امام جمعه به تمام معنا(1)
گفتگو با دکتر علي اکبر رحماني، استان دار کرمانشاه در زمان حیات پر ثمر شهید آیت الله اشرفی اصفهانی
دربحث مربوط به شهيد اشرفي اصفهاني چند نکته به ذهنم مي رسد: اولين مطلبي که کاملاً مشهود بود،ساده زيستي شهيد اشرفي اصفهاني بود .يادم هست که شهيد دريک منزل خيلي محقروکوچکي زندگي مي کردند که به رغم اين مشکلات امنيتي زيادي وجود داشت، يک بار هم ايشان توسط منافقين تا آستانه شهادت پيش رفتند واستان داري هم مکان مناسبي را به سبب حفاظتي براي ايشان پيش بيني کرده بود،ولي حاج آقا حاضر نشدند آن منزل را ترک کنند واعتقاد داشتند که مردم، اين طوري،گرايش شان به دين بيش تر خواهد شد. حتي زماني بود که درفصل زمستان به ايشان عرض کرديم که وضعيت سقف منزل تان مناسب نيست وايشان مطرح مي کردند که الان رزمندگان درهواي سرد ودماي زير صفر درجه دارند مقاومت مي کنند، حالا چه ضرورتي دارد که ما سقف آشپزخانه منزل را مرتب کنيم، ما نمي توانيم درپيشگاه خداوند پاسخ گو باشيم.نکته مهم ديگر اين که ايشان ودونفر از علماي بزرگ- بيست وشش سال قبل از شهادت شهيد محراب- توسط آيت الله العظمي بروجردي به منطقه کرمانشاه تشريف آوردند وترويج اسلام مي کردند.در تلاش براي ايجاد حوزه علميه وبه خصوص قبل وبعد از سال 1342، ايشان محور مراجعه مردم وارجاع عموم به حضرت امام (ره) بودند ودو نفر از علمايي که سال ها در درس خارج امام (ره) حضور داشتند، درکنار شهيد وبه صورت ياران نزديک ايشان عمل مي کردند که يکي حضرت آيت الله زرندي بود که تا همين اواخر نماينده امام(ره) ونماينده ولي فقيه درکرمانشاه وامام جمعه اين شهر بودند وديگري هم يکي از چهره هاي شاخص منطقه،آيت الله حاج مجتبي حاج آخوند بودند که به رحمت خدا رفتند. اين دونفر،کساني بودند که شهيد محراب را همراهي مي کردند وانقلابيون وعلاقه مندان به امام (ره)، درواقع، مرتبط با اين سه شخصيت بودند.
مورد ديگري که به ذهنم مي رسد واهميت دارد، اين است که اهتمام وتوجه شهيد محراب به رزمندگان معطوف بود وحضور درجمع آن ها وبه ويژه حضور درجبهه ها، ونکته ديگر نير علاقه مندي آن شهيد به ديدار با حضرت امام خميني بود. آن موقع، من دوبار شخصاً وچهارنوبت هم به اتفاق شهيد اشرفي اصفهاني به خدمت حضرت امام (ره) رسيديم. يک بار بنده وايشان با اتفاق فرزندشان حجت الاسلام حاج آقا محمد، وسه بار هم علماي منطقه به همراه ايشان درمحضر امام بودند. درتمامي اين موارد، تأکيد آيت الله اشرفي اصفهاني وبنده براين بود که اگر همه نيروهاي ما درجنوب، مقابل صدام قرار بگيرند، چون دشمن حمايت استکبارجهاني و کشورهاي منطقه را دارد، ما آسيب مي بينيم. بنابراين، خدمت حضرت امام(ره) پيشنهاد داديم که جبهه ها متنوع باشد. وعمليات به غرب هم کشيده شود که بعد ازآن ما شاهد عمليات هايي مثل مسلم ابن عقيل(ع)، محرم وعملياتي از اين دست درمنطقه ايلام و کرمانشاه بوديم. يادم هست درتمام عمليات مهمي که به خصوص از کربلاي يک شروع شد، شهيد اشرفي اصفهاني تعمد داشت که در قرارگاه حضور پيدا کند. صدا وسيما هم اين فيلم ها را در اختيار دارد گاهي اوقات فرماندهان عزيزي که در جبهه ها حضور داشتند -مثل شهيد سپهبد صياد شيرازي يا سردار سرلشکر محسن رضايي- چون ممکن بود قرارگاه شناسايي شده باشد، از ما مي خواستند تا به هر طريق ممکن شهيد اشرفي اصفهاني را به کرمانشاه برگردانيم که ايشان يا نمي آمدند يا به سختي مي توانستيم متقاعد کنيم وبرگردانيم شان.
