آنچه از مطالعه فساد سیاسی رژیم پهلوی در سطح حکومت (مجلس، انتخابات، قانون اساسی، کابینه و کارگزاران) حاصل می‌شود، این نکته را اثبات می‌کند که علت اصلی فساد سیاسی در این سطح، خودکامگی و استبداد رضاشاه و محمدرضاشاه پهلوی بوده است.
تعداد کلمات: 1085 / تخمین زمان مطالعه: 4 دقیقه.
تعداد کلمات: 1085 / تخمین زمان مطالعه: 4 دقیقه.
.jpg "بزک | فساد سیاسی")
فساد سیاسی
سلطه پدر و پسر بر نهادهای سیاسی و شخصی‌شدن قدرت توسط آنها سبب تبدیل نهادها و کارگزاران حکومتی به تابعی از تصمیم و رفتار شاه شده بود. این نوع رویکرد در سطح سیاست نتایج ذیل را به دنبال داشت:
1. فساد سیاسی سبب قرار گرفتن افراد نالایق و وابسته به شاه در رأس نظام سیاسی پهلوی می‌شد. این مسأله دو پیامد عمده به همراه داشت:
اول اینکه سطح سیاست و قدرت رژیم خود به یک سیستم باز تولید فساد سیاسی تبدیل شده بود. رفتار مفسده‌آمیز کارگزاران رژیم محیط سیاست را آلوده به فساد می‌کرد و متقابلاً این کارگزاران اگر خواهان ادامه حیات سیاسی بودند، می‌بایست در همین محیط با همان ویژگی‌ها زندگی کنند.
دوم اینکه چنین محیطی نمی‌توانست با جامعه ارتباط برقرار کند؛ چرا که اولاً همان راه‌های ارتباطی رژیم با مردم که خود آنها را مشروع می‌دانست - نظیر ساواک - کارکرد واقعی خود را انجام نداده و شناخت دقیقی از مردم نداشتند و ثانیاً شخص شاه نیز تمایلی به درک حقایق جامعه نداشت. این مسأله سبب می‌شد تا رژیم شناخت صحیحی از خواسته‌ها و تقاضاهای مردم نداشته باشد و در نتیجه نتواند رفتار مبتنی بر تقاضاهای مردم در پیش گیرد. نتیجه این امر ایجاد نارضایتی در بین مردم بود.
2. فساد سیاسی سبب به حاشیه رانده شدن احزاب و گروه‌های مدنی و کنار زدن سیاست‌مداران مستقل شد. این خلأ از طریق کانال‌های غیر رسمی سیاست پر شده و سبب نیل افراد وابسته به شاه به قدرت می‌شد.
3. فساد سیاسی سبب تشدید وابستگی سیاسی رژیم پهلوی شد. در این وابستگی، محمدرضاشاه جهت حفظ موقعیت خود و کنار زدن سایر رقبای داخلی که در نظر انگلیس یا آمریکا مهم بودند، هر چه بیشتر سعی داشت تا طرح‌ها و دستورالعمل‌های بیگانگان را عملیاتی کند. او بی‌توجه به شرایط داخلی کشور تنها به دنبال جلب رضایت انگلیس و آمریکا بود و این مسأله به اجرای برنامه‌هایی می‌انجامید که با شرایط جامعه ایران همخوانی نداشت و ازاین‌رو، سبب ایجاد نارضایتی می‌شد. قیام 15 خرداد 1342 و دستگیری امام خمینی در سال 1343 و گسترش اعتراضات مردم به دنبال آن، نتیجه مستقیم اجرای طرح‌های آمریکایی انقلاب سفید و کاپیتولاسیون بود. از سوی دیگر وابستگی شاه به انگلیس و آمریکا شکاف دولت - ملت را عمیق‌تر کرده و شاه بی‌توجه به حمایت توده‌های مردم معتقد بود تا زمانی که آمریکا و انگلیس بخواهند بر مسند قدرت خواهد بود و هرگاه نخواهند، خواهد رفت.
4. فساد سیاسی در سطح اقتصاد سبب عظمت‌طلبی بی‌بنیاد و تشدید فساد مالی و اقتصادی خاندان پهلوی می‌شد. عظمت‌طلبی بی‌بنیاد به معنای اجرای طرح‌های اقتصادی با سودای رسیدن به «دروازه‌های تمدن» بود که زمینه‌های لازم آن در داخل کشور مهیا نبود و ساختارهای اقتصادی - اجتماعی موجود آنها را برنمی‌تابید. این مسأله به فراموشی سپردن نیازهای ضروری مردم می‌انجامید و نارضایتی آنها را موجب می‌شد. فساد مالی و اقتصادی خاندان پهلوی هم که در اثر فساد سیاسی تشدید می‌شد علاوه بر اینکه به شکل مستقیمی موجب نارضایتی مردم شد، نوع فرهنگ و زندگی خاندان سلطنت را نیز بیگانه با مردم شکل می‌داد و به دوری آنها از مردم می‌انجامید.
