پرسشهایی پیرامون رجعت

پرسش: آیا بین زنده شدن اصحاب امام زمان (عجل الله تعالی فرجه الشریف)موقع ظهور و زنده شدن روز قیامت شباهتی وجود دارد ؟ یا دو امر کاملا مجزاست ؟

پاسخ: به زنده شدن در دوران ظهور در اصطلاح «رجعت» گفته مي‌شود. در رجعت افراد با همان صورت(شكل) و بدن كه از دنيا رفته بودند، زنده شده و از قبر خارج مي‌شوند: مثل كسي كه مدتي در خواب بوده است، يعني، فضايي كه به آن برمي‌گردد، همان دنيا و زميني است كه از آن رفته بود (با تمام قوانين و خواص خود) و شامل كساني مي‌شود كه افراد بسيار خوبي بودند (محض ايمان) يا بسيار بد بوده‌اند(محض كفر). گروهي از آنان براي ديدن حكومت عدل و شاد شدن برمي‌گردند و گروهي براي كيفر ديدن و چشيدن جزاي دنيوي . اما صحنه قيامت فضايي كاملا متفاوت است. به تصريح آيات «يوم تبدل الارض غير الارض» قيامت روزي است كه زمين تبديل شده و اين زمين نخواهد بود «يوم نطوي السماء كطي السجل للكتب» قيامت روزي است كه آسمان نيز برچيده و جمع مي‌شود و خورشيد و ماه خاموش شده از بين مي‌روند. بنابراين زنده شدن در قيامت، برگشت به دنيا و زمين نيست، زيرا اصلا اين زمين و آسمان به اين صورت در قيامت وجود ندارد. بنابر بعضي از روايات نيز افراد در شكلي كه از دنيا رفته‌اند، زنده نمي‌شوند؛ بلكه گروهي به شكل خوك، گروهي به شكل گرگ، عده‌اي كفتار، گروهي موش و مورچه و ... محشور مي‌شوند و قيافه خود را از دست مي‌دهند. البته افراد صالح به شكل انسان محشور مي‌شوند در قيامت نيز همه از اولين انسان تا آخرين فرد زنده مي‌شوند.
بنابراين فقط اسم هر دو زنده شدن است؛ اما فضا و شكلي كه در آن زنده مي‌شوند، با هم متفاوت است.

پرسش: آیا در زمان ظهور آقا تمامی کسانی که در حق آنها ظلم شده است ، رجعت کرده و به دنیا بر می گردند یا تنها عده ای که امام بخواهد برمی گردند ؟

پاسخ: در روايات آمده است كساني در زمان ظهور رجعت مي‌كنند كه يا مؤمن خالص و داراي تقوايي بالا باشند و يا كافر معاند. بنابراين تنها مظلوم بودن علت رجعت نيست. البته برخي از كساني كه در راه دفاع از دين و امامت و ولايت اهل بيت(علیهم السلام)مورد ظلم واقع مي‌شوند نيز در دوران ظهور رجعت مي‌كنند(نه هر كسي كه به علل مختلف مورد ظلم واقع شده است).
البته در رواياتي آمده است: در زمان حكومت امام زمان(عجل الله تعالی فرجه الشریف)هر مؤمن كه بخواهد، مي‌تواند به دنيا بازگردد. اما اختياري است؛ لذا برخي بر مي‌گردند و بعضي نمي‌آيند.

پرسش: آیا ممکن است که رزمندگان مفقود الاثر که هیچ خبری از آنها نداریم جزء یاران و سربازان درجه اول (313 نفر) امام زمان باشند و مثلا در معیت آن حضرت زندگی نموده و هنگام ظهور ایشان پا در رکاب باشند همانند خضر نبی یا حضرت مسیح ؟

پاسخ: سخن گفتن در اين زمينه به صورت شفاف و قطعي دشوار و غير صحيح است. البته اين كه رزمندگان عزيز مفقود الاثر، بتوانند جزء ياران باشند، امر ممكني است؛ زيرا وقتي ساير مردم با خواندن دعا و تلاش در انجام وظيفه، بتوانند لياقت ياري حضرت را داشته باشند، اين ايثارگران نيز مي‌توانند در زمره ياران حضرت باشند. اما اينكه الان همراه حضرت باشند، امري است كه واقعاً از دسترس علم ما خارج است. در برخي روايات، از همراهي عده‌اي محدود(حدوداً سي نفر) سخن به ميان آمده است. از اين رو ادعاي حضور همه عزيزان مفقود الاثر در معيت حضرت ولي عصر، مشكل است. به علاوه كه نيازي به معيت و همراهي براي ياوري نيست، زيرا بر اساس روايات يكي از حوادث ظهور «رجعت» است، يعني؛ برخي اموات مؤمنين به دنيا باز مي‌گردند و فيض ياوري آن حضرت را به دست مي‌آورند. لذا مفقود الاثران نيز اگر به شهادت رسيده باشند، ممكن است باز در زمان ظهور به دنيا باز گردند و جزء ياران قرار گيرند.

