گفتگو با دکتر نادره بهتاش*
درباره سرطان دهانه رحم، دومين سرطان شايعي که موجب مرگ زنان مي‌شود، چه مي‌دانيد؟ در کشور ما متاسفانه اطلاعات کمي در اين‌باره وجود دارد، در حالي که به راحتي مي‌توان از آن پيشگيري کرد چون حداقل 15 سال طول مي‌کشد تا عامل آن، از يک ضايعه پيش سرطاني، يک سرطان تمام عيار بسازد. ضمن اينکه با معاينات دوره‌اي هر يک يا دو سال يک‌بار مي‌توان آن را در مراحل اوليه تشخيص داد و به راحتي آن را ريشه‌کن کرد. اگر مي‌خواهيد درباره سرطان دهانه رحم بيشتر بدانيد، گفتگوي ما را با خانم دکتر نادره بهتاش، فوق‌تخصص سرطان‌هاي زنان و استاد دانشگاه علوم پزشکي تهران بخوانيد.
خانم دکتر، براي آشنايي بيشتر ما با سرطان دهانه رحم، کمي درباره اين بيماري توضيح دهيد.
سرطان دهانه رحم، دومين عامل مرگ زنان به علت ابتلا به نوعي سرطان است که امروزه مشخص شده است که عامل اصلي ابتلا به آن، ويروس اچ.پي.وي است و در صورتي که اين ويروس وجود نداشته باشد، اين سرطان هم به وجود نخواهد آمد.
کدام ويروس؟
ويروسي به نام ويروس پاپيلوماي انساني يا به طور مخفف، اچ‌پي‌وي که بيش از 100 نوع از آن وجود دارد که 15 نوع آن موجب بروز سرطان دهانه رحم مي‌شود. اين ويروس، عامل اصلي ابتلا به سرطان دهانه رحم است.
چه کساني در معرض آلوده شدن به اين ويروس و احتمالا ابتلا به سرطان دهانه رحم قرار دارند؟
ببينيد، اين ويروس از طريق تماس جنسي با فرد آلوده انتقال مي‌يابد و در نتيجه از عفونت‌هاي قابل انتقال از طريق تماس جنسي محسوب مي‌شود. بنابراين در افرادي که در سنين باروري و پس از بلوغ قرار دارند، بروز اين عفونت و ابتلا به سرطان ناشي از آن بيشتر مشاهده مي‌شود و همچنين در کشورهاي غربي که روابط پرخطر جنسي و کنترل نشده و خارج از ضوابط خانواده دارند و زناني که با چند نفر روابط جنسي دارند، بيشتر از ديگران در معرض ابتلا به اين بيماري قرار دارند.
يعني خانم‌هاي يائسه به سرطان دهانه رحم مبتلا نمي‌شوند؟
چرا حتي شدت سرطان دهانه رحم در بانوان در سنين يائسگي به مراتب شديدتر است چون اين بانوان پيش از رسيدن به سنين يائسگي به اين ويروس آلوده شده‌اند اما به علت سهل‌انگاري يا نداشتن اطلاعات به پزشک مراجعه نکرده و بيماري به مراحل پيشرفته رسيده و کيفيت درمان و زندگي را تحت تاثير قرار مي‌دهد. در حقيقت وقتي خانمي‌به ويروس اچ‌پي‌وي آلوده مي‌شود، دست‌کم 15 سال طول مي‌کشد تا سرطان دهانه رحم ايجاد کند و در اين مدت براي ريشه‌کني ويروس و بازگشت به حالت طبيعي و سلامت فرصت هست البته با معاينه منظم و مرتب اما سهل‌انگاري برابر است با افزايش شدت سرطان دهانه رحم در دوران يائسگي.
در کشور ما به چه صورت است؟ آيا آماري دراين باره وجود دارد؟
در کشور ما به علت حاکميت فرهنگ اسلامي، انتقال از طريق راوبط پر خطر جنسي، بسيارکم يا ناچيز است اما نکته مهم اين است که با ازدواج‌هاي مکرر که طبيعتا افراد را در معرض تماس‌هاي جنسي متعدد (حتي مشروع و قانوني) قرار مي‌دهد، احتمال بروز سرطان دهانه رحم افزايش مي‌يابد که البته همين موضوع نيز با پيگيري و معاينه منظم و مراجعه به پزشکان به مراتب کاهش و کيفيت درمان بيماران و زندگي آنان افزايش مي‌يابد. در کشور ما به علت نبود آمار دقيق و پژوهشي در اين زمينه و آمارگيري کلي از سرطان‌هاي رحم و دهانه رحم که دقت آمارها را زير سوال مي‌برد، متاسفانه نمي‌توان گفت که به‌طور دقيق چه تعداد از زنان به اين بيماري مبتلا مي‌شوند.
