الامان اي دل که وحشت زحمت آورد الامان

شاعر : خاقاني

بر کران شو زين مغيلانگاه غولان بر کران		الامان اي دل که وحشت زحمت آورد الامان
درگذر زين خشک‌سال آفت اينک گلستان		برگذر زين سردسير ظلمت اينک روشني
وارهان زين چار ميخ هفت زندان وارهان		جان يوسف زاد را کازاد کرد حضرت است
چند خواهي بست بر خشک آخور آخر زمان		ابلقي را کاسمان کمتر چراگاه وي است
کز برون‌سو زرنگار است از درون‌سو خاکدان		تا نگارستان نخواني طارم ايام را
نيشکر چون برگ سنبل زهر دارد در ميان		جاي نزهت نيست گيتي را که اندر باغ او
روز چون نيلوفري چالاک و شب چون زعفران		روز و شب جان‌سوزي و آنگاه از ناپختگي
آن درخت آبنوس اين صورت هندوستان		تا کي اين روز و شب و چندين مغاک و تيرگي
وز ترنج عافيت خالي است نخلستان جان		از نسيم انس بي‌بهره است سروستان دل
سکه‌ي گيتي نخواهد داشت نقش جاودان		اندر اين خطه که دل خطبه به نام غم کند
بي‌سر و بن کارهاي آسمان چون آسمان		دل منه بر عشوه‌هاي آسمان زيرا که هست
تا روي بر باد اين پيروزه پيکر بادبان		زود بيني چون نبات النعش گشتي سرنگون
مرد چوبين اسب با بهرام چوبين همعنان		با امل همراه وحدت چون شاه عزلت ران گشاد
جان بهاي نهل را در پاي اسب او فشان		در ببند آمال را چون شاه عزلت ران گشاد
شرب عزلت هم تباشيرش دهد هم ناردان		بي‌نيازي را که هم دل تفته بيني هم جگر
نسر طائر را مگس بيني چو دل بنهاد خوان		جهد کن تا ريزه‌خوار خوان دل باشي از آنک
گر تواني سايه‌ي خود را برون در نشان		آن زمان کز در درآيد آفتاب دل تو را
هيچ دامانت نگيرد هستي کون و مکان		چون تو مهر نيستي را بر گريبان بسته‌اي
مرکب جمشيد وانگه حاجب برگستوان		چهره‌ي خورشيد وانگه زحمت مشاطگي
کودکي کن دم مزن چون مهر داري بر زبان		در دبيرستان خرسندي نوآموزي هنوز
بر وليعهدان شيطان حرف کرمنا مخوان		نيست اندر گوهر آدم خواص مردمي
زحمتي کز خلق بيني موکب دجال دان		خلوتي کز فقر سازي خيمه‌ي مهدي شناس
هفت کشور ديو بستد اي سليمان الامان		شش جهت ياجوج بگرفت اي سکندر الغياث
گر سرش داري برانداز اين بساط باستان		تخت نرد پاک بازان در عدم گسترده‌اند
موم از آتش آنگه افروزد که دارد ريسمان		مرد همدم آنگه اندوزد که آيد در عدم
سگ گزيده کي تواند ديد در آب روان		دل رميده کي تواند ساخت با ساز وجود
تا ز ناجنسان نجوئي برگ سلوت هان و هان		تا به نااهلان نگوئي سر وحودت هين و هين
آدم از وسواس ناجنسي برون رفت از جنان		عيسي از گفتار نااهلي برآمد بر فلک
تو براي رهنماي ملک پيک رايگان		چند چون هدهد تهدد بيني از رنج و عذاب
کتشي بالاي سر دارند و آبي زير ران		اين گره بادند از ايشان کار سازي کم طلب
چون بپيوستي به پايان اوفتي هم در زمان		تا جدائي زين و آن بر سر نشيني چون الف
تا نبرد رشته‌ي جان تو چون موش اين و آن		عقل چون گربه سري در تو همي مالد ز مهر
پس تو را از خاصيت هم گربه بهتر پاسبان		گر تو هستي خسته‌ي زخم پلنگ حادثات
چار بالش‌هاي چار ارکان را به دو نان بازمان		چار تکبيري بکن بر چار قصل روزگار
چند بر بزغاله‌ي پر زهر باشي ميهمان		چند بر گوساله‌ي زرين شوي صورت پرست
توشه خوشه‌ي چرخ و منزل‌گاه راه کهکشان		ناقه‌ي همت به راه فاقه ران تا گرددت
جبرئيل اجري کش اين قوم و رضوان ميزبان		هم‌چنين بازي درويشان همي زي زانکه هست
لعبت چشم از براي لعبتي از استخوان		جان مده در عشق زور و زر که ندهد هيچ طفل
