کمردرد دوران بارداری

در صورت وجود هر یک از علایم زیر، ورزش را قطع کنید و با پزشک خود تماس بگیرید: تنگی نفس، سردرد، ضعف عضلانی، تهوع، خستگی، درد قفسه سینه، درد پشت، درد لگن، اشکال در راه رفتن، کاهش فعالیت جنین، انقباضات متوالی رحم، خون ریزی از واژن و ترشح مایع آمنیوتیک.
 

۸۰ درصد زنان در دوران بارداری، کمردرد را تجربه می کنند. با اینکه اضافه شدن وزن، به خصوص در سه ماهه آخر بیشترین عامل کمردرد است، اما شنا در دوران بارداری مفید است یا مضر؟ می توان به راحتی از بروز کمردرد پیشگیری کرد و زایمان بهتری را تجربه کرد.
 
آیا خانم های باردار باید بیشتر اوقات خود را در استراحت بگذرانند تا سلامت جنین آنها تامین باشد؟
خیر، برعکس. ما برای سلامت آنها و جنین شان توصیه میکنیم در همه دوران بارداری، حتی سه ماهه آخر طبق نظر پزشک، برنامه ورزشی داشته باشند. این تصور اشتباهی است که زن باردار باید فقط بخوابد و بخورد. بلکه او باید آموزش ببیند که چگونه در شرایط جدید به امور زندگی رسیدگی کند و هر کاری را چطور انجام بدهد.
 
خانم‌های باردار از چگونگی وضعیت نشستن گرفته تا ایستادن و یا حتی اینکه چگونه در جلوی ظرف شویی بایستند، چگونه جاروبرقی بکشند، باید با ماما با پزشک متخصص خود مشورت کنند و حتما برنامه روزانه ورزشی داشته باشند. آیا میزان ورزشها، تعداد تمرینات و دیگر ملاحظات برای همه خانم های باردار یکسان تجویز می شود؟
 
خیر، در موارد زیر پزشک انجام برخی تمرینات ورزشی را برای مادر باردار ممنوع می کند و یا توصیه های منحصر به فردی با توجه به شرایط ایشان بیان می دارد:
سابقه زایمان زودرس، پارگی زودهنگام کیسه آب، فشارخون حاملگی، خونریزی مداوم در سه ماهه دوم یا سوم داشته باشد، چندقلو باردار باشد، به مشکلات قلبی-عروقی مزمن دچار باشد. برای همین باید حتما درباره نوع تمرینات کششی، تقویت عضلانی و دیگر دستورالعمل های ورزشی با پزشک مشاوره کند.در بیشتر بررسی ها مشخص شده است که وقتی فاصله میان کودکان کمتر از دو سال باشد، احتمال کاهش بهره هوشی در کودک دوم بیشتر از خانواده هایی است که فاصله میان بچه هایشان بیشتر از دو سال استتوصیه ام به خانم های باردار این است که پیش از اقدام به بارداری، شروع به ورزش کنید و با انجام تمرینات مرتب، عضلات خود را تقویت نمایید و عادت کنید در دوران بارداری هم آن را ادامه داده تا از کمردرد پیشگیری کنید.
 

محیط باید مناسب باشد. چون در بارداری، بدن از نظر هورمونی تغییرات متعددی پیدا می کند و اگر تهویه مناسبی در محیط ورزش وجود نداشته باشد، دچار خستگی می شوید.
 
یکی از نگرانی ها در سه ماهه اول، افزایش دمای داخلی بدن است و اگر دمای محیط نامناسب باشد، فعالیت شما دمای بدن را بسیار بالا می برد که برای کودک بسیار مضر است. برای مثال، اگر در تابستان می خواهید برای ورزش به فضای باز بروید، صبح یا عصر که هوا رو به خنکی می رود را انتخاب نمایید، لباس و کفش مناسب بپوشید، آب زیادی بنوشید تا از رسیدن آب کافی به بدن خود مطمئن شوید.
 
دیگر اینکه اگر تمرین ورزشی را انجام می دهید، به آرامی و با تمرکز شروع کرده و عجله نکنید.
اگر دچار درد یا گرفتگی عضله ای شدید و یا سرگیجه گرفتید، بدانید که یا تمرین ورزشی را اشتباه انجام می دهید و یا مشکلی پیش آمده که در هر صورت باید با پزشک خود مشورت کنید.
 
غیر از پیشگیری از کمردرد، انجام ورزش در بارداری چه فواید دیگری دارد؟ از فواید ورزش کردن در بارداری: نیاز کمتر به سزارین، نیاز کمتر به داروهای کاهش مدت دردهای شدید، برقراری تعادل میان اضافه وزن طبیعی بارداری و تناسب اندام، بهبودی سریع تر بعد از زایمان، شادابی و روحیه مثبت و لذت از تولد یک کودک سالم است.
 

