامتگاه رهبر بزرگ انقلاب اسلامي در مدرسه رفاه و بيعت با حضرت امام ، سندي از افتخار ، حماسه ، رشادت و ايمان را در برگ‌هاي زرين انقلاب اسلامي به ثبت رسانيدند. اين حماسه حضور و بيعت قاطعانه ارتش، طليعه خجسته پيوند ارتش با ملت مسلمان و انقلابي بود.
اينگونه بود كه ارتشي كه مهمترين پشتوانه رژيم استبدادي پهلوي مي‌نمود و با اتكاي به اين ارتش، سردمداران غربي و استكبار جهاني، ايران را جزيره ثبات مي‌دانستند، بعلت تحولي كه انقلاب در روح انسان ها پديد آورده بود، در خدمت آرمان انقلاب اسلامي درآمد و در طول انقلاب نيز خصوصا در 8 سال دفاع مقدس حماسه‌هاي پر شوري در دفاع از كيان اسلام و انقلاب آفريد.
تصوير بيعت پرسنل نيروي هوايي ارتش به هنگام بيعت و سلام نظامي در مقابل امام خميني كه در روزنامه‌هاي فرداي آن روز چاپ شد، دژخيمان رژيم را بيش از پيش نا اميد و امواج خروشان انقلابي مردم را فزونتر كرد. واقعه بيعت پرسنل نيروی هوايی ازسوي تحليل گران و ناظران جريانات سياسي بين المللي، اقدامي تاريخي و نقطه عطفي در تاريخ مبارزاتي و انقلابي مردم و نيز حيات ارتش ايران تلقي شد. اكنون تنها سه روز تا پيروزي انقلاب اسلامي باقي است. از سويي ديگر اميد مردم به پيروزي صد چندان مي شود. ضربه اي هولناك بر پيكر فرتوت و در حال متلاشي رژيم وارد مي شود. عمال رژيم كه تا قبل از روز 19 بهمن ماه و قبل از اينكه پرسنل نيروي هوايي با امام خميني (ره) ديدار و بيعت كنند، اميدوار بودند كه خواهند توانست خيزش همه گير و گسترده مردمي را كه از همه لايه هاي اجتماع بودند، مهار كنند و يا به تعبير خود قيام عمومي و مقدس مردم را سركوب و جامعه را آرام كنند، اما به زودي دريافتند كه ذهنيتي غلط است. سران رژيم پهلوي به شدت خشمگين شده بودند و لذا درصدد انتقام و كشتار پرسنل نيروي هوايي برآمدند. نیروها در حالیكه‌تصاویری از امام و مهندس بازرگان در دست داشتند و پلاكاردهایی با مضامین حمایت از امام حمل می‌كردند، شعار می‌دادند: «ما قطره‌ای از ارتش تو هستیم خمینی» با امام پیمان‌وفاداری بستند. عكاس‌هایی كه در صحنه حضور داشتند، تصاویری از این صحنه تهیه‌كردند و بلافاصله فردای آن روز، عكس‌های حضور پرسنل نظامی در حضور امام بالباس و یونیفورم نظامی در روزنامه‌ها منتشر شد. بلافاصله بعد از انتشار آن عكس‌ها، ارتش به تكذیب آن پرداخت و آن را جعلی و مونتاژ شده نامید. ارتشبد قره‌باغی در این‌زمینه می‌گوید:
«غروب روز نوزدهم بهمن ماه، آقای بختیار به من تلفن زده سؤال نمود«روزنامه‌ی كیهان را دیده‌اید؟» گفتم: «نه». اظهار كرد: «عكس عده‌ای از پرسنل‌نیروی هوایی را در اقامتگاه آقای خمینی چاپ كرده است» و اضافه نمود:«معلوم است كه یكی از عكس‌های مراسم سابق را مونتاژ كرده‌اند». سؤال نمودم:«چگونه فهمیدید مونتاژ كرده‌اند». جواب داد: «كاملاً روشن است. ضمناً ازسپهبد ربیعی هم سؤال كردم. ایشان هم اظهار نمود: ما بررسی كردیم این عكس‌مونتاژ شده است و دستور دادیم كه در روزنامه‌ها تكذیب كنند». آقای بختیاراضافه نمود: «تیمسار، شما هم دستور بدهید تكذیب كنند.»
سپس ارتش طی اعلامیه‌ای اعلام كرد:
عكس، مونتاژ شده و غیرواقعی بودن آن برای هر كسی كه به اصول اولیه‌ی‌عكاسی و مونتاژ آشنایی داشته معلوم است و مقاصد شوم تفرقه‌اندازان وآنهایی كه می‌خواهند در صفوف به هم پیوسته و مستحكم ارتش رخنه كرده و ازاین راه به آرمان‌ها و آرزوهای خود برسند، كاملاً آشكار است. ستاد بزرگ‌ارتشتاران با جلب توجه هم‌میهنان عزیز به اینگونه اعمال ناجوانمردانه،دست‌اندركاران را به اتهام جعل و نشر اكاذیب به منظور تحریك و اهانت به مقام‌ارتش كه مبرا از دخالت در امور سیاسی است، برابر مقررات قانون و كیفر ارتش‌تحت تعقیب قرار خواهند داد.
این در حالی است كه هیچ گونه تردیدی در واقعی بودن این عكس وجود نداشت. حسین پرتوی ـ عكاس این عكس ـ در مصاحبه‌ای كه با هفته‌نامه‌ی حوادث در شانزدهم بهمن‌ماه 1372، انجام داد در این زمینه می‌گوید:
«حدود ساعت هفت تا هفت و نیم صبح بود كه به مدرسه‌ی رفاه رفتم. وقتی به‌آنجا رسیدم، دیدم خیابان‌ها خلوت است. ساعت هشت و نیم‌صبح از همه‌ی عكاس‌ها خواستند تا از مدرسه‌ی رفاه بیرون بروند. در جواب ما كه از مسئولان‌ستاد بودیم علت را جویا شده بودیم، گفتند: «هیچ عكاسی نباید این‌جا باشد. قرار است همافرها در مقابل امام رژه بروند». من به اتفاِ مخابرات رفتم و گفتم دوربین من پیش شما باشد، خودم هم پیش شما می‌مانم و عكس نمی‌گیرم. وقتی افسران نیروی هوایی آمدند، با یكی از فرماندهان آنها تماس گرفتم و گفتم:«شما كه این چنین كار بزرگی می‌كنید اگر عكسی گرفته نشود، فردا دولت وقت آن‌را تكذیب می‌كند. بگذارید من از این صحنه چند عكس بگیرم...» آن افسر با چندنفر دیگر هم صحبت كرد و بعد پیش من آمد و گفت: «ما الان در شرایطی هستیم‌كه اگر یكی از افراد و افسران شناخته شوند، بلافاصله وی را دستگیر می‌كنند ومشكلاتی برای آنها پیش می‌آید». در جواب آن افسر گفتم: «این كار علاج دارد. من راه‌حلی را به شما پیشنهاد می‌كنم و آن این است وقتی كه امام بالای بالكن‌برای همافرها سخنرانی می‌كنند و همافرها متوجه سخنان ایشان هستند من از پشت سرشان عكس می‌گیرم». آنها در جواب می‌گفتند كه باز هم نمی‌شود همه‌ی افسران را برای جلوگیری از شناخته شدن‌شان كنترل كرد و گفت كه ممكن‌است بعضی از آنها در عكس شناسایی شوند. قرار بر این شد كه دو نفر از همافرها در كنار من بایستند و زمانی كه آنها تشخیص دادند كه كسی به پشت‌سرش نگاه نمی‌كند من عكس بگیرم. با چنین شرایطی آنها رضایت دادند و من همین كار را كردم. در حدود هفت، هشت فریم عكس گرفتم و با كسب اجازه از مسئولان كمیته‌ی استقبال، از مدرسه‌ی رفاه خارج شدم. از آنجا كه اهمیت عكس‌را می‌دانستم بلافاصله با یك تاكسی دربست به روزنامه‌ی كیهان رفتم و وقتی واقعه را برای شورای سردبیری تعریف كردم ، همگی آنها به اهمیت عكس پی‌بردند. بعد از این كه عكس‌ها حاضر شد به‌رغم این كه صفحه‌ی روزنامه بسته شده بود، آن را عوض كردند و یك عكس هفت ستونی از رژه افسران نیروی‌هوایی در مقابل امام چاپ كردند.... برای این كه ثابت شود كه عكس ما مونتاژ نیست آن را به روزنامه‌ی آیندگان كه آن روزها چاپ می‌شد، دادیم تا ثابت شودكه ما عكس را مونتاژ نكرده‌ایم.»
ناگهان غوغاي جنگ آنان مثل بمبي در شهر صدا كرد و نيروهاي مردمي بي اسلحه ولي با خشم انقلابي و مشت هاي گره كرده به سوي پادگان نيروي هوايي در شرق تهران حركت كردند........ وقتي درگيري بين نيروهاي گارد شاهنشاهي با پرسنل نيروي هوايي آغاز شد، مردم با اين خبر كه به داد همافران برسيدبه محل استقرار نيروي هوايي هجوم آوردند و به دفع و عقب راندن نيروهاي گارد مبادرت ورزيدند.
فرداي آن روز روزنامه ها نوشتند:
جنگ خونين لشكر گارد با نيروي هوايي.......
