17 مرداد 1389 / 27 شعبان 1431 / 8 آگوست 2010

1) امضاي قرارداد 1919 م وثوق الدوله بين ايران و انگليس (1298 ش)

2) افتتاح مركز تلويزيوني در اروميه (1347 ش)

3) درگذشت مرجع تقليد آيت‏اللَّه العظمي "سيدمحمدهادي ميلاني" در مشهد مقدس (1354 ش): آيت‏اللَّه العظمي سيد محمدهادي ميلاني در سال 1274 ش (1313 ق) در نجف اشرف متولد گرديد. ايشان پس از گذراندن مراحل مقدماتي علوم اسلامي، از محضر فقيهان نامداري چون ميرزاي نائيني، آقا ضياء عراقي، محمدحسين غروي اصفهاني و شيخ‏الشريعه اصفهاني بهره برد و پس از دريافت درجه اجتهاد، به تدريس روي آورد. جلسات درس ايشان در حوزه نجف، بسيار با شكوه بود و شاگردان فراواني در آن تربيت شدند. حضرات آيات: حسين وحيد خراساني، محمدتقي جعفري، سيدعباس صدر، مهدي نوقاني و كاظم مدير شانه‏چي و ده‏ها عالم فاضل، از محضر درس آيت‏اللَّه ميلاني، استفاده كردند. وي پس از سال‏ها اقامت در عتبات، در سال 1334 ش وارد شهر مقدس مشهد گرديد و به حوزه علميه مشهد، رونقي دوباره داد. ايشان در كنار تدريس، تاليف و نيز ارشاد مردم، از همراهي نهضت اسلامي به رهبري امام خميني(رحمة الله علیه) غافل نبود و حضوري مؤثر داشت. سرانجام اين فقيه جليل و مرجع عالي‏قدر در 17 مرداد سال 1354 ش مطابق با آخرين روز از ماه رجب سال 1395ق در 82 سالگي در مشهد مقدس درگذشت و در حرم مطهر رضوي به خاك سپرده شد.

4) ارتحال آيت‏اللَّه العظمي "سيدابوالقاسم خويي" زعيم بزرگ حوزه علميه نجف اشرف (1371 ش): آيت‏اللَّه العظمي سيدابوالقاسم خويي در سال 1278 ش (1317 ق) در شهرستان خوي به دنيا آمد. ايشان پس از تحصيل برخي مقدمات در زادگاه خود، راهي نجف اشرف گرديد و از محضر آيات عظام: شيخ الشريعه اصفهاني، ميرزاي ناييني، ضياءالدين عراقي، محمدحسين غروي اصفهاني، محمد جواد بلاغي و سيدمحمد حسين بادكوبه‏اي استفاده كرد. در حدود 30 سالگي آيت‏اللَّه خويي، بسياري از علماي زمان به اجتهاد ايشان گواهي دادند و از اين زمان بود كه حلقه درس خارج وي تشكيل شد و بيش از شصت سال ادامه يافت. در طول اين مدت طولاني هزاران شاگرد در محضر پرفيض اين عالم رباني پرورش يافتند كه هر يك به عنوان مرجعي در سراسر سرزمين‏هاي اسلامي منتشر شده‏اند كه حضرات آيات: حسين وحيد خراساني، ميرزا جواد تبريزي، سيد عباس خاتم يزدي، سيد محمدحسين فضل‏اللَّه، سيد عبدالاعلي سبزواري، سيدعلي حسيني سيستاني، سيد محمد باقر صدر و محمد تقي جعفري از آن جمله‏اند. همچنين از اين عالم رباني آثار فراواني به يادگار مانده است كه مي‏توان به معجم رجال و الحديث در علم رجال در 23 جلد، مصباح الفقاهه و تكمله منهاج الصادقين اشاره كرد. آيت‏اللَّه خويي در اواخر عمر به علت رهبري مردم در مبارزه با رژيم خونخوار بعث عراق به كوفه تبعيد شد تا اينكه سرانجام در 17 مرداد 1371 ش برابر با 8 صفر 1413 ق در 94 سالگي درگذشت. پيكر پاك اين عالم بزرگ در مراسمي خَفَقان بار و بدون حضور مردم، در مسجد الخضراء، محل تدريس ايشان در نجف اشرف، به خاك سپرده شد.

