همه چیز راجع به آزمایش انعقاد خون

آزمایش انعقاد خون چیست

آزمایش انعقاد خون، میزان احتمال لخته شدگی خون و اینکه چقدر طول می‌کشد تا خون لخته بشود را اندازه گیری می‌کند. این آزمایش به پزشک این امکان را می‌دهد تا ریسک خونریزی زیاد و یا تشکیل لخته های در حال پیشرفت (ترومبوز) در رگ های خونی شما را ارزیابی کند.

لخته شدن فرآیندی است که از خونریزی بیش از حد هنگام بریده شدن قسمتی از بدن جلوگیری می‌کند. اما خونی که درون رگ های بدن حرکت می‌کند، نباید لخته بشود. اگر لخته ای در خون ایجاد شود، میتواند در جریان خون حرکت کند و به قلب، ریه یا مغز برود. این اتفاق سبب بروز سکته قلبی، سکته مغزی و حتی مرگ می‌شود.

آزمایش انعقاد خون شبیه آزمایش خون است. عوارض جانبی و ریسک آن بسیار کم است. یک فرد متخصص از شما نمونه خون خواهد گرفت و آن را برای بررسی و آنالیز به آزمایشگاه خواهد فرستاد.1

انواع آزمایش انعقاد خون

انواع مختلفی از آزمایش های انعقادی وجود دارد. در ادامه با برخی از این آزمایش‌ها آشنا می‌شویم.

۱) شمارش کامل خون (CBC)

پزشک تست (CBC) را به عنوان بخشی از روتین فیزیکی شما تجویز می‌کند. کم خونی یا تعداد کم پلاکت، می تواند منجر به اختلال در لخته شدن شود. بنابراین نتایج این آزمایش می تواند هشداردهنده باشد.

۲) سنجش فاکتور V

این آزمایش فاکتور V را که در لخته شدن نقش دارد، اندازه گیری می کند. سطوح پایین و غیرطبیعی این فاکتور ممکن است نشان دهنده بیماری کبدی، فیبرینولیز اولیه (تجزیه لخته ها) یا انعقاد داخل عروقی منتشر (DIC) باشد.

۳) سطح فیبرینوژن

فیبرینوژن پروتئینی است که توسط کبد ساخته می‌شود. این آزمایش میزان فیبرینوژن موجود در خون را اندازه گیری می‌کند. نتایج غیرطبیعی ممکن است نشانه خونریزی بیش از حد، فیبرینولیز یا جدا شدن جفت از دیواره رحم باشد. نام های دیگر این آزمایش شامل فاکتور I و تست هیپوفیبرینوژنمی است.

۴) زمان پروترومبین

پروترومبین پروتئین دیگری است که توسط کبد تولید می‌شود. آزمایش زمان پروترومبین (PT) کیفیت و مدت زمان لخته شدن خون را اندازه گیری می‌کند. این زمان به طور معمول حدود ۲۵ تا ۳۰ ثانیه طول می کشد، که اگر داروهای رقیق کننده خون مصرف کنید ممکن است انعقاد خون بیشتر هم طول بکشد.

دلایل دیگری که منجر به نتایج غیر طبیعی می‌شود شامل هموفیلی، بیماری کبدی و سوء جذب است. همچنین برای نظارت در مورد افرادی که داروهای تاثیرگذار بر روی فرآیند لخته شدن مصرف می کنند مانند وارفارین (کومادین) سودمند است.

نتایج این تست در عرض چند ثانیه حاصل می شود. گاهی اوقات در آزمون PT از محاسبه ای به نام نسبت نرمال شده بین المللی (INR) به منظور مقایسه نتایج آزمایشگاه های مختلف استفاده می‌شود.

پزشک شما معمولاً آزمایش PT را به همراه آزمایش انعقادی دیگری به نام زمان ترومبوپلاستین نسبی فعال (aPTT) تجویز می‌کند.

۵) تعداد پلاکت ها

پلاکت ها سلول هایی هستند که به لخته شدن خون کمک می‌کنند. اگر در حال شیمی درمانی هستید، داروهای خاصی مصرف می کنید، یا انتقال خون داشته اید، ممکن است تعداد پلاکت های شما به طور غیرطبیعی پایین باشد. از دلایل دیگر تعداد پایین پلاکت می توان به بیماری سلیاک، کمبود ویتامین K و لوکمی اشاره کرد.

۶) زمان ترومبین

تست زمان ترومبین کیفیت عملکرد فیبرینوژن را اندازه گیری می‌کند. نتایج غیر طبیعی ممکن است به دلیل اختلالات ارثی فیبرینوژن، بیماری های کبدی، برخی سرطان ها و مصرف داروهایی باشد که بر فرآیند لخته شدن خون تأثیر می‌گذارند.

۷) زمان خونریزی

این آزمایش سرعت بسته شدن رگ های خونی کوچک پوستی و توقف خونریزی را بررسی می‌کند و از سایر آزمایش های خون متفاوت است.