يك فرمانده نظامي مي گويد: هجوم نيروهاي گارد به پادگان نيروي هوايي و دخالت موثر مردم و دفاع از نيروهاي انقلاب نيروي هوايي، نتيجه شيريني در پي داشت و يكبار ديگر ثابت كرد كه مردم، حامي نيروهاي مسلح وفادار به ملت و رهبري هستند و نيروهاي مسلح نيز به صفوف مردم پيوسته اند. اين واقعه موجب شفافيت هرچه بيشتر پيوند ناگسستني و اتصال قواي مسلح به توده هاي مردمي بود و و قايع 19 و 20 بهمن 1357 به دنيا نشان داد كه ارتش ايران با رهبري انقلاب، بيعت كرده و در صف توده هاي ميليوني قرار گرفته است.
با پيروزي انقلا ب اسلامي نيروهاي ارتش ايران از قيد وابستگي و فرمانبري از مستشاران امريكايي رهايي يافته و زندگي و هويت مستقلي را پي نهادند.
امام خمینی قدس سره در مورد رژه تاریخی پرسنل نیروی هوایی چنین فرمودند:
... كاری كه شما عزیزان در این روزها در روز 19 بهمن انجام دادید از حیث معنویت بزرگترین كارها و با ارزش های دنیایی هم بزرگترین ارزش ها بود. آن روزی كه باز پیروزی به آن جا نرسیده بود كه مورد اطمینان باشد و شما در معرض خطر بزرگ بودید، از جان گذشته و به اسلام پیوستید و از سپاه اسلام شدید. خداوند این افتخار را برای شما حفظ كند و شما را در دو جهان سعادتمند فرماید و آنچه كه باید به شما عرض كنم این است كه تا شما تعهد خودتان را به اسلام حفظ كردید و روابط خودتان یرا با همه ی قشرهای ملت برادرانه كردید، این انقلاب محفوظ خواهد ماند و شما با برادران خودتان كه افراد عزیز این ملت هستند همدوش برای پیشبرد این انقلاب به پیش خواهید رفت و احكام اسلام را یان شاء الله یتعالی در همه جا، در همه ی ایران اجرا خواهید فرمود، این الگویی باشد برای همه ی ملت ها و مستضعفان جهان كه ان شاء الله اسلام در همه جا حیات پیدا كند و شما ان شاء الله این سعادت جاوید را همراه داشته باشید.
«بحمد الله امروز در بین ارتش، در بین همه ی نیروهای ارتشی و در بین همه ی ارگانهای دولتی، همه ی افراد بحمدالله متكی به اسلام و متكی به خداوند تبارك و تعالی هستند و اگر خدای نخواسته در بین آنها یك نادری پیدا بشود، یك فرد منحرفی پیدا بشود، قهراً با استقامت ملت، با استقامت شما عزیزان، آن هم استقامت پیدا می كند و شما دلگرم باشید به این كه اتكا به خدا دارید. آن كس كه اتكا به خدا دارد منصور است. خداوند وعده ی نصرت به شما داده است مادامی كه شما هم نصرت خدا را بكنید و نصرت خدا و نصرت دین خدا نصرت بندگان مؤمن خداست. شما به این عهد باقی باشید و خدای تبارك و تعالی عهد خود را عمل خواهد كرد. من از خدای تبارك و تعالی سلامت و سعادت همه ی ملت و خصوصاً قوای نظامی و انتظامی و بالاخص شما جوانان عزیز را كه برای ارتش افتخار ایجاد كردید، از خدای تبارك و تعالی مسألت می كنم.» (صحیفه ی نور، جلد 16، ص 35، 19/11/1360)
«این كه ما روز نوزدهم بهمن را یك مقطع به حساب می آوریم و نیروی هوایی را با این نام معرفی می كنیم، این در حقیقت تكیه بر روی یك مسأله ی ارزشی است كه یقیناً تاریخ قضاوت خواهد كرد، هم چنان كه امروز در مجموعه ی مسایل كمتر می شود ابعاد آن را دانست و فهمید. همین امروز هم چشم های باز و دل های بیدار ملت ما قضاوت می كنند، همان طور كه چند سال گذشته را قضاوت كردند.
این خیلی مهم است كه نیروی هوایی سوگلی یك رژیمی، علی رغم همه ی تبلیغات و تلقیناتی كه شده است در یك برهه ی حساس، آن شجاعت را و آن آگاهی را پیدا كند كه با ظلم و طغیان صریحاً مقابله كند و خود را به جناح اسلام و حق متصل كند، و این در روز نوزدهم بهمن اتفاق افتاد. آن چهره های جوان و مصمم نیروی هوایی كه بسیاری از آنها همین امروز بحمدالله در عداد عناصر مسؤول و كارگزار نیرو حضور دارند و بعضی از آنها هم به شهادت رسیدند، این ها علیه رژیم وابسته ی پهلوی اعلام موضع كردند و مردم را دلگرم نمودند. این كار اثر بسیار عجیبی داشت.
من آن روز در خدمت امام شاهد قضایا بودم و دیدم این تحولی را كه به صورت محسوس دارد در اركان نظام كشور ما تحقق پیدا می كند. سبقت در جهاد، سبقت در پذیرش ارزش های الهی و اسلامی و سبقت در فهمیدن حقیقت، یك ارزشی است كه این ارزش را نیروی هوایی ما همراه با یك ارزش دیگری كسب كرد، كه آن هم عبارت است از: ایستادگی و صدق قول در میدان های خطر. نقش ارزنده ی همبستگی با شكوه پرسنل ارتش و خصوصاً نیروی هوایی در اضمحلال و شكست رژیم، نشان دهنده ی شعور ایمانی و انقلابی این عزیزان فداكار و عشق ورزیدن به آرمان های مقدس و آزادی خواهانه ی ملت در این سرزمین بود كه موجب شد تا علی رغم فشارها و اختناق شدید آن روز، این عزیزان گام در میدان مبارزه با ظلم و جور نظام پهلوی برداشته و یك صدا با ملت دلاور در9 بهمن 1357، حماسه ی پرشكوه این بیعت را در صفحات تاریخ انقلاب اسلامی ثبت نمایند.عظمت رویداد با شكوه 19 بهمن نه تنها در خاطره ی نسل انقلاب، بلكه در اذهان نسل های آتی این كشور نیز همیشه به عنوان یك حماسه ی جاویدان متجلی و منوّر خواهد ماند.
از نیمه ی مهر تا آخر سال 59 ، در بر خورد با توان رزمی دشمن، سنگین‌ترین حملات را علیه ستون‌های نظامی دشمن داشتیم. چون در آن موقع نیروهای نظامی و مردمی ما مثل جنگ‌های چریکی عمل می کردند و هیچ گونه حرکت کلاسیک و حساب شده ای علیه دشمن وجود نداشت، نیروی هوایی مأمور تثبیت دشمن بود تا نگذارد بیش از پیش پیشروی کند. در این راستا مسئوولیت حمله به تانک‌ها ، ستون‌های نظامی و نیروهای پیاده ی دشمن را ما بر عهده داشتیم. یعنی نیروی زمینی عراق را به وسیله ی نیروی هوایی مهار کرده بودیم. حجم بمباران‌ها در آن موقع فوق العاده بالا بود و اکثر این پروازها متوجه نیروی زمینی دشمن بود.
ظهر روز اول جنگ، هواپیماهای عراق پایگاه‌های هوای ما را مورد هدف قرار دادند. بعد از ظهر همین روز هواپیماهای نیروی هوایی ارتش جمهوری اسلامی به پایگاه‌های هوایی عراق حمله کردند که می توان گفت 2 ساعت پس از حمله ی دشمن، ما روی اهداف خود در عراق بودیم و اولین بمب‌ها را به روی خاک دشمن ریختیم. فردای آن روز هم 140 فروند هواپیما تقریباً به طور هم زمان در عراق عملیات کردند.
از دیگر روزهای مهم جنگ، روز هفتم آذر ماه 59 بود. طی این روز نیروی هوایی از سپیده ی صبح تا غروب در آسمان خلیج فارس عملیات داشت و دیگر برای عراق چیزی به نام نیروی دریایی باقی نماند و تا آخر جنگ هم دیگر نتوانست نیروی دریایی خودش را سازماندهی کند. در این روز تعداد 11 فروند شناور نیرو بر و ناوچه‌های پ – 6 و موشک انداز به وسیله ی شکاری بمب افکن‌های نیروی هوایی ارتش غرق و تعداد هفت فروند هواپیمای شکاری دشمن از نوع میگ – 23 و سوخو – 22 سرنگون شدند.
در عملیات فتح المبین حضور نیروی هوایی بسیار چشمگیر، و بیش از 22 فروند هواپیمای دشمن طی این عملیات سقوط کرد. در این عملیات، بمباران در ارتفاع بالا و با سرعتی بیش از سرعت صوت آغاز شد. در عملیات بیت المقدس هم بعد از فتح پادگان حمید و سرازیر شدن به سمت خرمشهر، حضور نیروی هوایی بسیار چشمگیر بود.