خیلی اوقات مادرانی را می بینیم، در حالی که هنوز آثار خستگی جسمی و روحی ناشی از زایمان و مراقبت از فرزند اول در چهره شان نمایان است، فرزند دوم را باردار می شوند. وقتی فاصله سنی بچه ها از یکدیگر کم می شود، والدین توان لازم را برای پرورش کودکان نخواهند داشت. در واقع روش های پیشرفته ی تنظیم خانواده این اجازه را به پدر و مادر می دهد که زمان تولد فرزند دوم را به خوبی برنامه ریزی کنند.
 
با تولد فرزند اول، همه از شنیدن این خبر خوشحال و شاد می شوند. این کودک تا ماهها، والدین را سرگرم می کند، طوری که همه شرایط خانه و خانواده با نیازهای کودک تنظیم می شود، اما پس از مدتی مادر و پدر باید تصمیم بگیرند که چه موقع فرزند دوم را به دنیا بیاورند و چه زمانی بهترین وقت برای بارداری دوم است، طوری که هم والدین شرایط مناسب را داشته باشند و هم آرامش کودک اول حفظ شود و نیازهای او اعم از عاطفی و جسمانی به خوبی برآورده شود.
 
در واقع باید دید که چه زمانی والدین، به خصوص مادر از همه نظر آماده پذیرایی از یک نوزاد دیگر با همان نیازهای کودک اول است؟ خیلی اوقات فاصله زیاد میان فرزندان هم، مشکل ساز است. تحقیقات نشان میدهد که فاصله زیاد یا کم میان زایمان ها، موجب بروز خطراتی هم برای مادر و هم برای فرزندان می شود.
 

جدیدترین مطالعات نشان داده اند که فاصله خیلی کم و یا خیلی زیاد میان بچه ها موجب بروز مشکلاتی در دومین کودک می شود. محققان دانشگاه کلمبیا معتقدند که اگر فاصله میان بچه ها کمتر از ۱۸ ماه و یا بیشتر از ۵۹ ماه باشد، امکان بروز مشکلات متعدد برای فرزند دوم افزایش می یابد.
 

محققان بر این باورند که اگر فاصله بین بارداری ها کمتر از ۱۸ ماه باشد، ۴۰ درصد خطر تولد نوزاد نارس و ۶۱ درصد خطر نوزاد با وزن کم، افزایش پیدا کرده و سن تولد نوزاد هم در ۲۶ درصد موارد کمتر از یک نوزاد طبیعی می شود. اگر فاصله میان بارداری ها کمتر از ۱۸ ماه باشد، به ازای هر یک ماهی که این فاصله کوتاه تر می شود، خطر تولد نوزاد نارس تا دو درصد و خطر تولد نوزاد با وزن کم تا ۳ / ۳ درصد افزایش می یابد.
 

از طرف دیگر، اگر فاصله بارداری ها بیش از ۵۹ ماه ( پاسال) باشد، خطر تولد نوزاد نارس تا ۰ / ۶ درصد و نوزاد با وزن کم تا ۰ / ۹ درصد بیشتر می شود. شاید به همین دلایل است که متخصصان زنان و زایمان معتقدند برای فاصله گذاری میان بچه ها باید عاقلانه تصمیم گرفت. از طرفی اعضای خانواده باید از نظر جسمی، روحی و مالی به وضعیت مناسب تری برسند و وقت کافی برای هر بچه بگذارند. اگر این فاصله بسیار زیاد باشد، علاوه بر بروز خطرات جسمی، مادر دچار سالخوردگی و بی حوصلگی شده و امکان رشد و پرورش مناسب فرزند جدید را ندارد. ضمن اینکه امکان بروز خطرات ژنتیکی هم در کودک دوم مطرح است.
 

تحقیقات و بررسی های متعدد فواید فاصله گذاری مناسب میان بچه ها را کاملا روشن کرده است، چون در این میان نه تنها سلامت جسمی و ذهنی کودک وضع بهتری می یابد، بلکه والدین هم فرصت رسیدگی به بچه ها را پیدا کرده و کیفیت زندگی و تکامل کودکان بسیار بهتر و بیشتر می شود.
 
در بیشتر بررسی ها مشخص شده است که وقتی فاصله میان کودکان کمتر از دو سال باشد، احتمال کاهش بهره هوشی در کودک دوم بیشتر از خانواده هایی است که فاصله میان بچه هایشان بیشتر از دو سال است.در ضمن وقتی فاصله سنی بچه ها از هم بسیار زیاد باشد، امکان برقراری ارتباط و بازی با هم در آنها کم می شود.
 
البته در بعضی موارد این فاصله گذاری ها به دلیل بی دقتی نیست، بلکه گاهی بارداری ناخواسته اتفاق می افتد و گاهی نیز مادر با روش های گوناگونی، نازایی خود را درمان کرده است و می ترسد که با افزایش سن امکان بارداری دوباره در او بسیار کمتر شود، در نتیجه با فاصله کمی بچه دوم را به دنیا می آورد.
 

منبع: 9 ماه انتظار شیرین، بتول جعفری گلستان، چاپ دوم، نوید حکمت، قم 1396