پرسش: آيا رجعت اختياري است ؟

پاسخ: آيات و روايات مربوط به رجعت و بازگشت مردم به دنيا، بيانگر زندگي دوباره براي همه مردم نيست بلكه گروهي دوباره باز‌مي‌گردند. خداوند در آيه‌ي هشتاد و سوم از سوره‌ي نمل مي‌فرمايد: "آن روز، از هر امتي، گروهي را محشور مي‌كنيم". هم چنين از امام صادق(علیه السلام)نقل شده است: "رجعت عمومي نيست بلكه جنبه خصوصي دارد. باز نمي‌گردند مگر افرادي كه ايمان خالص و خوب داشته باشند يا شرك و كفر خالص داشته باشند".(بحار الانوار، ج53، ح39)، البته بازگشت هر كدام علت و حكمت خاص خود را دارد.
بايد توجه داشت هر چند با تکيه بر آيات و روايات رجعت امري پذيرفتني است اما بسياري از جزئيات آن براي ما روشن نيست و ما نمي توانيم به درستي پيرامون آنها اظهار نظر کنيم. از جمله اين امور، اختياري بودن رجعت براي رجعت کنندگان است. شايد بتوان گفت: رجعت براي مؤمنان به صورت اختياري است. بدين معنا که هنگام ظهور مؤمناني که امکان رجعت براي آنان فراهم است اگر بخواهند مي توانند به دنيا برگردند. در اين زمينه روايتي نيز نقل شده است که مفضل مي گويد: نام قائم(عجل الله تعالی فرجه الشریف)برده شد و کساني از اصحاب که مردند در حالي که منتظر(ظهور) او بودند. امام صادق(علیه السلام)به ما فرمود: هنگامي که قيام کند، مي آيد مؤمن را در قبرش [مأموران الهي به نزد او مي روند] پس به او گفته مي شود: اي فلان، به درستي که صاحب (و امام) تو ظاهر شد، پس اگر مي خواهي به او ملحق شوي پس ملحق شو و اگر مي خواهي در نعمت و عنايت پروردگارت باقي بماني پس بمان.(بحار الانوار، ج53، ص91، ح98) طبق اين روايت بازگشت به دنيا براي مؤمن حالت اختياري دارد. البته به نظر مي آيد بازگشت کافران اختياري نمي باشد زيرا يکي از آثار و حکمتهاي بازگشت آنان به دنيا چشيدن عذاب دنيوي نيز مي باشد ، و طبيعي است که چنين امري مطلوب آنان نخواهد بود.

پرسش: آيا مي توان دوران ظهور حضرت مهدي را درک کرد؟ آيا تنها زندگان ياور حضرت هستند؟

پاسخ: ما اين اميد را داريم كه زمان ظهور را درك كرده و در ركاب حضرت باشيم، ولي اگر عمر ما به زمان ظهور متصل نشد؛ بنابرآنچه از قرآن و روايات استفاده مي‌شود، اين است كه گروهي از مؤمنان ـ كه قبل از ظهور از دنيا رفته‌اند ـ به اذن خدا به دنيا برمي‌گردند و در ركاب حضرت و جزء ياران او خواهند بود. ياران آن بزرگوار هم از افرادي هستند كه در زمان ظهور زنده‌اند و هم از كساني‌اند كه قبل از ظهور از دنيا رفته و دوباره زنده مي‌شوند. لذا از ما خواسته شده كه هر روز صبح دعاي عهد بخوانيم(مفاتيح الجنان، بعد از دعاي ندبه) امام صادق((علیه السلام)در روايتي فرمود: هر كس قبل از صبح اين دعا را بخواند؛ از ياران قائم(عجل الله تعالی فرجه الشریف)خواهد بود و اگر پيش از ظهور بميرد، دوباره زنده شده و از قبر خارج مي‌شود. در متن اين دعا نيز ما از خدا مي‌خواهيم اگر قبل از ظهور از دنيا رفتيم دوباره زنده شويم: "اللهم ان حال بيني و بينه الموت...".

