موکوسل دهانی چیست؟

موکوسل دهانی یا کیست موکوس دهانی یک توده متورم بی‌ضرر و مایع است که به دلیل تجمع بزاق در بافت نرم و معمولاً آسیب‌دیده ناشی از آسیب مجاری بزاق یا انسداد غدد بزاقی ایجاد می‌شود.

هرچند هیچ قانونی برای تعیین محل رشد کیست وجود ندارد، اما در اکثر مواقع این کیست در لب پایین رشد کرده و موقت و بدون درد است؛ البته در صورتی که به موقع درمان شود. سایز این کیست از یک میلی‌متر تا چند سانتی‌متر متغیر بوده و رنگ آن متمایل به آبی یا شفاف است.1

علایم موکوسل

موکوسل ها اغلب در داخل دهان در ناحیه پایین لپ، سقف دهان و یا زیر زبان ظاهر می ‌شوند. آن ‌هایی که در کف دهان هستند، رانولا نامیده می ‌شوند. اینها نادر هستند، اما چون بزرگ‌ تر هستند، می‌ توانند مشکلات بیشتری در گفتار، جویدن و بلعیدن به وجود آورند.

موکوسل ها ممکن است دارای این ویژگی‌ ها باشند:

قابل حرکت و بدون ‌درد

نرم، گرد، گنبدی شکل

سطح صاف یا نیمه شفاف و یا رنگ مایل به آبی

۲ تا ۱۰ میلی‌ متر قطر.2

چرا موکوسل ایجاد می شود ؟

موکوسل دهانی معمولا در قسمت های داخلی لب پایین، در سقف دهان، در لثه و زیر زبان شما ظاهر می شوند.

آنهایی که در سقف دهان ایجاد می شوند را ranula می نامند.

این نوع از موکوسل ها بسیار نادرند اما چون باعث اثرگذاستن در حرف زدن و یا جویدن غذا می شود و همچنین زیاد تورم هم می کتتد حائز اهمیت شده‌اند.

بیشتر موکوسل ها از آسیب به مجاری بزاق ایجاد می شوند. این می تواند به علت عوامل زیر باشد:

تروما (صدمه به وسیله یک جسم و یا ضربه)

عادت به گاز زدن لب خود

گاهی اوقات ، ما به طور تصادفی از داخل ، گونه های خود را گاز می گیریم! موکوسل به راحتی می تواند در چنین شرایطی ایجاد شود.

وجود التهاب در دهان

عفونت دهان

بیماری لیکن پلان دهانی

در اثر عوارض جانبی بعضی از داروها.3

چه کسانی بیشتر در معرض ابتلا به کیست موکوسل هستند؟

موکوسل در هر کسی و در هر سنی می تواند اتفاق بیافتد و در هر دو جنس زن و مرد دیده می شود ، هر چند مطالعات مختلف نشان داده اند که در سنین پایین تر از سی سالگی ، این کیست ها بیشتر اتفاق می افتد. همچنین این کیست ها به دلایلی خاص ، ممکن است در سالمندان نیز بروز کند.4

پیشگیری از موکوسل دهانی

با رعایت این ۵ راه پیشگیری از موکوسل احتمال ابتلا را به صفر نزدیک کنید.

لب‌های خود را رها کنید

بعضی از افراد به دلیل استرس یا عادت، دائما در حالت گزیدن یا مکیدن لب‌های خود هستند. برای پیشگیری از موکوسل این کار را ترک کنید. گزیدن لب شایعترین علت موکوسل است که باید ترک شود.

رعایت بهداشت فردی

حفظ بهداشت فردی مخصوصا دهان و دندان، می‌تواند از ابتلا به بیماری‌های مخاطی همچون موکوسل جلوگیری کند. سعی کنید پس از هر وعده غذایی دهانشویه و مسواک را انجام دهید و در صورت امکان از نخ دندان استفاده کنید.

در خرید خمیر دندان دقت کنید

استفاده از خمیر دندان نامناسب نه تنها بهداشت را حفظ نمی‌کند بلکه باعث ایجاد موکوسل می‌شود. همیشه در خرید خمیردندان مقداری بیشتر خرج کنید و به آرم استاندارد و تایدیه‌های لازم دقت و توجه کنید.

به بیماری‌ها توجه کنید

به طور کلی توجه به هر بیماری می‌تواند از سایر بیماری‌ها پیشگیری کند. در صورت مشاهده هرگونه آسیب یا مشکل خارجی در دهان یا لب، زبان و فک، دندان یا… باید به پزشک مراجعه کرده و آزمایش‌های گوناگون انجام دهید.

مراجعه به پزشک این کمک را به شما می‌کند تا از بیماری‌های زمینه‌ای بدن خود اطلاع حاصل کنید و هرچه زودتر درمانشان کنید.

