|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
هنر در کلام شیوای امام خمینی
|
| در اين مقاله برآنيم تا به مقوله هنر از ديد امام خميني و منظر فقهاي شيعي بپردازيم. رهنمودهاي امام راحل قطعاً ميتواند از پيچيدگيهاي اين بحث تا حد زيادي پرده بردارد، اما تطبيق كليات بر مصاديق همچنان رفتارها و پرسمانهاي ضد و نقيضي را پيش روي ميآورد كه بر فقيهان آگاه جامعه است وحدت رويه و نظري واحد |
|
|
|
|
|
|
|
|
امام علي(ع) و هنر
|
| اگر هنر را ترسيم زيباي واقعيت‌ها بدانيم، چه كسي زيباتر از علي(ع) به‌ترسيم تابلوي حيات و روح بشر و چهرة جامعه پرداخته است؟ اگر هنرمند را، صاحب بياني نافذ و پيامي رسا بدانيم، كدام هنرمند چون‌علي(ع) شرارة سخنش را تا ژرفاي دل و جان و انديشة مخاطب نفوذ مي‌دهدو او را مشتعل مي‌سازد؟ |
|
|
|
|
|
|
|
|
هنر و زيبايي شناسي در قرآن
|
| جهان اسلام در متن جهان بيني و اعتقادات خود، دو يادگار الهي از حضرت حق دارد كه بنا به انتساب مستقيم به حضرت «او» تمامي معنا و معنويت و وجود و ماهيت يك مسلمان را در همه ابعاد از فرم و معنا شكل مي دهند. از اين دو يادگار مستقيم الهي يكي قرآن است كه كلمات نازله پروردگار بر جان و قلب رسول گرامي اسلام است |
|
|
|
|
|
|
|
|
نظريات شهید مطهري در باب هنر
|
| شهيد مطهري در زمره‌ي معدود انديشمندان حوزوي است كه در خصوص زيبايي و هنر مباحثي را مطرح كرده است. اصولاً در طول تاريخ پس از اسلام علماي مسلمان و شيعه بنا به دلايلي به ندرت متعرض مسائل زيباشناختي و هنر شده‌اند. به همين دليل حجم ميراث فلسفي علماي اسلامي در اين خصوص بسيار اندك است. |
|
|
|
|
|
|
|
|
فلسفه هنر از دیدگاه اسلام
|
| بنابراین، ما با چهار نوع نگرش و بینش وارد میدان معرفت گشته و ارتباطات خود را با جهان واقعیتها تنظیم مينماییم. 1 ـ نگرشهای علمی محض عبارتست از: تماس مستقیم با واقعیات به وسیله حواس و دستگاههایی كه با كوشش و انتخاب خودمان برای توسعه و عمق بخشیدن به ارتباطات خود با واقعیات، ساخته و مورد بهرهبرداری قرار ميدهیم. |
|
|
|
|
|
|
|
|
تاریخ هنر اسلامی (1)
|
| ادیان‌هنر را هم‌به‌مثابه‌انوار تبلیغی‌و هم‌از برای‌انتقال‌پیام‌و بیان‌معارف‌الهی‌در دل‌خویش‌می‌پرورند. البته‌زبان‌تشبیهی‌یا تنزیهی‌هر دین‌در نحوه‌رویكرد ادیان‌به‌هنرهای‌كلامی‌یا تجسمی‌متفاوت‌می‌شود چنانكه‌هنر مسیحی‌بیشتر به‌هنرهای‌تجسمی‌برای‌انتقال‌پیام‌دینی‌روی‌آورده‌است‌و هنر اسلامی‌بیشتر به‌هنرهای‌كلامی‌و تجریدی‌توجه‌كرده‌است، |
|
|
|
|
|
|
|
|
تاریخ هنر اسلامی (2)
|
| گفتيم‌كه‌هنر ديني‌را مي‌توان‌محاكات‌و ابداع‌امر غيبي‌و تجليات‌حق‌تعالي‌در صورت‌خيالي‌دانست، اين‌هنر در قرب‌و نسبت‌بي‌واسطه‌با حق‌حاصل‌مي‌شود. از اين‌رو هنر با قرب‌و دوستي‌و محبت‌مرادف‌مي‌شود و با «وَلايت». هرچه‌هنرمند قرب‌و وَلايتش‌به‌حق‌بيشتر باشد، مقام‌و منزل‌هنر او برتر خواهد بود و نهايتاً مصداق‌انسان‌كامل‌خواهد گرديد. |
|
|
|
|
|
|
|
|
تاریخ هنر اسلامی (3)
|
| دومين‌هنري‌كه‌اسلام‌در فتوحات‌خود با آن‌مواجه‌شد، هنر زرتشتي‌ـ ايراني‌بود. اين‌هنر در حقيقت‌هنري‌تأليفي‌از هنرهاي مختلف بود.«خرابه‌هاي‌كاخ‌شاهي» در شوش‌و «تالار صدستون‌كاخ‌تخت‌جمشيد» نشان‌مي‌دهد كه طرح معماري«كاخ‌صدستون» از مصر، «كتيبه‌كمانداران» شوش‌از آشور و ساختمان‌كاخ‌تخت‌جمشيد |
