گیاهان دارویی
گیاهان دارویی دسته ای از گیاهان مفید هستند که یک و گاهی چند اندام آن ها، ماده ای مفید و موثر به منظور استفاده در زمینه های گوناگون دارد. این ماده مفید غالبا کمتر از یک درصد از وزن گیاه را به خود اختصاص داده و خواص دارویی مهمی برای سایر موجودات زنده از جمله انسان دارد.تاریخچه گیاهان دارویی
در زمان های گذشته غالبا داروهای موجود را از گیاهان به دست آورده و در درمان بیماری های گوناگون مورد استفاده قرار می دادند. در افسانه ها آمده است که حین تولد رستم، پزشک رودابه به دستور سیمرغ دارویی از کوبیدن گیاهی مخصوص و مخلوط کردن آن با شیر به دست آورده و سپس آن را در سایه خشک نموده است. او این مرهم را بر زخم ناشی از عمل رودابه قرار داده و موجب بهبود وی شده است. این موضوع حاکی از آن است که استفاده از گیاهان دارویی ریشه ای کهن در زندگی ما انسان ها دارد.پاپیروس های مقدسی که از مصریان قدیم به یادگار مانده است، نشان از استفاده آن ها از گیاهان دارویی با هدف بهبود روند درمانی بیماری هایشان دارد.
گفتنی است که مصریان قدیم تمام بخش های تشکیل دهنده گیاه را در مصارف گوناگون مورد استفاده قرار می دادند. همچنین الواح کوچکی که حاوی طب بابل می باشد و از گذشتگان این سرزمین به جای مانده است، نشان می دهد که آنان از ریشه های گیاهان استفاده های بسیاری می کرده اند.
سابقه استفاده از گیاهان دارویی در ایران به مدت ها قبل از اسلام بر می گردد. پزشکانی که در این زمان ها می زیسته اند، از وجود چنین گیاهان و خاصیت درمان بخشی آنان آگاهی داشته و این دسته از گیاهان را مقدس می شمردند.
روش های مصرف گیاهان دارویی
گیاهان دارویی و معطر که در زمینه های گوناگون مورد استفاده قرار می گیرند، غالبا در شکل های زیر مصرف می گردند:• گیاه تازه
• گیاه خشک شده یا کنسرو شده
• گیاه فرآوری شده توسط حرارت
• استحصال مواد موثر در صنعت
گیاهان دارویی را علاوه بر مصرف درمانی که دارند، به منظور بهبود عطر و طعم غذا مورد استفاده قرار می دهند. این گیاهان بدون آن که تاثیر نامناسبی بر میزان کالری مواد غذایی داشته باشند، طعم و عطر آن ها را دل انگیزتر می کنند.
هزاران سال است که مردم گیاهان دارویی را در درمان بیماری های مختلف به کار گرفته و اثرات بی نظیر و توانایی های بهبودی آن را مشاهده نموده اند. اما امروزه نیز با گذشت سالیان سال از آن روزها و نیز پیشرفت چشمگیر علم در زمینه های گوناگون از جمله عرصه پزشکی، گیاهان دارویی به عنوان سلاحی به منظور مقابله با بیماری های مختلف شناخته می شوند. این گیاهان گاها حتی در درمان بیماری های پیشرفته ای همچون سرطان نیز موثرند.
در ادامه به معرفی و بررسی برخی از گیاهان دارویی مفید خواهیم پرداخت.
ریحان
بی شک همه شما با ریحان به عنوان گیاهی خوشبو و در عین حال خوش طعم آشنایی دارید. ریحان از جمله گیاهان دارویی مفید است که دارای خاصیت آنتی اکسیدان بوده و ضد التهاب می باشد. ریحان همچنین ضد عفونی کننده و ضد باکتری است.
این گیاه معطر از طریق تنظیم سطح هورمون سروتونین استرس فرد را کاهش داده و موجب بهبود خلق و خوی فرد خواهد شد. دم کرده ریحان بر طرف کننده سوء هاضمه بوده و مانع بروز سردرد می شود. این گروه از گیاهان دارویی قابلیت مهار سرطان پستان را داشته و نفخ شکم را نیز از بین می برند.
ریحان افزایش دهنده اشتها، بهبود دهنده برش ها و خراش ها، تقویت کننده سیستم ایمنی بدن، درمان کننده سرفه و سرما خوردگی و مواردی از این قبیل می باشد.
