شكاف ديجيتالي، چالش بزرگ قرن بيست و يكم
شكاف ديجيتالي، چالش بزرگ قرن بيست و يكم ( Digital Divide, Great Challenge of 21 Century )
چنانچه شبكه ي اينترنت در آينده به کانون جهاني داد و ستد مبدل گردد،در آن صورت چه سرنوشتي درانتظار ميليونها نفري خواهد بود که اتصال به اينترنت براي آنان امکان پذير نيست.شايد هرگز نتوان پاسخ اين سوال را بدست آورد.
دگرگوني يک شبکه اسرار آميز دولتي و نفوذ آن درسيستم ارتباطات جهاني،تبادل اطلاعات و بازارهاي تجاري،اينترنت را به عنوان منشاء شکافي عظيم ميان کشورهاي صنعتي و در حال توسعه مطرح ساخته است.اصطلاح شکاف ديجيتالي(Digital Divide)صورت مختصري براي بيان نابرابريهاي بين المللي در زمينه دسترسي به تکنولوژي اطلاعات و ارتباطات مي باشد.به عبارت ديگر مي توان اذعان داشت تا اندازه اي شکاف مذکور نشانه اي از تهديد قدرتهاي نيرومندي است که جهان را در قرن بيست و يکم به پاره اي نابرابر از نظر دسترسي به اطلاعات تقسيم مي کنند.
برخي استدلال مي کنند نيروهاي مذکور موجب شده اند اغلب ملل جهان در دام عقب ماندگي دائمي گرفتار آيند.همچنين درگيريهاي منطقه اي مي تواند روحيه هر ملتي را تضعيف کرده و گرفتاريهاي فراواني را به بارآورد.هرچند شواهدي دال برنقض عملکرد جهاني درخصوص دسترسي به تکنولوژي اطلاعات و ارتباطات وجود دارد،با اين وجود برخي ناظران از اينترنت به عنوان عامل بالقوه اي براي نجات مردم عقب مانده جهان نام مي برند.
اين قبيل ناظران خوشبين استدلال مي کنند شيوه اقتصادي جهاني به گونه اي دگرگون شده که به ايجاد فرصتهاي جديدي براي توليد ثروت منجر گرديده و براي بهره برداري از يك چنين فرصتهايي،چاره اي جز استفاده از شبکه جهاني اينترنت وجود ندارد.
ارتباط با شبکه جهاني اينترنت در اغلب مناطق جهان کاري بس دشوار است.درحاليکه ساکنان نيويورک در انديشه ارتقاي سيستم ارتباط با اينترنت ازطريق تلفنهاي متعارف باسيستم باند پهن (Broadband)هستند،اغلب ساکنان کشورهاي در حال توسعه از شنيدن صداي بوق آزاد تلفن محروم بوده اند چه برسد به اينکه از ماوس يا موتور جستجوگر اينترنتي استفاده کنند.
دسترسي ميليونها نفر ازساکنان کشورهاي ياد شده به اينترنت،مي تواند به طرق مختلف موجب بهبود زندگي آنان گردد.اما به نظر مي رسد تحقق اين امر کاري بس دشوار و طاقت فرسا مي باشد.با اين همه تعداد افرادي که پذيراي اين چالش بوده اند،روز به روز درحال افزايش است.
اين کارآفرينان فعال براي پيشبرد اهداف خود که بر عدالت و انصاف در زمينه برنامه هاي جهاني گسترش قدرت استفاده از اينترنت براي تمامي ملل دنياست منتني است،ازهيچگونه کمک مالي و حمايت معنوي مضايقه ندارند.اما با اين حال هيچ يک از افراد ياد شده توقع ايجاد يک مدينه فاضله را نيز درسر نمي پرورانند.در اکثر موارد،اقدامات انجام شده هيچ گونه سود مادي براي آنان در بر ندارد و آنها صرفا به تحقق اهداف خود مي انديشند.
کار(فعاليت)در محل
وي مي گويد:گذشت زمان طولاني در يک کشور در حال توسعه موجب گرديد تا به مشکلات عادت کنم،اما رشد خارق العاده اينترنت در همين مدت مرا به فکر واداشت.کارلسون در تابستان 1996 چندين بار از مدارس منطقه واشنگتن دي سي بازديد به عمل آورده و مشاهده کرد كه چگونه تکنولوژي به دگرگوني روشهاي يادگيري کودکان منجر شده است.
