تکثیر ادیان

بیشتر بخوانید :بررسى «سیر تفکّر معاصر در ایران»

1. رویکرد یا پاسخ نوارتدوکسی به تکثیر دینی. کارل بارت، امیل برونر و هنریک کریمر، به رغم تفاوت هایی که با یک دیگر دارند، نمایندگان اصلی این رویکردند؛
 2. پاسخ های نسبی گرایانه و شمول گرایانه به تکثیر دینی که میتوان آنها را در آثار ارنست تروئلچ وآرنولد توین بی یافت. پاسخ آنها در تقابل آشکار با پاسخ مطلق و انحصارگرایانه نوارتدوکسی به تکثیر دینی است؛
 3. پاسخ گوهرگرایان به تکثیر دینی که به روح و گوهر دین توجه دارند. از نظر آنها، دین را نباید با صدف و پوسته اعتقادی و بیرونی دین خلط کرد. دین گوهر قائم به ذات و زیزبنای همه مظاهر جزئی و تاریخی است. این پاسخ را شلایر ماخر، دبلیو.ای.هاکینگ، ردولف اتو و کارل گوستاو یونگ، البته با تقریر خای مختلف، مطرح کرده اند؛
 4. پاسخ کاتولیک به تکثیر و تنوع دینی. این پاسخ را هانس کونگ، ویلیام.ای. شلت . کارل رانر مطرح کرده اند؛
 5. رویکرد سنخ شناسی پویای پل تیلیش که مدعی است در تمام ادیان، کایروس یا رویداد خاص وجود دارد، اما لحظات خاص تاریخ ادیان مقدمه لحظه هنجارمند ظهور عیسی به عنوان مسیح است؛
 6. رویکرد مبتنی بر گفت و گو متعلق به جان هیک، نینیان اسمارت، کنتول اسمیت و ریمون پانیکار که پر طرفدارترین پاسخی است که امروزه محافل مختلف به آن توجه می کنند؛
 7. پاسخ مسیح مدارانه ام .ام.تامس، استنلی سامارتا و پل دواناندان از جمله پاسخ هایی است که در خور اعتنای ویژه است. ناگفته نماند نگارنده این سطور در مقام تبیین پاسخ های پیش گفته نیست. در این مجال، فقط از این باب به آنها اشارتی رفت که خوانندگان به اختصار با رویکردها و پاسخ های متنوع متفکران حوزه ادیان و فلسفه دین آشنایی اجمالی پیدا کنند.

بیشتر بخوانید:
وحی در مسیحیت
نگاهی به دین‌پژوهی
خدا در فلسفه ی جدید و تفکّر معاصر