5) گروگان‏گيري و شهادت ديپلمات‏هاي كشورمان در افغانستان توسط گروهك طالبان (1377 ش): پس از درگيرهاي فراواني كه بين دولت افغانستان و گروه طالبان در مناطق گوناگون اين كشور روي داد، سرانجام كابل پايتخت اين كشور به اشغال طالبان درآمد. از اين‏رو دفتر سفارت جمهوري اسلامي ايران در كابل به مزار شريف منتقل گرديد و امور مربوط به سفارت در آن شهر ادامه يافت. با حمله نيروهاي طالبان به سمت شمال افغانستان، شهر مزار شريف نيز به اشغال اين گروه درآمد و آنان بدون توجه به مصونيت سياسي و قوانين بين المللي، نُه ديپلمات ايراني و خبرنگار خبرگزاري جمهوري اسلامي را به شهادت رساندند. تا يك ماه پس از اين فاجعه، گروه طالبان از اعلام خبر شهادت ايرانيان خودداري مي‏كرد تا اين كه در نوزدهم شهريور سال 77، اين خبر را اعلام نمود. اين عمل ضد انساني با محكوميت شديد جمهوري اسلامي و دولت‏ها و مجامع مختلف روبرو گرديد.

6) درگذشت استاد و دانشمند گرانقدر "شيخ مرتضي مدرس گيلاني" (1378 ش): استاد شيخ مرتضي مدرس گيلاني در سال 1295ش در نجف اشرف به دنيا آمد. وي پس از فراگيري مقدمات، ادبيات و علوم مختلف را نزد استادان زمان فراگرفت و بر اثر ذكاوت و عشق به علوم و فنون ديگر به سرعت در آنها به استادي دست يافت. ايشان پس از مدتي در علم عروض و قافيه، رياضيات، حساب عالي، هيئت و نجوم، اخلاق و عرفان، طب قديم و علوم عقلي به مهارت رسيد و به تحقيق و پژوهش در اين زمينه پرداخت. وي با دانش و دانشمندان روابط نزديك و تنگاتنگي داشت و پس از درك محضرِ بسياري از فقها، اصوليين و زُهّاد عصر، به دريافت اجازات اجتهاد و روايت حديث نائل گرديد. استاد مدرس گيلاني از استادان نامي حوزه علميه نجف اشرف بود كه علوم ادبي، حكمت و نجوم تدريس مي‏كرد. وي در حدود سال 1335 ش در تهران اقامت گزيد و به تاليف و پژوهش و نشر آثار قلمي خود و تدريس در مدرسه مروي پرداخت. از كارهاي برجسته اين پژوهشگر، استخراج و نشر تقويم نجومي بود كه اين تقويم ساليان متمادي در ساير شهرهاي ايران منتشر مي‏گشت. از استاد مدرس يزدي بيش از يكصد و چهل اثر قلمي بر جاي مانده كه العروض و القافيه و البديع، لغتنامه هفت اورنگ، شرح جبرالخلاصه، اصول فقه و تصحيح اشارات ابن سينا از آن جمله‏اند. اين محقق نام‏آور سرانجام در 17 مرداد 1378 ش برابر با 25 ربيع‏الثاني 1420ق در 82 سالگي به ديار باقي شتافت و در بهشت زهرا به خاك سپرده شد.

7) روز خبرنگار به مناسبت شهادت محمد صارمي، خبرنگار اعزامي خبرگزاري جمهوري اسلامي ايران در مزار شريف افغانستان توسط گروه افراطي طالبان، روز هفدهم مرداد در جمهوري اسلامي ايران به عنوان روز خبرنگار نام‏گذاري شده است.

