27 تیر 1389 / 6 شعبان 1431 / 18 جولای 2010

1) مرگ "محمد ولي خان سپهدار تنكابني" از سياستمداران مشهور دوران مشروطه (1305ش): محمدولي خان خلعتبري معروف به سپهدار تنكابني در حدود سال 1225 ش (1364 ق) در يكي از روستاهاي اطراف تنكابن به دنيا آمد و پس از فراگيري دروس ابتدايي، وارد كارهاي نظامي گرديد. وي مراحل ترقي را به سرعت پيمود و در زمان مظفرالدين شاه، با تقديم پيش‏كشي قابل ملاحظه‏اي، وزير گمرك شد. محمد ولي خان در طي ساليان متمادي پست‏هاي متعددي از قبيل حكمراني گيلان، اردبيل و مشكين شهر را به عهده گرفت و از طرف مظفرالدين شاه، لقب سپهدار اعظم را دريافت كرد. وي همچنين مدتي حاكم تهران بود و بر آزادي‏خواهان خشونت زيادي روا داشت. سپهدار هنگام مشروطه از رجال مستبد و خودكامه به شمار مي‏رفت و با آزادي و مشروطيت دشمني داشت به طوري كه با شنيدن نام مشروطه، حالش دگرگون مي‏شد. وي كه براي سركوبي شورش آذربايجان راهي اين خطه شده بود، وقتي كه نتواسنت كاري از پيش ببرد، راهي گيلان گرديد و انجمن عدالت را تشكيل داد. سپهدار در حالي كه در ابتدا از طرفداران محمدعلي شاه بود، پس از چندي قصد فتح تهران نمود و پس از فتح پايتخت و خلع پادشاه، شخص اول ايران شد. وي پس از مدتي صدر اعظم احمد شاه گرديد و همزمان وزارت جنگ و داخله را بر عهده داشت. سپهدار پس از سه بار نخست‏وزيري و در حالي كه لقب سپهسالار اعظم را هم يدك مي‏كشيد، مدتي والي آذربايجان بود تا اينكه در كودتاي اسفند 1299 ش در زمره توقيف شدگان قرار گرفت و مدتي را در زندان گذراند. وي در سال‏هاي آخر عمر به عنوان يك رَجُل برجسته در مراسم‏ها حضور مي‏يافت تا اينكه بابت ماليات املاك وسيع خود، مبالغ هنگفتي بدهكار شد. سپهدار كه هرگز سختي نديده و عمري زير بار اين حرف‏ها نرفته و كسي از او مطالبه ماليات نكرده بود، چون عرصه را بر خود تنگ ديد در 27 تير 1305 ش در هشتاد سالگي با اسلحه كمري‏اش خودكشي كرد و در امامزاده صالح تجريش به خاك سپرده شد. وي مردي بسيار متهوّر، تندخو، فاقد نظم و ترتيب، متعدي، مستبد، خودراي، جاه طلب، لجوج و كينه‏توز و حريص در جمع آوري اموال به خصوص املاك، بوده است. سپهسالار، بزرگ‏ترين ملاك زمان خود بود و بيش از هزار نفر نوكر و سوار و خدمه داشت كه همه از او تامين مي‏شدند.