جمعه اي ايشان به عنوان بسيجي اولين فرم را امضاء کردند وبنده هم دومين فرم را وبراي اعزام به جبهه اعلام آمادگي کرديم؛ گرچه اين کار نمادين وسمبليک بود،ولي اثر خودش را بر منطقه واستان گذاشت .ايشان، بارها با لباس سپاه،بسيج يا لباس نيروي زميني ارتش درجبهه ها حضور پيدا مي کردند .يک بار،وقتي ما به جبهه ها رفته بوديم،حتي تا جاهايي مثل نوسود ونودشه آمدند. وقتي بچه هاي رزمنده مي ديدند که اين پيرمرد درسرماي هشت يا ده درجه زير صفر آن جا حضور دارند، موجب تعجب آن ها مي شد واز طرفي براي حضور آن ها نوعي تشويق به شمار مي آمد. گاهي اوقات که زمان عمليات بود،آقاي محسن رضايي وشهيد صياد شيرازي تشريف مي آوردند .چون فرماندهان درگير مسائل بودند ونيازمند نيرو، شهيد اشرفي مي نشستند وبا حوصله تا ساعت دو،سه نيمه شب مطالب شان را گوش مي کردند وبعد،نکاتي را با رعايت حفاظت درنمازجمعه مطرح مي کردند.واقعاً، اهتمام ايشان، يک اهتمام جدي بود. شهيد محراب،خطبه ها را به قدري باصلابت قرائت مي کردند که کساني که صداي ايشان را نمي شناختند فکر مي کردند که يک مرد چهل ساله دارد خطبه مي خواند؛ درعين حال که سن بالايي که داشتند و موقع شهادت هشتاد وچهارساله بودند.نکته مهم ديگر، اين است که تا آخر عمر مطالعه مي کردند واگرچه آيات واحاديث را حفظ بودند،ولي مي نوشتند وبه خصوص درخطبه دوم که بايد مسائل روز مطرح مي شد، نمي گفتند حالا مثلاً ما درجريانيم واز نوجواني درحوزه يا مثلاً در فضاي ملي شدن صنعت نفت ونهضت امام (ره) درسال 1342 بوده ايم، بلکه هميشه نکات را يادداشت مي کردند وبه اخبار صدا وسيما يا اخباري که از تهران براي ائمه جمعه ارسال مي شد، قانع نبودند.آن زمان، به اين صورت نبود وشوراي سياست گذاري ائمه جمعه هنوز سازمان دهي نشده بود،اما خودايشان تعمد داشتند که اخبارملي ومنطقه اي را در خطبه ها مطرح کنند.
نکته ديگر،اهتمام شهيد محراب به جوان ها بود که به رغم اين که سن بالايي داشتند روحيات شان به گونه اي بود که علاقه مند بودند تا درنهادهاي آموزشي- پرورشي حضور پيدا کنند وخيلي به جوان ها علاقه مند بودند،به گونه اي که هميشه مطرح مي کردند ازما گذشته،اسلام، تشيع وکشرو را بايد اين جوان ها حفظ کنند واميد ما اينها هستند. ايشان به باورهاي ديني واعتقادات حساس بود. شايد باورش سخت باشد، تا علاوه برارتباط با توده مردم ومتن جامعه، با کساني که فکر نويني دارند- وشايد آن زمان در منطقه به عنوان روشن فکر ديني مطرح مي شدند- کار کند.