8) وفات "ابن عراقي" فقيه و قاضي مسلمان مصري(826 ق): ابن عراقي در سال 762 ق به دنيا آمد و از كودكي در محضر پدرش كه عالمي مشهور در علم حديث بود، اين علم را فراگرفت. ابن عراقي سپس با بهره‏گيري از اساتيد برجسته،به تكميل معلوماتش پرداخت. وي پس از چندي در رديف علماي مشهور عصر خود قرارگرفت. ابن عراقي به تدريس فقه و حديث اشتغال داشت و تاليفاتي به زبان عربي از او به جاي مانده است.

9) اعدام "ميرزا علي محمد شيرازي" بنيانگذار فرقه‏ي بابيه(1266 ق): پس از درگذشت حاج سيدكاظم رشتي جانشين شيخ احمد احسايى كه فرقه‏ي شيخيه را پايه‏ريزي كرده بود، بين دو تن از شاگردان او بر سر رياست اين فرقه رقابت در گرفت. در 1259 ق سيدعلي محمد شيرازي كه شاگرد معروف سيدكاظم بود، پس از سفر به مكه به بندر بوشهر رفت و در آن جا خود را به جاي "ركن باب" يعني نايب امام زمان خواند و پيروانش به بابيه معروف شدند. چيزي نگذشت كه سيدعلي محمد از مقام بابيت بالاتر رفت و ادعاكرد كه او نقطه‏ي اعلي يا نقطه‏ي بيان است و سپس مدعي شدكه خود، قائم آل محمد(ص) مي‏باشد و كتاب البيان رانگاشت. از اين پس او دعوت خود را آشكار كرد و طرفداران فراواني يافت كه چندين بار با قشون دولتي جنگيدند و حتي پيروزهايي به دست آوردند. سرانجام سيدعلي محمد محبوس گرديد و پس از درگيري‏هاي فراوان، علماي تبريز حكم به اعدام وي دادند. بالاخره در شعبان 1266 ق ميرزاعلي محمد شيرازي را به تبريز برده و به دستور اميركبير تيرباران كردند.

10) آغاز بناي شهر "اسكندريه" توسط اسكندر مقدوني در مصر (333 سال قبل از ميلاد)

11) خودكشي "نِرون" امپراتور سفاك و خون‏ريز روم (68م) (ر.ك: 1 فوريه)

12) مرگ "پيتر پُل روبنس" نقاش برجسته اروپايي (1639م): پيتر پل روبِنْسْ، استاد برجسته عالم نقاشي اروپا در 5 ماه مه 1577م متولد شد و در سنين جواني به استادي در رشته نقاشي رسيد. وي در سال 1600م به ايتاليا رفت و نقاش دربار دوكِ مانتوآ شد و سه سال بعد ضمن سفر به اسپانيا، از آثار موجود در مجموعه سلطنتي اين كشور بازديد نمود و تحت تاثير قرار گرفت. وي شيوه‏ها و دست‏آوردهاي اساتيد دوره رنسانس و ساير ادوار را در هم آميخت و نخستين شيوه حقيقتاً اروپايى را در سبك خويش گنجانيد. هنر روبنس حاصل مطالعه همه جانبه آثار بسياري از اساتيد است و تلفيق و تركيبي بديع به شمار مي‏رود. وي در آثار خود به سبكي پراحساس روي آورد. در عين حال از نوشته‏هاي روبنس مشخص مي‏شود كه وي با دقت به كنترل طراحي‏هايش مي‏پرداخته است و در بيشتر موارد، آخرين كار روي تابلوهايى كه دستيارانش انجام مي‏دادند را خود برعهده مي‏گرفت. از ويژگي‏هاي روبنس در نقاشي، برجسته‏نمايى قوي با اسلوب روشن و تاريك است و محور بيشتر آثارش بدنِ آدمي است. در آثاري از وي كه به جانوران پرداخته است، بدن نيرومند آنها با حركات پرنشاط و طبيعي حيوان نشان داده شده و در تابلوهايى كه با مضمون صحنه شكار است، عمل خشونت‏آميز و نيروي انساني تجسم شده است. در مجموعه آثار وي مي‏توان نقاشي‏هاي بي‏شمار سنگي محراب، چهره‏نگاري‏ها، منظره‏ها، نقاشي‏هاي مذهبي و اساطيري، صحنه هايى از تاريخ كلاسيك، طراحي‏هاي روي پارچه و تصاوير كتاب را مشاهده كرد. برخي از آثار وي عبارتند از تابلوهاي ؛ برافراشتن صليب، شكار شير، ربايش دخترانِ لئوكيپوس و... . وي در كنار كارهاي هنري، به دليل ارتباط با دربار و پادشاهان، به مأموريت‏هاي ديپلماتيك نيز فرستاده مي‏شد و به عنوان يك دلال هنري به خريد و فروش آثار هنري معاصرين و اشياء عتيقه مي‏پرداخت و به همين دليل بر ثروت و دارائي‏اش افزوده شد. پيترپل روبنس پس از 62 سال زندگي در 18 اوت 1639 در گذشت.