اولين پايه گرفتي صفر بهتر خان و مان		اولين برج از فلک صفر است چون تو بهر فقر
گو مکن ديوان ميکائيل روزي را ضمان		چون سرافيل قناعت تا ابد جاندار توست
کز چنين توان اندوخت گنج شايگان		خيز خاقاني ز گنج فقر خلوت خانه ساز
آب رخ در چاه کن گو خاک بر فرق طغان		آتش اندر جاه زن گو باد در دست تکين
پشت کن بر آز تا پهلو زني با پهلوان		تخت ساز از حرص تا فرمان دهي بر تاج بخش
ني رضي الدوله را يابي رضائي در جنان		ني صفي الملک را بيني صفائي بر جبين
تابش مه را ز بانگ سگ کجا خيزد زيان		گر به رنگ جامه عيبت کرد جاهل باک نيست
کي عجب چون عيسي دل بر درت دارد دکان		چون تو يک‌رنگي بدل گر رنگ‌رنگ آيد لباس
کلک رنگين جامه هم صاحب بريد است از روان		گرچه رنگين کسوتي صاحب خبر هستي ز عقل
گر تو سرخ و زرد پوشي هم بشايد بي‌گمان		چون کتاب الله به سرخ و زرد مي‌شايد نگاشت
ني کم از زاغ است طاووس بهشتي ز امتحان		ني کم از مور است زنبور منقش در هنر
چند ازين ز هاد همچون سرو در پيري جوان		باش با عشاق چون گل در جواني پير دل
مشتري صورت ولي مريخ سيرت در نهان		بر زمين زن صحبت اين زاهدان جاه جوي
چون فطير از روي فطرت بد گوار و جان گزان		چون تنور از نار نخوت هرزه خوار و تيزدم
طيلسان‌شان را ز زنار مجوسي دان نشان		اربعين شان را ز خمسين نصاري دان مدد
چرخ ازرق پوش اينک عمر کاه و جان ستان		نيست اندر جامه‌ي ازرق حفاظ و مردمي
کز براي راي تو شروان نگردد خيروان		چند نالي چند ازين محنت سراي زاد و بود
بر مگس‌خواران قولنجي رها کن آشيان		بچه‌ي بازي برو بر ساعد شاهان نشين
اين به زير تيشه دارد و آن به سايه‌ي دوکدان		اي عزيز مادر و جان پدر تا کي تو را
غم تو را گهواره جنبان و حوادث دايگان		اي درين گهواره‌ي وحشت چو طفلان پاي بست
تا کي اين پستان زهر آلود داري در دهان		شير مردي خيز و خوي شير خوردن کن رها
موميائي هست مدح صاحب صاحب‌قران		گر حوادث پشت اميدت شکست انديشه نيست
چون زمين بوسد نگارد عبده بر آستان		حجة الاسلام نجم الدين که گردون بر درش
پنج نوبت مي‌زند د رشش سوي اين هفت خوان		جاه او در يک دو ساعت بر سه بعد و چار طبع
سکه نقش بت به زر دادن نيارد در جهان		تا بت بدعت شکست اقبال نجم سيمگر
بر کتف دارند کاين مرکز ندارد قدر آن		چارپاي منبرش را هشت حمالان عرش
وي مسيح علام و جانم ز گيتي ناتوان		اي وصي آدم و کارم ز گردون ناتمام
هم شرف زين دارد اينک لم‌يلد خوان از قران		گر نداري هيچ فرزندي شرف داري که حق
بيضه پروردن به گنجشکان گذار و ماکيان		بيضه بشکن بچه بيرون آر چون طاووس نر
وين معاني‌هاي بکر تو تو را خاندان بس		کاين نتايج‌هاي فکر تو تو را بس ذريت
قاف تا قاف ار بجويي قيروان تا قيروان		چون خود و چون من نبيني هيچ‌کس در شرع و شعر
آري آري گربه هست از عطسه‌ي شير ژيان		زاده‌ي طبع منند اينان که خصمان منند
جون من از بسطام باشم اين گروه از دامغان		دشمن جاه منند اين قوم کي باشند دوست
مي‌کشند از کينه چون نمرود بر گردون کمان		ز آن کرامت‌ها که حق با اين دروگر زاده کرد
خوانده‌اي تا عيسي از مقعد چه ديدآخر زيان		پا شکستم زين خران، گرچه درست از من شدند
کي رسد سير السوافي در نجيب ساربان		جان کنند از ژاژخائي تا به گرد من رسند
تا يکي زانها کند گردون درفش کاويان		صد هزاران پوست از شخص بهائم برکشند

الامان اي دل که وحشت زحمت آورد الامان

تازه های مقالات

بیشترین بازدید هفته