در رفتگی کشکک زانو چیست؟

سابولاسیون (Subluxation) به معنی دررفتگی جزئی یک استخوان است و سابولاسیون کاسه زانو (Patellar subluxation) در واقع به معنی دررفتگی کشکک زانو (نیمه در رفتگی کشکک زانو) است. از این عارضه تحت عنوان ناپایداری کشکک زانو هم یاد می‌شود.

کشکک زانو یک استخوان کوچک محافظتی است که نزدیک قسمت انتهایی استخوان ران متصل است. زمانی که فرد استخوان زانو خود را خم و راست می‌کند، پاتلا (کشکک زانو) به سمت بالا و پایین حرکت کرده و بر روی بخشی به نام شیار تروکلئار (trochlea) قرار می‌گیرد.

عضلات و رباط‌های مختلفی کشکک زانو را در جای خود نگه می‌دارند. زمان وارد آمدن آسیب به این بخش، امکان دارد که کشکک زانو از شیاری که در آن قرار گرفته خارج شده و در نهایت فرد درد زیادی را تجربه کرده و خم کردن زانو به کاری دشوار تبدیل شود.

شدت در رفتگی کشکک زانو تعیین می‌کند که فرد به دررفتگی کامل یا جزئی (سابولاسیون) دچار شده است. بیش‌تر جراحت ها کشکک زانو را به سمت بیرون زانو فشار می‌دهند. این حالت باعث آسیب رباط داخل زانو تحت عنوان رباط میانی پاتلوفمورال می‌شود. اگر این رباط به صورت کامل بهبود پیدا نکند، باعث بروز دررفتگی ثانویه خواهد شد.1

علائم و نشانه ها

اگر شما دچار دررفتگی کشکک زانو شوید، احتمالا برخی از علائم زیر را خواهید داشت :

زانو ی شما پیچ خورده و تحمل وزن شما را نخواهد داشت.

کشکک زانو به اطراف خواهد لغزید.

هنگام حرکت دادن زانو احساس گرفتگی خواهید داشت.

در جلوی زانو احساس درد خواهید داشت که با انجام فعالیت تشدید می شود.

به هنگام نشستن در زانو ی خود احساس درد می کنید.

در زانو ی خود احساس گرفتگی و تورم می کنید.

به هنگام حرکت دادن زانو، صدای ساییده شدن و خرد شدن به گوش خواهد رسید.2

علل شایع دررفتگی کشکک زانو

یک یا ترکیبی از موارد میتواند علت دررفتگی کشکک زانو باشد:

وارد آمدن ضربه مستقیم به زانو

زمانی که مفصل زانو با نیروی زیادی با شخص یا شیء دیگری برخورد کند، ضربه وارده به مفصل می‌تواند باعث دررفتگی کشکک زانو شود.

فشار بیش از حد ناشی از حرکت

هنگامی که یک ورزشکار در سرعت بالایی در یک جهت در حال حرکت است و در حالی که پایش روی زمین قرار دارد به سرعت مسیر حرکت خود را تغییر دهد، مفصل زانویش متحمل فشار بسیار زیادی می‌شود. در مواردی که فشار وارده خیلی زیاد باشد، ممکن است کشکک زانو دچار دررفتگی شود.

جنسیت

زنان نسبت به مردان بیشتر در خطر عارضه دررفتگی کشکک زانو هستند، زیرا در اکثر موارد باسن زنان پهن است و این باعث می‌شود استخوان‌های زانو به سمت داخل کج شوند و با زاویه‌ی بیشتری به زانو متصل شوند.

ضعیف بودن عضلات ساق پا

افرادی که عضلات ساق پایشان ضعیف است یا در همان پا عدم تعادل قدرت دارند، ممکن است یک فشار غیرضروری به مفصل زانویشان وارد شود و خطر دررفتگی کشکک را افزایش دهد.

بلندی قد

ممکن است ورزشکارانی که فوق‌العاده قد بلند هستند بیشتر در خطر دررفتگی کشکک زانو باشند.

همتراز نبودن یا بالا قرار گرفتن کشکک

اگر کشکک یک ورزشکار همتراز نباشد یا به طوری غیرضروری در بالای شیار فمورال قرار گرفته باشد، ممکن است آن فرد بیشتر متحمل دررفتگی کشکک زانو شود.

آسیب‌های قبلی

دررفتن زانو در گذشته یا دیگر آسیب‌های ضربه‌ای که مفصل زانو را ضعیف می‌کنند، ممکن است احتمال دررفتگی کشکک را افزایش دهد.

اضافه وزن

برای افرادی که به شدت اضافه وزن دارند یا چاق هستند، حتی بدون وارد آمدن آسیب یا نیروی بیش از حد، احتمال دارد دررفتگی کشکک رخ دهد. در آنچه که به عنوان دررفتگی با سرعت کم شناخته شده است، زانو توسط وزنی که از بدن تحمل می‌کند مضمحل می‌شود و در می‌رود.3

تشخیص

برای تشخیص میزان آسیب، از معاینه ی فیزیکی دقیق، عکس برداری با اشعه ی ایکس و اسکن MRI استفاده می شود. در موارد دررفتگی کامل، رباط نگه دارنده ی کشکک زانو، به کلی پاره شده و یا شدیدا کشیده خواهد شد. متاسفانه، غضروف متصل کننده ی استخوان کشکک زانو به استخوان ران نیز ممکن است تحت تاثیر قرار گرفته و آسیب ببیند.

