پیوریتن ها، زائران جهان جدید

پیوریتن ها، بنیان گذارانِ آمریکای مسیحی
1) پیوریتن ها چه ربطی به کریسفت کلمب دارد؟
2) چطور بین پیوریتن ها را با قاره ی آمریکا مرتبط می کند؟ (200 سال از تاریخ را ننوشته و ذکر نکرده است)؟
3) چگونه می شود اثبات کرد که پیوریتن ها، هدفشان تشکیل دولت یهودی و فراهم کردن مقدمات ظهور مسیح بوده است؟
مکانی را برای مردمان قوم خود، اسرائیل، برخواهیم گزید و آن ها را در آن جا مستقر خواهم نمود. آن ها در جایگاه خود ساکن خواهند شد و به هیچ جای دیگر نقل مکان نخواهند کرد.(کتاب دوم سموئیل(1) 10:7)
جان کاتن(2)، «وعده ی خداوند به استقرار قوم»، 1619
اعتقادات و شیوه ی زندگی پیوریتن ها تأثیر دائمی و طولانی مدت بر گرایش های غالب مذهبی و نیز غیر مذهبی آمریکایی ها داشته است. این تأثیر را می توان در تحول نظام حکومتی آمریکا، در رفتار و عادت های اجتماعی، در جنبش های مختلف مذهبی از قبیل «بیداری بزرگ و جنبش احیا»(3)، در گرایش های تبلیغی دین مسیح در بین مردم آمریکا و در نگرش های اجتماعی و سیاسی امریکایی ها نسبت به «دیگران»، به خصوص مسلمانان و اعراب مشاهده کرد. سیدنی ایی. آلستروم(4)، یکی از تاریخ دانان مذهبی عصر جدید در آمریکا است که تأثیر پیوریتنیسم(5) بر رشد فکری آمریکایی ها را به بهترین شکل توصیف می کند و می گوید:
بنیان گذاران طریق «پیوریتن» در حقیقت از یک منظر، مؤسسات کشور آمریکا بوده اند و «پیوریتنیسم» از لحاظ خوشبختی یا بدبختی، در عمل، در تمام کشورهای فدرال پایه ای الهی را ایجاد کرد و به روح مذهبی رایج شکل داد؛ کشورهایی که در سال 1776 استقلال خود را اعلام نمودند.(6)
در واقع، در آغازین مراحل حضور پیوریتن در آمریکا است که باید دنبال عوامل تعیین کننده ای باشیم که در حقیقت، وجهه ی آمریکا، خودآگاهی و تجزیه و تحلیل و در مقابل آن، آگاهی و نگرش نسبت به جهان عرب، سرزمین و مردمان آن را شکل می دهد.
برای انجام پیش رو، لازم است تا حکایت اسکان جهان جدید(7) و تحولات بعدی مذهبی، سیاسی و اجتماعی مردم امریکا را درک کنیم. این داستان معروفی است و تاریخ دانان توانا بارها اسناد مرتبط با آن را ارائه کرده اند.(8) با این حال، به منظور تحقیق درباره ی شیوه ای که آن ها برای شکل دهی مفهوم امریکایی از اعراب، مسلمانان و سهم آن ها از جهان ارائه می کنند، بررسی شماری از نظرات و موضوع های حائز اهمیت است. این گزینش نه در نتیجه ی فرآیندی تصادفی مطرح می شود و نه به صورت کاملاً فراگیر است. در این جا تنها به تعدادی از تأثیرگذارترین و مشهورترین نظرات خواهیم پرداخت. هدف این تجزیه و تحلیل نشان دادن چگونگی تأثیرگذاری این نظرات در درجات مختلف بر نگرش اصلی امریکایی ها نسبت به اعراب و مسلمانان است و این که چگونه این نگرش، رفتار امریکایی ها نسبت به اعراب و مسلمانان است و این که چه گونه این نگرش، رفتار امریکایی ها را در برخورد با آن ها [اعراب و مسلمانان] شکل می دهد.