2) درگذشت "محمد حسين سيفي" معروف به "عِمادالكُتّاب" استاد خوشنويس (1315ش): ميرزا محمدحسين سيفي قزويني، ملقب به "عِمادالكُتّاب"، از استادان خوش‏نويس خط نستعليق در سال 1240ش در قزوين متولد شد. وي ابتدا خوشنويسي را با نسخ نويسي آغاز كرد و سپس به خط نستعليق روي آورد و پيرو شيوه استاد ميرزا رضا كلهر شد، به طوري كه او را به عنوان كامل كننده شيوه كلهر نام مي‏برند. عماد الكُتّاب نه تنها در خط نسخ و نستعليق استادي توانا بود، بلكه شكسته و ثلث را نيز در كمال زيبايي مي‏نوشت و با نقاشي قلم و آبرنگ نيز آشنايي داشت. وي مدتي جزو كاتبان وزارت انطباعات، منشي وزارت داخله و معلم خط سلطان احمد شاه قاجار نيز بود و بعدها در دربار، سمت خوشنويس مخصوص يافت. آثار خوشنويسي عماد الكتاب، قطعات مختلف سياه مشق است و همچنين يك دوره "رسم المشق" كه براي نوآموزان اين فن تاليف و چاپ نمود. كتيبه سر در مدرسه عالي شهيد مطهري، لوحه‏اي بر آرامگاه فردوسي و يك نسخه شاهنامه فردوسي و... از جمله آثار هنري عماد الكتاب به شمار مي‏روند. اين استاد خط و نقاشي، سرانجام در 27 تير 1315 ش برابر با 27 ربيع الثاني 1355 ق در 75 سالگي در تهران درگذشت و در امامزاده عبداللَّه به خاك سپرده شد.

3) استعفاي دكتر "علي اميني" از نخست وزيري رژيم پهلوي (1341 ش): آمريكا كه مي‏خواست با به اجرا گذاشتن برخي اصلاحات به اصطلاح مردمي، رفاه ملت ايران را به ظاهر تأمين كند، به دنبال مهره سرسپرده‏اي بود كه اهداف آن‏ها را در ايران به اجرا درآورد. علي اميني گزينه مناسبي بود كه توسط آمريكا به شاه تحميل شد. اميني در طول صدارت 14 ماهه‏اش، حلقه به گوشي خود را به آمريكا ثابت كرده و مي‏خواست نقشه‏هاي ارباب خود را در ايران به اجرا درآورد. شاه كه يكه‏تازي اميني را در كشور بر نمي‏تافت در سفرِ غيرمتعارفِ 45 روزه‏اي كه به آمريكا داشت، موافقت اربابان براي بركناري اميني و اجراي برنامه‏هاي آمريكا توسط خودش را خواستار شد. به اين ترتيب اميني در 27 تيرماه 1341 از نخست وزيري كنار رفت و از اين پس طرح لوايح شش‏گانه كه آغازي براي انقلاب سفيد شاه بود، مطرح گرديد. پس از بركناري علي اميني، با موافقت آمريكا، مهره مطيع و سرسپرده ديگري به نام اسداللَّه علم به نخست وزيري رسيد.

4) پذيرش رسمي قطعنامه 598 شوراي امنيت از سوي جمهوري اسلامي ايران (1367 ش): يكي از دلايل واهي رژيم بعث عراق براي تجاوز به حريم نظام جمهوري اسلامي ايران، اختلاف بر سر مرزهايي است كه در قرارداد 1975 الجزاير تعيين شده بود. پس از نزديك به هشت سال جنگ نابرابر كه تمام موجوديت رژيم عراق در خطر قرار گرفت، آمريكا و ديگر متحدان و ياوران رژيم بعث عملاً وارد جنگ گرديدند و حضرت امام خميني(ره)، با در نظر گرفتن مصالح عالي نظام اسلامي و با درك توطئه گسترده آمريكا و غرب براي سركوب انقلاب اسلامي و مردم مسلمان و انقلابي ايران، پس از مشورت با فرماندهان عالي نظامي و مسؤولان مملكتي، قطعنامه 598 شوراي امنيت را پذيرفتند. شوراي امنيت در اين قطعنامه دو كشور ايران و عراق را به برقراري آتش‏بس و صلح دعوت كرده بود. جمهوري اسلامي ايران به دليل ويژگي‏هاي مثبت برخي از مفاد اين قطعنامه، به ويژه، بندهاي مربوط به معرفي متجاوز و پرداخت غرامت جنگي، موافقت خود را با پذيرش آن اعلام كرد. اما با وجود پذيرش قطعنامه 598 توسط جمهوري اسلامي ايران، رژيم عراق كه خود نيز آن قطعنامه را پذيرفته بود، تا زمان برقراري آتش‏بس رسمي در مرداد ماه سال 1367 ش (اوت 1988 م) به تهاجمات خود عليه جمهوري اسلامي ايران ادامه داد و خوي تجاوزگري خود را بار ديگر آشكار ساخت. پس از پذيرش قطعنامه 598 از طرف ايران، آتش‏بس ميان طرفين از تاريخ 29 مرداد 1367 برقرار شد. شوراي امنيت در تاريخ 18 مرداد 67، قطعنامه 619 را تصويب كرد كه به موجب آن گروه ناظران نظامي ايران و عراق و سازمان ملل كه از حدود چهارصد نفر از 25 مليت مختلف تشكيل شده بود، در دو كشور مستقر شدند.