وي بر اساس مشاهدات خود مي افزايد:براي من محرز شده است که اگر بانک جهاني تمام فعاليت خود را بر آموزشهاي پايه اي ساكنين کشورهاي فقير و آفريقايي متمرکز سازد،مدت 25 سال به طول خواهد انجاميد تا تمامي اين افراد از دوره آموزش ابتدايي همگاني برخوردار شوند كه در صورت تحقق نيز تمامي مشکلات آنان حل نخواهد شد.
مسئله اصلي كه در قالب ماموريت جديد کارلسون تجلي يافت،دسترسي کودکان کشورهاي در حال توسعه به اقتصاد مبتني بر دانش ( The Knowledge Economy ) بود.
از اين رو،هدف اساسي موسسه ورلد لينکس آموزش معلمان و دانش آموزان کشورهاي در حال توسعه براي استفاده از تکنولوژي اطلاعات و ارتباطات به منظور بهبود روشهاي آموزش و يادگيري است. مبارزه براي دستيابي به هدف ياد شده منوط به حل ِيکسري مسائل به هم پيوسته به شرح ذيل است:
• تجهيز مدارس به شبكه اينترنت
• تهيه و تدارک کامپيوتر و نگهداري از آن
• آموزش مربيان و تهيه ابزار آموزشي مناسب
پيچيدگي وظيفه مذکور،موسسه ورلد لينکس را برآن داشت تا به منظور از ميان بردن شکاف ديجيتالي،راهبردي منسجم اتخاذ نمايد.مشاوره و تدارك کمکهاي مادي،حداقل اجزاي تشکيل دهنده راهبر ياد شده هستند.کارلسون که در زمينه آموزش و پرورش نيز از تجربياتي برخوردار است،به ويژه درخصوص امر آموزش احساس نگراني مي کند و مي گويد:
وقتي تمامي تجهيزات لازم براي نصب کامپيوتر در کلاسهاي درس فراهم آمد،در اين صورت مشکل ترين بخش کار يعني آموزش مربيان،مديران مدارس و دانش آموزان فرا ميرسد.
ما بايد به اين افراد آموزش دهيم چگونه مي توانند از تکنولوژي ياد شده به طرز مفيد و ثمر بخشي استفاده نمايند.
در حال حاضر،موسسه ورلد لينکس در26 کشور در حال توسعه شامل 12 کشور آفريقايي و خاورميانه، 7 کشور در آسيا و 7کشور در اروپا و 7 کشور نيز در آمريکاي لاتين - فعاليت دارد.موسسه فوق معمولاٌ به آغاز فعاليتهاي خود در کشوري جديد با اجراي يک پروژه آزمايشي در تعدادي از مدارس آن کشور شروع مبادرت مي نمايد.به نحويکه مدارس يادشده ازتمامي امکانات پروژه آزمايشي ازقبيل کامپيوتر،برقراري امكان ارتباط با اينترنت و آموزشهاي لازم برخوردار مي گردند.
هدف نهايي از اجراي برنامه هاي فوق اين است که مقامات محلي يا از محل اعتبارات دولتي و يا بواسطه جلب حمايت مالي وام دهندگان بين المللي در جهت گسترش اينگونه پروژه ها درسطح کشور ترغيب شوند.درتضاد با راهبرد جامع و کاملي که ازسوي موسسه ورلدلينکس اتخاذ شده،موسسه اسکولزآن لاين(Schools Online) مستقردر سنخوزه کاليفرنيا حداکثر تلاش خود را به مسئله اتصال به اينترنت متمرکز نموده است.موسسه اسکولز آن لاين در سال1996 توسط گروهي از دست اندرکاران تکنولوژي پيشرفته تاسيس گرديد.موسسه اسکولز آن لاين اساساٌ به منظور نصب اينترنت در مدارس مناطق محروم آمريکا تاسيس و آغاز به كار نموده است.
موسسه مذکور در اواسط سال1999 از طريق مشارکت با شرکت ورلد لينکس و ديگرسازمانهاي غيرانتفاعي که دراين زمينه فعاليت مي کردند،کوششهاي خود را متوجه کشورهاي درحال توسعه نيز نمود. شرکت اسکولز آن لاين در حال حاضر از طريق نامه هاي الکترونيکي که از آفريقاي جنوبي دريافت مي دارد،به راه اندازي پروژه آزمايشي چهار مدرسه در منطقه کمک مي کند.