همچنین ریحان از جمله گیاهان دارویی است که علاوه بر مصرف درمانی، در زمینه بهبود عطر و طعم غذا نیز مورد استفاده قرار می گیرد.
رزماری
از جمله محبوب ترین و پر خاصیت ترین گیاهان دارویی که خواص بیشماری برای سلامتی انسان دارد، گیاه رزماری می باشد.
کارنوزول و رزمارینیک دو آنتی اکسیدان قوی و موجود در رزماری هستند که در روند بهبود بیماری های انسان بسیار موثر هستند. رزماری همچنین ضدعفونی کننده، ضد سرطان و ضد التهابی بسیار قوی می باشد. این گروه از گیاهان دارویی محرک شناختی بسیار موثر هستند. به همین دلیل آن ها را به منظور بهبود حافظه و تمرکز ذهنی مورد استفاده قرار می دهند.
رزماری مبارزی قوی در برابر استرس، کاهش دهنده اضطراب، تسکین دهنده سردرد، تحریک کننده رشد مو، بهبود دهنده عملکرد دستگاه گوارش، پیشگیری کننده سرطان و پشتیبان سلامت قلب و عروق فرد می باشد.
این گیاه علاوه بر دارا بودن خواص درمانی بیشماری که پیش تر به آن ها اشاره کردیم، خوشبو کننده و طعم دهنده ای بی نظیر در انواع مختلف سوپ ها، سالادها و ساندویچ ها است. گفتنی است که دم کرده گیاه رزماری سرشار از خاصیت بوده و بسیار خوش طعم می باشد.
مصرف رزماری به افراد مبتلا به صرع، فشار خون بالا و اختلالات خونریزی و نیز به خانم هایی که دوران بارداری خود را سپری می کنند، توصیه نمی گردد.
ارگانو
ارگانو یکی از گیاهان دارویی با عطر و طعمی فوق العاده است. این گیاه خواص بی نظیری داشته و حاوی دو ترکیب کارواکرول و تیمول است که بسیار قدرتمند بوده و خواص ضد باکتریایی و ضد قارچی دارند.
ارگانو آنتی اکسیدانی قوی، ضد التهابی موثر و ضد میکروبی مفید است. این گروه از گیاهان دارویی ضد نفخ و ادرار آور بوده و با کمک به تعریق روند درمان فرد را بهبود می بخشند.
ارگانو را به منظور درمان بیماری هایی نظیر سرما خوردگی، گرفتگی بینی، گرفتگی های قاعدگی و دندان درد استفاده می کنند. این گیاه همچنین به تقویت سیستم ایمنی بدن، بهبود سلامت قلب و کاهش خستگی آدرنال و از همه مهم تر درمان قندخون بالا کمک می کند.
افزودن مقدار کمی ارگانو به غذاهایی که می پزید، عطر و طعمی بی نظیر به آن ها خواهد بخشید.
سیج
سیج یکی از گیاهان دارویی پر طرفدار است که محرک بوده و آنتی بیوتیکی قوی محسوب می شود. سیج قابض و ضد نفخ است و به همین دلیل برای اهداف دارویی مورد استفاده قرار می گیرد.
این دسته از گیاهان دارویی سرشار از روغن های فرار می باشد و همچنین ضد فشارخون، ضد دیابت، ضد التهاب و ضد میکروب است. سیج را به منظور بهبود خلق و خو، تسکین اضطراب، کاهش درد گلو در هنگام سرما خوردگی، تقویت ایمنی بدن در مقابل بیماری های گوناگون، کمک به کاهش وزن، کاهش التهاب، بهبود کیفیت خواب، و کاهش سطح کلسترول و فشار خون مورد استفاده قرار می دهند.
مصرف سیج برای خانم هایی که دوران بارداری خود را سپری می کنند و نیز بانوان شیرده توصیه نمی گردد.