به طور خلاصه، این گزینش شامل نظرات ذیل است:
1. وجود یک طرح کلی الهی که بر اساس آن پیوریتن ها و زائران، مهاجرت خود به جهان جدید [امریکا] و ایفای نقش در آن را خواست الهی تلقی می کنند.
2. عقیده ی راسخ به این که آن دسته از پروتستان هایی که از اروپا (به خصوص انگلستان) مهاجرت کرده و در جهان جدید ساکن شده اند، مردمان خدا هستند و به خواست خدا انتخاب شده اند تا از فساد و بی عدالتی دنیای قدیم نجات پیدا کند.
3. ساکنان امریکا از یک رابطه ی نوید داده شده با آفریننده بهره می بردند و از این رو، یاران الهی در این رسالت خدایی به حساب می آمدند.
4. امریکایی ها در مقام نوید داده شده جامعه ی مذهبی خود را کلیسای قدیسان برجسته تلقی می کردند و اعضای آن جامعه را شهروندان قلمروی پادشاهی خداوند در نظر می گرفتند.
5. مشارکت در این پیمان، متضمن انجام مأموریت خارق العاده ای بود؛ نجات بقیه ی جهان از گمراهی.
این نظرات به خودی خود رؤیایی و آرمان گرایانه هستند، ولی هم چنان رفتار و نگرش اقشار مختلف مردم امریکا را شکل می دهند، علاوه بر این، به رغم ماهیت رؤیایی و آرمان گرایانه شاید بتوان این نوع عقاید را در نتیجه ی ترغیب نگرش مغرورانه و گاهی نژادپرستانه نسبت به مردمان دیگر دانست.

پدران زائر(9) و طرح الهی

اصل طرح الهی، مفهومی اساسی در اعتقادات و رفتار پیوریتن ها است. پیوریتن ها هر مورد جزئی در زندگی روزانه ی - در واقع، در کل دوران حیات - خود را پیش آمد طرحی الهی تلقی می کردند که از همان آغاز روزگار وجود داشته است، یعنی دست مشیت خداوند بر اقدامات و تقدیر آن ها و نیز شکل و موجودیت دیگر مخلوقات جهان حاکم است، هیچ پیش آمدی بیهوده رخ نمی دهد، هر اتفاقی به یک هدف پیش پنداشته منتهی می شود در دفتر خاطرات و دفاتر روزانه ی پیوریتن ها - خاطرات ساموئل سیوئل نمونه ی خوبی است - می توان میزان تأثیرگذاری این اعتقاد بر طرز تفکر پیوریتن ها و سبک زندگی آن ها را مشاهده کرد. زائران سفر خود به دنیای جدید را بر اساس چارچوب این طرح الهی تلقی می کردند. پدران زائر در مقام نمایندگان مشیت الهی، تأسیس جامعه ی خود در جهان جدید را نشانه ای از انتخاب و عنایت آشکار خداوند تلقی می کردند.(10)
آثار نوشتاری حکایت از انتخاب گروه خاصی از مردم دارد که به دنیای جدید مهاجرت می کنند، و جایگاه و نقش ویژه ای در زندگی جدید برای آن ها انتخاب شده است؛ تمام این موارد بخشی از مشیت الهی تلقی می شد. جان کاتن در بخش عنوان رساله ی خود به نام وعده ی خداوند به استقرار قوم، بندی از کتاب مقدس را نقل می کند «مکانی را برای مردمان قوم خود، اسرائیل، برخواهم گزید و آن ها را در آن جا مستقر خواهم نمود. آن ها در جایگاه خود ساکن خواهند شد و به هیچ جای دیگر نقل مکان نخواهند نمود. آن ها در جایگاه خود ساکن خواهند شد و به هیچ جای دیگر نقل مکان نخواهند کرد». (کتاب دوم سموئیل، 10:7)(11) کاتن با ذکر دو مورد این موضوع را به روشنی بیان می کند. او به ساکنان این سرزمین می گوید «انتخاب این مکان برای آن ها اولین موهبت از جانب خداوند است» و «تمام مراحل انتخاب و استقرار این مردمان در این سرزمین یا سرزمین دیگر، تحقق وعده ی خداوندگار است».(12)