1. فساد سیاسی سبب قرار گرفتن افراد نالایق و وابسته به شاه در رأس نظام سیاسی پهلوی می‌شد. این مسأله دو پیامد عمده به همراه داشت:
اول اینکه سطح سیاست و قدرت رژیم خود به یک سیستم باز تولید فساد سیاسی تبدیل شده بود. رفتار مفسده‌آمیز کارگزاران رژیم محیط سیاست را آلوده به فساد می‌کرد و متقابلاً این کارگزاران اگر خواهان ادامه حیات سیاسی بودند، می‌بایست در همین محیط با همان ویژگی‌ها زندگی کنند.
دوم اینکه چنین محیطی نمی‌توانست با جامعه ارتباط برقرار کند؛ چرا که اولاً همان راه‌های ارتباطی رژیم با مردم که خود آنها را مشروع می‌دانست - نظیر ساواک - کارکرد واقعی خود را انجام نداده و شناخت دقیقی از مردم نداشتند و ثانیاً شخص شاه نیز تمایلی به درک حقایق جامعه نداشت. این مسأله سبب می‌شد تا رژیم شناخت صحیحی از خواسته‌ها و تقاضاهای مردم نداشته باشد و در نتیجه نتواند رفتار مبتنی بر تقاضاهای مردم در پیش گیرد. نتیجه این امر ایجاد نارضایتی در بین مردم بود.
2. فساد سیاسی سبب به حاشیه رانده شدن احزاب و گروه‌های مدنی و کنار زدن سیاست‌مداران مستقل شد. این خلأ از طریق کانال‌های غیر رسمی سیاست پر شده و سبب نیل افراد وابسته به شاه به قدرت می‌شد.
3. فساد سیاسی سبب تشدید وابستگی سیاسی رژیم پهلوی شد. در این وابستگی، محمدرضاشاه جهت حفظ موقعیت خود و کنار زدن سایر رقبای داخلی که در نظر انگلیس یا آمریکا مهم بودند، هر چه بیشتر سعی داشت تا طرح‌ها و دستورالعمل‌های بیگانگان را عملیاتی کند. او بی‌توجه به شرایط داخلی کشور تنها به دنبال جلب رضایت انگلیس و آمریکا بود و این مسأله به اجرای برنامه‌هایی می‌انجامید که با شرایط جامعه ایران همخوانی نداشت و ازاین‌رو، سبب ایجاد نارضایتی می‌شد. قیام 15 خرداد 1342 و دستگیری امام خمینی در سال 1343 و گسترش اعتراضات مردم به دنبال آن، نتیجه مستقیم اجرای طرح‌های آمریکایی انقلاب سفید و کاپیتولاسیون بود. از سوی دیگر وابستگی شاه به انگلیس و آمریکا شکاف دولت - ملت را عمیق‌تر کرده و شاه بی‌توجه به حمایت توده‌های مردم معتقد بود تا زمانی که آمریکا و انگلیس بخواهند بر مسند قدرت خواهد بود و هرگاه نخواهند، خواهد رفت.
4. فساد سیاسی در سطح اقتصاد سبب عظمت‌طلبی بی‌بنیاد و تشدید فساد مالی و اقتصادی خاندان پهلوی می‌شد. عظمت‌طلبی بی‌بنیاد به معنای اجرای طرح‌های اقتصادی با سودای رسیدن به «دروازه‌های تمدن» بود که زمینه‌های لازم آن در داخل کشور مهیا نبود و ساختارهای اقتصادی - اجتماعی موجود آنها را برنمی‌تابید. این مسأله به فراموشی سپردن نیازهای ضروری مردم می‌انجامید و نارضایتی آنها را موجب می‌شد. فساد مالی و اقتصادی خاندان پهلوی هم که در اثر فساد سیاسی تشدید می‌شد علاوه بر اینکه به شکل مستقیمی موجب نارضایتی مردم شد، نوع فرهنگ و زندگی خاندان سلطنت را نیز بیگانه با مردم شکل می‌داد و به دوری آنها از مردم می‌انجامید.
برخی خدمات محمدرضاشاه در ایران
بد نیست نگاهی هم به خدمات محمدرضا پهلوی بیندازیم تا کسانی که از دوره حکومت او، بهشت برین می‌سازند، کمی دقیق‌تر به مسأله نگاه کنند.
1. حضور 60 هزار مستشار نظامی و اداری آمریکا در ایران که بر همه ارگان‌های کشورمان سلطه داشتند و کسی بدون اجازه آنها آب نمی‌خورد.