البته در صورتي که امکانات لازم فراهم نباشد يا اينکه شرکتهاي فراهم کننده خدمات اينترنتي به فعاليت خود خاتمه دهند، هيچ يک از امور ( Service Provider = ISP ) فوق عملي نخواهد شد.اگر مسئله استطاعت مالي برطرف گردد،نه تنها دسترسي به اينترنت،بلکه تمامي مسائل مربوط به اجراي پروژه حل خواهد شد.علاوه بر اين،معلمان ناچارند براي جبران هزينه‌هاي مالي به اضافه‌كاري بپردازند.مدارس تحت پوشش طرح نيز براي پرداخت هزينه كاغذ،تونر و ... نياز به سرمايه دارند.همچنين هزينه‌هاي مربوط به استفاده از خدمات شركتهاي اينترنتي نيز كه در تعداد زيادي از مناطق پرهزينه است بايد پرداخت گردد و فضاي آموزشي مورد نياز نيز بايد احداث،نگهداري و مرمت گردد.
ما با ارائه برنامه‌هاي ويژه‌اي به مدارس تحت پوشش طرح ياد مي‌دهيم كه چگونه مدارس مشابه توانسته‌اند امكان تداوم اجراي پروژه را فراهم آورند.اين مدارس مي‌توانند الگوي مناسبي دراين زمينه باشند.آنان ناچارند طرح استمرار پروژه را به‌نحوي طراحي كنند كه براي آنان كارآمد باشد .اساسي‌ترين سياستي كه شركت اسكولز آن لاين مسئوليت اجراي آن را در مدارس بر‌عهده دارد،ايجاد مركز يادگيري اينترنتي ( THE INTERNET LEARNING CENTER ) است.
شركت اسكولز آن لاين براي تداوم فعاليت مراكز اينترنتي فوق،معلمان محلي را آموزش داده و از مقامات منطقه‌اي دعوت مي‌كند تا براي اطمينان يافتن از اتصال به اينترنت از اينگونه اماكن بازديد به‌عمل آورند.موسسه يادشده تا اواخر سال2001،حدود19 پروژه آموزش اينترنت را در كشورهاي در حال توسعه،آمريكا،اسپانيا،فلسطين و ژاپن راه‌اندازي كرده است.سومين برنامه‌اي كه در اين خصوص ارائه شده مربوط به موسسهEXCHANGE) (WORLD COMPUTER مستقردر ايالت ماساچوست ايالات متحده آمريكا است.
برنامه مذكور به‌شدت بر مسئله تامين سخت‌افزارهاي كامپيوتري تاكيد دارد.تيموتي اندرسون بنيانگذار و رئيس موسسه يادشده مي‌گويد:شما هركجا بخواهيد مي‌توانيد اين برنامه را آغاز كنيد.ما باني اجراي آن هستيم. وي مي‌افزايد:ما مي‌گوئيم شما مي توانيد با قيمت بسيار ارزان تجهيزات كامپيوتري را خريداري كرده و به اينترنت متصل شويد.ما تنها اجراي بخش كوچكي از كار را به‌عهده داريم.موسسه ما اكيداً به مسئله كودكان توجه دارد.
جوانان بي بضاعت نيز بايد قادر به استفاده از اينترنت استفاده باشند.كامپيوترهايي‌كه توسط موسسه ورلدكامپيوتر اكسچنج به كشورهاي درحال توسعه ارسال مي گردد ازسوي شركتهاي بازرگاني اهدا شده‌اند.كامپيوترهاي ارسالي دست دوم و در عين حال مفيد و كارا هستند.دستگاههاي مذكور توسط اندرسون و كاركنان داوطلب وي مجدداً تعمير و بازسازي مي‌شوند.شركت ورلد كامپيوتر اكسچنج تا اواسط نوامبر 2001 با 869 مدرسه در24 كشور جهان در اين خصوص همكاري داشته است.
همچنين موسسه مذكور كانتينرهاي چهل فوتي حاوي حدود 380 دستگاه كامپيوتر،مانيتور،ماوس و تجهيزات گوناگون شبكه‌هاي كامپيوتري را،براي استفاده گروهي از مددكاران اجتماعي به مناطق روستايي نپال و همچنين به برنامه‌هاي توسعه پايدار سازمان ملل در كامرون و بنين و براي يك‌گروه بين‌المللي كمك‌رساني در نيجريه و آنگولا و نيز پروژه انجمن كامپيوتر براي مدارس در شهرگواي هندوستان ارسال نموده است.
علاوه براين،در اوائل سال 2000 نيز محموله ديگري به بنگلادش،اوگاندا و ايالت گجرات (هندوستان)ارسال گرديد. اندرسون به گزارش اخير موسسه برجيس(BRIDGES.ORG)يك سازمان بين‌المللي غيردولتي است كه به ارزيابي ابتكارات و سياستهاي رفع شكاف ديجيتالي پرداخته و مي‌گويد:درگزارش مذكور مسئله دسترسي واقعي به اينترنت مطرح گرديد كه اين امر خود فراتر از دسترسي فيزيكي به اينترنت است.دسترسي واقعي به اينترنت اين امكان را براي مردم فراهم مي‌آورد كه با استفاده از تكنولوژي به‌نحو موثري سطح زندگي خويش را ارتقاءدهند.
