ادبيات كودك و هزار و يك نكته
اين روزها كه دنياي مدرن بر همه چيز تسلط پيدا كرده، كانون گرم خانواده‌ها هم دستخوش تغييرات گسترده و بنياديني شده‌اند كه هيچ كس نمي‌تواند ادعا كند مي‌تواند در برابر اين تغييرات كه چون سيلي عظيم است مقاومت كند و كانون خانواده‌اش را همانند گذشته حفظ نمايد زيرا اين تغييرات گسترده آن چنان جذابيت دارد كه بسياري افراد خانواده‌ها در جريان آن قرار گرفته و اين‌چنين سعي مي‌كنندخودشان را همراه با آن سازند.
بي‌شك اين روزها كمتر خانواده‌اي است كه در آن طوري قصه‌هاي گرم مادربزرگ و خاطرات شيرين پدربزرگ شنيده شود و البته در بروز چنين اتفاقي دلايل گوناگون و مختلفي دخيل هستند كه يك سري از آنها به تغييرات سطوح زندگي از بعد تكنولوژيكي مربوط است. پس بر همين مبناست كه تكنولوژي با رندي و جذابيت خاص خودش نقش بسزايي در بسياري امور بخصوص قصه و داستان‌گويي براي كودكان دارد و جالب آنكه تا آنجا پيش رفته كه كودكان را جذب خود كرده است.
كافي است نيم نگاهي به رفتارها و امور بسياري از خانواده‌ها بيندازيم آن‌وقت به وضوح مشاهده مي‌كنيم كه به جاي قصه‌گويي مادربزرگ‌ها و ذكر خاطرات پدربزرگ‌ها وسايل الكترونيكي چون رايانه، تلويزيون و ... هستند كه براي كودكان قصه مي‌گويند. يعني كودك به جاي آنكه صداي گرم مادربزرگ و طنين صداي پدربزرگ خود را بشنود و يا حتي صداي دلنشين پدرو مادر خودش را كه برايش قصه مي‌گويند بشنود صداي خانم يا آقايي را مي‌شنود كه توسط يك وسيله الكترونيكي برايش قصه مي‌گويد تا بلكه اين كودك با يك آرامش نسبي به خواب برود و ساعاتي را از اين دنياي پرهياهو به دور باشد. پس بر همين اساس است كه اين روزها بازار انواع و اقسام سي دي‌هاي خاص كودك رونق بسياري گرفته و هر روز ما شاهد آن هستيم كه شركت‌هاي كوچك و بزرگ شناخته يا ناشناخته صاحب مجوز و يا به صورت پنهاني سي دي‌ها گوناگوني را در شكل‌ها و رنگ‌هاي مختلفي ارائه مي‌كنند و با قيمت گزاف مي‌فروشند و البته در اين بين بسيار ديده و يا شنيده مي‌شود عده‌اي سودجو هم با شكستن قفل و رمز اين سي دي‌ها آنها را در مقياس بسيار وسيع توليد كرده و اين‌طور پول هنگفتي را به جيب مي‌زنند. اما سواي تمام اينها بسياري از خانواده‌ها استقبال گرمي از اين نوع سي‌دي‌ها از خود نشان داده و آن را جانشين مناسبي براي خود جهت قصه‌گويي براي كودكانشان مي‌دانند.
حال كه چنين مبحثي بيان شد بسياري افراد اذعان مي‌دارند كه چه خوب است والدين به جاي دلخوش كردن به اين نوع سي دي‌ها سراغ كتاب‌هاي خاص كودكان بروند و با تهيه اين نوع كتاب‌ها خودشان براي كودكانشان قصه و داستان بگويند و اين چنين لحن صداي گرمشان باعث نشاط و آرامش كودكانشان شود. اين درست. چون كودك تنها با شنيدن صداي والدين خود به آرامش مي‌رسد اما خود اين كتاب‌ها هم بسيار ديده مي‌شود كه از كيفيت و جذابيت محتوايي خاصي بهره‌مند نيستند. في‌المثل كافي است در بازار كتاب و به صورت تصادفي يك كتاب خاص كودك را انتخاب كنيم، خواهيم ديد آن كتاب رنگ و برق خيره‌كننده‌اي دارد و در صفحه اولش رنگ‌هاي شاد و جذاب كه به صورت هنرمندانه‌اي به كار گرفته شده و شفافيت ظاهري آن اثر موردنظر را صد برابر جذاب‌تر كرده قيمت گزاف و بالايي دارد كه تهيه آن در توان بسياري خانواده‌ها نيست تا اين قبيل كتاب‌ها را انتخاب و خريداري كنند.