در طول جنگ، ما تقریباً تمام استانداردهای پرواز را به هم ریخته و بالاترین رکوردها را به دست آوردیم. رکورد سوختگیری را در بمباران پایگاه «الولید» در مرز اردن داشتیم. در این عملیات چند بار سوختگیری هوایی انجام دادیم. انجام عملیات سوختگیری در شب و در هوای طوفانی و رعد و برق، کار بسیار دشواری است که نیروی هوایی بارها آن را انجام داد، و این یکی از رکوردهای پروازی است.
از جمله رکوردهای پروازی دیگر که توسط خلبانان نیروی هوایی ارتش جمهوری اسلامی بر جای گذاشته شد، مدت زمان حضور خلبانان در کابین یک جنگنده در صحنه ی عملیاتی بوده که 9 ساعت می باشد. یعنی خلبانان ما 9 ساعت بدون وقفه بر فراز منطقه ی عملیاتی و در ارتفاع پایین پرواز داشتند که البته خیلی کار مشکل و طاقت فرسایی است و از کشور اسلامی حفاظت و حراست می کردند.
در مورد تعداد هواپیماهایی که از عراق مورد هدف قرار داده ایم، باید به آمارهایی که تعداد و نوع هواپیماهای عراق را در شروع جنگ نشان می دهد مراجعه کنیم. بعضی از هواپیماها اصلاً در طول جنگ نسلشان منقرض شده است. البته عراق در طول جنگ نه هواپیما فروخته و نه از رده خارج کرده است، بلکه نسل آنها توسط ما منقرض شده است. بعضی از انواع آنها هم البته هنوز منقرض نشده و پرواز می کند. ولی باید توجه داشته باشیم که عراق در طول جنگ اصلاً مشکل تعمیرات نداشت و همه ی هواپیماهای قابل تعمیر خود را به کشورهای مادر می فرستاد و تعمیر شده، دریافت می کرد.
از دیگر کارهای حماسی نیروی هوایی در جنگ، عکاسی هوایی بود که در هر عملیات صورت می گرفت. ما هر روز ساعت 10 صبح این عملیات را داشتیم و عراق هم می دانست ولی کاری نمی توانست بکند. با سرعتی نزدیک به دو برابر صوت و در ارتفاع بالا ، هر روز مأموریت‌های ویژه ای را در این رابطه انجام می دادیم و این شکست بزرگ روحی و کوبنده ای برای دشمن بود که می دید و می فهمید ولی هیچ کاری نمی توانست بکند.
در عملیات بدر و خیبر هم نیروی هوایی مشارکت تنگاتنگ و سنگین با سپاه داشت. البته عملیات والفجر 8 به معنای واقعی یک نقطه ی عطف در نیروی هوایی بود.
از دیگر خدمات نیروی هوایی در دوران هشت ساله ی دفاع مقدس حفاظت و حراست از نفتکش‌ها بود. از آن جا که تأمین هزینه ی جنگ ارتباط مستقیم با صدور و فروش نفت داشت، از این رو عراق تصمیم گرفته بود با قطع صدور نفت ایران از طریق حمله به جزیره ی خارک و نفتکش‌ها ، موجبات تضعیف نیروهای ما را فراهم آورد، و در این راه، غرب کمک‌های بسیاری به او کرد. به عنوان مثال، غربی‌ها هواپیماهای سوپر اتاندارد که برای نیروی دریایی تولید می شد و می توانست با پرتاب موشک‌های ضدِ کشتی "اگزوست" در روز یا شب تهدیدات جدی و وسیعی را در ارتباط با استراتژی قطع صدور نفت ایران، متوجه جزیره ی خارک و لنگرگاه کشتی‌های نفتکش و کاروان‌های کشتی تجارتی در خلیج فارس بنماید در اختیار رژیم بعث عراق قرار دادند. هم چنین جهت رفع نقاط ضعف عراق در پروازهای دشوار در شب بر روی آب، هدایت این هواپیماها در فاصله ای بسیار دور از مراکز فرماندهی و کنترل نیروی هوایی، با قرار گرفتن هواپیماهای «آواکس» امریکا و عربستان در شبکه و هم چنین حضور ناوشکن‌های امریکایی در نقاط تعیین شده که عملاً به صورت نقطه نشانه‌های روی آب و دستگاه‌های کمک ناوبری در روز و شب، هدایت قسمت‌هایی از پرواز خلبانان عراق را به عهده داشتند.
در آن زمان وضعیت طوری بود که وقتی هواپیماهای شکاری ایران برای درگیری و رویارویی با حریف به سمت هواپیماهای عراقی هدایت می شدند، هواپیماهای عراقی به سمت ناوشکن‌های امریکایی و سواحل جنوبی خلیج فارس رفته و با پناه گرفتن در حریم استقرار شناورهای بیگانه و بهره گیری از حدود قلمرو فضایی دوَل جنوبی خلیج فارس و سوء استفاده از احترام جمهوری اسلامی ایران به اصول و قوانین بین المللی، از معرکه خارج می شدند. نیروی هوایی ما در این مقطع از جنگ مسؤولیت بسیار سنگینی در حمایت و پشتیبانی از عملیات دریایی به عهده داشت.
با همه ی حمایت‌هایی که از کل استراتژی جنگی عراق در منطقه می شد، بخصوص حمایت‌های چشمگیر بین المللی از نیروی هوایی آن کشور ، با این وجود عراق موفق به قطع صادرات نفت جمهوری اسلامی نگردید. به طور مثال، طبق آمار موجود از بهار سال 1361 تا پاییز 1363، با انجام 40 نوبت حمله و بمباران به جزیره خارک ، عراق نتوانست خلل مهمی در صدور جریان نفت از این جزیره استراتژیک ایجاد نماید. این در حالی بود که تعداد قابل توجهی از هواپیماهای حمله ور شکاری بمب افکن خود را در مصاف با شبکه ی دفاع هوایی این جزیره از دست داده، حمله‌های بسیار زیادی به این جزیره نیز قبل از هر اقدامی توسط نیروی هوایی ارتش جمهوری اسلامی ایران خنثی گردیده بود. یک فروند از هواپیماهای سوپر اتاندارد که پیش بینی می شد بتواند در جنگ نفتکش‌ها تعادل قوا را بر هم زده و تا حدودی برای عراق سرنوشت ساز باشد، در همان ابتدای عملیاتشان مورد اصابت موشک‌های هواپیماهای شکاری رهگیر نیروی هوایی جمهوری اسلامی ایران قرار گرفت و در آب‌های خلیج فارس سرنگون گردید. گزارش تأیید نشده ای از اصابت و سرنگونی دومین هواپیما نیز حکایت می نمود که عراق ناگزیر 2 فروند سوپراتاندارد باقی مانده از مجموع هواپیماهای استیجاری را به فرانسه بازپس فرستاد.
در بمباران‌های ارتفاع بالا توسط هواپیمای میگ 25 نیز ، عراق نتوانست آن طوری که کارشناسان نظامی پیش بینی می کردند موفق به انهدام تأسیسات و اسکله‌های جزیره ی خارک گردد و با از دست دادن یک فروند میگ 25 در مصاف با شکاری رهگیرهای نیروهای هوایی، برای آگاهان نظامی قطعیت یافت که قطع صدور نفت ایران با استفاده از این شیوه‌ها توسط نیروی هوایی عراق میسر نخواهد شد. در ارزیابی نیروهای هوایی دو کشور، در جنگ نفتکش‌ها، نیروی هوایی جمهوری اسلامی ایران نشان داد که علی رغم نابرابری کمّی در مقابل دشمن و حمایت‌های بی دریغ بین المللی از عراق، با برخورداری از فاکتورهای روحیه ی جنگندگی و ایثار، شناخت صحیح و پیش بینی تاکتیک‌های مناسب برای مقابله با نیروی هوایی عراقی و تلاش خستگی ناپذیر و بی وقفه، به خوبی در مقابل تهاجمات ایستادگی کرده و قطع صدور نفت ایران را غیر ممکن نمود و عبور کشتی‌های تجاری ، بارگیری و تخلیله در بنادر ایران را تضمین و زنجیر اقتصاد جنگ در ایران تا روز برقراری آتش بس کماکان حفظ و به صورت پویا تداوم یافت.
از دیگر خدمات ارزنده و بسیار مهم نیروی هوایی که شاید با ارزش تر از جنگ‌های عملیاتی این نیرو باشد، جنگ وابستگی و حرکت در جهت خودکفایی است. همان طوری که می دانید نیروی هوایی تجهیزات پیشرفته ی امریکایی در اختیار داشت. روزی که امریکایی‌ها از این مملکت رفتند، بعضی از این تجهیزات هنوز مورد بهره برداری قرار نگرفته بود و آنها با تمسخر می گفتند همین روزها دوباره بر می گردیم.
وقتی که ما عنوان می کنیم هواپیمای اف 14، هواپیمای بسیار خوبی است و یا سیستم موشکی «هاک» پیچیده است، ارزش این اف 14، و ارزش سایت موشکی «هاک» در این است که آن اف 14، با شلیک موشک ، هواپیمای دشمن را سرنگون کند. پس این هواپیما خلاصه می شود در آن عملیاتی که به ساقط کردن هواپیمای دشمن مربوط می شود، و یا آن سیستم موشکی زمین به هوا که باید هواپیمای دشمن را ساقط کند. این دو عنصر اقلامی بسیار پیچیده هستند که اگر یک قطعه ی آن از کار می افتاد ادامه ی انجام کار برای ما مشکل می شد. این اقلام که « اقلام زمان دار» نامیده می شوند باید هر دو سال و یا هر سه سال و یا شش ماه و یا حتی یک ماه عوض شود. این‌ها موادی شیمیایی و یا غیر شیمیایی دارند که مثل دارو از بین می روند و بلافاصله باید عوض شوند و گرنه آن حالت خودش را از دست می دهد و در نتیجه آن سرعت لازم را به خود نمی گیرد.