در هر صورت،شركت ورلد كامپيوتر اكسچنج در عوض صرف اهم تلاش خود در جهت مونتاژ تمامي قطعات لازم براي دسترسي به اينترنت،سعي دارد بااتكاء برشركاي اصلي و دريافت‌كنندگان كامپيوترهاي خود،تعداد زيادي از معضلات اجراي پروژه را حل كرده و بر مشكلات كار فائق آيد.موسسه يادشده و شركاي اصلي آن همواره براي كاربران كامپيوترهاي خود،توصيه‌هايي پيرامون چگونگي تداوم فعاليت پروژه ارائه مي‌كنند كه از آن جمله مي‌توان به سالم نگه‌داشتن‌كامپيوترها،شبكه و نحوه استفاده درست از آن اشاره نمود.همچنين اين شركت افراد را ترغيب مي‌كند تا برنامه‌هاي خود در اين زمينه را به‌صورت كتبي براي آنان ارسال كنند.
همچنين اين شركت براي تعميم روحيه پاسخگويي درميان كاربران،متعاقباً برنامه‌هاي دريافتي را از طريق شبكه اينترنت براي بررسي و درك آن توسط مردم دردسترس آنان قرار مي دهد.
شركت يادشده به منظور اينكه در درازمدت پاسوخگوي هزينه‌هاي اجراي پروژه باشد از يك استراتژي دومنظوره استفاده مي‌كند.بدين‌ترتيب كه درتعدادي از مدارس تحت پوشش پروژه،طي ساعات متعارف كلاسهاي درس،استفاده از كامپيوتر تنها به دانش‌آموزان اختصاص داشته و پس از پايان كلاس هرفرد مي‌تواند با پرداخت مبلغ معيني از خدمات اينترنتي مدرسه استفاده نمايد.
در واقع با استفاده از درآمدي كه از طريق روند تجاري فوق به‌دست مي‌آيد،مي‌توان هزينه‌هاي جاري اتصال به اينترنت را پرداخت كرد.اين چنين روندي به نفوذ اينترنت در اقشار مختلف مردم و توسعه محلي آن منجر مي‌گردد.اندرسون اظهار مي‌دارد:هدف ما كمك به مردم ضعيف است.وي مي‌افزايد:ما اطمينان داريم دسترسي به كامپيوتر موجب تحول و دگرگوني در مناطق روستايي خواهد شد.
پديده ي شكاف ديجيتالي
اين امر مسئله غيرمترقبه اي نيست،زيرا درجهان امروز دسترسي به دانش اغلب محدود است.براين اساس،علت اهميت فوق العاده تكنولوژي اطلاعات مشخص مي گردد.اين در حالي است كه برخي ناظران معتقدند درجهان امروز،تكنولوژي اطلاعات مسئله‌اي چندان مهم و ضروري محسوب نمي‌شود.
مايك برادي در كتاب عصر بازرگاني الكترونيك(منتشر شده در اوت سال2000) مي‌نويسد:شكاف ديجيتالي بحران به‌شمار نمي‌رود. وي مي‌افزايد:بحرانهاي واقعي‌جهان،گرسنگي،جنگها،ايدز و تخريب محيط زيست مي باشد.
هرگاه اينترنت بتواند از عهده حل مشكلات فوق برآيد،آنگاه ضروري خواهد بود كه هر فرد يك كامپيوتر در اختيار داشته باشد.ضمناً بايد در نظر داشت تكنولوژي با سرعت مناسبي در حال پيشرفت است.تعدادكمي از افراد درگير بحث شكاف ديجيتالي هستند و اين امرگوياي آن است كه گرسنگي،جنگ و بيماري ايدز موضوعاتي به مراتب مهمتر از دسترسي به اينترنت تلقي مي‌شوند.
در هر صورت،اغلب اوقات استدلال مي‌شود كه تكنولوژي اطلاعات مي‌تواند موجب تقويت فعاليت هايي گردد كه در جهت حل مشكلات فوق و مسائل اساسي ديگر صورت مي گيرد.