2. اعطای حق مصونیت قضائی (کاپیتولاسیون) به مستشاران آمریکایی در سال 1343 و تبعید امام (ره) به علت مخالفت با فروش استقلال کشور
3. اعطای جزیره بحرین (استان چهاردهم ایران) و جزایر زیبای اطراف آن به اربابان انگلیسی و عرب‌های وهابی توسط شاه آریایی!
4. غرق بودن شاه، خواهرانش، همسرش فرح و بقیه اعضای خانواده‌اش در انواع فسادهای اخلاقی به نحوی که در خاطرات هر کدامشان، به روابط افسارگسیخته دیگری اذعان کرده‌اند. حتی نحوه آشنایی شاه با فرح، زمانی است که فرح بعلت مشکل مالی برای خودفروشی به نزد اردشیر زاهدی (کارچاق‌کن شاه در این مسائل) می‌رود و سپس ملکه و شهبانوی ایران می‌شود!(1)
5. بی‌سواد نگه‌داشتن هفتاد درصد جمعیت کشور در سال 57 بعنوان دستاورد فرهنگی شاهنشاه!
6. تربیت 157 هزار دانشجو از جمعیت 35 میلیونی ایران در سال 57. با ترکیب 38% وزرا فراماسون، 24% عضو سیا و 21% عضو ساواک! (2)
7. تبدیل ایران به بازار کالاهای بنجل وارداتی غرب و فقدان کارخانه‌ها و زیرساخت‌های اقتصادی خودکفا در کشور
8. تورم شدید با نرخ سالانه 40 تا 50 درصد به همراه فساد و ارتشای سراسری و دزدی بلندپایگان و نابرابری در توزیع درآمدها
9. ثبت سن امید به زندگی 50 سال در دوره شاهنشاه. (3)
10. تعلق 75% نخبگان سیاسی کشور به 40 خانواده نیرومند و کوتاهی دست توده‌های مردم و نخبگان غیروابسته از مناصب سیاسی و اقتصادی کشور
11. وجود ترسناک‌ترین و خطرناک‌ترین سازمان جاسوسی دنیا در دوره شاه (ساواک) و شکنجه و کشتار هزاران بی‌گناه و یا با کوچکترین مخالفت و یکی از پلیسی‌ترین حکومت‌های جهان علیه حقوق بشر
12. حضور بیش از 200 بهائی در بین مقامات ارشد کشور (بطوریکه از کابینه 12 نفری هویدا 9 نفر بهائی بودند: از جمله: خود هویدا، صنیعی وزیر جنگ، خسروانی وزیر کار، شاهقلی وزیر بهداری، روحانی وزیر کشاورزی، پارسای وزیر آموزش و پرورش، عبدالکریم ایادی پزشک مخصوص شاه، ثابتی معاون ساواک...)
13. تبدیل 800 هزار کشاورز ایران به خرده مالکان بی‌زمین و واردکننده کالاهای غربی به ایران با اصلاحات ارضی و سایر سیاست‌های اقتصادی غربی در کشور و تبدیل ایران از کشور صادرکننده گندم به یکی از بزرگترین واردکننده‌های گندم در جهان (4)
14. شکل‌گیری اولین حلبی‌نشین‌های ایران در شهرهای بزرگ بخصوص تهران از دهه 1340 به بعد و ایجاد اولین کارتن‌خواب‌ها در تاریخ ایران
15. ایجاد 3000 فاحشه‌خانه و کاباره در ایران و ده‌ها محله فاحشه‌نشین.
16. کشتار بیش از 3000 شهید از مردم بی‌گناه ایران در جریان انقلاب (5)
17. حمایت بی‌چون‌وچرا از رژیم غاصب اسرائیل (و همچنین رژیم منفور آپارتاید آفریقای جنوبی). تأمین 65% نفت مورد نیاز اسرائیل و حمایت مالی، نظامی و تسلیحاتی از این رژیم در جنگ‌های مختلف علیه فلسطینیان.
1. حضور 60 هزار مستشار نظامی و اداری آمریکا در ایران که بر همه ارگان‌های کشورمان سلطه داشتند و کسی بدون اجازه آنها آب نمی‌خورد.
2. اعطای حق مصونیت قضائی (کاپیتولاسیون) به مستشاران آمریکایی در سال 1343 و تبعید امام (ره) به علت مخالفت با فروش استقلال کشور
3. اعطای جزیره بحرین (استان چهاردهم ایران) و جزایر زیبای اطراف آن به اربابان انگلیسی و عرب‌های وهابی توسط شاه آریایی!
