وحدت رمز پیروزی در جنگ تمام عیار اقتصادی

بعد از پیروزی انقلاب اسلامی ایران تمام ابرقدرت های جهانی تلاش داشتند با هر آنچه در توان دارند به مصاف با جمهوری اسلامی بشتابند و از هیچ مکر، حیله و ترفندی ناجوانمردانه ای ابا نداشته اند، از جنگ نابرابر نظامی که در ابتدای انقلاب بر ایران تحمیل کردند تا ناتوی فرهنگی و جنگ نرم اجتماعی، در این بین یکی از بی رحمانه ترین حربه های دول استکباری استفاده از حربه ی تحریم و محاصره اقتصادی و به راه انداختن جنگ تمام عیار اقتصادی بود. جنگی که به هیچ یک از اقشار ایرانی رحم نمی کرد، پیر و جوان، فقیر و ضعیف، بیمار و سرطانی، کودک و نوجوان تحت بی رحمانه ترین بمباران های  جنگ اقتصادی قرار داشتند.

یکی از مهمترین و باارزش ترین کلید واژه های قرآنی که خدای متعال در آیات متعددی و با اشکال مختلف به آن اشاره داشته و همه آحاد جامعه اسلامی را به رعایت آن امر کرده موضوع وحدت و یکپارچگی جامعه اسلامی است. تکنیک راهبردی و اثر بخشی که رمز عملیات و پیروزی در برابر ابر قدرت های استکباری به شمار آمده است. «إِنَّ اللَّهَ یُحِبُّ الَّذینَ یُقاتِلُونَ فی‏ سَبیلِهِ صَفًّا کَأَنَّهُمْ بُنْیانٌ مَرْصُوصٌ؛[1] خداوند کسانى را دوست مى‏دارد که در راه او پیکار مى‏کنند گویى بنایى آهنین‏اند!». حفظ و نگهداری این رمز عملیات نیز در گرو  نوع عملکرد و پرهیز آنها از اختلاف و درگیری است،موضوع بسیار مهمی که فرهنگ قرآن ضامن پیروزی و مأیوس کردن دشمنان و موجب عقب راندن معاندان از مکرهای شیطانی است. کما اینکه باری تعالی در این خصوص این چنین فرموده است: «وَلا تَنازَعوا فَتَفشَلوا وَتَذهَبَ ریحُکُم ۖ وَاصبِروا ۚ إِنَّ اللَّهَ مَعَ الصّابِرینَ؛[2]و نزاع (و کشمکش) نکنید، تا سست نشوید، و قدرت (و شوکت) شما از میان نرود! و صبر و استقامت کنید که خداوند با استقامت کنندگان است!».

وحدت رمز و محور اصلی موفقیت در برابر جنگ تمام عیار اقتصادی است. ولی با این حال این سؤال مطرح شد است که ایرانیان در چه اموری باید به طور یکپارچه و متحدانه به میدان جنگ اقتصادی وارد شوند. در ادامه به محورهای اساسی که در مسئله وحدت و یکپارچگی حرف اول را می زند اشاره خواهیم داشت.

یکی از مهم ترین محورهایی که در جنگ تمام عیار اقتصادی همه مردم باید به طور یکپارچه و هماهنگ به آن پایبند باشند، مبارزه و ستیز با فساد اقتصادی است. اگر همه مردم در این خصوص احساس مسئولیت نموده و به طور هوشمندانه و کارآمدی در صحنه جنگ اقتصادی وارد شوند به طور قطع و یقین ریشه فساد و تباهی از جامعه برداشته خواهد شد. از جمله مظاهر قرآنی فساد اقتصادی عبارتند: از خوردن مال از طریق نامشروع که در فرهنگ قرآن دارای انواع و مصادیق فراوانی است که اصلاح آن نیازمند عزم جدی و  کار جهادی و همگانی است: «وَ لا تَأْکُلُوا أَمْوالَکُمْ بَیْنَکُمْ بِالْباطِلِ وَ تُدْلُوا بِها إِلَى الْحُکَّامِ لِتَأْکُلُوا فَریقاً مِنْ أَمْوالِ النَّاسِ بِالْإِثْمِ وَ أَنْتُمْ تَعْلَمُونَ؛[3] و اموال یکدیگر را به باطل (و ناحق) در میان خود نخورید! و براى خوردن بخشى از اموال مردم به گناه، (قسمتى از) آن را (به عنوان رشوه) به قضات ندهید، در حالى که مى‏دانید (این کار، گناه است)!». از جمله مصادیق روشن خوردن مال از طریق باطل گرفتار شدن در دام ربا، رانت و ویژه خواری، تبانی، کلاه برداری، اختلاس،... است.