نهایتاً روی تمام این اقلام زمان دار و الکترونیکی و غیره در نیروی هوایی و در بخش‌های مختلف کشور کار شد. شاید برای هر قطعه ی آن سال‌ها وقت صرف و تحقیقات بسیار بالایی صورت پذیرفت تا این که در کشور ساخته شد. پرسنل محقق و مبتکر نیروی هوایی در این راه تا آن جا پیش رفتند که حتی در بعض موارد توانستند به نقشه ی طراحی قطعات برسند و سپس طراحی جدید بکنند ، تا بدانجا که به تغییرات پیشرفته ای در این زمینه دست زدند، به این صورت که ممکن است 5 قطعه که در یک دستگاه بوده و 5 کار را انجام می داده است ، پرسنل فنی نیروی هوایی یک قطعه ساختند که حجمش از آن 5 قطعه و حتی از تک تک آنها کمتر است و کار آن 5 قطعه را نیز به تنهایی انجام می دهد.
وقتی جنگ آغاز شد، یک هواپیمای نیروی هوایی می توانست یک نوع موشک خاص را حمل کند، ولی همان هواپیما، اواخر جنگ شش نوع موشک به زیرش بسته شده و می جنگید، بدین صورت که هر نوع موشک از آفندی گرفته تا پدافندی را هماهنگ کرده و با این هواپیما تطبیق داده بودند.
در دوران جنگ تبلیغات دشمن و جهان استکبار چنین وانمود می کرد که نیروی هوای ما ضعیف شده و از بین رفته است، اما هر بار که عملیاتی انجام می شد و نشانه‌هایی از قدرت انقلاب را مشاهده می کردند، می گفتند احتمالاً مشاورین و مستشاران کره ای و فیلیپینی پیدا شده اند که این ابتکارها صورت گرفته است.
سیستم پدافند کشور توسط امریکایی‌ها به نحوی طراحی شده بود که کشوری مثل ایران نمی توانست با پوشش هوایی منطقه ای از مرزهای خود دفاع کند و فقط این سیستم می توانست از پایگاه هوایی و رادار دفاع کند. جنگ در چنین شرایطی شروع شد، و از سوی دیگر ما هیچ آموزشی در این رابطه نداشتیم و قبلاً همه ی این کارها توسط مستشاران خارجی طراحی می شد و یک تعمیر ساده را هم نیروهای داخلی بر عهده نداشتند. با این وجود در طول سال‌های جنگ متخصصین داخلی توانستند سرتاسر کشور را پوشش دفاعی بدهند. به عنوان مثال در شرایطی که آن قدر تکنولوژی و هواپیماهای مدرن و وسایل ضد ِرادار به عراق تزریق شده بود که روشهای معمول کلاسیک هم به درد مقابله با آنها نمی خورد، شهید سرلشکر بابایی به اتفاق تعدادی افراد دلسوز و متعهد با تغییر روشهای کلاسیک توانستند تحولی در این مقوله ایجاد کنند ، که نتیجه ی آن در عملیات والفجر 8 به دست آمد. در این عملیات روزهایی وجود داشت که هشت تا ده فروند هواپیمای عراقی در منطقه سرنگون می شد.
نیروی هوایی برنامه ی بازسازی خود را حدود دو سال قبل از قبول قطعنامه ی 598، شروع کرد و عملاً از نظر سازماندهی و فرهنگی، انقلاب در آن به وجود آمد. این نیرو در سازماندهی و تخصص‌ها، دارای سیستم امریکایی بود. قبلاً هم هر تغییراتی که در نیروی هوایی امریکا می شد به ایران منتقل و عیناً بر روی سازمان‌ها پیاده می شد. در آموزش‌ها هم تمام کتب و مدارک که در آن جا تهیه شده بود با اندک تغییراتی در ایران مورد استفاده قرار می گرفت.
نیروی هوایی در طول این مدت چند بار به طور ریشه ای تجدید سازمان شد. در زمینه ی آموزش پس از 5 سال مطالعه به جایی رسید که سیستم امریکایی قبلی به کلی تغییر کرد و سیستم ارتقایی آموزش و رسیدن به مهارت‌ها با توجه به امکانات کشور و شرایط مورد نیاز به وجود آمد که می توان گفت انقلابی در این نیرو به وجود آورده است. به عنوان مثال پایه گذاری دانشگاه هوایی که امروز اصل نیاز نیروی هوایی را بر مبنای اتکای کامل به خود آموزش می دهد، می تواند منشأ تغییر بنیادین در این نیرو شود.
در کنار همه ی این کارها به بازسازی تجهیزات می توان اشاره کرد. گزارش‌های متعددی که درباره ی بازسازی و بازیابی هواپیماهای سانحه دیده در نیروی هوایی منتشر شده، خود گواهی است بر فعالیت‌هایی که در این زمینه انجام گرفته و می گیرد. هواپیماهایی که گاهی نیم ساعت در آتش سوخته اند در ایران بازسازی شده اند و در حال حاضر پرواز می کنند. هواپیماهایی که در آسمان رها شده و خلبان از آن بیرون پریده و این هواپیما سقوط کرده، بازسازی شده و امروز پرواز می کند.
هواپیماهای موجود خط اول ما که دارای سیستم امریکایی بوده امروز بحمدالله به عنوان یک سیستم و تشکیلات خیلی خوب در حال پرواز است و امروزه بهترین هواپیماهای خط اول جهان به خدمت نیروی هوایی درآمده است.
این‌ها امکاناتی هستند که نیروی هوایی بسیار خوب، به سرعت، با قاطعیت و در کمترین زمان آموزش، به خدمت گرفته است. نیروی هوایی ما شاید از نظر سرعت در آموزش وسایل و تجهیزات جدید، در جهان نمونه باشد.»
تقدیر از نیروی هوایی توسط فرمانده کل قوا مقام معظم کل قوا حضرت آیت الله خامنه ای در مورد خدمات ارزنده ی نیروی هوایی در جهت رهایی از وابستگی‌ها در جنگ و پس از آن چنین می فرمایند:
یبسیاری از ابتکاراتی را که امروز شما در داخل نیروی هوایی دارید انجام می دهید، مرهون همان روحیه ی خودکفایی است که در دوران جنگ به وجود آمد، و الا روز اول جنگ هواپیما بسیار داشتیم، قطعات یدکی زیاد داشتیم، هواپیمای آماده هم داشتیم، اما آنچه که نداشتیم خودجوشی بود و این خودجوشی به مرور به وجود آمد.
من فراموش نمی کنم چند روزی از شروع جنگ تحمیلی گذشته بود که مسؤولان نیروی هوایی یک فهرستی به دست من دادند. این فهرست نشان می داد که ما تا این مقطع زمانی که حداکثر حدود سی و چند روز می شد، تمام هواپیماهایمان زمین گیر خواهند شد.
اف 14هامان، هواپیماهای ترابری و هواپیمایC-130 هم همین طور، که وقتی به این فهرست نگاه می کردیم معلوم بود ما یک ماه و نیم دیگر هیچ هواپیمای قابل پروازی نخواهیم نداشت.
این‌ها برای یک ملت مصیبت است. یک عده ای آن روز خیال می کردند ما از بین رفتنی هستیم. امریکایی‌ها هم فکر می کردند کار تمام شده و این جنگ ظرف یکی دو ماه و حداکثر شش ماه، تمام وسایل هوایی و غیرهوایی جمهوری اسلامی را از بین خواهد برد و بعد این ملت مجبور می شود دست‌هایش را بالا ببرد.
لیکن حقیقت روشن این است که این ملت در مقابل همه ی توطئه‌ها به خودسازی و درون سازی و خودجوشی پرداخت. امروز شما چیزی دارید که یک ملت به آسانی آن را به دست نمی آورد و آن اتکای به نفس و کشف قدرت درونی و نفسانی و قدرت ذاتی است، و به همین دلیل است که شما امروز بسیار قوی تر از آن روزها و از همه گذشته نیروی هوایی و ارتش در دوران تاریخ هستید.
حقیقت انکار ناپذیر این است که ملت ایران با همین روحیه در مقابل ابرقدرت‌ها – که جداً تصمیم داشتند این ملت را از پا در بیاورند – ایستاد و پیروز شد و ابرقدرت‌ها ناکام ماندند.
منابع :
پایگاه مرکز اسناد انقلاب اسلامی ایران
پایگاه صدا و سیمای جمهوری اسلامی ایران
پایگاه فرهنگی اجتماعی پرسمان
صحیفه ی نور، جلد 16، ص 35، 19/11/1360
پایگاه تبیان
پایگاه اطلاع رسانی ارتش جمهوری اسلامی ایران
پایگاه یادمان صدای مردم (رژه همافران نيروي هوايي مقدمه پیروزی بزرگ نوشته داوود قاسم پور)
در اين روز، نظاميان متعهد نيروي هوايي در لباس رسمی ، با حضور در اقامتگاه رهبر بزرگ انقلاب اسلامي در مدرسه رفاه و بيعت با حضرت امام ، سندي از افتخار ، حماسه ، رشادت و ايمان را در برگ‌هاي زرين انقلاب اسلامي به ثبت رسانيدند. اين حماسه حضور و بيعت قاطعانه ارتش، طليعه خجسته پيوند ارتش با ملت مسلمان و انقلابي بود.
