تنگی کانال نخاعی چیست و چگونه درمان میشود؟

تنگی کانال نخاعی

تنگی کانال نخاعی عارضه ای است که در آن فضاهای موجود در داخل ستون فقرات باریک می شد. این تنگی می تواند بر روی عصبی که از داخل کانال ستون فقرات عبور می کند، فشار وارد کند. تنگی کانال نخاعی اغلب کمر یا گردن را درگیر خواهد کرد.

برخی از مبتلایان تنگی کانال نخاعی هیچ علائمی نداشته و حتی متوجه بروز این عارضه نمی شوند. اما برخی علائمی همچون درد، سوزن سوزن شدن ، بی حسی و ضعف عضلات می شوند. این علائم با گذشت بدون هیچ علتی شدت می یابند.

تنگی کانال نخاعی بیشتر در اثر تغییرات ناشی از سایش و پارگی مربوط به آرتروز در ستون فقرات به وجود می آید. در موارد شدید تنگی کانال نخاعی، پزشکان ممکن است برای ایجاد فضای اضافی برای نخاع یا عصب تحت فشار، انجام عمل جراحی را به عنوان بهترین راه حل درمانی توصیه کنند.1

عوامل تنگی کانال نخاعی چیست؟

۱- افزایش سن

اصولاً با افزایش سن افراد دچار تنگی کانال نخاعی می شوند. زیرا مفصلهای پشت ستون مهره ها که فاست facet نامیده می‌شوند دچار ساییدگی و در نتیجه خارج شدن از شکل طبیعی و در واقع دچار بزرگ شدن فاست ها می شوند. زیرا با افزایش سن عضلات ما تحلیل می روند ، لیگامان های ما شل می‌شوند و در نتیجه به فاست ها فشار بیشتری می آید و ناپایدار و لق می شوند.

فاست ها برای جبران این فشار و ایجاد پایداری در ستون مهره ها و جلو گیری از لق شدن ستون فقرات مجبورند سطح تماس خود را زیاد کنند. یعنی مجبورند بزرگتر شوند تا بتوانند فشار وزن ما را تحمل کنند و همین باعث تنگی کانال نخاعی می شود.

۲- ژنتیکی

در عده ای از افراد قطر کانال نخاعی کوچکتر از افراد عادی جامعه است.

۳- شغل های سنگین

قاعدتاً کسانی که شغل هایی دارند که کمر آنها هنگام کار به مقدار زیاد و به تعداد زیاد حرکت می کند ، مثل شغل هایی که مستلزم خم شدن به طرف چرخیدن می باشد.

۴- وراثتی

کسانی که در خانواده افراد نزدیک آنها مانند پدر مادر و یا خواهر و برادر آنها دچار تنگی کانال نخاعی هستند. قاعدتاً ستون فقرات این افراد شبیه اقوام نزدیک آنهاست.

۵- بیمارهای مادرزادی

مانند آکندروپلازی ها این افراد دچار کوتاهی دست و پا هستند و سر بزرگی دارند و مستعد تنگی کانال نخاعی هستند. زیرا کانال نخاعی انها قطر کمی دارد. بعد از سنین ۳۰ سالگی دچار علائم تنگی کانال نخاعی می شوندانجام ام آر آی است.2

علائم تنگی کانال نخاعی

بسیاری از افراد مبتلا به این عارضه ممکن است هیچ عارضه نداشته باشند و تنها تصاویر گرفته شده در ام آر آی و سی تی اسکن نشان دهنده بروز تنگی کانال نخاعی باشند. زمانی که این عارضه بروز پیدا می کند، معمولاً به تدریج شروع شده و با گذشت زمان علائم با توجه به محل بروز تنگی و میزان فشار وارد شده بر روی عصب های داخل کانال نخاعی شدت خواهد یافت.

علائم تنگی کانال نخاعی در ستون فقرات گردنی

درد گردن

ضعف در دست یا پا

مشکل در حرکت و حفظ تعادل

بی حسی یا سوزن سوزن شدن دست یا پا

در موارد شدید فرد ممکن است دچار بی اختیاری ادراریی یا اختلال عملکرد روده یا مثانه شود

علائم تنگی کانال نخاعی در ستون فقرات کمری

کمردرد

ضعف در پاها

بی حسی یا سوزن سوزن شدن پاها

درد یا گرفتگی عضلانی در یک یا هر دو پا زمانی که فرد برای مدت طولانی روی پاها ایستاده یا راه برود، این درد زمانی که فرد به سمت جلو خم شده یا می نشیند بهبود خواهد یافت.1

چطور تنگی کانال نخاع را تشخیص دهیم؟

متخصص جراحی مغز و اعصاب از طریق معاینه ی فیزیکی و عکس برداری از ستون فقرات با اشعه ی ایکس، سی تی اسکن یا ام آر آی می توانند تنگی کانال نخاع را تشخیص دهند. هم سی تی اسکن و هم ام آرآی تصویر دقیقی از ستون فقرات به دست می دهند.

