معرفی اوکالیپتوس و خواص درمانی آن

اوکالیپتوس گونه‌های مختلفی دارد که تقریباً همه گونه‌ها در ایران می‌رویند. در اینجا به نام علمی و مشخصات مربوط به یک گونه از اوکالیپتوس که برگ آن خواص دارویی داشته و در طب سنتی نیز کاربرد دارد اشاره شده است.

نام علمی:

Eucalytus globulus LABILL.، نام فرانسه Eucalyptus و نام انگلیسی آن Gum tree می‌باشد. نام‌های دیگر آن به فارسی، عربی و در کتب طب سنتی، اوکالیپتوس، شجرة الکافور و آلگ نامیده شده است.

تیره گیاه:

مورد Myrtaceae

نوع گیاه:

درخت

مشخصات ظاهری:

درختی است چند ساله به ارتفاع حدود 20 متر گاهی موارد بیشتر با تنه‌ای ضخیم و پوست تنه نقره‌ای رنگ می‌باشد. برگ‌های آن متقابل، افقی، بدون دمبرگ، بیضی شکل، دراز و رنگ برگ‌ها در آغاز سبز مایل به آبی ولی تدریجاً به رنگ سبز مایل به سفید در می‌آید. در ضمن در درختان مسن وضع برگ‌ها کاملاً با برگ‌های ذکر شده متفاوت است. گل‌های آن به رنگ سفید مایل به کرمی و میوه‌اش به صورت کپسول که شامل 3 تا 5 خانه می‌باشد.

بیشتر بخوانید:بخور اوکالیپتوس گل دارو

 

طبیعت:

طبق نظر حکمای طب سنتی سرد و خشک است.

رویش جغرافیایی:

بومی استرالیا و بعداً به اروپا، آفریقا، آمریکا و آسیا انتقال داده و کاشته شد. در ایران نیز بیشتر در نواحی استان‌های شمالی، خوزستان و فارس انتشار دارد.

ترکیبات شیمیایی و مواد موجود در آن:

اسانس، سینئول، پینن، رزین، روغن، تانن، مواد تلخ، صمغ و غیره در آن مشخص شده است.

بخش مورد استفاده:

برگ

نحوه مصرف:

در استعمال خارجی معمولاً به صورت دم کرده یا جوشانده و بیشتر از بخور آن استفاده می‌کنند و به ندرت مصرف خوراکی دارد.

خواص درمانی:

ضد عفونی کننده قوی مجاری تنفسی و بینی و رفع کننده التهاب بینی ناشی از سرماخوردگی، خارج کننده اخلاط سینه و ضد سرفه، ضد تب یونجه و مفید برای سرماخوردگی، کاهنده تورم غشایی مخاط گلو و برطرف کننده ترشحات گلو و بینی، نرم کننده سینه و برطرف کننده ترشحات میکروبی، ضد اسپاسم و مؤثر برای آنفلوانزا، دفع کننده اخلاط مسلولین و مفید برای برونشیت، کاهنده قند خون و ضد اسهال، ضد کرم و مسکن دردهای عضلانی، محرک و خوشبو کننده، ضدعفونی کننده مجاری ادراری و تنها ضدعفونی کننده هوا می‌باشد. در ضمن جویدن برگ خام آن محکم کننده لثه است.

تذکر:

زیاده‌روی در مصرف آن سبب التهاب کلیه، فشار بر سیستم عصبی و احتمالاً قطع تنفس می‌شود.
منبع مقاله :
صانعی، صمصام؛ (1395)، طبّ الصمصام -آشنایی با بیش از 400 نوع از گیاهان دارویی- (جلد دوم)، تهران: انتشارات حافظ نوین، چاپ اول.