از علت تا درمان زردی چشم

زردی چشم چیست؟

زردی چشم یکی از مهم‌ترین نشانه‌های ابتلا به بیماری‌های کبد محسوب می‌شود. این عارضه معمولا همراه با زردی پوست و تغییر رنگ ادرار و مدفوع است. این عارضه زمانی ایجاد می‌شود که سفیدی چشم تغییر رنگ داده و زرد می‌شود. دلیل شکل‌گیری آن به‌دلیل افزایش ماده‌‌ای به نام بیلی‌ روبین در خون است.

هموگلوبین، پروتئینی است که در گلبول‌های قرمز خون وجود دارد و وظیفه حمل اکسیژن به‌عهده آن است. هموگلوبین‌ها در خون به بیلی‌روبین تجزیه می‌شوند، این ماده باید توسط کبد وارد مجاری صفراوی شده و بعد از طریق ادرار یا مدفوع از بدن خارج شود. اما در صورت وجود هرگونه مشکل در این فرایند، بیلی‌روبین از خون خارج نمی‌شود.

تجمع بیلی‌روبین در خون باعث زردی چشم و پوست می‌شود. این عارضه در بزرگسالان، نوزادان و کودکان وجود دارد و تنها مختص به سن خاصی نیست. معمولا برای شناسایی این اختلال، دکتر متخصص برای تعیین میزان بیلی‌روبین در خون، آزمایش خون تجویز می‌‌کند.1

علل زردی چشم

علل بسیار زیادی برای زردی چشم وجود دارد که اغلب آنها مرتبط با اختلال در عملکرد کیسه صفرا یا لوزالمعده هستند که باعث افزایش بیلی روبین در خون میشود. زردی چشم ها نرمال نیست و اگر دچار این اختلال هستید باید حتماً به پزشک مراجعه کنید. صلبیه یا همان بخش سفید چشم همیشه باید سفید باشد اگر این بخش از چشم قرمز یا رنگ دیگری باشد به این معناست که مشکلی ایجاد شده است.

زردی چشم هم به معنای اختلالی در بدن است و معمولاً همراه با تغییر رنگ پوست خواهد بود که همان طور که اشاره کردیم به علت افزایش سطح رنگدانه بیلی روبین در خون است که ممکن است در نوزادان، کودکان و بزرگسالان رخ دهد. اگر چه علت فردی در هر سن متفاوت است، با این حال رنگ زرد به تنهایی بیماری محسوب نمی‌شود اما نشانه ای از اختلال کبد و کیسه صفراست. البته زردی چشم و پوست ممکن است نشانه ای از بیماری یرقان باشند.

زردی در نوزادان

زردی در نوزادان شایع است و گفته شده که حدود ۶۰ درصد نوزادان به خصوص نوزادان نارس دچار زردی می شوند و علت اصلی عدم تکامل کبد برای تجزیه و دفع بیلی روبین است در موارد خفیف معمولاً در نوزادان به خود این اختلال برطرف می‌شود اما در صورت شدید شدن علائم یا افزایش بسیار زیاد بیلی‌روبین درمان لازم است. زردی در کودکان با سن بیشتر و بزرگسالان شیوع کمتری دارد مگر اینکه اختلال جدی وجود داشته باشد.

عفونت یا التهاب کبد

عفونت یا التهاب کبد که هپاتیت گفته می‌شود باعث تخریب ارگان می‌شود و بر عملکرد کبد و دفع بیلی روبین تاثیر می‌گذارد که منجر به بروز زردی می شود. همچنین برخی بیماری های خود ایمنی باعث بروز هپاتیت می‌شوند. هپاتیت آ بیماری ویروسی است که باعث تخریب سلول‌های کبد به صورت حاد یا مزمن می‌شوند و عاملی برای بروز زردی چشم هاست.

انسداد مجاری صفراوی

انسداد مجاری صفراوی هم علت دیگری برای بروز زردی هست که ممکن است به علت سنگ کیسه صفرا یا تومور ایجاد شود. اینحالت مرحله آخر التهاب کبد است که باعث بروز زردی می شود و می تواند به دنبال هپاتیت یا التهاب کبد به علت مصرف الکل یا بیماری دیابت و افزایش چربی خون و کبد چرب ایجاد شود. از سایر علل می توان به التهاب حاد لوزالمعده، برخی از سرطان ها، آنمی همولیتیک، مالاریا وبرخی بیماری‌های ژنتیکی اشاره کرد.2

نشانه های زردی چشم در کودکان و بزرگسالان

مهم‌ترین نشانه زردی چشم در کودکان و بزرگسالان، زرد شدن سفیدی چشم‌ها است. در ادامه به بقیه علائمی که می‌تواند در کنار زردی چشم، نشان‌دهنده وجود بیماری یا اختلالی در بدن باشد اشاره می‌کنیم.