پرسش: آيا مي توانيم دعاي عهد را براي مرده ها هم بخوانيم ؟ آيا احتمال دارد کساني که نخوانده اند در زمان ظهور رجعت کنند؟

پاسخ: مقدمه اول: از آيات و روايات به دست مي‌آيد كه ارواح مردگان پس از مرگ و خارج شدن جان‌ها از بدن‌ها، زنده‌اند و در حيات آخروي زندگي مي‌كنند (عالم برزخ) صاحبان ايمان و مؤمنين در عالم برزخ در عيش و رفاه و برخوردار از الطاف و نعم پروردگارند و كفار و منافقين در عذاب و شكنجه به سر مي‌برند.
مقدمه دوم: ياد كردن اموات به خصوص اقوام و دوستان بسيار مطلوب و جزء دستورات اكيد اسلام است. انجام دادن عمل خير به نيابت آنها از قبيل دعاها و زيارات و انفاقات و هديه كردن ثواب آن اعمال به آنها، بسيار سفارش شده است.
امام صادق(علیه السلام)فرموده‌اند: «همانا نماز و روزه و صدقه و حج و عمره و هر كار نيكي، مرده را سود مي‌رساند تا آنجا كه بسا ميتي در فشار است پس بر او توسعه مي‌دهند و به او گفته مي‌شود، اين در ازاي عمل فرزندت فلاني و عمل برادر دينيت فلاني است».(وسائل الشيعه، ج5، ص368).
پس شايسته است كه ثواب دعا و اعمال خير براي حضرت ولي عصر(عجل الله تعالی فرجه الشریف)را به مردگان هديه كنيم، به اين صورت كه در دعاها و اعمال خيري كه براي حضرت انجام مي‌دهيم از طرف آنان انجام دهيم. مثلاً وقتي در حق مولايمان امام عصر(عجل الله تعالی فرجه الشریف)دعا مي‌كنيم و از خداوند فرج و ظهورش را طلب مي‌كنيم. به قصد نيابت از پدر و مادر و سایر اموات انجام دهيم.
دعاي عهد هم يكي از همين دعاهاست كه ما مي‌توانيم بخوانيم و گذشتگان و امواتمان را در ثواب آن شريك كنيم.
نكته مهم اين است كه در خود دعاي عهد اين مطلب آمده است كه : ما از خداي سبحان مي‌خواهيم كه سلام و درود مخصوص خود را كه معادل عرش الهي است از طرف همه مؤمنين و مؤمنات در شرق و غرب عالم و از طرف خودم و پدرم و مادرم به خدمت امام عصر(عجل الله تعالی فرجه الشریف)ابلاغ فرمايد: «اللهم بلغ مولانا الامام المهدي القائم بامرك صلوات الله عليه و علي آبائه الطاهرين عن جميع المؤمنين و المؤمنات في مشارق الارض و مغاربها سهلها و جبلها و برها و بحرها و عني و عن والدي من الصلوات زنة عرش الله و مداد كلماته و ما احصاه علمه و احاط به كتابه.
پس ما مي‌توانيم دعاي عهد را بخوانيم و ثواب آن را به ارواح مؤمنين و مؤمنات، پدر و مادر و بستگانمان هديه كنيم.
اما قسمت دوم سؤال: (زنده شدن مؤمنين بدون خواندن دعاي عهد) از امام صادق(علیه السلام)نقل شده است كه فرمودند: هر كس در چهل بامداد اين عهد به سوي پروردگار دعا كند، از ياران ما خواهد بود. و اگر قبل از ظهور حضرت مهدي(عجل الله تعالی فرجه الشریف)بميرد، خداوند او را براي ياري آن حضرت زنده كند.
البته خواننده مي‌داند كه دستورات اسلام به هم پيوسته و يكپارچه است. كه از سه بخش عقائد، احكام و اخلاق تشكيل شده است. و عمل به همه آنها موجب نجات و رسيدن به پاداش الهي است.
لذا اگر مسلماني وظيفه الهي و شرعي و اخلاقي خود را انجام دهد و در عين حال منتظر ظهور حضرت ولي عصر(ع) باشد و در شوق ديدار آن بزرگوار و رسيدن به دولت و حكومت جهاني آن حضرت تضرع و زاري كند ـ اگر چه دعاي عهد را نخوانده باشد ـ اما اعتقاداً و عملاً خصوصيت ياران و منتظران حضرت را داشته باشد، اميد است كه چنين كسي در زمان ظهور امام زمان(عجل الله تعالی فرجه الشریف)زنده گردد و آن حضرت را ياري كند.
علم دانايان عالم يك سخن از علم اوست
جود و بخشش‌هاي حاتم يك نم از درياي اوست
هر كه امروز از فراق روي او گريان بود
بي گمان فرداي رجعت موسم احياي اوست