اينگونه بود كه ارتشي كه مهمترين پشتوانه رژيم استبدادي پهلوي مي‌نمود و با اتكاي به اين ارتش، سردمداران غربي و استكبار جهاني، ايران را جزيره ثبات مي‌دانستند، بعلت تحولي كه انقلاب در روح انسان ها پديد آورده بود، در خدمت آرمان انقلاب اسلامي درآمد و در طول انقلاب نيز خصوصا در 8 سال دفاع مقدس حماسه‌هاي پر شوري در دفاع از كيان اسلام و انقلاب آفريد.
پایان خدمت به طاغوت :
تصوير بيعت پرسنل نيروي هوايي ارتش به هنگام بيعت و سلام نظامي در مقابل امام خميني كه در روزنامه‌هاي فرداي آن روز چاپ شد، دژخيمان رژيم را بيش از پيش نا اميد و امواج خروشان انقلابي مردم را فزونتر كرد. واقعه بيعت پرسنل نيروی هوايی ازسوي تحليل گران و ناظران جريانات سياسي بين المللي، اقدامي تاريخي و نقطه عطفي در تاريخ مبارزاتي و انقلابي مردم و نيز حيات ارتش ايران تلقي شد. اكنون تنها سه روز تا پيروزي انقلاب اسلامي باقي است. از سويي ديگر اميد مردم به پيروزي صد چندان مي شود. ضربه اي هولناك بر پيكر فرتوت و در حال متلاشي رژيم وارد مي شود. عمال رژيم كه تا قبل از روز 19 بهمن ماه و قبل از اينكه پرسنل نيروي هوايي با امام خميني (ره) ديدار و بيعت كنند، اميدوار بودند كه خواهند توانست خيزش همه گير و گسترده مردمي را كه از همه لايه هاي اجتماع بودند، مهار كنند و يا به تعبير خود قيام عمومي و مقدس مردم را سركوب و جامعه را آرام كنند، اما به زودي دريافتند كه ذهنيتي غلط است. سران رژيم پهلوي به شدت خشمگين شده بودند و لذا درصدد انتقام و كشتار پرسنل نيروي هوايي برآمدند. نیروها در حالیكه‌تصاویری از امام و مهندس بازرگان در دست داشتند و پلاكاردهایی با مضامین حمایت از امام حمل می‌كردند، شعار می‌دادند: «ما قطره‌ای از ارتش تو هستیم خمینی» با امام پیمان‌وفاداری بستند. عكاس‌هایی كه در صحنه حضور داشتند، تصاویری از این صحنه تهیه‌كردند و بلافاصله فردای آن روز، عكس‌های حضور پرسنل نظامی در حضور امام بالباس و یونیفورم نظامی در روزنامه‌ها منتشر شد. بلافاصله بعد از انتشار آن عكس‌ها، ارتش به تكذیب آن پرداخت و آن را جعلی و مونتاژ شده نامید. ارتشبد قره‌باغی در این‌زمینه می‌گوید:
«غروب روز نوزدهم بهمن ماه، آقای بختیار به من تلفن زده سؤال نمود«روزنامه‌ی كیهان را دیده‌اید؟» گفتم: «نه». اظهار كرد: «عكس عده‌ای از پرسنل‌نیروی هوایی را در اقامتگاه آقای خمینی چاپ كرده است» و اضافه نمود:«معلوم است كه یكی از عكس‌های مراسم سابق را مونتاژ كرده‌اند». سؤال نمودم:«چگونه فهمیدید مونتاژ كرده‌اند». جواب داد: «كاملاً روشن است. ضمناً ازسپهبد ربیعی هم سؤال كردم. ایشان هم اظهار نمود: ما بررسی كردیم این عكس‌مونتاژ شده است و دستور دادیم كه در روزنامه‌ها تكذیب كنند». آقای بختیاراضافه نمود: «تیمسار، شما هم دستور بدهید تكذیب كنند.»
سپس ارتش طی اعلامیه‌ای اعلام كرد:
عكس، مونتاژ شده و غیرواقعی بودن آن برای هر كسی كه به اصول اولیه‌ی‌عكاسی و مونتاژ آشنایی داشته معلوم است و مقاصد شوم تفرقه‌اندازان وآنهایی كه می‌خواهند در صفوف به هم پیوسته و مستحكم ارتش رخنه كرده و ازاین راه به آرمان‌ها و آرزوهای خود برسند، كاملاً آشكار است. ستاد بزرگ‌ارتشتاران با جلب توجه هم‌میهنان عزیز به اینگونه اعمال ناجوانمردانه،دست‌اندركاران را به اتهام جعل و نشر اكاذیب به منظور تحریك و اهانت به مقام‌ارتش كه مبرا از دخالت در امور سیاسی است، برابر مقررات قانون و كیفر ارتش‌تحت تعقیب قرار خواهند داد.
این در حالی است كه هیچ گونه تردیدی در واقعی بودن این عكس وجود نداشت. حسین پرتوی ـ عكاس این عكس ـ در مصاحبه‌ای كه با هفته‌نامه‌ی حوادث در شانزدهم بهمن‌ماه 1372، انجام داد در این زمینه می‌گوید:
«حدود ساعت هفت تا هفت و نیم صبح بود كه به مدرسه‌ی رفاه رفتم. وقتی به‌آنجا رسیدم، دیدم خیابان‌ها خلوت است. ساعت هشت و نیم‌صبح از همه‌ی عكاس‌ها خواستند تا از مدرسه‌ی رفاه بیرون بروند. در جواب ما كه از مسئولان‌ستاد بودیم علت را جویا شده بودیم، گفتند: «هیچ عكاسی نباید این‌جا باشد. قرار است همافرها در مقابل امام رژه بروند». من به اتفاِ مخابرات رفتم و گفتم دوربین من پیش شما باشد، خودم هم پیش شما می‌مانم و عكس نمی‌گیرم. وقتی افسران نیروی هوایی آمدند، با یكی از فرماندهان آنها تماس گرفتم و گفتم:«شما كه این چنین كار بزرگی می‌كنید اگر عكسی گرفته نشود، فردا دولت وقت آن‌را تكذیب می‌كند. بگذارید من از این صحنه چند عكس بگیرم...» آن افسر با چندنفر دیگر هم صحبت كرد و بعد پیش من آمد و گفت: «ما الان در شرایطی هستیم‌كه اگر یكی از افراد و افسران شناخته شوند، بلافاصله وی را دستگیر می‌كنند ومشكلاتی برای آنها پیش می‌آید». در جواب آن افسر گفتم: «این كار علاج دارد. من راه‌حلی را به شما پیشنهاد می‌كنم و آن این است وقتی كه امام بالای بالكن‌برای همافرها سخنرانی می‌كنند و همافرها متوجه سخنان ایشان هستند من از پشت سرشان عكس می‌گیرم». آنها در جواب می‌گفتند كه باز هم نمی‌شود همه‌ی افسران را برای جلوگیری از شناخته شدن‌شان كنترل كرد و گفت كه ممكن‌است بعضی از آنها در عكس شناسایی شوند. قرار بر این شد كه دو نفر از همافرها در كنار من بایستند و زمانی كه آنها تشخیص دادند كه كسی به پشت‌سرش نگاه نمی‌كند من عكس بگیرم. با چنین شرایطی آنها رضایت دادند و من همین كار را كردم. در حدود هفت، هشت فریم عكس گرفتم و با كسب اجازه از مسئولان كمیته‌ی استقبال، از مدرسه‌ی رفاه خارج شدم. از آنجا كه اهمیت عكس‌را می‌دانستم بلافاصله با یك تاكسی دربست به روزنامه‌ی كیهان رفتم و وقتی واقعه را برای شورای سردبیری تعریف كردم ، همگی آنها به اهمیت عكس پی‌بردند. بعد از این كه عكس‌ها حاضر شد به‌رغم این كه صفحه‌ی روزنامه بسته شده بود، آن را عوض كردند و یك عكس هفت ستونی از رژه افسران نیروی‌هوایی در مقابل امام چاپ كردند.... برای این كه ثابت شود كه عكس ما مونتاژ نیست آن را به روزنامه‌ی آیندگان كه آن روزها چاپ می‌شد، دادیم تا ثابت شودكه ما عكس را مونتاژ نكرده‌ایم.»
شهادت پس از بیعت :
ناگهان غوغاي جنگ آنان مثل بمبي در شهر صدا كرد و نيروهاي مردمي بي اسلحه ولي با خشم انقلابي و مشت هاي گره كرده به سوي پادگان نيروي هوايي در شرق تهران حركت كردند........ وقتي درگيري بين نيروهاي گارد شاهنشاهي با پرسنل نيروي هوايي آغاز شد، مردم با اين خبر كه به داد همافران برسيدبه محل استقرار نيروي هوايي هجوم آوردند و به دفع و عقب راندن نيروهاي گارد مبادرت ورزيدند.