درباره معاينه منظم و مراجعه مرتب به پزشکان و بيماريابي و مراجعه افراد و شيوه‌هاي آن توضيح مي‌دهيد.
همان‌طور که گفتم، زنان پس از رسيدن به سن بلوغ و باروري و به ويژه پس از ازدواج که تماس جنسي وجود دارد، در معرض خطر ابتلا به سرطان دهانه رحم قرار دارند. بنابراين بانوان از همين سنين بايد به فکر معاينه منظم دستگاه تناسلي به ويژه رحم و ضمايم آن باشند و پس از انجام دادن پاپ اسمير که جديدترين روش آن نيز در ايران انجام مي‌گيرد، از بابت بيماري خود اطلاعات کافي به دست آورند. البته ما متخصصان زنان و به ويژه من و همکارانم که در زمينه سرطان‌هاي دستگاه تناسلي زنان به صورت فوق‌تخصصي فعاليت مي‌کنيم، توصيه به بارداري در سنين زير 18 سال نمي‌کنيم چون بارداري زير 18 سال مستلزم ازدواج و داشتن روابط زناشويي با همسر است که اين موضوع به ويژه در اين گروه سني، موجب افزايش احتمال ابتلا به سرطان دهانه رحم مي‌شود اما به هر حال هر قومي‌فرهنگ خاص خود را دارد. هر خانمي‌که به سن بلوغ و باروري مي‌رسد و به ويژه کساني که ازدواج کرده‌اند، و بالطبع روابط زناشويي دارند بايد سالي يک بار يا دست کم هر دو سال يک بار تا آخر عمر براي معاينه و ديد مستقيم رحم و دهانه رحم و نمونه برداري و انجام دادن آزمون پاپ اسمير به پزشک‌شان مراجعه کنند و در صورت ازدواج در زير 18 سال بهتر است از اين دوران تا آخر عمر براي انجام دادن چنين مراقبت‌هاي بهداشتي به پزشک مراجعه کنند.
اگر کسي مادرش به سرطان دهانه رحم مبتلا شده باشد، امکان ابتلاي دختر خانواده به اين بيماري وجود دارد؟
درباره برخي سرطان‌ها مانند سرطان پستان، بافت رحم (نه دهانه رحم)، دستگاه گوارش و مواردي ديگر ممکن است ابتلا به سرطان تحت تاثير مسايل ژنتيک قرار گيرد و تا حدود زيادي نيز اين ارتباط درباره اين نوع سرطان‌ها ثابت شده است اما درباره سرطان دهانه رحم بايد گفت که اين نوع سرطان در حقيقت به تماس جنسي و وجود ويروس پاپيلوماي انساني که عامل اصلي و ضروري ابتلا به اين بيماري است وابسته است. بنابراين، اين نوع سرطان فقط اکتسابي و بدون منشا ارثي است.
حالا که صحبت از ويروس پاپيلوماي انساني شد، لطفا درباره واکسن اين ويروس که به تازگي به بازار آمده است براي‌مان بگوييد.
اين واکسن براي پيشگيري از ابتلا به سرطان دهانه رحم توليد شده است و به تازگي به بازار دارويي آمريکا وارد شده است که هنوز گران و تا حدودي غير قابل دسترس است. صحبت‌هايي شده که آن را براي مردم کشورمان و دست کم افرادي که بيشتر در معرض خطرند، تهيه کنيم. اين واکسن را بايد براي دختران 9 تا 11 ساله و بزرگ‌تر به کار برد تا پيش از رسيدن به سن بلوغ، آنتي‌بادي عليه اين ويروس در بدن بانوان به وجود آيد و حتي در صورت آلودگي به ويروس، از فعاليت آن در جهت ايجاد ضايعات سرطاني تمام عيار جلوگيري کند. ميزان تاثير اين واکسن، نزديک به صد در صد است بنابراين در صورت ورود به کشور، استفاده از آن به همه بانوان در سنين باروري توصيه مي‌شود.
پي نوشت ها :
* فوق‌تخصص سرطان‌هاي زنان درباره سرطان دهانه رحم
منبع:www.salamat.com
/م
