آرتروسکوپی چیست؟

آرتروسکوپی یک درمان جراحی است که توسط متخصصین ارتوپدی در موارد مختلفی از آن استفاده میشود. آرتروسکوپی زانو روشی برای دیدن داخل مفصل است. Arthro به معنای مفصل و scopy به معنی دیدن می باشد. پزشک معالج با دیدن داخل مفصل میتواند مشکلات زانو را تشخیص داده و اقدام به درمان جراحی بعضی از آنها از طریق آرتروسکوپ کند. هر ساله در حدود چهار میلیون نفر در سراسر دنیا جراحی آرتروسکوپی زانو را انجام می دهند.

در گذشته جراحی های مفصل زانو به روش باز انجام میشد، و در خیلی از موارد به آسیب سطح مفصل و محدودیت پس از جراحی منجر می شد. استفاده از آندوسکوپی، تحولی بزرگ در جراحی مفاصل مختلف بدن به وجود آورد.

آرتروسکوپ به عنوان وسیله ای برای تشخیص و درمان بیماریها و اختلالات داخل مفصلی باعث بهبود عملکرد بیماران پس از جراحی می شود و آسیب وارد به مفصل در جراحی را کاهش می دهد. عکس زیر تصویر نشان داده شده از داخل مفصل زانو توسط دوربین کوچک آرتروسکوپی را نشان می دهد.1

کاربردها

مشکلاتی که برای درمان آنها می توان از آرتروسکوپی استفاده کرد:

ترمیم یا خارج ساختن قسمتی از مینیسکی که دچار پارگی شده است.

بازسازی لیگامان صلیبی (جلویی) ACL که دچار پارگی شده است.

خارج ساختن قسمت هایی از غضروف مفصلی که آسیب دیده است.

خارج ساختن تکه های از غضروف یا استخوان که در مفصل زانو رها هستند و باعث ایجادمشکل شده اند.

خارج ساختن بافت سینوویالکه ملتهب و بیمار شده است.1

چه اتفاقی در طول آرتروسکوپی روی می دهد؟

جراحی آرتروسکوپی در بیمارستان یا اتاق عمل سرپایی انجام می شود. این بدان معناست که شما می توانید در همان روز به خانه بروید. نوع بیهوشی که دریافت می کنید به مفصل و مشکلی که جراح به آن مشکوک است، بستگی دارد. ممکن است بیهوشی عمومی باشد (حین عمل جراحی به خواب خواهید رفت) یا از طریق ستون فقرات اعمال شود. همچنین ممکن است ناحیه ای که عمل جراحی بر روی آن انجام می شود، بی حس شود.

پزشک تجهیزات مخصوصی به نازکی مداد را از طریق برش کوچکی به اندازه یک جادکمه وارد می کند. او از ابزاری به نام آرتروسکوپ که دارای لنز دوربین و نور است، استفاده می کند. این ابزار به او اجازه می دهد داخل مفصل را ببیند. دوربین تصویر مفصل را روی صفحه نمایش نشان می دهد. جراح برای متسع کردن مفصل آن را با مایع استریل پر می کند، به این ترتیب مشاهده آن راحت تر می شود.

او داخل مفصل را نگاه خواهد کرد و پس از تشخیص مشکل، در مورد انجام جراحی و نوع جراحی که باید انجام شود تصمیم می گیرد. در صورت نیاز به انجام جراحی، جراح ابزارهای مخصوصی از طریق برش های کوچک دیگر به نام پورتال ها وارد می کند. او از این ابزار برای برش، تراشیدن، گرفتن و بخیه در استخوان استفاده می کند.

در صورتی که تصمیم جراح این باشد که برای رفع مشکل نیاز به انجام عمل جراحی “باز” معمول است، ممکن است این کار همزمان با عمل جراحی آرتروسکوپی انجام گیرد.

پس از انجام کار، جراح آرتروسکوپ و هرگونه تجهیزات را خارج حواهد کرد. او زخم را با نوار یا بخیه مخصوص می بندد.2

مراقبت های پس از جراحی آرتروسکوپی زانو

جراحی آرتروسکوپی زانو یک عمل حداقل تهاجمی در مفصل است که هم برای تشخیص و هم برای درمان استفاده می شود.

این جراحی حدود نیم تا یک ساعت طول می‌کشد و بیمار معمولاً همان روز عمل ترخیص می‌شود. دوره نقاهت جراحی آرتروسکوپی زانو بسیار کمتر و راحتتر از دیگر جراحی های متداول است با این حال باید مراقبت هایی را بعد از جراحی رعایت کرد. مراقبت در خانه شامل موارد زیر می باشد:

کنترل درد

کمپرس یخ چند بار در روز و هر بار به مدت ۲۰ تا ۳۰ دقیقه

گذاشتن پا در بالاتر از سطح قلب ۴۸ ساعت پس از عمل جراحی برای کاهش درد و تورم

استفاده از داروهای مسکن برای کاهش درد بعد از عمل و داروهایی مانند آسپرین برای کاهش احتمال لخته شدن خون برای بیمار

فعالیت

بعد از آرتروسکوپی باید تا مدتی از عصای زیر بغل استفاده شود و بیش از مقداری که پزشک مجاز دانسته است وزن بر روی پای آسیب دیده تحمیل نشود. مدت و نحوه استفاده از عصا را پزشک معالج تعیین می کند.