فرداي آن روز روزنامه ها نوشتند:
جنگ خونين لشكر گارد با نيروي هوايي.......
يك فرمانده نظامي مي گويد: هجوم نيروهاي گارد به پادگان نيروي هوايي و دخالت موثر مردم و دفاع از نيروهاي انقلاب نيروي هوايي، نتيجه شيريني در پي داشت و يكبار ديگر ثابت كرد كه مردم، حامي نيروهاي مسلح وفادار به ملت و رهبري هستند و نيروهاي مسلح نيز به صفوف مردم پيوسته اند. اين واقعه موجب شفافيت هرچه بيشتر پيوند ناگسستني و اتصال قواي مسلح به توده هاي مردمي بود و و قايع 19 و 20 بهمن 1357 به دنيا نشان داد كه ارتش ايران با رهبري انقلاب، بيعت كرده و در صف توده هاي ميليوني قرار گرفته است.
با پيروزي انقلا ب اسلامي نيروهاي ارتش ايران از قيد وابستگي و فرمانبري از مستشاران امريكايي رهايي يافته و زندگي و هويت مستقلي را پي نهادند.
امام خمینی قدس سره در مورد رژه تاریخی پرسنل نیروی هوایی چنین فرمودند:
... كاری كه شما عزیزان در این روزها در روز 19 بهمن انجام دادید از حیث معنویت بزرگترین كارها و با ارزش های دنیایی هم بزرگترین ارزش ها بود. آن روزی كه باز پیروزی به آن جا نرسیده بود كه مورد اطمینان باشد و شما در معرض خطر بزرگ بودید، از جان گذشته و به اسلام پیوستید و از سپاه اسلام شدید. خداوند این افتخار را برای شما حفظ كند و شما را در دو جهان سعادتمند فرماید و آنچه كه باید به شما عرض كنم این است كه تا شما تعهد خودتان را به اسلام حفظ كردید و روابط خودتان یرا با همه ی قشرهای ملت برادرانه كردید، این انقلاب محفوظ خواهد ماند و شما با برادران خودتان كه افراد عزیز این ملت هستند همدوش برای پیشبرد این انقلاب به پیش خواهید رفت و احكام اسلام را یان شاء الله یتعالی در همه جا، در همه ی ایران اجرا خواهید فرمود، این الگویی باشد برای همه ی ملت ها و مستضعفان جهان كه ان شاء الله اسلام در همه جا حیات پیدا كند و شما ان شاء الله این سعادت جاوید را همراه داشته باشید.
«بحمد الله امروز در بین ارتش، در بین همه ی نیروهای ارتشی و در بین همه ی ارگانهای دولتی، همه ی افراد بحمدالله متكی به اسلام و متكی به خداوند تبارك و تعالی هستند و اگر خدای نخواسته در بین آنها یك نادری پیدا بشود، یك فرد منحرفی پیدا بشود، قهراً با استقامت ملت، با استقامت شما عزیزان، آن هم استقامت پیدا می كند و شما دلگرم باشید به این كه اتكا به خدا دارید. آن كس كه اتكا به خدا دارد منصور است. خداوند وعده ی نصرت به شما داده است مادامی كه شما هم نصرت خدا را بكنید و نصرت خدا و نصرت دین خدا نصرت بندگان مؤمن خداست. شما به این عهد باقی باشید و خدای تبارك و تعالی عهد خود را عمل خواهد كرد. من از خدای تبارك و تعالی سلامت و سعادت همه ی ملت و خصوصاً قوای نظامی و انتظامی و بالاخص شما جوانان عزیز را كه برای ارتش افتخار ایجاد كردید، از خدای تبارك و تعالی مسألت می كنم.» (صحیفه ی نور، جلد 16، ص 35، 19/11/1360)
مقام معظم رهبری :
«این كه ما روز نوزدهم بهمن را یك مقطع به حساب می آوریم و نیروی هوایی را با این نام معرفی می كنیم، این در حقیقت تكیه بر روی یك مسأله ی ارزشی است كه یقیناً تاریخ قضاوت خواهد كرد، هم چنان كه امروز در مجموعه ی مسایل كمتر می شود ابعاد آن را دانست و فهمید. همین امروز هم چشم های باز و دل های بیدار ملت ما قضاوت می كنند، همان طور كه چند سال گذشته را قضاوت كردند.
این خیلی مهم است كه نیروی هوایی سوگلی یك رژیمی، علی رغم همه ی تبلیغات و تلقیناتی كه شده است در یك برهه ی حساس، آن شجاعت را و آن آگاهی را پیدا كند كه با ظلم و طغیان صریحاً مقابله كند و خود را به جناح اسلام و حق متصل كند، و این در روز نوزدهم بهمن اتفاق افتاد. آن چهره های جوان و مصمم نیروی هوایی كه بسیاری از آنها همین امروز بحمدالله در عداد عناصر مسؤول و كارگزار نیرو حضور دارند و بعضی از آنها هم به شهادت رسیدند، این ها علیه رژیم وابسته ی پهلوی اعلام موضع كردند و مردم را دلگرم نمودند. این كار اثر بسیار عجیبی داشت.
من آن روز در خدمت امام شاهد قضایا بودم و دیدم این تحولی را كه به صورت محسوس دارد در اركان نظام كشور ما تحقق پیدا می كند. سبقت در جهاد، سبقت در پذیرش ارزش های الهی و اسلامی و سبقت در فهمیدن حقیقت، یك ارزشی است كه این ارزش را نیروی هوایی ما همراه با یك ارزش دیگری كسب كرد، كه آن هم عبارت است از: ایستادگی و صدق قول در میدان های خطر. نقش ارزنده ی همبستگی با شكوه پرسنل ارتش و خصوصاً نیروی هوایی در اضمحلال و شكست رژیم، نشان دهنده ی شعور ایمانی و انقلابی این عزیزان فداكار و عشق ورزیدن به آرمان های مقدس و آزادی خواهانه ی ملت در این سرزمین بود كه موجب شد تا علی رغم فشارها و اختناق شدید آن روز، این عزیزان گام در میدان مبارزه با ظلم و جور نظام پهلوی برداشته و یك صدا با ملت دلاور در9 بهمن 1357، حماسه ی پرشكوه این بیعت را در صفحات تاریخ انقلاب اسلامی ثبت نمایند.عظمت رویداد با شكوه 19 بهمن نه تنها در خاطره ی نسل انقلاب، بلكه در اذهان نسل های آتی این كشور نیز همیشه به عنوان یك حماسه ی جاویدان متجلی و منوّر خواهد ماند.
عملکرد نیروی هوائی در طول دفاع مقدس :
از نیمه ی مهر تا آخر سال 59 ، در بر خورد با توان رزمی دشمن، سنگین‌ترین حملات را علیه ستون‌های نظامی دشمن داشتیم. چون در آن موقع نیروهای نظامی و مردمی ما مثل جنگ‌های چریکی عمل می کردند و هیچ گونه حرکت کلاسیک و حساب شده ای علیه دشمن وجود نداشت، نیروی هوایی مأمور تثبیت دشمن بود تا نگذارد بیش از پیش پیشروی کند. در این راستا مسئوولیت حمله به تانک‌ها ، ستون‌های نظامی و نیروهای پیاده ی دشمن را ما بر عهده داشتیم. یعنی نیروی زمینی عراق را به وسیله ی نیروی هوایی مهار کرده بودیم. حجم بمباران‌ها در آن موقع فوق العاده بالا بود و اکثر این پروازها متوجه نیروی زمینی دشمن بود.
ظهر روز اول جنگ، هواپیماهای عراق پایگاه‌های هوای ما را مورد هدف قرار دادند. بعد از ظهر همین روز هواپیماهای نیروی هوایی ارتش جمهوری اسلامی به پایگاه‌های هوایی عراق حمله کردند که می توان گفت 2 ساعت پس از حمله ی دشمن، ما روی اهداف خود در عراق بودیم و اولین بمب‌ها را به روی خاک دشمن ریختیم. فردای آن روز هم 140 فروند هواپیما تقریباً به طور هم زمان در عراق عملیات کردند.
از دیگر روزهای مهم جنگ، روز هفتم آذر ماه 59 بود. طی این روز نیروی هوایی از سپیده ی صبح تا غروب در آسمان خلیج فارس عملیات داشت و دیگر برای عراق چیزی به نام نیروی دریایی باقی نماند و تا آخر جنگ هم دیگر نتوانست نیروی دریایی خودش را سازماندهی کند. در این روز تعداد 11 فروند شناور نیرو بر و ناوچه‌های پ – 6 و موشک انداز به وسیله ی شکاری بمب افکن‌های نیروی هوایی ارتش غرق و تعداد هفت فروند هواپیمای شکاری دشمن از نوع میگ – 23 و سوخو – 22 سرنگون شدند.
در عملیات فتح المبین حضور نیروی هوایی بسیار چشمگیر، و بیش از 22 فروند هواپیمای دشمن طی این عملیات سقوط کرد. در این عملیات، بمباران در ارتفاع بالا و با سرعتی بیش از سرعت صوت آغاز شد. در عملیات بیت المقدس هم بعد از فتح پادگان حمید و سرازیر شدن به سمت خرمشهر، حضور نیروی هوایی بسیار چشمگیر بود.