پرسش: بحث رجعت و بداء را توضيح دهيد؟

پاسخ: الف. مراد از رجعت آن است كه در زمان ظهور عده‌اي از انسان‌هايي كه از دنيا رفته‌اند دوباره زنده مي‌شوند. طبق برخي روايات رجعت كنندگان شامل انسان‌هاي مؤمن و بسيار خوب و افراد كافر و بسيار بد است. مؤمنان برمي‌گردند تا هم در ركاب حضرت مهدي(عجل الله تعالی فرجه الشریف)براي تحقق حكومت عدل با دشمنان بجنگند و احيانا سعادت شهادت نصيب آنان شود و هم دوران طلايي ظهور را ببينند، و كافران زنده مي‌شوند تا در عذاب دنيوي نيز قرار گيرند. البته علت اصلي رجعت براي ما به درستي روشن نيست.
ب. بداء در لغت ظهور بعد از خفاء و پنهان است اما بداء در اصطلاح عقايد شيعه به اين معني است كه : خداوند براي انسان غير از مقررات مطلق و حتمي، مقررات مشروط نيز قرار داده است كه در صورت تحقق شرايط و اسباب، آن امر مقدر، اتفاق مي‌افتد.
انسان با توجه به اختياري كه خداوند به او داده است مي‌تواند با اعمال و كردارش اين‌گونه تقديرها را تغيير دهد به اين صورت كه اسباب و شرايط آن تقدير تغيير كند و لذا آن امر مقدر واقع نشود. مثلا در تقدير انساني بوده است كه در تاريخ معيني دچار بيماري شود ولي او با صدقه آن بيماري را از خود رفع كند و عوامل بروز بيماري از بين برود. البته خداوند علم ازلي دارد كه مقررات مشروط چيست، انسان چه اختياري مي‌كند و چه اعمالي انجام مي‌دهد، و سر انجام چه امري رخ مي‌دهد، ولي علم خداوند از انسان سلب اختيار نمي‌كند.

پرسش: رجعت در دوران امام مهدي چگونه است؟ ارتباط رجعت ( شباهت و تفاوت ) با قيامت چيست؟

پاسخ: به زنده شدن در دوران ظهور در اصطلاح "رجعت" گفته مي‌شود. در رجعت افراد با همان صورت(شكل) و بدن كه از دنيا رفته بودند، زنده شده و از قبر خارج مي‌شوند: مثل كسي كه مدتي در خواب بوده است، يعني، فضايي كه به آن برمي‌گردد، همان دنيا و زميني است كه از آن رفته بود (با تمام قوانين و خواص خود) و شامل كساني مي‌شود كه افراد بسيار خوبي بودند (محض ايمان) يا بسيار بد بوده‌اند(محض كفر). گروهي از آنان براي ديدن حكومت عدل و شاد شدن برمي‌گردند و گروهي براي كيفر ديدن و چشيدن جزاي دنيوي . اما صحنه قيامت فضايي كاملا متفاوت است. به تصريح آيات "يوم تبدل الارض غير الارض" قيامت روزي است كه زمين تبديل شده و اين زمين نخواهد بود "يوم نطوي السماء كطي السجل للكتب" قيامت روزي است كه آسمان نيز برچيده و جمع مي‌شود و خورشيد و ماه خاموش شده از بين مي‌روند. بنابراين زنده شدن در قيامت، برگشت به دنيا و زمين نيست، زيرا اصلا اين زمين و آسمان به اين صورت در قيامت وجود ندارد. بنابر بعضي از روايات نيز افراد در شكلي كه از دنيا رفته‌اند، زنده نمي‌شوند؛ بلكه گروهي به شكل خوك، گروهي به شكل گرگ، عده‌اي كفتار، گروهي موش و مورچه و ... محشور مي‌شوند و قيافه خود را از دست مي‌دهند. البته افراد صالح به شكل انسان محشور مي‌شوند در قيامت نيز همه از اولين انسان تا آخرين فرد زنده مي‌شوند.
بنابراين فقط اسم هر دو زنده شدن است؛ اما فضا و شكلي كه در آن زنده مي‌شوند، با هم متفاوت است.

پرسش: طريق رجعت به دنيا در عصر ظهور را بیان کنید ؟

پاسخ: رجعت يا بازگشت به دنيا امري عمومي نيست بلکه طبق روايات مؤمنان خالص و مشرکان خالص به دنيا باز مي گردند. مشرکان براي چشيدن عذاب و مؤمنان براي ياري حضرت و حرکت و رشد بيشتر به طرف کمال و قرب الهي.
در روايات راه خاص و ويژهاي براي رجعت ذکر نشده است. مهم، ايمان صحيح و کامل به خدا داشتن و انجام عمل صالح و توجه فراوان به وظايف و دستورات دين مي باشد. البته از امام صادق(علیه السلام)نقل شده است اگر کسي چهل صبح دعاي عهد(در کتاب مفاتيح الجنان، بعد از دعاي ندبه) را بخواند از ياران قائم(عجل الله تعالی فرجه الشریف)خواهد بود و اگر قبل از ظهور از دنيا برود دوباره زنده مي شود. روشن است اين دعا و امثال آن وقتي مؤثر است که انسان به وظايف ديني اهتمام جدي و فراوان داشته باشد و قابليت سربازي امام زمان(عجل الله تعالی فرجه الشریف)را در خود ايجاد کند.
منبع: www.imammahdi-s.com
/س