شهيد،رفتار امام گونه اي داشتند همان طور که امام مصّر بودند که هفته وحدت با شکوه هر چه تمام تر برگزارشود ودل ها را به هم نزديک کنند، و امام که آمدند تمام ايران را هم چون نخ تسبيح گرد هم آوردند ودر انقلاب ودفاع مقدس فرا خواندند، به گرد ايشان هم درآن منطقه وسيع مرزي با قوميت هاي مختلف فارس، کرد و مذاهب مختلف شيعه، سني، اهل حق ، هفت امامي، مسيحي، کليمي، همه افراد جمع مي شدند.
بله، درآن منطقه فارس وکردهست وتعدادي هم ترک دارد،ولي بيش تر مذاهب آن جا موضوعيت دارد. در آن جا هم سني، هم شيعه بود، هم درشرق استان ،صحنه وغرب استان کرند بود.ضمناً دراويشي با ويژگي هاي خاصي مثلاً هفت امامي بودند، در منطقه پاوه واورامانات، وقتي من درشوراي عالي دفاع،مسائل استان را پيش کشيدم، مقام معظم رهبري که در آن زمان رئيس شوراي عالي دفاع بودند،مطرح مي کردند که اين مسائل که رحماني مطرح مي کند، در واقع کل مسائل کشوراست، ولي دراندازه منطقه اي ، نظر ايشان اين بود - وشوراي عالي دفاع که هر مساله اي که درکشور بود مثل جنگ،مهاجرت، مذاهب، اقوام، محرومين ومستضعفين ومثل تفاوت ديگاهي وخطي اين ها را در آن جلسه مطرح مي کردند-اين مسائل مربوط به کل کشور است،ولي درکرمانشاه منطقه اي شده است.
منبع: ماهنامه شاهد یاران، شماره 44
ادامه دارد...
درآمد
شما کلاً چند سال درکرمانشاه تشريف داشته ايد؟
دربحث مربوط به شهيد اشرفي اصفهاني چند نکته به ذهنم مي رسد: اولين مطلبي که کاملاً مشهود بود،ساده زيستي شهيد اشرفي اصفهاني بود .يادم هست که شهيد دريک منزل خيلي محقروکوچکي زندگي مي کردند که به رغم اين مشکلات امنيتي زيادي وجود داشت، يک بار هم ايشان توسط منافقين تا آستانه شهادت پيش رفتند واستان داري هم مکان مناسبي را به سبب حفاظتي براي ايشان پيش بيني کرده بود،ولي حاج آقا حاضر نشدند آن منزل را ترک کنند واعتقاد داشتند که مردم، اين طوري،گرايش شان به دين بيش تر خواهد شد. حتي زماني بود که درفصل زمستان به ايشان عرض کرديم که وضعيت سقف منزل تان مناسب نيست وايشان مطرح مي کردند که الان رزمندگان درهواي سرد ودماي زير صفر درجه دارند مقاومت مي کنند، حالا چه ضرورتي دارد که ما سقف آشپزخانه منزل را مرتب کنيم، ما نمي توانيم درپيشگاه خداوند پاسخ گو باشيم.نکته مهم ديگر اين که ايشان ودونفر از علماي بزرگ- بيست وشش سال قبل از شهادت شهيد محراب- توسط آيت الله العظمي بروجردي به منطقه کرمانشاه تشريف آوردند وترويج اسلام مي کردند.در تلاش براي ايجاد حوزه علميه وبه خصوص قبل وبعد از سال 1342، ايشان محور مراجعه مردم وارجاع عموم به حضرت امام (ره) بودند ودو نفر از علمايي که سال ها در درس خارج امام (ره) حضور داشتند، درکنار شهيد وبه صورت ياران نزديک ايشان عمل مي کردند که يکي حضرت آيت الله زرندي بود که تا همين اواخر نماينده امام(ره) ونماينده ولي فقيه درکرمانشاه وامام جمعه اين شهر بودند وديگري هم يکي از چهره هاي شاخص منطقه،آيت الله حاج مجتبي حاج آخوند بودند که به رحمت خدا رفتند. اين دونفر،کساني بودند که شهيد محراب را همراهي مي کردند وانقلابيون وعلاقه مندان به امام (ره)، درواقع، مرتبط با اين سه شخصيت بودند.