13) تصويب تشكيلات صليب سرخ جهاني و روز جهاني صليب سرخ (1864م): صليب سرخ عنوان سازماني بين‏المللي است كه براي تسكين آلام بشري و حفظ و پيشرفت بهداشت عمومي، بر طبق موافقتنامه ژنو در سال 1864م و در نتيجه مساعي شخصي به نام هنري دونانِ سوئيسي تشكيل يافت. هنري دونان، پيش از آن، خواستار تشكيل جمعيت‏هاي امدادي داوطلب براي تسكين آلام آسيب ديدگان از جنگ گرديد. او پيشنهاد كرد كه خدمت به رنجوران و زخمي‏هاي نظامي، فعاليتي بي‏طرف محسوب شود. اين خواسته با استقبال انجمن خيريه ژنو مواجه شد و سرانجام طي كنفرانسي بين‏المللي در ژنو، مقدماتِ تشكيل سازمان بين‏المللي صليب سرخ جهاني، تصويب گرديد. از آن پس روز هشتم اوت، با عنوان روز جهاني صليب سرخ نام‏گذاري شده است. لازم به ذكر است كه اين سازمان در كشورهاي مسلمان از جمله جمهوري اسلامي ايران، با نام هلال‏احمر معروفيت يافته است. امروزه نزديك به 130 جمعيت صليب سرخ و هلال‏احمر با بيش از 250 ميليون نفر عضو در سطح جهان فعاليت مي‏كنند. (ر.ك: 8 مه و 22 اوت)