حال يك نفر پيدا شد و آن را خريد. بي‌ترديد اين نوع كتب اغلب از نظر محتوا چنگي به دل نمي‌زنند و در قرائت همان يكي دو صفحه اول آنچنان خواننده را كه والدين هستند دل زده مي‌كنند كه باعث مي‌شود عطايش را به لقايش ببخشند. به عنوان مثال كافي است اين نوع كتاب‌ها را تورقي كنيم. مي‌بينيم كه اغلب به شكل شعر هستند يعني در يك صفحه دو بيت شعر نوشته شده با يك نقاشي عجيب و غريب كه گاه آن دوبيت و آن نقاشي همخواني درستي ندارند از آن طرف هم آن دو بيت شعر آنچنان از نظر محتوا و نيز انتخاب واژگان درحد نازلي هستند كه چندان ميل و رغبتي براي خواندن و شنيدن در مخاطب به جا نمي‌گذارند و سر آخر اينكه اغلب شامل ده تا دوازده صفحه است و مجموع ابياتش بيست الي بيست و چهار بيت است. آن‌طور كه بايد و شايد ارتباط خوبي بين صفحاتش نيست و سرانجام مخاطب را در يك سردرگمي رها مي‌كند. البته در ادامه اين مقال بايد گفت كه كتاب‌هاي داستان خاص كودكان هم از اين مقوله به دور نيست يعني به غير از تعدادي كتاب خوب خاص كودك كه واقعا ارزش‌‌هاي خاص خودشان را دارند اغلب كتب موجود در كتابفروشي‌ها به صورت بازاري نگاشته و چاپ شده و در آنها به جز نقاشي‌هاي پرآب و رنگ و گاه مهيج از محتواي خوب و آموزنده كمتر خبري است و در اكثر موارد به ذكر داستان‌هاي نخ‌نما شده‌اي چون پسرك و لوبياي سحرآميز، سرگذشت پروانه و ... ختم مي‌شود كه در آن هيچ نوع خلاقيت و نوآوري داستاني وجود ندارد.
چه خوب است والدين خودشان از دوران كودكي‌شان براي فرزندانشان قصه بگويند. چه خوب است به نويسندگان خوب و صاحب سبك در امور كودكان ميدان داده شود تا آنان آثاري خوب و ماندگار خلق كنند و چه خوب است به مقوله ادبيات كودك از ديد بازاري و تجاري نگاه نشود. آن وقت است كه جاي خالي قصه و داستان‌گويي براي كودكان پر مي‌شود.
منبع:www.resalat-news.com
بي‌شك اين روزها كمتر خانواده‌اي است كه در آن طوري قصه‌هاي گرم مادربزرگ و خاطرات شيرين پدربزرگ شنيده شود و البته در بروز چنين اتفاقي دلايل گوناگون و مختلفي دخيل هستند كه يك سري از آنها به تغييرات سطوح زندگي از بعد تكنولوژيكي مربوط است. پس بر همين مبناست كه تكنولوژي با رندي و جذابيت خاص خودش نقش بسزايي در بسياري امور بخصوص قصه و داستان‌گويي براي كودكان دارد و جالب آنكه تا آنجا پيش رفته كه كودكان را جذب خود كرده است.
كافي است نيم نگاهي به رفتارها و امور بسياري از خانواده‌ها بيندازيم آن‌وقت به وضوح مشاهده مي‌كنيم كه به جاي قصه‌گويي مادربزرگ‌ها و ذكر خاطرات پدربزرگ‌ها وسايل الكترونيكي چون رايانه، تلويزيون و ... هستند كه براي كودكان قصه مي‌گويند. يعني كودك به جاي آنكه صداي گرم مادربزرگ و طنين صداي پدربزرگ خود را بشنود و يا حتي صداي دلنشين پدرو مادر خودش را كه برايش قصه مي‌گويند بشنود صداي خانم يا آقايي را مي‌شنود كه توسط يك وسيله الكترونيكي برايش قصه مي‌گويد تا بلكه اين كودك با يك آرامش نسبي به خواب برود و ساعاتي را از اين دنياي پرهياهو به دور باشد. پس بر همين اساس است كه اين روزها بازار انواع و اقسام سي دي‌هاي خاص كودك رونق بسياري گرفته و هر روز ما شاهد آن هستيم كه شركت‌هاي كوچك و بزرگ شناخته يا ناشناخته صاحب مجوز و يا به صورت پنهاني سي دي‌ها گوناگوني را در شكل‌ها و رنگ‌هاي مختلفي ارائه مي‌كنند و با قيمت گزاف مي‌فروشند و البته در اين بين بسيار ديده و يا شنيده مي‌شود عده‌اي سودجو هم با شكستن قفل و رمز اين سي دي‌ها آنها را در مقياس بسيار وسيع توليد كرده و اين‌طور پول هنگفتي را به جيب مي‌زنند. اما سواي تمام اينها بسياري از خانواده‌ها استقبال گرمي از اين نوع سي‌دي‌ها از خود نشان داده و آن را جانشين مناسبي براي خود جهت قصه‌گويي براي كودكانشان مي‌دانند.
