راجع به بیماری نوروپاتی چه میدانید؟

نوروپاتی چیست؟

نورو به معنای نورون (عصب) و پاتی به معنای (آسیب)‌ است. وقتی به دلایل گوناگون رشته‌های عصبی بدن آسیب می‌بیند. این بیماری، مشکلاتی برای فرد مبتلا به‌وجود می‌آورد و گاهی او را از عرصه اجتماعی دور می‌کند. تظاهرات بالینی بیماری، در افراد، متفاوت است و همه بیماران علائم مشابه ندارند، زیرا درگیری عصبی در آنها ممکن است، متغیر باشد.

به هر حال بیماری باید درمان و علائم متوقف شود. هرگونه غفلت در این زمینه می تواند به ناتوانی منجر شود. نوروپاتی بیماری اعصاب محیطی است؛ اعصابی که وارد نخاع و مغز شده (شامل خود مغز و ساقه آن است) یا از آنها خارج می شود. اعصابی را که وارد می شود، حسی و آنهایی را که خارج می شود، حرکتی می گوییم. هر کدام از اینها اگر به تنهایی یا باهم صدمه ببینند، می توانند در حس و حرکت بیمار اختلالاتی پدید آورند.

دلایل ابتلا به نوروپاتی

نوروپاتی به دلایل گوناگون بروز می کند که مهم ترین آنها بیماری های متابولیکی است و سردسته آنها بیماری دیابت نامیده می شود. از بیماری های دیگر می توان به کم کاری تیروئید، بیماری های روماتیسمی، عروقی و کم خونی ها اشاره کرد. برخی ویروس ها نیز می تواند نوروپاتی ایجاد کند.

یکی از این ویروس های خطرناک زوناست. نوع دیگر سندرمی به نام سندرم گیلن باره است. علت این بیماری هنوز بدرستی مشخص نیست، ولی بیشتر بعد از ابتلا به آنفولانزا و سرماخوردگی آشکار می شود.

در بیماری گیلن باره، سیستم ایمنی به اشتباه به اعصاب بدن حمله و آنها را خراب می کند. البته مواد شیمیایی مانند داروهای شیمی درمانی، بعضی داروهای بیماری سرطان، در بروز این بیماری دخیل است، اما باید گفت با همه امکانات و دانش پزشکی هنوز قادر نیستیم در بعضی موارد بدرستی پاسخ مناسبی برای دلیل بیماری ارائه کنیم.

نشانه های نوروپاتی

علائم بیماری، متفاوت و به درگیری نوع عصب وابسته است. اگر اعصاب حرکتی درگیر شده باشد بیمار دیگر قادر به انجام اعمال حرکتی خود نخواهد بود؛ یعنی قدرت عضلات کاهش می یابد و بیمار در راه رفتن مشکل پیدا می کند یا با دست نمی تواند شیء را بردارد و حتی گاهی نمی تواند دست را حرکت دهد.

اختلال در اعصاب حسی به کاهش حس لمس منجر می شود و بیمار با شکایاتی از قبیل مورمورشدن یا گزگزشدن دست و پا مراجعه می کند و گاه بی حسی آنقدر شدید است که سوختن پا را متوجه نمی شود. این حالت را در بیماران دیابتی زیاد مشاهده می کنیم. اختلال در اعصاب اتونوم یا خود مختار باعث مشکلاتی در عملکرد قلب، مثانه و دستگاه گوارشی خواهد شد.

مشاهدات بالینی پزشک

وقتی بیمار را معاینه می کنیم، قدرت اندام های انتهایی دچار ضعف است و بیمار براحتی نمی تواند انگشت ما را فشار دهد. در این هنگام تستی انجام می دهیم که نشان می دهد رفلکس های رتری کاهش یا از بین رفته است.

در مواردی که اعصاب حسی درگیر است، تست حسی به عمل می آید. یک سوزن را به آرامی روی دست یا پای بیمار فشار می دهیم تا میزان حس او را مشاهده کنیم. در این بیماران واکنشی به تماس جسم نوک تیز دیده نمی شود.

گرفتاری های احشایی

تشخیص این نوع از گرفتاری ها با شرح حال گرفتن از بیماران قابل بررسی است و تست خاصی برای آن وجود ندارد. این بیماران معمولا از یبوست، اسهال، اختلال در بلع، بی اختیاری یا احتباس ادراری، تعریق غیرعادی، احساس پری یا از دست دادن اشتها و نوسانات فشار خون رنج می برند. این اختلالات به دلیل گرفتاری اعصاب خودکار یا اتونوم بدن است.