مورد ديگري که به ذهنم مي رسد واهميت دارد، اين است که اهتمام وتوجه شهيد محراب به رزمندگان معطوف بود وحضور درجمع آن ها وبه ويژه حضور درجبهه ها، ونکته ديگر نير علاقه مندي آن شهيد به ديدار با حضرت امام خميني بود. آن موقع، من دوبار شخصاً وچهارنوبت هم به اتفاق شهيد اشرفي اصفهاني به خدمت حضرت امام (ره) رسيديم. يک بار بنده وايشان با اتفاق فرزندشان حجت الاسلام حاج آقا محمد، وسه بار هم علماي منطقه به همراه ايشان درمحضر امام بودند. درتمامي اين موارد، تأکيد آيت الله اشرفي اصفهاني وبنده براين بود که اگر همه نيروهاي ما درجنوب، مقابل صدام قرار بگيرند، چون دشمن حمايت استکبارجهاني و کشورهاي منطقه را دارد، ما آسيب مي بينيم. بنابراين، خدمت حضرت امام(ره) پيشنهاد داديم که جبهه ها متنوع باشد. وعمليات به غرب هم کشيده شود که بعد ازآن ما شاهد عمليات هايي مثل مسلم ابن عقيل(ع)، محرم وعملياتي از اين دست درمنطقه ايلام و کرمانشاه بوديم. يادم هست درتمام عمليات مهمي که به خصوص از کربلاي يک شروع شد، شهيد اشرفي اصفهاني تعمد داشت که در قرارگاه حضور پيدا کند. صدا وسيما هم اين فيلم ها را در اختيار دارد گاهي اوقات فرماندهان عزيزي که در جبهه ها حضور داشتند -مثل شهيد سپهبد صياد شيرازي يا سردار سرلشکر محسن رضايي- چون ممکن بود قرارگاه شناسايي شده باشد، از ما مي خواستند تا به هر طريق ممکن شهيد اشرفي اصفهاني را به کرمانشاه برگردانيم که ايشان يا نمي آمدند يا به سختي مي توانستيم متقاعد کنيم وبرگردانيم شان.
منظورتان از اين که نمي آمدند،چيست؟
جمعه اي ايشان به عنوان بسيجي اولين فرم را امضاء کردند وبنده هم دومين فرم را وبراي اعزام به جبهه اعلام آمادگي کرديم؛ گرچه اين کار نمادين وسمبليک بود،ولي اثر خودش را بر منطقه واستان گذاشت .ايشان، بارها با لباس سپاه،بسيج يا لباس نيروي زميني ارتش درجبهه ها حضور پيدا مي کردند .يک بار،وقتي ما به جبهه ها رفته بوديم،حتي تا جاهايي مثل نوسود ونودشه آمدند. وقتي بچه هاي رزمنده مي ديدند که اين پيرمرد درسرماي هشت يا ده درجه زير صفر آن جا حضور دارند، موجب تعجب آن ها مي شد واز طرفي براي حضور آن ها نوعي تشويق به شمار مي آمد. گاهي اوقات که زمان عمليات بود،آقاي محسن رضايي وشهيد صياد شيرازي تشريف مي آوردند .چون فرماندهان درگير مسائل بودند ونيازمند نيرو، شهيد اشرفي مي نشستند وبا حوصله تا ساعت دو،سه نيمه شب مطالب شان را گوش مي کردند وبعد،نکاتي را با رعايت حفاظت درنمازجمعه مطرح مي کردند.واقعاً، اهتمام ايشان، يک اهتمام جدي بود. شهيد محراب،خطبه ها را به قدري باصلابت قرائت مي کردند که کساني که صداي ايشان را نمي شناختند فکر مي کردند که يک مرد چهل ساله دارد خطبه مي خواند؛ درعين حال که سن بالايي که داشتند و موقع شهادت هشتاد وچهارساله بودند.نکته مهم ديگر، اين است که تا آخر عمر مطالعه مي کردند واگرچه آيات واحاديث را حفظ بودند،ولي مي نوشتند وبه خصوص درخطبه دوم که بايد مسائل روز مطرح مي شد، نمي گفتند حالا مثلاً ما درجريانيم واز نوجواني درحوزه يا مثلاً در فضاي ملي شدن صنعت نفت ونهضت امام (ره) درسال 1342 بوده ايم، بلکه هميشه نکات را يادداشت مي کردند وبه اخبار صدا وسيما يا اخباري که از تهران براي ائمه جمعه ارسال مي شد، قانع نبودند.آن زمان، به اين صورت نبود وشوراي سياست گذاري ائمه جمعه هنوز سازمان دهي نشده بود،اما خودايشان تعمد داشتند که اخبارملي ومنطقه اي را در خطبه ها مطرح کنند.