یکی از آسیب ها و نقاط ضربه پذیر در جنگ اقتصادی عدم پایبندی به الگوی مصرف اسلامی و معقولانه است. هر گونه زیاده روی افراطی در زندگی و روی آوری به زندگی مصرفانه و  لاکچری در تضاد جدی با امنیت و سلامت غذایی و تولیدی است. فاصله گرفتن از روحیه و فرهنگ قناعت و مصرف هوشمندانه و عقلانی، انسان و جامعه را گرفتار تبعات شوم و مرگبار فقر و فلاکت می کند؛ کما اینکه در منابع روایی نیز به این موضوع این چنین اشاره و تأکید شده است: امام صادق (علیه السلام) : «إِنَّ السَّرَفَ یورِثُ الفَقرَ وَ إِنَّ القَصدَ یورِثُ الغِنى؛[5]اسراف باعث فقر و میانه روى موجب بى نیازى مى شود».

یک روایت و اصل مهم و کاربردی در منابع روایی وجود دارد که انسان را وادار به تأمل و تفکر در خصوص نبرد اقتصادی می نماید، در منابع روایی از امام علی(علیه السلام) این چنین نقل شده است: «رُدُّوا الْحَجَرَ مِنْ حَیْثُ جَاءَ، فَإِنَّ الشَّرَّ لاَ یَدْفَعُهُ إِلاَّ الشَّرُّ؛[6]سنگ را از همانجا که آمده بازگردانید، چراکه شر و بدى را جز با (همان) شر وبدى نمى توان دفع کرد». کشور و جامعه ای که تحت بی رحمانه ترین حربه های شیطانی و استکباری قرار گرفته است و با ظالمانه ترین تحریم ها و محاصره اقتصادی درگیر شده است، عقلانی نیست که به راحتی به خود اجازه دهد که موجب تقویت و تحکیم شریان های حیاتی و اقتصادی دشمنان شوند. عقل سلیم ایجاب می نماید که با دشمنان به اقتضای رفتار و عملکردش برخورد شود، اگر آنها ما را در محاصره اقتصادی قرار داده اند، تحت هیچ شرایطی با خرید کالاهای غیر ضروری و لوکس خارجی زمینه تقویت آنها را فراهم نکنیم. این قانون رزم و مبارزه با جنگ طلبان است که خدای متعال در قرآن کریم از آن پرده بر می دارد: «فَمَنِ اعْتَدَىٰ عَلَیْکُمْ فَاعْتَدُوا عَلَیْهِ بِمِثْلِ مَا اعْتَدَىٰ عَلَیْکُمْ ۚ وَاتَّقُوا اللَّهَ وَاعْلَمُوا أَنَّ اللَّهَ مَعَ الْمُتَّقِینَ؛[7] و (به طور کلّی) هر کس به شما تجاوز کرد، همانند آن بر او تعدّی کنید! و از خدا بپرهیزید (و زیاده روی ننمایید)! و بدانید خدا با پرهیزکاران است!».