5) تأسيس نيروي انتظامي جمهوري اسلامي ايران و آغاز هفته نيروي انتظامي (1369ش): مسأله ادغام نيروهاي انتظامي از طرف وزارت كشور و نمايندگان مجلس به منظور برقراري هرچه بهتر امنيت در داخل كشور و مرزها، جلوگيري از صرف هزينه‏هاي اضافي و تداخلِ وظايف، مسؤوليت‏ها و ماموريت‏ها مشابه، مطرح و به طور جدي دنبال شد. سرانجام، قانون ادغام نيروهاي انتظامي شامل شهرباني، ژاندارمري، كميته انقلاب اسلامي و پليس قضايي در 27 تيرماه 1369 از تصويب مجلس شوراي اسلامي گذشت و در 2 مرداد 1369 به تصويب و تنفيذ شوراي نگهبان رسيد. پس از گذشت شش ماه، ادغام نيروهاي انتظامي سابق آغاز شد و نيروي انتظامي جمهوري اسلامي ايران، در دوازدهم فروردين سال 1370، در پي تاييد مقام معظم رهبري فرمانده كل قوا، به منصه ظهور رسيد. نيروي انتظامي كه به اختصار، ناجا ناميده مي‏شود، در طول سال‏هاي فعاليت خود، خدمات ارزنده‏اي در راه استقرار نظم و امنيت جامعه، مقابله و مبارزه قاطع و مستمر با هرگونه آشوب و خرابكاري، حراست از اماكن و شخصيت‏ها، مراقبت و كنترل مرزهاي جمهوري اسلامي و مبارزه با اوباش، اشرار و... از خود نشان داده و صدها شهيد و هزاران زخمي در اين راه، تقديم نموده است. از آن سال به بعد، روز 27 تيرماه هر سال به عنوان روز نيروي انتظامي و آغاز هفته نيروي انتظامي نامگذاري شده است. با نگاهي گذرا به رئوس فعاليت‏هاي اين نيرو از آغاز تاكنون، به ميزان تلاش، فداكاري و ايثار اين انسان‏هاي شريف در انجام وظايف محوله پي خواهيم برد و از اين رهگذر، به نقش سرنوشت‏ساز آنان در استقرار امنيت و آسايش عمومي و به طور كلي حاكميت نظام اسلامي، بيش از پيش آگاه مي‏گرديم.