در گزارشDIGITAL OPPORTUNITY TASK (DOT) كه طي مي سال 2001 پس از اجلاس سران 8 كشور صنعتي جهان در اوكيناواي ژاپن انتشار يافت،به بهترين وجه‌ي،ديدگاه مقامات رسمي كشورهاي يادشده در خصوص اهميت تكنولوژي اطلاعات و ارتباطات براي توسعه اقتصادي تشريح شده است.زمانيكه از اين تكنولوژي به نحو معقولي بهره‌برداري شود،مي‌توان به نتايج اميدواركننده‌اي دست يافت.در اين گزارش همچنين آمده است كه تكنولوژي اطلاعات و ارتباطات فرصتهاي فراواني را براي محدودساختن نابرابريهاي اقتصادي و اجتماعي و نيز حمايت از ايجاد ثروتهاي منطقه‌اي فراهم مي‌آورد.بنابراين،تكنولوژي يادشده،سازمانهاي بين‌المللي را جهت نيل به اهداف توسعه‌اي كه براي كشورهاي مختلف برنامه‌ريزي كرده‌اند،به‌طور همه جانبه‌اي ياري مي‌دهد.البته بايد به اين مسئله اذعان داشت كه تكنولوژي ارتباطات و اطلاعات نمي‌تواند به‌عنوان يگانه داروي شفابخش تمامي مسائل و مشكلات مربوط به توسعه مطرح شود.اما به‌هرحال به‌ميزان قابل توجهي موجبات بهبود ارتباطات و تبادل اطلاعات را فراهم مي آورد.
مقامات محلي قادر خواهند بود تا بدين طريق،شبكه‌هاي قدرتمند اقتصادي و اجتماعي تشكيل داده و از آنها با عنوان پايگاه‌هاي عمده‌ي نيل به پيشرفتهاي اساسي در زمينه توسعه ياد نمايند.
فعالان و انديشمندان دانشگاهي كه درگير مسئله ازميان بردن شكاف ديجيتالي هستند،ادعاهاي مشابهي دارند،علي‌رغم اينكه با زباني غير رسمي آن را بيان مي‌كنند.كارلسون-بنيانگذار شركت ورلدلينكس- براين باور است كه كمك به كودكي كه به واسطه ابتلا به بيماري ايدز درحال احتضار است به‌وضوح از توانمند ساختن كودكان در استفاده از كامپيوتر مهمتر است.
وي همچنين مي‌افزايد:تدارك براي دسترسي به آموزش و پرورش و ارتباطات به‌منظور دست‌يافتن به منابع اطلاعاتي مي‌تواند در برطرف‌ساختن موانع ناشي از جنگ،گرسنگي و مبارزه با بيماري ايدز كارگشا باشد.اين شيوه مي‌تواند به‌عنوان بخشي از راه حل مبارزه با مشكلات توسعه‌اي به‌شمار آيد.رئيس شركت اسكولز آن لاين اظهار مي دارد:استفاده از شبكه جهاني اينترنت سبب مي‌شود اطلاعات و ارتباطات لازم با ديگر جوامع بشري و مردم دنيا برقرار گردد.اين شبكه به‌نوبه ي خود ابزار قدرتمندي است كه با استفاده از آن،مي توان دربرابر بسياري از بحرانها مقاومت كرد.درحال حاضر شبكه مذكور از موقعيت بي‌نظيري برخوردار است.
هيسر هادسون رئيس برنامه سياستگذاري و مديريت ارتباطات از راه دور دانشكده مديريت دانشگاه سان فرانسيسكو جريان فعاليت كارلسون را تشريح نموده و مي‌گويد:بهترين مثالي كه مي‌توان در زمينه فعاليتهاي تكنولوژي اطلاعات و ارتباطات مطرح كرد،فعاليت مدير اكوادوري تكنولوژي اطلاعات و ارتباطات است.كشاورزان مزرعه‌اي به وي اطلاع دادند كه بروز آفت خاصي به نابودي محصول سيب‌زميني آنها منجرشده است.آنها از وي درخواست كمك كردند و حتي جهت دريافت كمك از وزارت كشاورزي به سمت شهر كيتو(پايتخت اكوادور)رهسپار شدند.اما هيچگونه جواب مساعدي دريافت نكردند.مدير اين پروژه يك پيغام اينترنتي در خصوص مشكل پيش آمده به‌همراه چندين پيشنهاد راهبردي كه كشاورزان بتوانند بااستفاده از آن آفت مذكور را در عرض يك روز نابود سازند،از طريق شبكه اينترنت براي مقامات ارسال نمود.كشاورزان توانايي آن را داشتند كه يكي از پيشنهادات فوق را عملي سازند.بدين ترتيب، راهبرد يادشده معيشت و محصول آنان را از خطر نابودي رهانيد. هيچ‌يك از اشخاصي كه مورد مصاحبه قرارگرفته‌اند از مشكلاتي كه در زمينه استقرار تكنولوژي اطلاعات وجود دارد، بي‌اطلاع نبودند.اين مشكلات مي‌تواند تفاوتهاي معناداري در جوامع ايجاد كند. كارلسون مي گويد:
صرفاً وجود تعداد زيادي كامپيوترو اتصال به اينترنت به برطرف شدن كليه ي معضلات منجر نمي گردد چراكه مشكلاتي همچون گرسنگي،جنگ،تخريب محيط زيست و ايدز باالقوه وجود دارند.