یک دستبند فشار خون بر روی بازو قرار می‌گیرد و باد می‌شود. پرسنل درمانی دو بریدگی کوچک در ناحیه تحتانی بازوی شما ایجاد می‌کند. این بریدگی‌ها عمیق نخواهند بود و به طور کلی مانند خراش هستند.

وقتی باد از دستبند خارج می‌شود، آن را جدا کرده و هر ۳۰ ثانیه یکبار کاغذ بلات را به سرعت بر روی محل بریدگی ها قرار می دهند تا زمانی که خونریزی کاملا متوقف شود.

خونریزی معمولاً بین یک تا نه دقیقه طول می‌کشد. این آزمایش کاملا ایمن است و عوارض جانبی یا خطرات کمی را به همراه دارد.2

علت انجام آزمایش انعقاد خون

اختلالات انعقادی میتوانند سبب خونریزی یا ایجاد لخته به صورت خیلی خطرناک شوند. اگر پزشک به وجود اختلالات انعقادی در شما مشکوک شود، یک یا تعداد بیشتری آزمایش انعقاد خون برای شما تجویز خواهد کرد. این آزمایش ها مقدار پروتئین های خاص و عملکرد آن ها را اندازه گیری می‌کنند.

بیماری هایی که میتوانند سبب اختلالات انعقادی شوند شامل:

بیماری کبدی

ترومبوفیلی، که لخته شدن بیش از حد در آن رخ می‌دهد.

هموفیلی، به معنای عدم توانایی در ایجاد لخته به طور طبیعی است که باعث خونریزی بیش از حد می‌شود.

آزمایش انعقاد خون برای کنترل کسانی که داروهای تاثیر گذارنده بر لخته شدن خون مصرف می‌کنند، مفید است. همچنین این آزمایش ممکن است قبل از جراحی برای بیماران انجام شود.2

اختلالات سیستم انعقادی

سیستم انعقادی از سلول‌های خونی و پروتئین‌ها تشکیل شده و وظیفه آن ایجاد لخته‌های خون است، که بخش مهمی از روند بهبودی بدن را در بر می‌گیرد. وقتی این سیستم به درستی کار نکند، باعث تشکیل لخته‌های خون در زمان‌های نامناسب می‌شود و جریان خون را به قسمت‌های حیاتی بدن مسدود می‌کند.

اختلالات سیستم انعقادی ممکن است، بر روی هر قسمت از بدن از جمله مغز، شکم، بازوها و پاها تأثیر بگذارد. انواع عمده اختلالات انعقادی عبارتند از:

کمبود ویتامین K

بیماری کبد

ایجاد انعقاد در داخل عروقی

این عارضه هنگامی رخ می‌دهد که پروتئین‌های بیش از حد فعال در خون باعث لخته شدن غیر ضروری شده و جریان خون را مسدود می‌کنند. بروز این حالت اغلب منجر به سکته قلبی یا مغزی خواهد شد.

زیاده‌روی در مصرف داروهای ضد انعقاد خون

از لخته شدن خون جلوگیری کرده و می‌تواند باعث بروز هموفیلی شود.

علائم مرتبط با اختلالات سیستم انعقادی بسته به نوع اختلال بیمار متفاوت خواهد بود. خونریزی غیرطبیعی یا ایجاد لخته خون شایعترین علائم‌اند که نشان دهنده وجود مشکلی در اختلالات سیستم انعقادی است.4

آزمایش انعقاد خون چگونه انجام می شود؟

آزمایش انعقاد خون مشابه با بیشتر آزمایش‌های خون انجام می‌شود. ممکن است لازم باشد مصرف برخی از داروها را قبل از انجام آزمایش قطع کنید. هیچ آماده سازی دیگری لازم نیست.

پرسنل درمان قسمتی از پشت دست یا قسمت داخلی آرنج شما را استریل می کند. سپس یک سوزن را وارد رگ می کنند. اغلب افراد یک سوزش جزئی را احساس می کنند. پس از خونگیری احتمالا در محل ورود سوزن یک باند قرار می دهند.

به طور کلی عوارض جانبی آزمایش انعقادی بسیار جزئی است. ممکن است در محل آسیب دیده کمی احساس درد یا کوفتگی داشته باشید. این خطرات شامل منگی، درد و عفونت است.

اگر خونریزی بیش از حد داشته باشید، این روش با دقت کنترل می شود. نمونه خون برای آنالیز به آزمایشگاه ارسال می شود.3

نتایج آزمایش انعقاد خون

نتایج حاصل از آزمایش انعقاد خون خونی از آزمایشگاه برای پزشک شما ارسال می شود. مقادیر گزارش شده ممکن است از یک آزمایشگاه به آزمایشگاه دیگر متفاوت باشد، بنابراین بهتر است از پزشک خود بخواهید که نتایج را بریتان تفسیر کند. اگر پزشک شما یک اختلال انعقادی را تشخیص دهد، روش درمانی بستگی به تشخیص وی متغیر است.3

پینوشتها
1.www.anyazma.com
2.www.darmankade.com
3.www.virtualdr.ir
4.www.azmayeshonline.com