استنشافي هاي مخدر!
نويسنده: سمانه تميزي
اشاره:
درگذشته هر گاه سمي ازمواد مخدر مي آمد.نهايت چيزي که به مخيله انسان خطور مي کرد حشيش، ترياک و هروئين و از اين قبيل مواد بود. اما متأسفانه روز به روز با يپشرفت علم (و شايد با پسرفت آن)، تنوع و آثار مخرب اين گونه مواد هم با سيري فزاينده روبروست.
چسب ها و حلال ها نسل جديدي از مواد مخدرهستند که استشاقي بوده و متأسفانه بر خلاف سيار مواد مخدر که خريد و فروش و حمل آن ممنوع است ، اين مواد به علت کاربردشان جهت مصارف آرايشي، بهداشتي و هنري بدون هيچ گونه ممنوعيت، خريداري و مصرف مي شوند.
تاريخچه سوء مصرف مواد استشافي
به عنوان مثال: يکي از مشکلات سيستم بهداشتي و درماني درکشور مکزيک استشاق چسب هاي مخدر از راه بيني است(1) که ازسن 9 تا 13 سالگي شروع شده و در دوره نوجواني به اوج مي رسد.البته مقدار مصرف درافراد پس از 35 سالگي کمتر ديده مي شود و اکثر مصرف کنندگان اين نوع مواد را مردان تشکيل مي دهند.(2).
اصولاً يکي از عللي که باعث مي شود اين مواد جزء اولين موادي باشند که جوانان به امتحان آن روي مي آورند، سهولت دسترسي و ارزان بودن آن است.
انواع مواد استنشاقي
علائم سوء مصرف مواد استنشاقي:
سرگيجه، نيستاگموس (حرکات غير عادي کره چشم)، ناهماهنگي حرکتي، اختلال تکلم به صورت لغو گويي و اظهار کلمات بي ربط، راه رفتن نامتعادل، خواب آلودگي ، کندي بازتاب ها، کندي روان حرکتي، رعشه و لرزش، ضعف عمومي ، اختلال ديد به صورت تاربيني يا دو بيني، سرخوشي و شنگولي، بهت و اغما، تحريک پوستي نواحي بيني و دهان و بوي غير عادي دهان.
اما برخي علايم عمومي هم وجود دارد که توجه به آن ها از سوي والدين، مربيان و کارفرمايان و حتي مسئولان خوابگاه ها و مراکز شبانه روزي که به طريقي احتمال سوء مصرف اين مواد در آن ها وجود دارد، ضروري است.
معمولاً اين افراد اشتهاي خود را از دست داده و مبتلا به اسهال و آبريزش چشم و بيني مي شوند و علايم سرماخوردگي و سرفه و عفونت تنفسي در آن ها مدت ها ادامه مي يابد.
اين افراد به علايق و سرگرمي هاي قديمي خود بي ميل شده و اغلب بدون اين که کاري انجام دهند، مدت ها درجايي مي نشينند.
بدين ترتيب هر نوع تغيير در عادات و رفتار را مي توان نوعي هشدار محسوب کرد.
مکانيزم تأثير مواد اسنشاقي و عوارض سوء مصرف آن:
اين مواد جزء تضعيف کننده هاي سيستم عصبي دسته بندي مي شوند. و مي توانند آثار پايداري روي مغز داشته باشند. به عنوان مثال، افرادي که مواد استنشاقي را به ميزان زياد مصرف مي کنند، ممکن است به آتروفي مغز (تحليل بافت)، تخريب مخچه و بروز ضايعات دراعصاب جمجمه اي يا راه هاي هرمي، کاهش ضريب هوش، صرع لوب تمپورال و آسيب به چنين در زنان باردار دچار شوند.
مصرف دائم و يا متناوب اين مواد ممکن است به هپاتيت و سرانجام به سپروز کبدي و يا اسيدوز مجاري انتهايي کليوي منجر مي شود. مواردي هم از وقفه در ساخته شدن مغز استخوان گزارش شده است.همچنين مواد استنشاقي مانند متيلن کلرايد، ممکن است بر اثر سوخت و ساز به مونوکسيد کربن تبديل شوند. و روي ساخته شدن مغز استخوان تأثير منفي بگذارند.
همچنين احتمال بروز پديده اي با عنوان «مرگ ناگهاني استنشاقي» براثر بي نظمي شديد در فعاليت قلب، کمبود اکسيژن يا ناهنجاري الکتروسيتي وجود دارد. درمواردي نيز مرگ ناشي از خفگي براثر کشيدن کيسه نايلوني برسر توسط سوءمصرف کنندگان ، طي دوره استنشاقي حلال ها گزارش شده است.(3)
درمان
اگر چه خوشبختانه در شرايط حاضر به نظر نمي رسد. سوء مصرف مواد اشتنشاقي مشکل عمده سيستم بهداشتي کشور باشد، اما با توجه به نگراني عمومي نسبت به اين نوع از اعتياد و احتمال امکان سوء مصرف اين مواد به وسيله کودکان و نوجوانان و اثرات جاني خطرناک آن بر عملکرد مغز وقواي هوشي، بايد به اين موضوع توجه ويژه اي داشت.
چرا که بيش از 50 درصد جمعيت کشورمان افراد زير 25 سال هستند و اين موضوع بازهم دقت بيشتري از سوي والدين و مربيان و کارفرمايان مي طلبد.
منبع: مجله ديدار آشنا 123
1. کلمن .1992، ص92، گريشتين، 1993، ص30، مصرف مواد استنشاقي.
2. انجمن روان پزشکان آمريکا، 1994، 424.
3. راسپي وهمکاران ، 1989 نقل ازگليدر 1994، ص84.
منبع:مجله ديدار آشنا 123