وي مي‌افزايد:بسيار ساده‌لوحانه و غيرمنطقي است كه استدلال كنيم استفاده از تكنولوژي اطلاعات و ارتباطات مي‌تواند موجب حل تمامي مشكلات جوامع شود.
برخي از منتقدان ادعا مي‌كنند اجراي چنين پروژه‌هايي پيامدهاي ناگواري به‌دنبال خواهد داشت.آنها معتقدند استفاده از كامپيوتر نمي‌تواند فاصله زياد ميان كشورهاي فقير و غني را برطرف سازد مگر آنكه دسترسي كشورهاي در حال توسعه به اينترنت و افزايش توان مالي آنان به ميزان زيادي موجبات بهبود زيرساختهاي ارتباطي را فراهم آورد.
طبق گزارش هادسون از دانشگاه سان‌فرانسيسكو،اغلب نگرانيها در خصوص هزينه هاي دسترسي به اينترنت بي‌مورد است.
اين گزارش مي‌افزايد:براي دسترسي مردم كشورهاي در حال توسعه و مناطق روستايي به اينترنت راه كار‌هاي بسياري وجود دارد.در اين زمينه،كارآفرينان زيادي در كشورهاي صنعتي در جستجوي راه كارهايي هستند كه امكان دسترسي آسان به اينترنت را براي مردم بي بضاعت جهان به‌صورت فراگيري فراهم آورند.
هادسون ضمن اشاره به تنگناهاي موجود در اين خصوص مي‌گويد:
مشكل اصلي اين است كه چه سياستهايي بايد اتخاذ گردد تا به واسطه آنها بتوان تنگناهاي موجود بر سرراه گسترش خدمات اينترنتي را مرتفع ساخته و مردم فقير جهان را از خدمات يادشده بهره‌مند نمود.
هادسون همچنين اظهار مي‌دارد كه اغلب كشورهاي آفريقايي به شبكه‌هاي كامپيوتري اجازه رقابت نمي‌دهند.همچنين اجازه استفاده از تكنولوژي‌هايي از قبيل ماهواره به كاربران نهايي(END - USERS) داده نمي‌شود.فراهم آمدن امكانات يادشده در بلندمدت موجب برطرف شدن معضلات دسترسي به اينترنت خواهد شد.
نقش مجمع جهاني اقتصاد
• بسيج منابع موجود به‌منظور حمايت موثر از ابتكارات بخش خصوصي و دولتي در زمينه برطرف نمودن شكاف ديجيتالي
• پيشبرد دستورالعملهاي منطقه‌اي و جهاني درخصوص برطرف نمودن شكاف ديجيتالي
طبق گفته جوليت برتون سخنگوي اين گروه كاري،شكاف ديجيتالي مسئله‌اي مهمتر از ناهمگوني جوامع مختلف بشري در دستيابي به تكنولوژي است.درگزارش اين گروه كاري مسئله شكاف ديجيتالي به‌گونه‌اي همه‌جانبه و فراگير انعكاس يافته است.بدين‌ترتيب كه وي معتقد است نابرابري هاي موجود ميان ملل مختلف جهان ناشي از چگونگي بهره گيري آنان از تكنولوژي اطلاعات و ارتباطات به‌مثابه ابزاري در جهت توسعه اقتصادي و اجتماعي است.
همانگونه كه از اين تعريف جامع برمي‌آيد،نبايدانتظار داشت تمام مشكلات منوط به شكاف ديجيتالي كشورهاي در حال توسعه صرفاً بااستقرار تعدادي كامپيوتر در منازل و مدارس اين قبيل كشورها برطرف گردد.اين گروه كاري از طريق تاكيد بر ضرورت آموزش و پرورش و آموزشهاي فني و حرفه‌اي به ملل در حال توسعه،ايده مذكور را پذيرفته است.فرايند مذكور عملاً در نوامبر سال 2000 در دستور كار اين گروه قرار گرفت.گروه يادشده،كميته راهبردي آموزش و پرورش را به‌منظور مشخص‌كردن وظايف و نيز حمايت مالي موثر از برنامه‌هاي درنظر گرفته شده،تاسيس كرد.بدين ترتيب،اعضاي مجمع اقتصاد جهاني كه در برنامه‌هاي برطرف نمودن شكاف ديجيتالي به‌طور موثري مشاركت داشتند،تشويق شدند.