در بعضی از موارد، پزشک جراحی مغز و اعصاب مایلوگرام تجویز می کند. در این روش به ناحیه ی نخاع رنگ تزریق می شود و بعد از آن قسمت سی تی اسکن می گیرند.3

درمان تنگی کانال نخاع

درمان این وضعیت به علت و شدت تنگی بستگی دارد. ممکن است دکتر جراح مغز و اعصاب توصیه کند فعالیت خود را کم تر کنید یا حرکت نداشته باشید. برنامه های درمان شامل موارد زیر است:

داروهای ضد التهاب در کاهش درد و التهاب موثر عمل می کند.

تزریق استروئید به اپیدورال به درمان علائم تنگی کانال نخاع کمک می کند.

بعضی از افراد مبتلا به تنگی کانال نخاع از مزایای فیزیوتراپی بهره مند می شوند. ورزش به تقویت عضلات پا و شکم کمک می کند و درنتیجه علائم کاهش پیدا می کند.

درمان های خانگی مانند کمپرس یخ و آب داغ و مصرف مسکن به تسکین درد کمک می کند.

روش های دیگر درمان شامل طب سوزنی است. به گفته ی آکادمی جراحان ارتوپد آمریکا، نباید برای درمان تنگی کانال نخاع از دستکاری ستون مهره ای استفاده کرد.

ممکن است پزشک برای کوچک کردن توموری که باعث تنگی کانال نخاع شده پرتودرمانی یا شیمی درمانی تجویز کند.

اگر روش های محافظه کارانه جواب نداد، جراحی گزینه ی بعدی است. جراحی مناسب به علت بروز تنگی بستگی دارد. جراح می تواند مهره ها را به هم پیوند بزند، خار استخوان را بردارد یا فضای بین مهره ها را افزایش دهد.3

عوارض تنگی کانال نخاعی

در موارد نادر، تنگی شدید کانال نخاعی درمان نشده به مرور زمان پیشرفت کرده و می تواند باعث بروز عوارض جانبی دائمی زیر شود:

بی حسی

ضعف

مشکلات تعادلی

بی اختیاری

فلج.1

زندگی با تنگی کانال نخاعی

تنگی نخاعی بیماری افراد مسن است، یعنی بیماری افرادی است که بالای ۶۰ سال دارند. به عبارت دیگر بیماری افراد بازنشسته است. این بیماری طیف های گسترده ای دارد و می‌تواند از تنگی خفیف تا تنگی های بسیار شدید باشد. این بیماری میتواند علائم مبهم مانند خواب رفتگی های جزئی اندام های تحتانی تا علائم شدید عصبی و مانند فلج شدن اندام ها و بی اختیاری ادرار و مدفوع ایجاد کند.

بیماری تنگی کانال نخاعی چون به طور مزمن و در طی سالها به مقدار کم و به تدریج بوجود می آید، معمولاً علائم پر سر و صدایی ندارد. ولی از آنجایی که افراد مسن لازم است یا برای سلامتی قلب و عروق پیاده روی کنند ، عملاً زندگی آنها را تحت تاثیر قرار می دهد. زیرا اینگونه بیماران تمایل دارند کارهای خود را نشسته انجام دهند و تمایلی به انجام ورزش و پیاده روی و راه رفتن ندارند و همین باعث می شود که پدیده پیری در واقع در آن ها سریعتر پیشرفت کند.

نکته مهم در زندگی با تنگی کانال نخاع این است که این بیماری چقدر کیفیت زندگی فرد را تحت تاثیر قرار می دهد، قاعدتا اگر بیمار می‌تواند به پیاده‌روی خود بپردازد و زندگی قابل قبولی داشته باشد، درمان های غیر جراحی کافی است ولی اگر بیمار نتواند راه برود و کیفیت زندگی خوبی نداشته باشد یا هنگام راه رفتن به علت اختلال در تعادل دچار سقوط ها و زمین خوردگی های مکرر شود صلاح است مورد عمل جراحی قرار گیرد تا بتواند باقیمانده عمر خود را با کیفیت خوبی سپری کند.2

پینوشتها
1.www.pezeshket.com
2.www.kamargardan.com
3.www.darmankade.com