در طول جنگ، ما تقریباً تمام استانداردهای پرواز را به هم ریخته و بالاترین رکوردها را به دست آوردیم. رکورد سوختگیری را در بمباران پایگاه «الولید» در مرز اردن داشتیم. در این عملیات چند بار سوختگیری هوایی انجام دادیم. انجام عملیات سوختگیری در شب و در هوای طوفانی و رعد و برق، کار بسیار دشواری است که نیروی هوایی بارها آن را انجام داد، و این یکی از رکوردهای پروازی است.
از جمله رکوردهای پروازی دیگر که توسط خلبانان نیروی هوایی ارتش جمهوری اسلامی بر جای گذاشته شد، مدت زمان حضور خلبانان در کابین یک جنگنده در صحنه ی عملیاتی بوده که 9 ساعت می باشد. یعنی خلبانان ما 9 ساعت بدون وقفه بر فراز منطقه ی عملیاتی و در ارتفاع پایین پرواز داشتند که البته خیلی کار مشکل و طاقت فرسایی است و از کشور اسلامی حفاظت و حراست می کردند.
در مورد تعداد هواپیماهایی که از عراق مورد هدف قرار داده ایم، باید به آمارهایی که تعداد و نوع هواپیماهای عراق را در شروع جنگ نشان می دهد مراجعه کنیم. بعضی از هواپیماها اصلاً در طول جنگ نسلشان منقرض شده است. البته عراق در طول جنگ نه هواپیما فروخته و نه از رده خارج کرده است، بلکه نسل آنها توسط ما منقرض شده است. بعضی از انواع آنها هم البته هنوز منقرض نشده و پرواز می کند. ولی باید توجه داشته باشیم که عراق در طول جنگ اصلاً مشکل تعمیرات نداشت و همه ی هواپیماهای قابل تعمیر خود را به کشورهای مادر می فرستاد و تعمیر شده، دریافت می کرد.
از دیگر کارهای حماسی نیروی هوایی در جنگ، عکاسی هوایی بود که در هر عملیات صورت می گرفت. ما هر روز ساعت 10 صبح این عملیات را داشتیم و عراق هم می دانست ولی کاری نمی توانست بکند. با سرعتی نزدیک به دو برابر صوت و در ارتفاع بالا ، هر روز مأموریت‌های ویژه ای را در این رابطه انجام می دادیم و این شکست بزرگ روحی و کوبنده ای برای دشمن بود که می دید و می فهمید ولی هیچ کاری نمی توانست بکند.
در عملیات بدر و خیبر هم نیروی هوایی مشارکت تنگاتنگ و سنگین با سپاه داشت. البته عملیات والفجر 8 به معنای واقعی یک نقطه ی عطف در نیروی هوایی بود.
از دیگر خدمات نیروی هوایی در دوران هشت ساله ی دفاع مقدس حفاظت و حراست از نفتکش‌ها بود. از آن جا که تأمین هزینه ی جنگ ارتباط مستقیم با صدور و فروش نفت داشت، از این رو عراق تصمیم گرفته بود با قطع صدور نفت ایران از طریق حمله به جزیره ی خارک و نفتکش‌ها ، موجبات تضعیف نیروهای ما را فراهم آورد، و در این راه، غرب کمک‌های بسیاری به او کرد. به عنوان مثال، غربی‌ها هواپیماهای سوپر اتاندارد که برای نیروی دریایی تولید می شد و می توانست با پرتاب موشک‌های ضدِ کشتی "اگزوست" در روز یا شب تهدیدات جدی و وسیعی را در ارتباط با استراتژی قطع صدور نفت ایران، متوجه جزیره ی خارک و لنگرگاه کشتی‌های نفتکش و کاروان‌های کشتی تجارتی در خلیج فارس بنماید در اختیار رژیم بعث عراق قرار دادند. هم چنین جهت رفع نقاط ضعف عراق در پروازهای دشوار در شب بر روی آب، هدایت این هواپیماها در فاصله ای بسیار دور از مراکز فرماندهی و کنترل نیروی هوایی، با قرار گرفتن هواپیماهای «آواکس» امریکا و عربستان در شبکه و هم چنین حضور ناوشکن‌های امریکایی در نقاط تعیین شده که عملاً به صورت نقطه نشانه‌های روی آب و دستگاه‌های کمک ناوبری در روز و شب، هدایت قسمت‌هایی از پرواز خلبانان عراق را به عهده داشتند.
در آن زمان وضعیت طوری بود که وقتی هواپیماهای شکاری ایران برای درگیری و رویارویی با حریف به سمت هواپیماهای عراقی هدایت می شدند، هواپیماهای عراقی به سمت ناوشکن‌های امریکایی و سواحل جنوبی خلیج فارس رفته و با پناه گرفتن در حریم استقرار شناورهای بیگانه و بهره گیری از حدود قلمرو فضایی دوَل جنوبی خلیج فارس و سوء استفاده از احترام جمهوری اسلامی ایران به اصول و قوانین بین المللی، از معرکه خارج می شدند. نیروی هوایی ما در این مقطع از جنگ مسؤولیت بسیار سنگینی در حمایت و پشتیبانی از عملیات دریایی به عهده داشت.
با همه ی حمایت‌هایی که از کل استراتژی جنگی عراق در منطقه می شد، بخصوص حمایت‌های چشمگیر بین المللی از نیروی هوایی آن کشور ، با این وجود عراق موفق به قطع صادرات نفت جمهوری اسلامی نگردید. به طور مثال، طبق آمار موجود از بهار سال 1361 تا پاییز 1363، با انجام 40 نوبت حمله و بمباران به جزیره خارک ، عراق نتوانست خلل مهمی در صدور جریان نفت از این جزیره استراتژیک ایجاد نماید. این در حالی بود که تعداد قابل توجهی از هواپیماهای حمله ور شکاری بمب افکن خود را در مصاف با شبکه ی دفاع هوایی این جزیره از دست داده، حمله‌های بسیار زیادی به این جزیره نیز قبل از هر اقدامی توسط نیروی هوایی ارتش جمهوری اسلامی ایران خنثی گردیده بود. یک فروند از هواپیماهای سوپر اتاندارد که پیش بینی می شد بتواند در جنگ نفتکش‌ها تعادل قوا را بر هم زده و تا حدودی برای عراق سرنوشت ساز باشد، در همان ابتدای عملیاتشان مورد اصابت موشک‌های هواپیماهای شکاری رهگیر نیروی هوایی جمهوری اسلامی ایران قرار گرفت و در آب‌های خلیج فارس سرنگون گردید. گزارش تأیید نشده ای از اصابت و سرنگونی دومین هواپیما نیز حکایت می نمود که عراق ناگزیر 2 فروند سوپراتاندارد باقی مانده از مجموع هواپیماهای استیجاری را به فرانسه بازپس فرستاد.
در بمباران‌های ارتفاع بالا توسط هواپیمای میگ 25 نیز ، عراق نتوانست آن طوری که کارشناسان نظامی پیش بینی می کردند موفق به انهدام تأسیسات و اسکله‌های جزیره ی خارک گردد و با از دست دادن یک فروند میگ 25 در مصاف با شکاری رهگیرهای نیروهای هوایی، برای آگاهان نظامی قطعیت یافت که قطع صدور نفت ایران با استفاده از این شیوه‌ها توسط نیروی هوایی عراق میسر نخواهد شد. در ارزیابی نیروهای هوایی دو کشور، در جنگ نفتکش‌ها، نیروی هوایی جمهوری اسلامی ایران نشان داد که علی رغم نابرابری کمّی در مقابل دشمن و حمایت‌های بی دریغ بین المللی از عراق، با برخورداری از فاکتورهای روحیه ی جنگندگی و ایثار، شناخت صحیح و پیش بینی تاکتیک‌های مناسب برای مقابله با نیروی هوایی عراقی و تلاش خستگی ناپذیر و بی وقفه، به خوبی در مقابل تهاجمات ایستادگی کرده و قطع صدور نفت ایران را غیر ممکن نمود و عبور کشتی‌های تجاری ، بارگیری و تخلیله در بنادر ایران را تضمین و زنجیر اقتصاد جنگ در ایران تا روز برقراری آتش بس کماکان حفظ و به صورت پویا تداوم یافت.
از دیگر خدمات ارزنده و بسیار مهم نیروی هوایی که شاید با ارزش تر از جنگ‌های عملیاتی این نیرو باشد، جنگ وابستگی و حرکت در جهت خودکفایی است. همان طوری که می دانید نیروی هوایی تجهیزات پیشرفته ی امریکایی در اختیار داشت. روزی که امریکایی‌ها از این مملکت رفتند، بعضی از این تجهیزات هنوز مورد بهره برداری قرار نگرفته بود و آنها با تمسخر می گفتند همین روزها دوباره بر می گردیم.
وقتی که ما عنوان می کنیم هواپیمای اف 14، هواپیمای بسیار خوبی است و یا سیستم موشکی «هاک» پیچیده است، ارزش این اف 14، و ارزش سایت موشکی «هاک» در این است که آن اف 14، با شلیک موشک ، هواپیمای دشمن را سرنگون کند. پس این هواپیما خلاصه می شود در آن عملیاتی که به ساقط کردن هواپیمای دشمن مربوط می شود، و یا آن سیستم موشکی زمین به هوا که باید هواپیمای دشمن را ساقط کند. این دو عنصر اقلامی بسیار پیچیده هستند که اگر یک قطعه ی آن از کار می افتاد ادامه ی انجام کار برای ما مشکل می شد. این اقلام که « اقلام زمان دار» نامیده می شوند باید هر دو سال و یا هر سه سال و یا شش ماه و یا حتی یک ماه عوض شود. این‌ها موادی شیمیایی و یا غیر شیمیایی دارند که مثل دارو از بین می روند و بلافاصله باید عوض شوند و گرنه آن حالت خودش را از دست می دهد و در نتیجه آن سرعت لازم را به خود نمی گیرد.