در بهار سال 2001 كميته فوق شش برنامه جديد و شايان توجه خود را به مرحله بهره‌برداري رسانيد و مجمع اقتصاد جهاني علاوه برورلد لينكس،اسكولز آن لاين و ورلد كامپيوتراكسچنج از تاسيس لوفونداسيون چيلLA FUNDATION CHILE نيز استقبال كرد.شايان ذكر است كه فعاليتهاي اين شركت در زمينه انتقال تكنولوژي و حمايت از توسعه اقتصادي صورت مي‌گيرد.
كميته مستقر در كشور برزيل تحت عنوان كميته برقراري دموكراسي در زمينه تكنولوژي اطلاعات كه به آموزش مهارتهاي استفاده از كامپيوتر،گسترش حقوق بشر و تكنولوژي اطلاعات مي پردازد،نظام مشتركي جهت ايجاد دستورالعملهايي براي آموزش كامپيوتر و اينترنت در كشورهاي درحال توسعه پايه‌ريزي كرده است.
باوجودي كه مذاكره با رهبران سه سازمان يادشده و توصيه‌هاي آنان در خصوص حمايت از گروه كاري ويژه نتايج مطلوبي در برداشته است،ليكن بسياري از خواسته‌هاي سازمان‌دهندگان را برآورده نساخت.كارلسون مدير موسسه ورلد لينكس پيرامون به‌رسميت شناختن فعاليتهاي شركت خود از سوي مجمع اقتصاد جهاني مي‌گويد:اين امر مسئله بسيار مهمي است.چرا كه شرايطي را براي ما فراهم مي‌سازد تا بتوانيم از طريق اجلاس منطقه‌اي اقتصادي در بوئنس آيرس و دوربان آفريقاي جنوبي پيام خود را به‌صورت گسترده‌تري به سراسر جهان ابلاغ كنيم.آنگاه تحقق اين امر،به‌نوبه‌خود موجب افزايش تقاضا از سوي وزارتخانه‌هاي آموزش و پرورش خواهد شد كه در جستجوي چنين فعاليتهايي هستند.
وي همچنين اضهار مي دارد كه ما مي‌خواهيم از فعاليتهايمان استقبال كنيد و اين امر به‌منزله تاييد فعاليتهاي ما در عرصه جهاني است.وي در ادامه مي‌افزايد كه اين اقدام،اعتبار لازم را به شركتهايي كه در موسسه ما پذيرفته شده‌اند،اعطا مي‌كند و موجب دسترسي ما به تصميم‌گيرندگان اصلي در شركتها كه سابق براين تنها به‌عنوان يك شركت غيرانتفاعي نوپا با فعاليتهاي معطوف به كشورهاي در حال توسعه مطرح بود،فراهم مي‌آورد.
مدير شركت اسكولز آن لاين تجربه متفاوتي را شرح داده و مي گويد كه من درچندين گردهمايي در سراسر جهان حضور داشته‌ام اما هيچ يك از آنها به نتايج قابل توجهي دست نيافته‌اند.اندرسون مي‌گويد:تاييد مجمع اقتصاد جهاني،تاثيري عمده به‌دنبال داشت.
وي در اين رابطه به شماري از شركتهاي جديد كه به حمايت مالي اعضاي مجمع اقتصاد جهاني مبادرت مي نمايند،اشاره كرده و اظهار مي دارد كه اين حمايت به‌اندازه‌اي موثر نبود كه انتظار مي‌رفت.گرچه در ابتدا ارتباطات فوق مي‌توانست آسانتر صورت گيرد اما اين امر،مسئله‌اي انساني تلقي مي‌شود و نيازمند برگزاري جلسات رودر روي كاركنان است تا پس از آن بتوانند فعاليتهاي پروژه يادشده را آغاز كنند.عجيب آنكه تاكيد بر اقدامات بشردوستانه ممكن است حضور شركتهاي حمايت‌كننده مالي را درچنين برنامه‌هايي با محدوديت مواجه سازد.