6) ارتحال فقيه جليل و عارف واصل آيت‏اللَّه "سيدرضا بهاءالديني" (1376 ش): آيت‏اللَّه سيدرضا بهاءالديني در 9 فروردين 1287 ش برابر با عيد غدير 1327 ق در قم به دنيا آمد. وي از 19 سالگي در حوزه درس آيت‏اللَّه شيخ عبدالكريم حائري يزدي شركت جست و مورد لطف استاد قرار گرفت. آيت اللَّه بهاءالديني پس از رحلت استاد، در درس حضرات آيات: سيدصدرالدين صدر، سيد محمد حجت كوه‏كمره‏اي، سيد محمد تقي خوانساري و سيد حسين بروجردي حاضر شد و در 25 سالگي اجازه اجتهاد گرفت. ايشان همزمان با پشت سر گذاردن دروس سطح و ورود به درس خارج، خود تدريس سطوح را آغاز كرد و پس از كسب مدارج بالاتر، حلقه درس خارج خود را تشكيل داد. ايشان از آن پس به مدت بيش از پنجاه سال، به تدريس و تربيت طلاب در حوزه علميه قم مشغول شد و تنها در اواخر عمر به دليل كسالت و بيماري، از آن باز ماند. آيت‏اللَّه بهاءالديني، از نمونه‏هاي روحانيان زاهد و عامل بود؛ به نماز شب و رعايت جزئيات مسائل اخلاقي پايبندي بسيار داشت و از علاقمندان عالمان آزاده به شمار مي‏رفت. ايشان شيفته كساني همچون آيت‏اللَّه سيدحسن مدرس بود و حتي با حالت بيماري نيز زيارت قبر او در كاشمر را از ياد نمي‏برد. اين عارف سترگ، در تحمل مصائب و سختي‏ها صبور بود و به خواندن قرآن و ادعيه شوق فراوان داشت. به دفاع از حريم ايران اسلامي اهميت فوق‏العاده مي‏داد و به همين خاطر، علي‏رغم كهولت سن و رنج بيماري، چندين بار در زمان جنگ در جبهه‏ها حضور يافت و با نفس رحماني خود، روحيه بخش رزمندگان اسلام گرديد. همچنين كتاب‏هاي سلوك معنوي و نردبان آسمان از جمله آثار ايشان مي‏باشند. در اواخر عمر معظم‏له، سميناري براي بزرگداشت شخصيت عرفاني، اخلاقي و علمي آيت‏اللَّه سيدرضا بهاءالديني برپا شد و در آن، از اين عالم بزرگ تجليل به عمل آمد. سرانجام اين فقيه عارف پس از 89 سال زندگي زاهدانه، در بيست و هفتم تيرماه 1376ش برابر با دوازدهم ربيع‏الاول 1418ق در قم درگذشت و در مسجد بالاسر حضرت معصومه(س) به خاك سپرده شد.

7) روز نيروي انتظامي: از سال 1378 با درخواست نيروي انتظامي و تصويب مقام معظم رهبري و فرمانده كل قوا، زمان برگزاري هفته نيروي انتظامي از تيرماه به مهرماه انتقال يافت. قبلاً 27 تير به مناسبت سالروز تصويب قانون ادغام نيروي انتظامي به نام روز نيروي انتظامي و سپس هفته آخر تيرماه به نام هفته نيروي انتظامي نامگذاري شده بود و در اين روز و هفته، مراسم ويژه‏اي براي بزرگداشت اين نهاد انتظامي برگزار مي‏گرديد. وليكن بعد از بررسي‏ها و جمع‏بندي نظرات و ديدگاه‏ها و پيشنهادهاي مختلف مقرر شد هفته نيروي انتظامي در مهر ماه، برگزار شود. از اين‏رو، روز سيزدهم مهر، به عنوان روز نيروي انتظامي و آغاز هفته بزرگداشت ناجا نامگذاري شد.

8) شهادت علامه "ابراهيم خويي" عالم مسلمان ايراني(1325 ق): علامه ابراهيم خويى در سال 1247 ق در خوي متولد شد و پس از فراگيري مقدمات علوم، راهي نجف اشرف گرديد. وي در محضر استاداني هم‏چون شيخ مرتضي انصاري و شيخ حسين كوه‏كمره‏اي كسب فيض كرد و به اجتهاد دست يافت. پس از آن به ايران بازگشت و در زادگاه خود به ارشاد مردم، تدريس علوم و معارف اسلامي و تأليف كتاب پرداخت. علامه خويى در فقه، اصول فقه، حديث، كلام، فلسفه، عرفان و رجال استادي برجسته بود. مورخان او را به داشتن فضل بسيار و گشاده‏دستي مي‏ستايند. الدُّرَّةُ النجفيه، اثري منظوم در شرح نهج‏البلاغه مشتمل بر چهار هزار بيت و نيز كتاب شرح چهل حديث از اوست. اين عالم بزرگ در راه ايجاد حكومت مشروطه و ظلم‏ستيزي و آزادي خواهي تلاش بسيار كرد و سرانجام در 78 سالگي به دست عوامل محمدعلي شاه قاجار، در منزل خود به شهادت رسيد.