بیمار باید هنگام راه رفتن مطابق دستور پزشک زانوبند ببندد.

انجام تمرین‌های روزانه زانو (روزی دو تا سه بار و هر بار بیست تا سی دقیقه) برای بازیابی عملکرد زانو بسیار موثر است، بهتر است برای انجام این فعالیت های فیزیکی با پزشک معالج مشورت شود .

زمان استفاده از اتومبیل و رانندگی را پزشک معالج با در نظر گرفتن مواردی مثل مشکل زانو، شدت درد ، نوع داروهای تجویز شده برای بیمار، توانایی بیمار در کنترل زانو و اینکه اتومبیل دنده اتوماتیک است یا خیر تعیین می کند. به طور کلی بیماران می توانند بعد از یک تا سه هفته رانندگی کنند.

مراقبت از زخم

اطراف زانو پانسمان شده است و پزشک زمان تعویض پانسمان و اینکه بیمار چه موقع می تواند دوش بگیرد را تعیین می کند.

زخم و پانسمان را باید خشک و تمیز نگه داشت و پانسمان را طبق دستور پزشک تعویض کرد.

پانسمان را باید در صورت مرطوب یا خون آلود شدن فوراً تعویض کرد.

زخم نباید با آب تماس پیدا کند.

انجام فیزیوتراپی و برنامه های توانبخشی

یکی از مهمترین قسمت های بازپروری بعد از جراحی آرتروسکوپی تقویت عضلات اطراف زانو و بدست آوردن دامنه حرکات زانو با استفاده از برنامه تمرینی منظم است . انجام تمرین‌های تقویتی ، افزایش دامنه حرکت و تمرین‌های عضله‌های چهار سر ران و همسترینگ باید زیر نظر فیزیوتراپ انجام شود.3

عوارض عمل آرتروسکوپی زانو

با اینکه عمل آرتروسکوپی زانو یک روش جراحی بسیار ایمن و کم تهاجمی است، ولی مانند همه عمل های جراحی دیگر می توانند دارای عوارض بعد از عمل باشد. برخی از عوارض احتمالی عمل آرتروسکوپی زانو عبارتند از:

ورم

یکی از عوارض شایع بعد از جراحی آرتروسکوپی زانو، تورم است. تورم نشانه التهاب داخل مفصل است. گاهی اوقات، تورم زانو تا ۶ ماه بعد از عمل ادامه دارد. تورم در صورتی که با درد همراه باشد و ترشحات بی رنگ از محل زخم خارج شود می تواند نگران کننده باشد. برای کاهش تورم بعد از جراحی، انجام بعضی از اقدامات پیشنهاد می شود. از جمله استراحت دادن به مفصل زانو، استفاده از یخ، استفاده از باندهای فشاری و بالا قرار دادن زانو.

سفتی

سفتی مفصل زانو می تواند در نتیجه تشکیل بافت اسکار در اطراف مفصل زانو باشد. همچنین یکی دیگر از دلایل سفتی بعد از عمل، تورم مداوم مفصل زانو است. اکثر افراد می توانند با مداخلات درمانی مناسب بعد از جراحی، سفتی را از بین ببرند. انجام تمرینات توان‌بخشی منظم در مرحله اولیه پس از جراحی می تواند از سفتی بیش از حد جلوگیری کند.

پیشرفت آسیب غضروف

بسیاری از افرادی که تحت عمل جراحی آرتروسکوپی زانو قرار می گیرند، دچار آسیب زودرس به غضروف مفصل زانو می شوند. جراحی آرتروسکوپی، درمان مناسبی برای آرتروز نیست و حتی می تواند باعث افزایش سرعت پیشرفت آرتروز هم شود. همچنین بیماری به نام استئونکروز وجود دارد که می تواند خود به خود و در پی جراحی آرتروسکوپی زانو رخ دهد. این بیماری منجر به زوال سریعتر غضروف مفصل زانو شده و در نهایت ممکن است بیمار نیاز به تعویض زانو پیدا کند.

خطرات نادر

خطرات غیرمعمول آرتروسکوپی زانو، تقریباً ۱٪ از افرادی را که تحت این روش جراحی قرار می گیرند را تهدید می کند. این خطرات احتمالی عبارتند از:

عفونت

عفونت یک عارضه غیرمعمول در آرتروسکوپی زانو است. ولی ممکن است این عارضه در جراحی به وجود آید. عفونت می تواند در اطراف برش ها (جایی که عفونت سطحی در نظر گرفته می شود) یا در مفصل زانو (یک عفونت جدی تر و عمیق تر است) رخ دهد.

لخته خون

احتمال خطر لخته شدن خون در وریدهای عمیق اندام تحتانی پس از جراحی آرتروسکوپی کم است، اما در افرادی که فاکتورهای خطر ویژه ای برای ایجاد لخته دارند، بیشتر دیده می شود. یکی از این عوامل خطر برای ایجاد لخته خون بعد از جراحی، بی حرکتی طولانی مدت است.4

پینوشتها
1.www.spinehealth.ir
2.www.darmankade.com
3.www.drsoleymanha.com
4.www.dr-shahrezaie.ir