از عکس برداری با اشعه ی ایکس و اسکن MRI به منظور ارزیابی نحوه ی قرار گرفتن استخوان کشکک در شکاف خود و همچنین بررسی عوامل دیگر برای درد زانو، مانند آسیب به غضروف ها و یا پارگی رباط ها استفاده می شود.2

درمان دررفتگی کشکک

داروهای ضدالتهابی غیراستروئیدی

ممکن است برای رفع درد و التهاب، مصرف داروهایی مانند ایبوپروفن یا ناپروکسن تجویز یا توصیه شود.

مسکن‌ها (مانند استامینوفن)

ممکن است برای تسکین درد شدید، مصرف داروهای ضد درد که خواص ضدالتهابی ندارند توصیه شود.

تکنیک RICE

به عنوان اولین واکنش درمانی نسبت به جراحت، به بیمار توصیه خواهد شد استراحت کند، روی محل آسیب‌دیده یخ بگذارد، آن را فشرده‌سازی کند و بالا نگه دارد.

(RICE مخفف استراحت، یخ گذاشتن، فشار و بالا نگاه داشتن است که یکی از درمان‌های متداول برای آسیب‌های ورزشی است).

کاهش

گاهی اوقات با حرکت کردن ساق پا، کشکک به جای خود برمی‌گردد. اگر این اتفاق نیفتد، ممکن است پزشک سعی کند با دست کشکک را حرکت دهد و در همان حال به تدریج پا را خم کند تا زمانی که صاف شود.

خالی کردن مفصل از مایعات اضافی

ثقدر صورتی که مقدار زیادی مایع اضافی در مفصل زانو وجود داشته باشد، ممکن است پزشک با استفاده از یک سرنگ مایع اضافی را از مفصل بیرون بکشد.

عدم تحرک

به منظور جلوگیری از دررفتن مجدد کشکک زانو یا وارد آمدن آسیب به آن، ممکن است به مدت یک دوره زمانی پای بیمار در گچ یا آتل قرار داده شود.

عصا

ممکن است بیمار به منظور کاهش وارد آمدن فشار به مفصل زانو و کشکک از عصا استفاده کند.

فیزیوتراپی

مداخله‌های رایج برای درمان دررفتگی کشکک زانو عبارت است از:

درمان دستی (MTT)

روش‌های درمان دستی مانند ماساژ بافت نرم و موبیلیزاسیون (متحرک‌سازی) مفصل توسط متخصص طب فیزیکی به منظور کاهش درد و تحریک تاندون یا بافت نرم و کمک به بازیابی توانایی حرکتی پس از یک دوره استراحت مطلق و عدم فعالیت انجام می‌شود. باید از انجام دادن حرکت‌هایی که زانو را در موقعیتی مشابه وضعیت دررفتگی (نشانه چسبندگی) قرار می‌دهد، خودداری کرد.

ورزش درمانی (TE)

ورزش با هدف تقویت عضلات زانو و افزایش پایداری کشکک زانو توصیه می‌شود. عضلات قدامی و چرخاننده داخلی زانو بیشتر مورد توجه قرار می‌گیرد.

بازآموزی عصبی عضلانی (NMR)

این درمان با هدف بازیابی پایداری و با بازآموزی پایین‌تنه شروع می‌شود تا پایداری مفصل و مکانیک و تکنیک حرکتی (برای مثال پریدن) در زمان به‌کارگیری روزمره پایین‌تنه بهبود یابد.

مدالیته‌هایی مانند اولتراسوند، تحریک الکتریکی، یخ، لیزر سرد و روش‌های دیگر برای کاهش درد و التهاب زانو و تاندون‌ها توصیه می‌شود.

برنامه درمان خانگی شامل تمرین‌های تقویتی، کششی و پایداری و راهنمایی‌های مفید برای انجام وظایف روزمره و ارتقاء به سطح عملکردی بالاتر

زانوبند

ممکن است پزشک به ورزشکار توصیه کند در هنگام از شروع مجدد انجام مسابقات ورزشی، از زانوبندهای محافظ استفاده کند.

عمل جراحی

در مواردی که دررفتگی کشکک بسیار شدید باشد و باعث وارد آمدن آسیب به رباط‌ها، تاندون‌ها یا غضروف‌های اطراف آن شود؛ ممکن است برای جا انداختن کشکک و یا ترمیم دیگر ساختارهای زانو به عمل جراحی نیاز شود. جراحی‌های رایج برای دررفتگی کشکک عبارتند از:

جراحی آرتروسکوپی

جراحی ترمیمی.3

پیشگیری از دررفتگی کشکک زانو

گروهی از ورزش‌ها منجر به قوی‌ شدن ماهیچه های پا و کاهش احتمال آسیب‌های زانو از جمله در رفتگی جزئی زانو خواهد شد. برای کاهش خطر بروز این‌گونه از آسیب‌ها برخی از ورزش‌ها و فعالیت‌های بدنی زیر را در برنامه‌ی روزانه‌ی خود قرار دهید:

حرکت‌های ورزشی که منجر به تقویت عضله چهار سر ران می‌شود مانند اسکات و لیفت پاها

حرکت‌های ورزشی که منجر به تقویت قسمت داخلی و خارجی ران می‌شود.

حرکت ورزشی پشت پا خوابیده مخصوص تقویت ماهیچه همسترینگ

اگر پیش‌تر کشکک زانوی فرد آسیب دیده باشد، پوشیدن بریس یا زانو بند تا حدود زیادی از عود کردن دوباره و یا تکرار دوباره آسیب جلوگیری می‌کند.

ورزشکاران رشته‌های ورزشی تماسی هم با پوشیدن زانوبند های محافظتی مخصوص می‌توانند از بروز انواع آسیب‌های کشکک زانو جلوگیری کنند.1

پینوشتها
1.www.drdr.ir
2.www.drforogh.com
3.www.painacademy.ir