زنجبیل
زنجبیل نوعی ریشه پر طرفدار و محبوب است که در مناطق مختلف جهان با اهداف گوناگونی همچون ضد التهاب بودن، ضد ویروس، ضد سرطان، ضد تهوع، ضد اسپاسم، ضد سرفه و ضد قارچ و همچنین به عنوان آنتی بیوتیکی قوی مورد استفاده قرار می گیرد. زنجبیل با کاهش رادیکال های آزاد خون زمینه تقویت سیستم ایمنی بدن را افزایش داده و موجب بهبود گردش خون می شود. اگر سرما خورده اید، اگر التهاب دارید، اگر دستگاه گوارشتان عملکرد مناسبی ندارد، اگر سطح قند خونتان نرمال نیست، اگر از تهوع رنج می برید و در کل اگر دوست دارید در سلامت کامل به سر ببرید، استفاده از زنجبیل را فراموش نکنید.
افزودن برش های کوچکی از این دسته از گیاهان دارویی تحت عنوان زنجبیل به محتوای سالادتان، برای سلامتی شما بسیار مفید خواهد بود.
جینسینگ
جینسینگ یکی از پر طرفدارترین گیاهان دارویی است که در چهار نوع جینسینگ هندی، جینسینگ کره ای، جینسینگ آمریکایی و جینسینگ سیری موجود می باشد.
تمام قسمت های این گیاه نظیر ریشه ها، برگ ها و نیز میوه جینسینگ سرشار از خواص دارویی بوده و با اهدافی نظیر تقویت سیستم ایمنی بدن، ضد التهابی، ضد استرس، خواب آور و ضد باکتریایی مورد استفاده قرار می گیرد.
جینسینگ موجب افزایش سطح انرژی، تسریع سوخت و ساز بدن، سوزاندن کالری، درمان سردرد، بهبود هضم و گوارش،ت قویت سلامت روان، کاهش استرس، بهبود عملکرد ریه، کاهش سطح قند خون و تقویت سیستم ایمنی بدن می شود.
این دسته از گیاهان دارویی یکی از مهم ترین درمان های طبیعی برای ناباروری می باشد که استفاده از آن در سه ماهه نخست بارداری توصیه نمی گردد!
کدام داروهای گیاهی برای کدام بیماری ها؟!
• گیاهان دارویی آرام بخش، ضد افسردگی، مقوی و محافظ اعصاب
از جمله گیاهان دارویی که به منظور رفع بیماری های فوق مورد استفاده قرار می گیرند، می توان موارد زیر را نام برد:
اسطوخدوس، بابونه، بادرنجبویه، بهار نارنج، جوی دوسر، جینسینگ، جینکو، چای، کرفس و...
• گیاهان دارویی ادرار آور
چای، کرفس، لیمو ترش، هویج، ذرت و...
• گیاهان دارویی افزایش دهنده قوای جنسی
انیسون، بادام زمینی، توت فرنگی، جینسینگ، سیر، کرفس، فلفل، هویج و...
• گیاهان دارویی شیر افزا
انیسون، بادام زمینی، ریحان، رازیانه و...
• گیاهان دارویی ضد حساسیت
دارچین، زردچوبه، نارنج و...
• گیاهان دارویی ضد اسهال
اوکالیپتوس، جینکو، دارچین، سیب و...
• گیاهان دارویی ضد اکسیدان
انگور، بادام زمینی، توت فرنگی، جینسینگ، زیتون، سویا، کنگر فرنگی، لیمو ترش، هویج و...
• گیاهان دارویی ضد آلزایمر
اوکالیپتوس، جینکو، ریحان، کرفس و...
• گیاهان دارویی ضد تعریق و عطش
فلفل، لیمو ترش و...
• گیاهان دارویی ضد درد و التهاب
اسطوخدوس، اوکالیپتوس، زنجبیل، کرفس، هویج و...
• گیاهان دارویی ضد سرطان
انگور، پیاز، توت فرنگی، جینسینگ، جینکو، چای، سویا، سیر، فلفل،هویج،کرفس و...
• گیاهان دارویی ضد سم
زیتون، سیر، فلفل، لیمو ترش و...
• گیاهان دارویی ضد قارچ و ضد میکروب و ویروس
انگور، اوکالیپتوس، چای، دارچین، سیر، فلفل، زردچوبه، کرفس، چای و...
• گیاهان دارویی قاعده آور
اسطوخدوس، انیسون، زعفران، کرفس و...
• گیاهان دارویی کاهش دهنده قند خون
اسطوخدوس، اوکالیپتوس، پیاز، زیتون، سیر، کرفس، هویج و...
منبع:
en.m.whkhpedia.org
proflowers.com
urmc.rochester.edu