14) لغو قرارداد استعماري انگليس با افغانستان و اعلام استقلال افغانستان (1919م): كشور افغانستان واقع در جنوب غربي آسيا در 27 آوريل 1747 از انگلستان مستقل گرديد، ولي دخالت‏هاي فراوان اين استعمارگر پير ادامه يافت و قراردادهاي امتيازآورِ زيادي را با افغانستان منعقد ساخت. در اوايل قرن بيستم، شيرعلي‏خان، حاكم افغانستان بر اثر اختلافاتي كه با انگليسي‏ها پيدا كرد، با آنان به جنگ پرداخت. پس از پايان جنگ و بركناري وي، عبدالرحمن خان بر سر كار آمد. سرانجام امان اللَّه خان فرمان‏روايى يافت و در 8 اوت سال 1919م افغانستان را كشور پادشاهي اعلام كرد و كليه قراردادهايى را كه با انگلستان منعقد شده بود فسخ نمود. اين عمل كه به معناي اعلام استقلال اين كشور بود، موجب خشم انگلستان و منجر به بركناري امان‏اللَّه‏خان گرديد. افغانستان سرزميني است در جنوب غربي آسيا با 652/255 كيلومتر مربع مساحت و حدود 23 ميليون نفر جمعيت، كه اكثراً مسلمان بوده و به دو زبان پشتو و فارسي دري صحبت مي‏كنند. پايتخت افغانستان كابل، و از شهرهاي مهم آن، قندهار، مزارشريف، هرات و جلال آباد قابل ذكرند. بيش از 50 درصد مردم افغان نژاد پشتو داشته و بقيه گروه‏هاي نژادي از جمله تاجيك، ازبك و تركمن در اقليتند. واحد پول افغانستان افغاني است. پيش‏بيني مي‏شود جمعيت اين كشور تا سال 2025 در حدود 45 ميليون نفر خواهد شد. نظام سياسي حاكم بر افغانستان حكومت (دولت) موقت انتقالي تحت نظارت سازمان ملل متحد است. 15 فوريه سال‏روز خروج قواي شوروي در سال 1988م از افغانستان را روز ملي اين كشور نام‏گذاري كرده‏اند. (ر.ك: 15 فوريه)

15) اعلان جنگ شوروي به ژاپن در آخرين روزهاي جنگ جهاني دوم (1945م): هنگامي كه پس از پايان جنگ جهاني دوم در اروپا، كنفرانس پوتسدام در اواخر ژوئيه در آلمان برپا بود، ترومن رئيس جمهور وقت امريكا به استالين، ديكتاتور سفاك شوروي اطلاع داد كه با دسترسي امريكا به بمب هسته‏اي، احتمال به كار بردن آن توسط امريكا وجود دارد كه در اين صورت شكست ژاپن در اين جنگ حتمي خواهد بود. از اين رو ترومن، استالين را به اعلان جنگ عليه ژاپن ترغيب كرد و به او اطمينان داد كه از حضور در جنگي كه رو به پايان است، ضرري نخواهد كرد. در اين شرايط و در حالي كه طي سال‏هاي گذشته شوروي با ژاپن، قرارداد عدم تجاوز امضا كرده بود، پس از آن كه هيروشيما در 6 اوت 1945م توسط امريكا، هدف حمله هسته‏اي قرار گرفت و ژاپن در آستانه تسليم شدن بود، شوروي به فرمان استالين به ژاپن اعلان جنگ داد تا بخش‏هايى از ژاپن و متصرفاتش را به دست آوَرَد. جنگ شوروي و ژاپن كه در 8 اوت 1945 آغاز شد. تنها يك هفته به طول انجاميد و ارتش شوروي در پايان اين حملات كه با حمله به ناحيه منچوري در شمال شرق چين آغاز شد، موفق گرديد شمالِ كره و جزاير كوريل را به تصرف خود درآوَرَد. جزاير كوريل هنوز هم در اختيار روسيه است و مذاكرات ژاپن و روسيه براي تعيين سرنوشت اين جزاير تاكنون به نتيجه نرسيده است.