9) درگذشت ميرزا "لطفعلي نصيري" عالم، اديب و شاعر صاحب نام معاصر(1350 ق): ميرزا لطفعلي بن محمدكاظم تبريزي نصيري ملقب به صَدرُالافاضل، عالم و فاضل از مشاهير صاحب كمال قرن چهاردهم هجري، در رمضان 1268ق در شيراز به دنيا آمد. در كودكي همراه پدر به تهران رفت. در ابتدا به اصول خط و ادبيات روي آورد و سپس به فراگيري اصول و فقه و حديث و تفسير و نيز منطق و رياضيات و الهيات پرداخت. از صدر الافاضل تاليفات متعددي به جاي مانده است از قبيل: اساطير، دستور البلاغه، كَلِم و حِكَم و قصايد گوناگون. وي در شعر به "فاني" تخلص مي‏كرد. وفات ميرزا لطفعلي در سال 1350 ق در 82 سالگي واقع شد و در جوار مزار شيخ صدوق (ابن بابويه) در ري مدفون گرديد.

10) آغاز جنگ‏هاي بيست و پنج ساله انگلستان و دانمارك (871م): پس از آن‏كه تعدادي از مردم و مهاجمان دانماركي به انگلستان حمله برده و برخي از نواحي آن را به عنوان سكونتگاه خود برگزيدند، در هجدهم ژوئيه 871 م جنگ‏هاي بيست و پنج ساله انگلستان و دانمارك آغاز شد. قهرمان اصلي اين جنگ، آلفرد كبير پادشاه جوان انگليس بود كه در 27 فوريه همان سال به سلطنت دست يافته بود. او توانست با مقاومت در برابر مهاجمان، آنان را شكست دهد و وادار به اطاعت نمايد. هم‏چنين اقدامات آلفرد به صلح و ثبات انگلستان كمك زيادي نمود. حملات انگليس و دانمارك طي ساليان بعد ادامه داشت كه گاهي انگليسي‏ها و گاهي دانماركي‏ها موفق بودند تا اين‏كه در نهم ژانويه 896م، انگلستان توانست براي هميشه، بر دانماركي‏ها غلبه كند و آنان را شكست دهد.

11) تولد "رابرت هوك" دانشمند انگليسي و پايه‏گذار علم هواشناسي (1635م) (ر.ك: 3 مارس)

12) كشف ماهيت كهكشانِ راه شيري توسط "ويليام هرشِل" ستاره شناس انگليسي (1782م): ويليام هرشل، ستاره‏شناس برجسته انگليسي در 25 نوامبر 1738م به دنيا آمد. پس از آشنايى با نجوم، تحقيقات متعددي در اين باره انجام داد تا اين‏كه تصميم گرفت براي خودش تلسكوپي بسازد. وي پس از ساخت تلسكوپ موفق شد به رَصد ستارگان بپردازد. او ثابت كرد كه كهكشاني كه به آن راه شيري مي‏گويند، مركب از ستارگاني است كه منظومه شمسي هم جزئي بسيار كوچك از آن محسوب مي‏شود و همه اجرام اين منظومه با يك‏ديگر در فضا حركت مي‏كنند. هرشل هم‏چنين، سياره اورانوس را نيز كشف كرد. ويليام سرانجام در 25 اوت 1822 در 84 سالگي در گذشت.