4. غرق بودن شاه، خواهرانش، همسرش فرح و بقیه اعضای خانواده‌اش در انواع فسادهای اخلاقی به نحوی که در خاطرات هر کدامشان، به روابط افسارگسیخته دیگری اذعان کرده‌اند. حتی نحوه آشنایی شاه با فرح، زمانی است که فرح بعلت مشکل مالی برای خودفروشی به نزد اردشیر زاهدی (کارچاق‌کن شاه در این مسائل) می‌رود و سپس ملکه و شهبانوی ایران می‌شود!(1)
5. بی‌سواد نگه‌داشتن هفتاد درصد جمعیت کشور در سال 57 بعنوان دستاورد فرهنگی شاهنشاه!
6. تربیت 157 هزار دانشجو از جمعیت 35 میلیونی ایران در سال 57. با ترکیب 38% وزرا فراماسون، 24% عضو سیا و 21% عضو ساواک! (2)
7. تبدیل ایران به بازار کالاهای بنجل وارداتی غرب و فقدان کارخانه‌ها و زیرساخت‌های اقتصادی خودکفا در کشور
8. تورم شدید با نرخ سالانه 40 تا 50 درصد به همراه فساد و ارتشای سراسری و دزدی بلندپایگان و نابرابری در توزیع درآمدها
9. ثبت سن امید به زندگی 50 سال در دوره شاهنشاه. (3)
10. تعلق 75% نخبگان سیاسی کشور به 40 خانواده نیرومند و کوتاهی دست توده‌های مردم و نخبگان غیروابسته از مناصب سیاسی و اقتصادی کشور
11. وجود ترسناک‌ترین و خطرناک‌ترین سازمان جاسوسی دنیا در دوره شاه (ساواک) و شکنجه و کشتار هزاران بی‌گناه و یا با کوچکترین مخالفت و یکی از پلیسی‌ترین حکومت‌های جهان علیه حقوق بشر
12. حضور بیش از 200 بهائی در بین مقامات ارشد کشور (بطوریکه از کابینه 12 نفری هویدا 9 نفر بهائی بودند: از جمله: خود هویدا، صنیعی وزیر جنگ، خسروانی وزیر کار، شاهقلی وزیر بهداری، روحانی وزیر کشاورزی، پارسای وزیر آموزش و پرورش، عبدالکریم ایادی پزشک مخصوص شاه، ثابتی معاون ساواک...)
13. تبدیل 800 هزار کشاورز ایران به خرده مالکان بی‌زمین و واردکننده کالاهای غربی به ایران با اصلاحات ارضی و سایر سیاست‌های اقتصادی غربی در کشور و تبدیل ایران از کشور صادرکننده گندم به یکی از بزرگترین واردکننده‌های گندم در جهان (4)
14. شکل‌گیری اولین حلبی‌نشین‌های ایران در شهرهای بزرگ بخصوص تهران از دهه 1340 به بعد و ایجاد اولین کارتن‌خواب‌ها در تاریخ ایران
15. ایجاد 3000 فاحشه‌خانه و کاباره در ایران و ده‌ها محله فاحشه‌نشین.
16. کشتار بیش از 3000 شهید از مردم بی‌گناه ایران در جریان انقلاب (5)
17. حمایت بی‌چون‌وچرا از رژیم غاصب اسرائیل (و همچنین رژیم منفور آپارتاید آفریقای جنوبی). تأمین 65% نفت مورد نیاز اسرائیل و حمایت مالی، نظامی و تسلیحاتی از این رژیم در جنگ‌های مختلف علیه فلسطینیان.
پی‌نوشت:
1. ظهور و سقوط سلطنت پهلوی، خاطرات ارتشبد سابق حسین فردوست، ص 211
2. پرهام، انقلاب ایران و مبانی رهبری امام خمینی، ص 26
3. تسنیم به نقل از: سلسله گزارش‌های توسعه انسانی برنامه توسعه سازمان ملل
4. (faghihi, foroozandeh, land reform and it’s effects on rural-urban migration in iran since 1962,pp.79-82)
5. ماخوذ از آمار بنیاد شهید انقلاب اسلامی.
مطالب مرتبط
بزک |برادرخواندگی رژیم صهیونیستی
بزک |واکنش قاطع! محمدرضا پهلوی درباره قاچاق مواد توسط اشرف: بگویید قاچاق نکند!
بزک |تحقیر مردم
بزک | خوی اشراف‌زادگی خاندان شاه
بزک | دیکتاتوری و خودبرتربینی محمدرضا شاه
بزک | اعترافات تکان‌دهنده خواهر شاه
بزک | گزارش سیا درباره مفاسد اخلاقی شاه
بزک | هوس‌بازی‌های محمدرضا متاثر از توصیه مادر به فرزند!
بزک | خاندان قمارباز پهلوی
بزک | جشن 800 میلیون دلاری تخت جمشید
بزک | هواپیمای شاه؛ گنج سیار نامشروع!
بزک | رقم نجومی ثروت محمدرضا پهلوی چقدر بوده است؟