نکته ديگر،اهتمام شهيد محراب به جوان ها بود که به رغم اين که سن بالايي داشتند روحيات شان به گونه اي بود که علاقه مند بودند تا درنهادهاي آموزشي- پرورشي حضور پيدا کنند وخيلي به جوان ها علاقه مند بودند،به گونه اي که هميشه مطرح مي کردند ازما گذشته،اسلام، تشيع وکشرو را بايد اين جوان ها حفظ کنند واميد ما اينها هستند. ايشان به باورهاي ديني واعتقادات حساس بود. شايد باورش سخت باشد، تا علاوه برارتباط با توده مردم ومتن جامعه، با کساني که فکر نويني دارند- وشايد آن زمان در منطقه به عنوان روشن فکر ديني مطرح مي شدند- کار کند.
آيا خود آيت الله اشرفي اصفهاني هم به عنوان يک روشن فکر ديني مطرح بودند؟
اعضاي انجمن حجتيه درآن جا تا حدي فعال بودند؟
از سال هاي قبل از انقلاب؟
يعني بدون هيچ گونه تعصبي از هر دو طرف...
چگونه ممکن است يک روحاني که به هرحال نمي تواند تعصبات خودش را نداشته باشد- به عنون يک ايدئولوگ وتئوريسين مسائل مذهبي،ديني وفقهي -ومجتهد هم باشد ودرعين حال آن قدررحمانيت وجذابيت داشته باشد تا اهل سنت به صورتي فرامذهبي جذب ايشان بشوند؟
شهيد،رفتار امام گونه اي داشتند همان طور که امام مصّر بودند که هفته وحدت با شکوه هر چه تمام تر برگزارشود ودل ها را به هم نزديک کنند، و امام که آمدند تمام ايران را هم چون نخ تسبيح گرد هم آوردند ودر انقلاب ودفاع مقدس فرا خواندند، به گرد ايشان هم درآن منطقه وسيع مرزي با قوميت هاي مختلف فارس، کرد و مذاهب مختلف شيعه، سني، اهل حق ، هفت امامي، مسيحي، کليمي، همه افراد جمع مي شدند.
بله، درآن منطقه فارس وکردهست وتعدادي هم ترک دارد،ولي بيش تر مذاهب آن جا موضوعيت دارد. در آن جا هم سني، هم شيعه بود، هم درشرق استان ،صحنه وغرب استان کرند بود.ضمناً دراويشي با ويژگي هاي خاصي مثلاً هفت امامي بودند، در منطقه پاوه واورامانات، وقتي من درشوراي عالي دفاع،مسائل استان را پيش کشيدم، مقام معظم رهبري که در آن زمان رئيس شوراي عالي دفاع بودند،مطرح مي کردند که اين مسائل که رحماني مطرح مي کند، در واقع کل مسائل کشوراست، ولي دراندازه منطقه اي ، نظر ايشان اين بود - وشوراي عالي دفاع که هر مساله اي که درکشور بود مثل جنگ،مهاجرت، مذاهب، اقوام، محرومين ومستضعفين ومثل تفاوت ديگاهي وخطي اين ها را در آن جلسه مطرح مي کردند-اين مسائل مربوط به کل کشور است،ولي درکرمانشاه منطقه اي شده است.
يعني کرمانشاه يک ايران کوچک بود شهيد اشرفي به عنوان نماينده امام موفق شده بود که کار حضرت امام را در آن منطقه به خوبي انجام دهد.
آن مراسم درچه خصوصي برگزار شده بود؟
لطفاً دراين باره بيش تر توضيح دهيد.
شهيد محراب، درآن مراسم، چه مسائلي را درسخنراني شان مطرح کردند؟
منبع: ماهنامه شاهد یاران، شماره 44
ادامه دارد...
/ج