13) تصويب قانون استقلال هند در پارلمان انگلستان (1947م): نهضت استقلال‏طلبي در شبه قاره هند كه در سال‏هاي دهه 1930 اوج گرفت و طي سال‏هاي جنگ دوم جهاني قدرت بيشتري يافت، انگليسي‏ها را وادار كرد كه بلافاصله پس از پايان جنگ، آمادگي خود را جهت اعطاي استقلال به اين كشور اعلام نمايند. ولي درعين حال با ايجاد اختلاف بين رهبران هندو و مسلمان از تحقق يافتن اين امر جلوگيري مي‏كردند. اين اختلافات سرانجام با توافق درباره تقسيم هندوستان به دو كشور هند و پاكستان حل شد و قانون استقلال هند كه منجر به تشكيل دو حكومت جداگانه در هندوستان شد در روز هجدهم ژوئيه 1947م از تصويب پارلمان انگلستان گذشت. به موجب اين قانون، دو حكومت جديد كه دومينيون يا قلمرو حكومتي خوانده مي‏شدند در عين خودمختاري، همچنان تحت سرپرستي انگلستان باقي مي‏ماندند و كميسرعالي انگليس به نمايندگي پادشاه انگلستان بر امور اين كشورها نظارت مي‏كرد. قانون استقلال هند، هم‏چنين مهاراجه‏ها و شاهزادگان بي‏شمار هندي را نيز كه هر يك داراي يك قلمرو حكومتي يا اميرنشين بودند در انتخاب خودمختاري يا پيوستن به يكي از دو كشور هند و پاكستان مخيّر مي‏نمود. قانون استقلال هند در عمل، مشكلات زيادي به وجود آورد زيرا مسلمانان هندوستان در سراسر شبه قاره هند پراكنده بودند و بين اقليت هندو و اكثريت مسلمان در قلمرو حكومت پاكستان برخوردهاي خونين روي داد و يك جوّ خصومت و اختلاف بين دو كشور به وجود آورد. در نهايت، در 15 اوت 1947، تقسيم شبه قاره هند به دو كشور هند و پاكستان اعلام شد و دوران استعمار دويست ساله انگلستان بر شبه قاره هند، پايان پذيرفت.

14) قتل "زُهَيْر محسن" مبارز فلسطيني توسط عوامل مشترك مصر و اسرائيل (1979م): زُهَير محسن مبارز فلسطيني در سال 1936 م در كرانه باختري رود اردن به دنيا آمد. وي از 17 سالگي عضو حزب بعث سوريه شد و به مبارزه عليه اشغال‏گران صهيونيستي پرداخت. هنگامي كه مقر سازمان آزادي‏بخش فلسطين در اردن قرار داشت، وي به دليل فعاليت‏هاي ضدصهيونيستي چندين بار زنداني شد و دولت اردن سرانجام زهير محسن را در سال 1957م به دليل نقشه‏هايى كه براي مبارزه مسلحانه عليه اسرائيل از داخل خاك اردن تدارك مي‏ديد اخراج كرد. وي از آن پس به مدت 10 سال در سوريه به سر برد و در سال 1967 به دنبال جنگ شش روزه اعراب و اسرائيل، جنبش چريكي الصّاعِقه را با حمايت مالي سوريه به وجود آورد. او اين جنبش را تحت پوشش سازمان آزادي بخش فلسطين قرار داد و خود رهبري آن را به دست گرفت. زهير محسن در سال 1973م افراد تحت فرمان خود را در پوشش ارتش سوريه به جنگ عليه رژيم اسرائيل فرستاد. او يكي از مخالفان سرسخت پيمان كمپ ديويد بود و در چندين نطقِ خود، آشكارا، انور سادات، حاكم مصر را به مرگ توسط نيروهاي الصاعقه تهديد كرد. زهير محسن سرانجام در شانزدهم ژوئيه 1979 در خانه خود در شهرِ كان در جنوب فرانسه توسط عوامل مشترك مصر و اسرائيل ترور شد و دو روز بعد در چهل و سه سالگي درگذشت. مقامات فلسطيني، پس از اين قتل، طرفداران پيمان كمپ ديويد را باني ترور زهير محسن معرفي كردند.

15) تولد سام وود (1949-1883) کارگردان سینما

16) تولد لارنس هاوسمن طراح انگلیسی 1865 م

/ن