|
|
|
|
|
|
|
|
حكمت‌هنر اسلامی (1)
|
| ماده‌شعر و علت‌مادی‌آن، محاكات‌و تخییل‌شاعر است‌در باب‌آنچه‌كه‌مقصود و منظور و مورد محاكات‌شاعرانه‌اوست. فی‌المثل، عارف‌شاعری‌موضوع‌محاكاتش‌عالم‌قدسی‌و اسماء و صفات‌الهی‌است‌و احوالات‌و مواجید خویش‌را در صورت‌خیالی‌تألیف‌و تركیب‌ابداعی‌می‌كند. در این‌وضع‌و مقام، شاعر با حقایقی |
|
|
|
|
|
|
|
|
حكمت‌هنر اسلامی (2)
|
| ظهور اسلام‌روح‌شرك‌شعر را نابود ساخت. پس‌باید تحولی‌بنیادی‌در طرح‌ماهیت‌و غایت‌شعر در كار می‌آمد. این‌بار مبدأ و منبع‌صور خیالی‌و الهام‌شعر و شاعری‌شیطان‌یا روح‌القدس‌تلقی‌شد. پیامبر خطاب‌به‌حسان‌بن‌ثابت‌فرمود كه‌روح‌القدس‌در روح‌تو خواهد دمید به‌سخن‌عطار « امین‌با توبه‌هم» عبدالقاهر جرجانی‌می‌گوید: «قل‌و روح‌القدس‌معك« |
|
|
|
|
|
|
|
|
حكمت‌هنر اسلامی (3)
|
| گرچه‌نخستین‌نظرگاههای‌هنری‌در عالم‌اسلامی‌از سنّت‌نبوی‌و حكمت‌قرآنی‌نشأت‌گرفت، امّا به‌تدریج‌تعاریفی‌از عصر بنی‌امیه‌و بنی‌عباس‌دربارة‌شعر و هنر به‌دست‌ما رسیده‌است‌كه‌مبتنی‌بر تفكّر متافیزیكی‌یونانی‌است، و شعر را به‌كلام‌مخیل‌تحویل‌و تقلیل‌می‌دهد. این‌تأكید بر خیال Phantesia و حسی |
|
|
|
|
|
|
|
|
حكمت‌هنر اسلامی (4)
|
| صورت‌در مباحث‌حكمت‌و فلسفه‌قدیم، عبارت‌است‌از حقیقت‌و ماهیت‌و ذات‌اشیاء یعنی‌آن‌چیزی‌كه‌قوام‌اشیاء و امور به‌آن‌است. فی‌المثل‌اگر انسانی‌را در نظر بگیریم، مركب‌از صورتی‌و ماده‌ای‌است، صورت‌او عبارت‌از عقل‌یا قلب‌و به‌تعبیر فلاسفه، نفس‌ناطقه‌ای‌است‌كه‌كمال‌انسان‌است. در مقابل‌صورت‌آدمی، «ماده» قرار می‌گیرد؛ |
|
|
|
|
|
|
|
|
ارزش های جاویدان هنر اسلامی
|
| دربارة پيدايش هنر اسلامي از عناصر قبلي از قبيل منابع بيزانسي و ايراني و هندو و مغولي مطالب فراوان نگاشته شده است لكن دربارة نيرويي كه تمام اين عناصر متباين را در تركيبي واحد جمع كرد، بسيار كم سخن رفته است. هيچ كس نمي‌تواند وحدت هنر اسلامي را منكر شود ؛ چه زمان و چه در مكان ؛ |
|
|
|
|
|
|
|
|
روح هنر اسلامي
|
| گرچه وحدت خود يك حقيقت كاملاً عيني است،به نظر انسان يك مفهوم ذهني و انتزاعي جلوه مي‌كند. اين امر و نيز يكي كه از روحيه و طرز تفكر مردم سامي نژاد برمي‌خيزد علت انتزاعي بودن بودن هنر اسلامي است. اسلام مبتني بر توحيد است و وحدت را نمي‌توان با هيچ تصوير و نمودار ساخت و بيان كرد. |
|
|
|
|
|
|
|
|
نظري به اصول فلسفه هنر اسلامي
|
| تيتوس بوركهارت Titus Burckhardt پسر كارل بوركهارت مجسمه ساز سوئيسي از خانواده‌اي معروف اهل بال، در شهر فلورانس چشم به جهان گشود و در آغاز عمر با ذوق وافري كه در هنر داشت كوشيد تا حرفه پدر خود را دنبال كند؛ لكن علاقه مفرط او به حكمت و عرفان به زودي او را به مطالعه هنر قرون |
|
|
|
|
|
نور و نقش آن در هنر اسلامی
هنر اسلامی و جامعه مدرن
جايگاه «حكمت هنر اسلامي» در دنياي جديد
هنر اسلامي جايگاه و قابليتها
حکمت هنر اسلامي ،صورت و ماده در معارف اسلامي و نسبت آن با هنر
متفكران مسلمان از هنر می گویند
مقام و تاریخ هنر اسلام
هنر دینی و كاركردهای اجتماعی آن
جلوه‌هاي هنر ديني در اسلام
|
