معرفی زیرفون و خواص درمانی آن

زیرفون گونه‌های مختلفی دارد و دو گونه از آنها از نظر خواص دارویی نسبت به دیگرگونه‌ها مرغوبتر می‌باشند و در طب سنتی نیز کاربرد دارند که در اینجا به نام علمی و مشخصات مربوط به یک گونه از آنها اشاره شده است.

نام علمی:

Tilia sylvestris Desf.، نام فرانسه Tilluel a petites feuilles و نام انگلیسی آن Little leaf linden می‌باشد. نام‌های دیگر آن در کتب طب سنتی، زیرفون و زیزفون نامیده شده است.

تیره گیاه:

زیرفون Tiliaceae

نوع گیاه:

درخت

مشخصات ظاهری:

درختی است به ارتفاع حدود 20 متر گاهی موارد بیشتر، پوست تنه درخت در انواع جوان خاکستری رنگ و شفاف و در انواع مسن آن دارای شکاف‌های فراوان است و شاخه‌های تحتانی درخت به وضع افقی می‌باشند. برگ‌های آن کوچک، قلبی شکل در قاعده، کامل، نوک تیز و دندانه‌دار هستند. از دم گل اصلیِ گل آذین، دم گل‌های کوچکی در قسمت انتهایی آن منشعب می‌شوند که هر یک به یک گل کوچک، به رنگ سفیدِ چرک ختم می‌گردد و میوه‌اش به صورت پوشینه می‌باشد.

طبیعت:

طبق نظر حکمای طب سنتی طبیعت آن گرم و خشک است.

رویش جغرافیایی:

اغلب در کشورهای اروپایی خصوصاً در نواحی جنگلی فرانسه انتشار دارد.

ترکیبات شیمیایی و مواد موجود در گل:

گل‌های زیرفون دارای اسانسی شامل ماده فارنزول می‌باشد. در ضمن گلوسیدهای مختلف، اسید فنیل‌های مختلف، اسیدهای کوماریک، کافئیک، پروتوکاتشیک، کلروژینک، اسید گالیک، اسیدهای آمینه، تیلی روزید، فراگزوزید، اسکولوزید و فوروگلوسینول نیز در آن تشخیص داده شده است.

بخش مورد استفاده:

گل

نحوه مصرف:

معمولاً گل را به صورت دم کرده یا جوشانده استفاده می‌کنند و در طب سنتی برای درمان بیماری نحوه و مقدار مصرف آن را پزشک تشخیص داده و تجویز می‌کند.

خواص درمانی:

آرام‌بخش و خواب‌آور، تقویت کننده اعصاب و ضد تشنج، نیروبخش و ضد قولنج، بازکننده عروق و کاهنده فشار خون، خارج کننده سنگ مثانه و ادرارآور، ضد سرفه و نرم کننده سینه، خون‌ساز و دفع کننده بلغم، تقویت کننده معده و ضد تهوع عصبی، ضد حمله‌های عصبی و مسکن سردرد می‌باشد. در ضمن برای تصلب شرائین، آنفلوانزا، نقرس، سرماخوردگی، پیش‌فعالی کودکان، کمردرد و چنگ زدن عضلات نیز مفید است.
منبع مقاله :
صانعی، صمصام؛ (1395)، طبّ الصمصام -آشنایی با بیش از 400 نوع از گیاهان دارویی- (جلد دوم)، تهران: انتشارات حافظ نوین، چاپ اول.