حال كه چنين مبحثي بيان شد بسياري افراد اذعان مي‌دارند كه چه خوب است والدين به جاي دلخوش كردن به اين نوع سي دي‌ها سراغ كتاب‌هاي خاص كودكان بروند و با تهيه اين نوع كتاب‌ها خودشان براي كودكانشان قصه و داستان بگويند و اين چنين لحن صداي گرمشان باعث نشاط و آرامش كودكانشان شود. اين درست. چون كودك تنها با شنيدن صداي والدين خود به آرامش مي‌رسد اما خود اين كتاب‌ها هم بسيار ديده مي‌شود كه از كيفيت و جذابيت محتوايي خاصي بهره‌مند نيستند. في‌المثل كافي است در بازار كتاب و به صورت تصادفي يك كتاب خاص كودك را انتخاب كنيم، خواهيم ديد آن كتاب رنگ و برق خيره‌كننده‌اي دارد و در صفحه اولش رنگ‌هاي شاد و جذاب كه به صورت هنرمندانه‌اي به كار گرفته شده و شفافيت ظاهري آن اثر موردنظر را صد برابر جذاب‌تر كرده قيمت گزاف و بالايي دارد كه تهيه آن در توان بسياري خانواده‌ها نيست تا اين قبيل كتاب‌ها را انتخاب و خريداري كنند.
حال يك نفر پيدا شد و آن را خريد. بي‌ترديد اين نوع كتب اغلب از نظر محتوا چنگي به دل نمي‌زنند و در قرائت همان يكي دو صفحه اول آنچنان خواننده را كه والدين هستند دل زده مي‌كنند كه باعث مي‌شود عطايش را به لقايش ببخشند. به عنوان مثال كافي است اين نوع كتاب‌ها را تورقي كنيم. مي‌بينيم كه اغلب به شكل شعر هستند يعني در يك صفحه دو بيت شعر نوشته شده با يك نقاشي عجيب و غريب كه گاه آن دوبيت و آن نقاشي همخواني درستي ندارند از آن طرف هم آن دو بيت شعر آنچنان از نظر محتوا و نيز انتخاب واژگان درحد نازلي هستند كه چندان ميل و رغبتي براي خواندن و شنيدن در مخاطب به جا نمي‌گذارند و سر آخر اينكه اغلب شامل ده تا دوازده صفحه است و مجموع ابياتش بيست الي بيست و چهار بيت است. آن‌طور كه بايد و شايد ارتباط خوبي بين صفحاتش نيست و سرانجام مخاطب را در يك سردرگمي رها مي‌كند. البته در ادامه اين مقال بايد گفت كه كتاب‌هاي داستان خاص كودكان هم از اين مقوله به دور نيست يعني به غير از تعدادي كتاب خوب خاص كودك كه واقعا ارزش‌‌هاي خاص خودشان را دارند اغلب كتب موجود در كتابفروشي‌ها به صورت بازاري نگاشته و چاپ شده و در آنها به جز نقاشي‌هاي پرآب و رنگ و گاه مهيج از محتواي خوب و آموزنده كمتر خبري است و در اكثر موارد به ذكر داستان‌هاي نخ‌نما شده‌اي چون پسرك و لوبياي سحرآميز، سرگذشت پروانه و ... ختم مي‌شود كه در آن هيچ نوع خلاقيت و نوآوري داستاني وجود ندارد.
چه خوب است والدين خودشان از دوران كودكي‌شان براي فرزندانشان قصه بگويند. چه خوب است به نويسندگان خوب و صاحب سبك در امور كودكان ميدان داده شود تا آنان آثاري خوب و ماندگار خلق كنند و چه خوب است به مقوله ادبيات كودك از ديد بازاري و تجاري نگاه نشود. آن وقت است كه جاي خالي قصه و داستان‌گويي براي كودكان پر مي‌شود.
منبع:www.resalat-news.com
