دندان شيري هم مراقبت ميخواهد
نويسنده: دکتر احمد جعفري*
براي اولين بار حوالي 6 ماهگي در لثه پايين شيرخوارتان مرواريدهاي سفيد و زيبايي ظاهر ميشوند كه رويش آنها يكي پس از ديگري تا 2 سالگي ادامه مييابد. البته اين زمانها تقريبي است و بين کودکان تفاوتهاي زيادي از نظر زمان رويش اين دندانها ديده ميشود. اين دندانها دندانهاي شيري هستند؛ يعني در 2 سالگي سيستم دنداني شيري كودك كامل شده و رژيم غذايي از مايعات به سمت غذاهاي جامد و جويدني تغيير ميكند. تعداد دندانهاي شيري در اين سن 20 عدد است كه شامل 12 دندان قدامي و 8 دندان خلفي (آسيا) است. اين دندانها بايد تا زمان رويش دندانهاي دائمي جايگزين در دهان كودك باقي بمانند و وظايف خودشان را ايفا كنند ولي متاسفانه بسياري از كودكان اين دندانها را بسيار زودتر از موعدي كه بايد به طور طبيعي بيفتند از دست ميدهند.
علت عمده از دست دادن زودهنگام دندانها، پوسيدگي آنهاست كه به دليل عدم توجه از طرف والدين و عدم مراجعه جهت انجام معاينههاي منظم توسط دندانپزشك براي كشف پوسيدگيهاي اوليه و انجام درمانهاي لازم است. بنابراين ضايعات وسعت مييابند و براي كودك ايجاد درد و ناراحتي ميكنند. در اين مرحله ممكن است دندانپزشك بتواند با انجام درمان مناسب دندان را حفظ كند يا به دليل از بين رفتن عمده بافت دندان يا عفونت گسترده آن مجبور به خارج كردن آن شود. بسياري از والدين با تصور اينكه دندانهاي شيري دندانهاي موقتي هستند، هيچگونه مراقبتي را براي آنها لازم نميدانند. حال آنكه اگر والدين با اهميت اين دندانهاي موقتي آشنا باشند، در حفظ و نگهداري آنها تلاش بيشتري خواهند كرد. اولين مراجعه به دندان پزشك حتي قبل از يك سالگي لازم است.
ايجاد پوسيدگي در دندانهاي كودك علاوه بر درد و ناراحتي كه براي كودك در پي دارد ممكن است به دليل عفونت احتمالي به دندانهاي دائمي زيرين خود آسيب برساند و در تكامل آنها اختلال ايجاد كند. از طرفي، نداشتن دندانهاي قدامي كودك ميتواند در تكلم او اختلال ايجاد كند زيرا تلفظ بسياري از حروف با برخورد زبان به دندانهاي قدامي شكل ميگيرد و نبودن اين دندانها باعث اشكال در تلفظ كودك خواهد شد. نبود اين دندانها همچنين ميتواند زيبايي و اعتماد به نفس كودك را سلب و او را در بين همسالانش انگشتنما كند و مهمتر از همه اينكه جوانه دندانهاي دائمي در زير دندانهاي شيري قرار دارند و هرگاه زمان رويش آنها فرا برسد، ريشه دندانهاي شيري تحليل ميرود و دندانها لق ميشوند و دندانهاي اصلي جايگزين آنها ميگردند.
اگر يك دندان شيري قبل از موعد مقرر از دهان خارج شود، فضاي مربوط به آن توسط ساير دندانها اشغال ميشود. در نتيجه، براي دندان دائمي جايي براي رويش باقي نميماند كه اين مساله ممكن است باعث نهفته ماندن آن دندان دائمي يا به هم ريختگي كل دندانها شود؛ يعني نياز به يك درمان ارتودنسي پرهزينه در آينده! توصيه ميشود والدين بايد براي حفظ و نگهداري دندانهاي شيري تلاش کنند و درمانهاي پيشگيري را انجام دهند.
/ع
علت عمده از دست دادن زودهنگام دندانها، پوسيدگي آنهاست كه به دليل عدم توجه از طرف والدين و عدم مراجعه جهت انجام معاينههاي منظم توسط دندانپزشك براي كشف پوسيدگيهاي اوليه و انجام درمانهاي لازم است. بنابراين ضايعات وسعت مييابند و براي كودك ايجاد درد و ناراحتي ميكنند. در اين مرحله ممكن است دندانپزشك بتواند با انجام درمان مناسب دندان را حفظ كند يا به دليل از بين رفتن عمده بافت دندان يا عفونت گسترده آن مجبور به خارج كردن آن شود. بسياري از والدين با تصور اينكه دندانهاي شيري دندانهاي موقتي هستند، هيچگونه مراقبتي را براي آنها لازم نميدانند. حال آنكه اگر والدين با اهميت اين دندانهاي موقتي آشنا باشند، در حفظ و نگهداري آنها تلاش بيشتري خواهند كرد. اولين مراجعه به دندان پزشك حتي قبل از يك سالگي لازم است.
ايجاد پوسيدگي در دندانهاي كودك علاوه بر درد و ناراحتي كه براي كودك در پي دارد ممكن است به دليل عفونت احتمالي به دندانهاي دائمي زيرين خود آسيب برساند و در تكامل آنها اختلال ايجاد كند. از طرفي، نداشتن دندانهاي قدامي كودك ميتواند در تكلم او اختلال ايجاد كند زيرا تلفظ بسياري از حروف با برخورد زبان به دندانهاي قدامي شكل ميگيرد و نبودن اين دندانها باعث اشكال در تلفظ كودك خواهد شد. نبود اين دندانها همچنين ميتواند زيبايي و اعتماد به نفس كودك را سلب و او را در بين همسالانش انگشتنما كند و مهمتر از همه اينكه جوانه دندانهاي دائمي در زير دندانهاي شيري قرار دارند و هرگاه زمان رويش آنها فرا برسد، ريشه دندانهاي شيري تحليل ميرود و دندانها لق ميشوند و دندانهاي اصلي جايگزين آنها ميگردند.
اگر يك دندان شيري قبل از موعد مقرر از دهان خارج شود، فضاي مربوط به آن توسط ساير دندانها اشغال ميشود. در نتيجه، براي دندان دائمي جايي براي رويش باقي نميماند كه اين مساله ممكن است باعث نهفته ماندن آن دندان دائمي يا به هم ريختگي كل دندانها شود؛ يعني نياز به يك درمان ارتودنسي پرهزينه در آينده! توصيه ميشود والدين بايد براي حفظ و نگهداري دندانهاي شيري تلاش کنند و درمانهاي پيشگيري را انجام دهند.
پي نوشت ها :
*متخصص دندانپزشکي کودکان
منبع:www.salamat.com/ع