نوروپاتی کانونی

علائم نوروپاتی کانونی به شکل ناگهانی بروز می کند و ممکن است با کاهش دید، دوبینی، کاهش شنوایی یا بی حسی یکطرفه بروز کند. اگر عصب گرفتار شود به آن مونو نوروپاتی اطلاق می شود و اگر دو یا چند اعصاب گرفتار شود به آن چند نورو پاتی می گویند. در دیابت، بیشتر مواقع درگیری مونو نوروپاتی است و در آن عصب هفت آسیب می بیند.

بیماری پیشرونده است یا متوقف شونده

قضاوت در این باره به نوع درگیری و بیماری وابسته است. در بیماران دیابتی اگر قند کنترل نشود قادر به کنترل بیماری نخواهیم بود و قطعا بیماری پیشرونده خواهد بود.

در این موارد باید عامل بیماری کنترل شود یعنی در فرد دیابتیک، قند خون کنترل و داروهای کمکی تجویز شود.

ساختمان اعصاب

اعصاب ضخیم، دارای غلافی رویی به نام میلین و رشته ای عصبی به نام آکسون است که زیر میلین قرار دارد. گرفتاری ممکن است مربوط به میلین باشد که خوشبختانه در این موارد برگشت پذیر است؛ اما اگر آکسون گرفتار شود، ممکن است برگشت پذیری، کمی دیرتر و دشوارتر باشد. دلیل بیماری برای پزشکان از اهمیت بالایی برخوردار است، زیرا با اصلاح عامل به وجودآورنده بیماری درمان خواهد شد.

درمان

درمان آن به علت ایجادکننده بیماری برمی گردد. در سندرم گیلن باره که به دنبال بیماری عفونی ظاهر می شود در صورتی که بیماری خیلی شدید باشد می توان خون را تصفیه یا آنتی بادی تزریق کرد یا از داروهای کمکی دیگر برای کنترل بیماری بهره برد. در دیگر موارد مانند بیماری های روماتیسم، کم خونی و اسکولایتیز با درمان مناسب و به موقع، علائم بیمار از میان می رود و در سندرم تونل کارپال یا تصادفاتی که به قطع عصب منجر شده، جراحی ضرورت می یابد.

درد

برخی بیماران با درد های شدید دست و پنجه نرم می کنند. سندرم گیلن باره درد شدیدی دارد. در دیابتیک ها نیز این درد را مشاهده می کنیم. گاهی جابه جایی دیسک گردن یا کمر نیز باعث نوروپاتی می شود که دردهای فوق العاده وحشتناک و غیر قابل تحملی برای بیمار دارد. در این موارد هر چه سریع تر باید درمان مناسبی از سوی جراحی یا درمان دارویی مناسب (تجویز مسکن) اتخاذ شود.

فیزیوتراپی کمک کننده است

متخصصان فیزیوتراپی در این مواقع کمک زیادی به ما می کنند. فیزیوتراپی برای بیمارانی که دچار سندرم گیلن باره، دیابت یا جابه جایی دیسک هستند، بسیار مفید است. فیزیوتراپی به ترمیم عصب کمک می کند و عضلاتی را که به دلیل فعال نبودن دچار آتروفی شده است به حالت عادی و اولیه خود برمی گرداند.

توصیه ها

هر بیماری که دچار اختلال در حرکات دست و پا یا بی حسی در نقطه ای از بدن باشد، باید به متخصصان مغز و اعصاب یا نورولوژیست مراجعه کند. اقدام سریع تر درمانی از بدتر شدن نوروپاتی پیشگیری می کند. در ویزیت بیمار نوعی تست به نام ای ان جی به عمل می آید که در آن سرعت هدایت عصبی سنجیده و عصب درگیر شناسایی می شود.

نوروپاتی قابل درمان است.در مواردی که ژنتیک و ارث در بروز بیماری دخالت دارد نیز می توان بیماری را مهار کرد یا با آموزش های لازم، کاری کرد که بیمار صدمات کمتری ببیند.

این بیماری در افراد دیابتیک شایع تر است و بیشتر بیماران نسبت به آن آگاه نیستند. همه بیمارانی که دچار بی حسی در پاهای خود هستند، باید مراقب باشند. اگر بیمار دیابتی دچار سوختگی یا خراشی در پای خود شود، ممکن است به قطع عضو نیز منجر بشود.

منبع: سایت راستینه