16) كناره‏گيري "ريچارْدْ نيكْسون" رئيس جمهور امريكا در پي رسوايي "واتِرْگيْتْ" (1974م): در جريان تبليغات انتخابات رياست جمهوري امريكا در سال 1972م، افرادي از حزب جمهوري خواه وارد ستاد مركزي انتخابات حزب رقيب يعني حزب دموكرات در ساختمان هتل واتِرْگِيْت واشينگتن شدند. اين افراد علاوه بر سرقت بخشي از اسناد و مدارك، در اين محل، ميكروفون‏هاي مخفي را براي استراق سمع كار گذاشتند. اين ماجرا پس از پيروزي نيكسون در انتخابات سال 1972م از طرف دو روزنامه‏نگار امريكايى كشف و جريان آن در روزنامه واشنگتُن پُسْتْ منتشر شد. كار به كنگره و ديوان عالي كشور كشيد و نيكسون در برابر اتهامات وارده مبني بر اطلاع از اين كار و صدور مجوز آن، نقش خود را در اين ماجرا به كلي انكار كرد. وي حتي كساني را كه متهم به شركت دراين قضيه شده بودند از مقامات خود منفصل نمود، ولي مقامات بركنار شده، در جريان رسيدگي به اين ماجرا در كنگره و مراجع قضايى شواهد غيرقابل انكاري از دخالت و اطلاع شخص رئيس جمهور در اين قضيه ارائه دادند. نيكسون سرانجام اعتراف كرد كه از داستان واترگيْتْ اطلاع داشته و چون در خطر استيضاح و بركناري از مقام رياست جمهوري قرار گرفت، پيش‏دستي كرد و در روز هشتم اوت 1974م به عنوان اولين رئيس جمهور در تاريخ امريكا، از مقام خود استعفا داد. پس از وي، جرالْدْ فورْدْ معاون نيكسون، تا پايان دوران چهار ساله رياست جمهوري، جانشين او شد. اولين اقدام فورد در مقام رياست جمهوري، عفو نيكسون و صدور دستور منع تعقيب وي بود كه بدين وسيله، نيكسون را از مجازات رهايي بخشيد. در دو سال زمام‏داري فورد، سايه واترگيت بر سر حكومت او و حزب جمهوري‏خواه امريكا سنگيني مي‏كرد و همين ماجرا و خاطرات تلخي كه مردم امريكا از آن داشتند باعث شكست سنگين آنان در انتخابات رياست جمهوري سال 1976م گرديد.

17) مرگ "كاميل شمعون" رئيس جمهور اسبق لبنان (1987م): كاميل شمعون رئيس جمهور اسبق لبنان در سال 1900م به دنيا آمد. وي در سال 1929 براي اولين بار به نمايندگي مجلس لبنان انتخاب شد و در 9 دوره بعدي انتخابات اين كشور، كرسي نمايندگي خود را حفظ كرد. شمعون به موازات اين سمت، در اين مدت، در كابينه‏هاي مختلف، تصدّي وزارتخانه‏هاي دارايي و كشور را برعهده داشت و سرانجام در سال 1952 به رياست جمهوري لبنان دست يافت. او پيمان بغداد موسوم به سنتو را تأييد نمود و به امريكا براي احداث پايگاه در لبنان كمك كرد. كاميل شمعون در سال 1958م هنگامي كه ماه‏هاي آخر حكومت خود را مي‏گذرانيد، براي سركوبي قيام مسلمانان لبنان كه عليه سلطه خواهي و تلاش مسيحيان براي قبضه حكومت به پا خاسته بودند، از امريكا رسماً درخواست كمك نظامي كرد. امريكا نيز با اعزام تفنگ‏داران دريايي خود به لبنان، قيام مردم را سركوب كرد. كاميل شمعون پس از كناره‏گيري از قدرت، حزب ملي‏گرايان احرار را در لبنان به وجود آورد. او با تأسيس اين حزب، نقش غير رسمي خود را در حفظ ساختار جناح مسيحيان ماروني در قدرت ايفا كرد. شمعون از دوستان نزديك محمد رضا پهلوي، شاه مخلوع ايران بود و همواره از كمك‏هاي مالي و تبليغاتي وي بهره‏مند مي‏شد. شمعون هم‏چنين از مخالفان سرسخت انقلاب اسلامي ايران و حكومت آن به شمار مي‏رفت و در هر فرصتي، خشم و دشمني خود را نسبت به انقلاب ابراز مي‏داشت. كاميل شمعون سرانجام در روز هشتم اوت 1987م بر اثر سكته قلبي در 87 سالگي در بيروت درگذشت و با مرگ شمعون يكي ديگر از پايه‏هاي اساسي نظام ماروني حاكم بر لبنان از صحنه پرتلاطم سياسي اين كشور خارج شد.