اگر فرهنگ اقتصادی بسیاری از کشورهای توسعه یافته و پیشرفته را مورد مطالعه و بررسی قرار دهیم، متوجه خواهیم شد، که آنها بیش از 60 سال پیش عزم ملی بر حمایت از کالای وطنی و ملی را آغاز کرده اند در این بین رسانه های غربی و  همچنین غرب گراهای داخلی با القاء خوی بی اعتمادی و تضعیف عزت نفس داخلی تلاش داشته اند که کالای وطنی را به عنوان جنسی بی ارزش و فاقد کیفیت معرفی نمایند این طرز تفکر غلط زمینه ساز تضعیف حمایت از کالای ملی شده است. این در حالی است که فرهنگ دینی و اخلاقی کشور گواه بر وظیفه همگانی در حمایت از اقتصاد ملی است؛ چرا که هر گونه سهل انگاری در این خصوص می تواند زمینه ساز تسلط بازار غربی و غیر اسلامی بر جامعه و بازار اسلامی شود موضوعی که به شدت در فرهنگ قرآن با عنوان قاعده نفی سبیل از آن نهی شده است: «وَ لَنْ یَجْعَلَ اللَّهُ لِلْکافِرینَ عَلَى الْمُؤْمِنینَ سَبیلاً؛[8] و خداوند هرگز کافران را بر مؤمنان تسلّطى نداده است».

از آنجا که کلمه «سبیل» به اصطلاح از قبیل «نکره در سیاق نفى» است و معنى عموم را می‌رساند از آیه استفاده می شود که کافران نه تنها از نظر منطق بلکه از نظر نظامى و سیاسى و فرهنگى و اقتصادى و خلاصه از هیچ نظر بر افراد با ایمان، چیره نخواهند شد. و اگر پیروزى آنها را بر مسلمانان در میدان هاى مختلف با چشم خود مى‏بینیم به خاطر آن است که بسیارى از مسلمانان مؤمنان واقعى نیستند و راه و رسم ایمان و وظائف و مسئولیت ها و رسالت هاى خویش را به کلى فراموش کرده‏اند، نه خبرى از اتحاد و اخوت اسلامى در میان آنان است و نه جهاد به معنى واقعى کلمه انجام می‌ دهند.[9]

یکی از مهمترین معضل ها و آسیب های جنگ اقتصادی گرفتار شدن در دام سستی، تنبلی، راحت طلبی و تضعیف فرهنگ کار و فعالیت جهادی است. به طور قطع و یقین اگر کشور و جامعه ای خواهان استقلال و امنیت اقتصادی و سیاسی هستند باید در سرنوشت جامعه و کشور خود تأثیر گذار باشند، این یک سنت الهی است که در قرآن کریم نیز به آن اشاره شده است: «إِنَّ اللَّهَ لَا یُغَیِّرُ مَا بِقَوْمٍ حَتَّىٰ یُغَیِّرُوا مَا بِأَنْفُسِهِمْ؛[10] (امّا) خداوند سرنوشت هیچ قوم (و ملّتی) را تغییر نمی‌دهد مگر آنکه آنان آنچه را در خودشان است تغییر دهند!». کشور و جامعه ای که به بلای راحت طلبی گرفتار شده است روی عزت و استقلال و امنیت و اقتدار را به خود نخواهد دید. دست یابی به اقتدار ملی با حرکت جهادی و تلاش شبانه روزی علمی، فرهنگی، اقتصادی قابل دست یابی است، موضوع بسیار مهمی که هر کس به اندازه توان و ظرفیت خود باید در خصوص آن نقش و مسئولیت مثبت ایفا نماید.
 
پی نوشت ها:
[1]. سوره مبارکه صف، آیه 4.
[2]. سوره مبارکه الأنفال آیه ۴۶.
[3]. سوره مبارکه بقره، آیه 188.
[4]. کافی(ط - الاسلامیه) ج 2 ، ص 374  «إِذَا لَمْ یَأْمُرُوا بِالْمَعْرُوفِ وَ لَمْ یَنْهَوْا عَنِ ...».
[5]. کافی(ط-الاسلامیه)ج 4 ، ص 53 ، ح 8.
[6]. نهج البلاغة (للصبحی صالح)، ص530، حکمت314.
[7]. سوره مبارکه بقره، آیه 194.  
[8]. سوره مبارکه نساء آیه 141.
[9]. تفسیر نمونه، ج‏4، 175.
[10]. سوره مبارکه رعد، آیه 11.