غذا را آرام بخورید

شاید در بعضی از موارد اتفاق افتاده باشد که در حال خوردن غذا، لب را گزیده باشید. در واقع برای پیشگیری از این مشکل، غذا را به آرامی بخورید و اصلا عجله نکنید. غذاخوردن آرام به آرامش و لدت غذا نیز کمک زیادی می‌کند.3

درمان موکوسل دهانی

درمان این عارضه به شدت آن بستگی دارد. گاهی اوقات کیست نیازی به درمان نداشته و به مرور زمان به خودی خود بهبود می‌یابد. جهت پیشگیری از ایجاد عفونت یا آسیب بافت‌ها، از تلاش برای ترکاندن یا از بین بردن کیست در خانه پرهیز کنید.

در مواردی که کیست خیلی شدید نباشد، برخی از راه‌های درمان عبارت‌اند از:

۱. لیزر درمانی

در این روش درمانی از یک پرتو کوچک و جهت‌دار جهت از بین بردن کیست استفاده می‌شود.

۲. کرایوتراپی

این روش درمانی با انجماد بافت‌های کیست، آن را از بین می‌برد.

۳. تزریق جلدی کورتیکواستروئید

در این روش برای کاهش التهاب و تسریع فرایند بهبود، استروئید به داخل موکوسل دهانی تزریق می‌شود.

۴. جراحی

برای جلوگیری از عود کیست و یا جهت درمان کیست‌های شدید، جراحی برداشتن کیست یا حتی غده بزاقی توصیه می‌شود. رفع کامل این برآمدگی‌ها بسته به نوع و شدت آن‌ها، ممکن است یک به هفته تا دو سال زمان نیاز داشته باشد. حتی بعد از بهبودی، تنها راه اطمینان از عدم بازگشت کیست، برداشتن آن با جراحی است.1

ترکیبات خانگی برای درمان موکوسل دهانی

اغلب اوقات، بهبودی موکوسل دهانی نیازمند زمان و صبر است. هرازگاهی کیست خود را بررسی کنید و با استفاده از برخی ترکیبات خانگی که در این بخش به آن‌ها اشاره می‌کنیم، از آلودگی و بزرگ‌تر شدن آن‌ها جلوگیری نمایید. این ترکیبات گیاهی و خانگی در برخی مواقع روند درمان این کیست‌های مخاطی را سریع‌تر می‌کنند.

۱. زاج

چند دقیقه زاج را روی برآمدگی مخاطی دهان نگه داشته و سپس محل آن را با آب بشویید. دو بار در روز تکرار کنید.

۲. آب نمک

تا زمانی که علائم بهبودی مشاهده شود، دو الی سه مرتبه در روز مخلوط آب نمک قرقره کنید.

۳. گلیسیرین

سه الی چهار بار در روز مقداری پنبه را به گلیسیرین آغشته کرده و روی کیست بمالید. پس از چند ثانیه با آب بشویید.

۴. سرکه طبیعی

دو بار در روز مخلوط سرکه سیب و آب قرقره کنید و سپس دهان خود را بشویید.

۵. عسل طبیعی و روغن درخت چای

یک دوم قاشق چای‌خوری عسل طبیعی و دو الی سه قطره روغن درخت چای را باهم مخلوط کرده و دو بار در روز بر روی کیست خود اعمال نمایید. پس از چند دقیقه دهان خود را با آب بشویید.

۶. روغن گل مغربی (پامچال شب)

یک الی دو قطره روغن گل مغربی را دو الی سه بار در روز بر روی کیست موکوسل بمالید.

۷. جوش شیرین

یک دوم قاشق چای‌خوری جوش‌شیرین را با مقداری آب ترکیب کنید تا خمیری به دست آید. دو بار در روز این خمیر را روی کیست دهانی خود گذاشته و پس از هشت الی ده دقیقه با آب بشویید.

۸. آلوئه ورا

مقداری ژل آلو‌ئه‌ ورا تازه را به مدت بیست دقیقه روی موکوسل اعمال کنید و سپس دهان خود را بشویید.

۹. آبلیمو

دو الی سه بار در روز مقداری آب‌لیمو را توسط گوش پاک‌کن بر روی کیست موکوسل اعمال کرده و پس از چند دقیقه با آب بشویید.

۱۰. زردچوبه

یک چهارم قاشق چای‌خوری زردچوبه را با آب مخلوط کنید تا خمیری یکدست حاصل شود؛ این خمیر را دو بار در روز روی موکوسل دهانی اعمال کرده و تا حد امکان صبر کنید، سپس با آب بشویید.1

پینوشتها
1.www.setare.com
2.www.hidoctor.ir
3.www.delgarm.com
4.www.pamuh.com