راب اكلمن از گروه اينتل مي‌گويد:كاهش شكاف ديجيتالي مي‌تواند براي صنعت تكنولوژي سودآور باشد.وي مي‌افزايد: اينتل در كانون چنين صنعتي قرار دارد اما محاسبات بازرگاني نبايد ما را از تصميماتمان دور سازد تا قادر شويم برنامه‌هاي خود را در حوزه‌هايي نظير آموزش و پرورش تداوم بخشيم.ما صرفاً به‌دنبال آن هستيم كه در چه مواردي مي‌توانيم كارها را به‌نحو احسن انجام دهيم تا استعدادها و منابع بالقوه خود را متوجه آن سازيم.تمامي حاميان مالي در چارچوب اهداف بشردوستانه در اين كار مشاركت نكرده‌اند.به‌هرحال كاترين بلانچ سخنگوي (VIVEND UNIVERSAL) كه يكي از اعضاي گروه ويژه مجمع اقتصاد جهاني است، مي‌گويد: شركت وي متعهد شده است تا به روند برطرف نمودن شكاف ديجيتالي كمك كند.وي مي‌افزايد: اين امر منوط به نظر شخصي رئيس و مدير ارشد اجرايي شركت است و مسئوليت جمعي تلقي و براساس مشاركت در امر توسعه كشورهاي فقير پايه‌ريزي شده است.
وي مي‌افزايد ما چنين مشاركتهايي راصرفاً فعاليتي بشردوستانه قلمدادنمي‌كنيم.همانندساير شركتها،ما اقدامات بشردوستانه و اهداف بازرگاني را ارزيابي كرده و آنها را با يكديگر تلفيق كرده‌ايم.
وي در پاسخ به اين سوال غامض كه چگونه پيگيري اين اهداف متناقض با يكديگر امكان‌پذير است مي‌گويد:آنچه كه راه‌اندازي اين پروژه را از لحاظ تجاري با معني مي‌سازد،اين است كه بدين‌ترتيب محصولات واحدهاي تجاري ما مورد استفاده قرار مي‌گيرند.زيرا اين امر،راهي است كه براي آنان شناخته شده است و سرمايه‌گذاري مخاطره‌آميزي در بازارهاي جديد تلقي مي‌شود.ما نيازمند آنيم كه واحدهاي تجاري امان در اجراي اين فعاليت از راهبردهاي منطقي و روشني برخوردار باشند.به‌عنوان مثال براي انجام فعاليتهايمان بايد كشوري را انتخاب كنيم كه از نظر ما قابليت گسترش فعاليتهاي تجاري در آن فراهم باشد. حداقل چهارميليارد نفر از ساكنان كره زمين در كشورهاي درحال توسعه زندگي مي كنند كه بازاري بزرگ و دست‌نخورده محسوب مي‌شود.
دست‌كم برخي از مديران شركتهاي غيرانتفاعي ترغيب شده‌اند كه به‌صورت دسته‌جمعي در زمينه انتقال تكنولوژي حداقل از لحاظ مالي مشاركت بيشتري داشته باشند.
از طريق مشاركت و فعاليت با موسسه ما شما قادر خواهيد بود به‌عنوان يك همكار برنامه‌هاي پايه و اصلي آموزشي را در يك كشور ارائه كنيد تا از آن طريق 40 الي50 مدرسه تحت پوشش قرار گيرد.اجراي كامل اين برنامه‌ها 3 الي 4 سال به طول مي انجامد تا به مرحله‌اي برسد كه به‌اندازه كافي براي ارزيابي داده‌ها و اشتراك آن با وزارت آموزش و پرورش كشور هدف مورد استفاده قرار گيرد.
درآن صورت اگر ما پروژه خود را در كشور مربوطه به‌نحو احسن انجام دهيم،وزارت آموزش و پرورش كشور مذكور مصمم خواهد شد پروژه‌هاي مشابه را ارتقا بخشد.
سپس كشورهاي درحال توسعه براي‌تامين منابع مالي لازم جهت اجراي پروژه‌هاي اين‌چنيني به بانك جهاني يا اتحاديه اروپا روي خواهند آورد و تعداد مدارس تحت پوشش را از 40 واحد به هزار واحد آموزشي ارتقا مي‌دهند.آنگاه بازار چنين فعاليتهايي رونق خواهد گرفت.اندرسون از موسسه ورلد كامپيوتر اكسچنج تاكيد مي كند بازاريابي و تاثير نامهاي معتبر تجاري از فاكتورهاي مهم كسب موفقيت اجراي چنين پروژه‌هايي به‌شمار مي رود.
از اين رو موسسه وي سعي مي كند ازطريق فرايند انتشار خبرنامه‌هاي مطبوعاتي،مشاركت شركتها را در اين زمينه جلب كند.اندرسون مي‌افزايد:ما از پيشنهادات جدي براي آن كه بتوانيم حوزه انتقال تكنولوژي به كشورهاي فقير را متحول سازيم،استقبال مي‌كنيم.
برگرفته از : WWW.worldlink.com
منبع: دبیرخانه شورای عالی انقلاب فرهنگی /س