زرد شدن پوست

کاهش اشتها

تغییر رنگ ادرار و مدفوع

احساس ضعف و خستگی مداوم

حالت تهوع و مشکلات گوارشی مثل اسهال

سردرد و سرگیجه

اختلال در خواب

مشکلات تنفسی مثل تنگی‌نفس

خارش پوستی

دردهای شکمی

کاهش ناگهانی وزن

تورم پاها.1

عوارض احتمالی زردی چشم چیست ؟

آب اوردن شکم

واریس مری

انسفالوپاتی کبدی

نارسایی کلیه

پرفشاری ورید باب

عوارض احتمالی زردی چشم در نوزادان می تواند به یک عارضه جدی اما نادر به نام کرنیکرتوس ( نوعی آسیب مغزی ) منجر شود که علائم آن عبارتند از آنچه در ادامه ی این بخش از سلامت نمناک عنوان شده است :

فلج مغزی

ازدست دادن شنوایی

مشکلات دندان و بینایی.3

چه زمانی باید برای زردی چشم به پزشک مراجعه کرد؟

در صورت مشاهده هر یک از علائم زیر به همراه زردی چشم، در اسرع وقت باید به پزشک مراجعه کرد، زیرا ممکن است همگی باهم علائمی از یک بیماری جدی باشند:

از دست دادن اشتها

خون دماغ شدن

خارش پوست

احساس ضعف یا خستگی

لاغر شدن بدون دلیل مشخص

تورم پا یا شکم

تیره شدن ادرار

کم رنگ و روشن شدن مدفوع

درد غیرطبیعی در مفصل یا عضله ها

تغییر یا تیره شدن رنگ پوست

تب

احساس بیماری

استفراغ کردن.4

درمان زردی چشم

درمان زردی چشم به علت اصلی ایجاد آن بستگی دارد.

۱. زردی پره هپاتیک (علل پیش کبدی)

این نوع زردی زمانی اتفاق می افتد که بدن گلبول های قرمز خون زیادی را تجزیه کرده و کبد نمی تواند خیل عظیم بیلی روبین تولید شده را تحمل کند، بنابراین در عوض تجزیه، در بدن ذخیره و جمع می شود. این اتفاق قبل از آسیب رسیدن به کبد رخ می دهد. علت آن می تواند شرایطی مانند مالاریا و کم خونی سلول داسی شکل باشد.

پزشک به احتمال زیاد داروهای خاصی را برای درمان علت اصلی یا کاهش علائم برای فرد تجویز می کند. مثلا اگر این زردی به علت کم خونی سلول داسی شکل ایجاد شده باشد، ممکن است انتقال خون، جبران کمبود آب بدن از طریق تزریق داخل وریدی یا داروهایی مانند هیدروکسی اوره تجویز شود.

۲. زردی داخل کبدی

این نوع زردی در صورتی اتفاق می افتد که کبد سابقه آسیب در گذشته را داشته باشد. این بیماری معمولاً در اثر عفونت هایی مانند هپاتیت ویروسی یا اسکارهای کبدی ایجاد می شود. داروهای ضد ویروسی می توانند به درمان عفونت های ویروسی موجود در کبد کمک کنند، منبع زردی را از بین ببرند و فرد را از سایر عوارض ناشی از عفونت کبدی محافظت کنند.

اسکارهای کبدی ناشی از نوشیدن الکل یا قرار گرفتن در معرض مواد شیمیایی یا سمومی که بر کبد تأثیر می گذارند، با از بین بردن منبع آن قابل درمان هستند. یعنی فرد باید نوشیدن الکل را به طور کامل متوقف کند، یا اینکه علت آسیب کبدی را کشف کرده و خود را از آن محیط دور نماید.

اگر کبد شخص به شدت آسیب دیده باشد، ممکن است به پیوند کبد نیاز داشته باشد. اگر به اندازه کافی بافت سالم کبدی باقی نمانده باشد، و کبدی برای پیوند یافت نشود ممکن است او با نارسایی شدید کبدی مواجه شود.

۳. سندرم ژیلبرت

زردی در پوست و چشم که به سبب بالا رفتن میزان بیلی روبین غیر کنژوگه در خون پدید می‌آید، خطری جدی ندارد. این زردی به‌ویژه در صورت فعالیت شدید، استرس، روزه‌داری (به سبب کم‌آبی بدن و کاهش کالری دریافتی) و ابتلا به بیماری‌ها دیده می‌شود.

۴. زردی پست هپاتیک(علل بعد از کبد)

این نوع زردی در صورت مسدود شدن مجرای صفراوی اتفاق می افتد. به این معنی که بیلی روبین و دیگر مواد سمی نمی توانند از بدن شخص خارج شوند. جراحی رایج ترین روش درمان زردی با علل بعد از کبد است. این جراحی با بیرون آوردن کیسه صفرا، قسمت هایی از مجرای صفراوی و بخشی از پانکراس انجام می شود.

۵. جراحی کیسه صفرا

اگر مجاری صفراوی مسدود شده باشند، کیسه صفرا ملتهب شده باشد و یا این کیسه پر از سنگ صفرا شده باشد، پزشک احتمالاً پیشنهاد می کند کیسه صفرا را طی جراحی یا لیزر، از بدن شخص خارج کند. این جراحی مشکل ساز نیست و افراد بدون کیسه صفرا نیز می توانند به راحتی به زندگی خود ادامه دهند.4

درمان خانگی زردی چشم

درمان‌های خانگی معمولا یکی از روش‌های مکمل درمان محسوب می‌شوند و باید قبل از انجام آن‌ها حتما با پزشک خود مشورت کنید. در ادامه به برخی از این روش‌ها که برای درمان زردی چشم کاربرد دارند اشاره می‌کنیم.

خوردن انگور سبز

مصرف زنجبیل به همراه آب گرم

مصرف مایعات به‌ویژه آب

مصرف روزانه ۱ تا ۲ لیوان آب گوجه‌فرنگی

قرار گرفتن زیر نور خورشید.3

پینوشتها
1.www.drdr.ir
2.www.tebinja.com
3.www.namnak.com
4.www.healxapp.com