نهایتاً روی تمام این اقلام زمان دار و الکترونیکی و غیره در نیروی هوایی و در بخش‌های مختلف کشور کار شد. شاید برای هر قطعه ی آن سال‌ها وقت صرف و تحقیقات بسیار بالایی صورت پذیرفت تا این که در کشور ساخته شد. پرسنل محقق و مبتکر نیروی هوایی در این راه تا آن جا پیش رفتند که حتی در بعض موارد توانستند به نقشه ی طراحی قطعات برسند و سپس طراحی جدید بکنند ، تا بدانجا که به تغییرات پیشرفته ای در این زمینه دست زدند، به این صورت که ممکن است 5 قطعه که در یک دستگاه بوده و 5 کار را انجام می داده است ، پرسنل فنی نیروی هوایی یک قطعه ساختند که حجمش از آن 5 قطعه و حتی از تک تک آنها کمتر است و کار آن 5 قطعه را نیز به تنهایی انجام می دهد.
وقتی جنگ آغاز شد، یک هواپیمای نیروی هوایی می توانست یک نوع موشک خاص را حمل کند، ولی همان هواپیما، اواخر جنگ شش نوع موشک به زیرش بسته شده و می جنگید، بدین صورت که هر نوع موشک از آفندی گرفته تا پدافندی را هماهنگ کرده و با این هواپیما تطبیق داده بودند.
در دوران جنگ تبلیغات دشمن و جهان استکبار چنین وانمود می کرد که نیروی هوای ما ضعیف شده و از بین رفته است، اما هر بار که عملیاتی انجام می شد و نشانه‌هایی از قدرت انقلاب را مشاهده می کردند، می گفتند احتمالاً مشاورین و مستشاران کره ای و فیلیپینی پیدا شده اند که این ابتکارها صورت گرفته است.
سیستم پدافند کشور توسط امریکایی‌ها به نحوی طراحی شده بود که کشوری مثل ایران نمی توانست با پوشش هوایی منطقه ای از مرزهای خود دفاع کند و فقط این سیستم می توانست از پایگاه هوایی و رادار دفاع کند. جنگ در چنین شرایطی شروع شد، و از سوی دیگر ما هیچ آموزشی در این رابطه نداشتیم و قبلاً همه ی این کارها توسط مستشاران خارجی طراحی می شد و یک تعمیر ساده را هم نیروهای داخلی بر عهده نداشتند. با این وجود در طول سال‌های جنگ متخصصین داخلی توانستند سرتاسر کشور را پوشش دفاعی بدهند. به عنوان مثال در شرایطی که آن قدر تکنولوژی و هواپیماهای مدرن و وسایل ضد ِرادار به عراق تزریق شده بود که روشهای معمول کلاسیک هم به درد مقابله با آنها نمی خورد، شهید سرلشکر بابایی به اتفاق تعدادی افراد دلسوز و متعهد با تغییر روشهای کلاسیک توانستند تحولی در این مقوله ایجاد کنند ، که نتیجه ی آن در عملیات والفجر 8 به دست آمد. در این عملیات روزهایی وجود داشت که هشت تا ده فروند هواپیمای عراقی در منطقه سرنگون می شد.
نیروی هوایی برنامه ی بازسازی خود را حدود دو سال قبل از قبول قطعنامه ی 598، شروع کرد و عملاً از نظر سازماندهی و فرهنگی، انقلاب در آن به وجود آمد. این نیرو در سازماندهی و تخصص‌ها، دارای سیستم امریکایی بود. قبلاً هم هر تغییراتی که در نیروی هوایی امریکا می شد به ایران منتقل و عیناً بر روی سازمان‌ها پیاده می شد. در آموزش‌ها هم تمام کتب و مدارک که در آن جا تهیه شده بود با اندک تغییراتی در ایران مورد استفاده قرار می گرفت.
نیروی هوایی در طول این مدت چند بار به طور ریشه ای تجدید سازمان شد. در زمینه ی آموزش پس از 5 سال مطالعه به جایی رسید که سیستم امریکایی قبلی به کلی تغییر کرد و سیستم ارتقایی آموزش و رسیدن به مهارت‌ها با توجه به امکانات کشور و شرایط مورد نیاز به وجود آمد که می توان گفت انقلابی در این نیرو به وجود آورده است. به عنوان مثال پایه گذاری دانشگاه هوایی که امروز اصل نیاز نیروی هوایی را بر مبنای اتکای کامل به خود آموزش می دهد، می تواند منشأ تغییر بنیادین در این نیرو شود.
در کنار همه ی این کارها به بازسازی تجهیزات می توان اشاره کرد. گزارش‌های متعددی که درباره ی بازسازی و بازیابی هواپیماهای سانحه دیده در نیروی هوایی منتشر شده، خود گواهی است بر فعالیت‌هایی که در این زمینه انجام گرفته و می گیرد. هواپیماهایی که گاهی نیم ساعت در آتش سوخته اند در ایران بازسازی شده اند و در حال حاضر پرواز می کنند. هواپیماهایی که در آسمان رها شده و خلبان از آن بیرون پریده و این هواپیما سقوط کرده، بازسازی شده و امروز پرواز می کند.
هواپیماهای موجود خط اول ما که دارای سیستم امریکایی بوده امروز بحمدالله به عنوان یک سیستم و تشکیلات خیلی خوب در حال پرواز است و امروزه بهترین هواپیماهای خط اول جهان به خدمت نیروی هوایی درآمده است.
این‌ها امکاناتی هستند که نیروی هوایی بسیار خوب، به سرعت، با قاطعیت و در کمترین زمان آموزش، به خدمت گرفته است. نیروی هوایی ما شاید از نظر سرعت در آموزش وسایل و تجهیزات جدید، در جهان نمونه باشد.»
تقدیر از نیروی هوایی توسط فرمانده کل قوا مقام معظم کل قوا حضرت آیت الله خامنه ای در مورد خدمات ارزنده ی نیروی هوایی در جهت رهایی از وابستگی‌ها در جنگ و پس از آن چنین می فرمایند:
یبسیاری از ابتکاراتی را که امروز شما در داخل نیروی هوایی دارید انجام می دهید، مرهون همان روحیه ی خودکفایی است که در دوران جنگ به وجود آمد، و الا روز اول جنگ هواپیما بسیار داشتیم، قطعات یدکی زیاد داشتیم، هواپیمای آماده هم داشتیم، اما آنچه که نداشتیم خودجوشی بود و این خودجوشی به مرور به وجود آمد.
من فراموش نمی کنم چند روزی از شروع جنگ تحمیلی گذشته بود که مسؤولان نیروی هوایی یک فهرستی به دست من دادند. این فهرست نشان می داد که ما تا این مقطع زمانی که حداکثر حدود سی و چند روز می شد، تمام هواپیماهایمان زمین گیر خواهند شد.
اف 14هامان، هواپیماهای ترابری و هواپیمایC-130 هم همین طور، که وقتی به این فهرست نگاه می کردیم معلوم بود ما یک ماه و نیم دیگر هیچ هواپیمای قابل پروازی نخواهیم نداشت.
این‌ها برای یک ملت مصیبت است. یک عده ای آن روز خیال می کردند ما از بین رفتنی هستیم. امریکایی‌ها هم فکر می کردند کار تمام شده و این جنگ ظرف یکی دو ماه و حداکثر شش ماه، تمام وسایل هوایی و غیرهوایی جمهوری اسلامی را از بین خواهد برد و بعد این ملت مجبور می شود دست‌هایش را بالا ببرد.
لیکن حقیقت روشن این است که این ملت در مقابل همه ی توطئه‌ها به خودسازی و درون سازی و خودجوشی پرداخت. امروز شما چیزی دارید که یک ملت به آسانی آن را به دست نمی آورد و آن اتکای به نفس و کشف قدرت درونی و نفسانی و قدرت ذاتی است، و به همین دلیل است که شما امروز بسیار قوی تر از آن روزها و از همه گذشته نیروی هوایی و ارتش در دوران تاریخ هستید.
حقیقت انکار ناپذیر این است که ملت ایران با همین روحیه در مقابل ابرقدرت‌ها – که جداً تصمیم داشتند این ملت را از پا در بیاورند – ایستاد و پیروز شد و ابرقدرت‌ها ناکام ماندند.
منابع :
پایگاه مرکز اسناد انقلاب اسلامی ایران
پایگاه صدا و سیمای جمهوری اسلامی ایران
پایگاه فرهنگی اجتماعی پرسمان
صحیفه ی نور، جلد 16، ص 35، 19/11/1360
پایگاه تبیان
پایگاه اطلاع رسانی ارتش جمهوری اسلامی ایران
پایگاه یادمان صدای مردم (رژه همافران نيروي هوايي مقدمه پیروزی بزرگ نوشته داوود قاسم پور)