بعدها در قرن هفده میلادی، کاتن میدر(13)، اولین تاریخ دان مذهبی کشور جدید، زنده نگه داشتن این افکار را در ذهن نسل های آینده ضروری می داند که مبادا آیندگان تمایل حقیقی مردمان انگلستان جدید را فراموش کنند و نسبت به آن غفلت ورزند. میدر در کتاب یادآوری خود این نکته را شرح می دهد:
خلاصه ی کلام این که خداوندگار، ارواح مردمان انگلستان را برگزید و آن ها را احضار نمود. ارواح هزاران مردمانی که همدیگر را نمی شناختند، با گرایشی یک پارچه درهم آمیخت تا منازل دل پذیر کشورشان را ترک نمایند و از اقیانوسی متلاطم عبور کنند و به برهوتی دهشتناک پا گذارند تا با نهایت خلوص و خرسندی در برابر فرامین او سر تسلیم فرود آورند.(14)
مهاجرانی که در جهان جدید سکنا می گزیدند هم چون پروتستان های اروپایی به طرح الهی معتقد بودند، اما آن چه که بسیار به این مفهوم می افزود آن بود که مهاجران و نیز فرزندان آن ها عمیقاً بر این باور بودند که جایگاه ویژه ای در این طرح دارند. خداوند آن ها را برای تحقق این امر برگزیده بود. از این رو است که زائران و نسل های بعدی آمریکایی ها همواره موقعیت خود را با جایگاه مذهبی «مردم برگزیده» قیاس می کنند. جان وینتراپ(15)، رهبر یکی از اولین گروه های ساکن در آمریکا، حتی این قیاس را مجازاتی می دهند که خداوند بر هواداران خود مقرر کرده است. او می گوید:
این مسئله به آن معنا است که خداوند آن ها را به توبه از گناهان گذشته ی خود و خواهد داشت و با این مجازات می خواهد. آن ها را از بلایی نجات دهد که زود هنگام در میان بسیاری از ما شیوع می یابد و عده ای را به کام مرگ کشیده و عده ای دیگر را نیز به دوزخ می فرستد، از این رو، خداوند قوم اسرائیل را به برهوتی هدایت کرد و آن ها را بر آن داشت تا خوش گذرانی های مصر را از سر خود بیرون کنند؛ جایی که در ابتدا به کام آن ها خوش نیامد، اما در نهایت، باعث سعادت آن ها شد.(16)
(کتاب دوم تورات، 16، 3، 30)
طرف های مخالف در تحرکات و مباحث مذهبی اولیه که مطرح می کردند، از این قیاس مربوط به کتاب مقدس استفاده می کردند تا استدلالات خود را تقویت نموده و اعتبار بخشند. مثلاً در مکاتباتی که بین راجر ویلیامز(17)و وینتراپ صورت می گیرد، ویلیامز موقعیت گروه خود و استدلال آن ها را با در نظر گرفتن این مورد مطرح می کند که آن ها «مردمانی الهی هستند که مورد آزار و اذیت قرار گرفته اند و از مرزهای بابل به دیگر نقاط - خواه به روم یا به انگلستان یا به هر کجای دیگر - پراکنده شده اند.» ویلیامز به وینتراپ می نویسد:
استدلال شما بسیار ناشایست است، زیرا دیگر افراد قوم اسرائیل با عطوفت نسبت به مشیت الهی احترام گذاشتند، ولی تکیه ی صِرف شما به قضاوت و خودآگاهی، منجر به ضربه زدن و تحت تأثیر قرار دادن طرفداران شما می شود و باعث دوری آن ها از شما شده و مسائل دیگری به وجود می آورد. بنابراین، اگر چه بنده می دانم که این برگزیدگان در نهایت، هیچ گاه به حال خود رها نخواهند شد، ما باید با قضاوت در مورد شهرهای سدوم، مصر، عمالیق و بابل از سکونتگاه خود بیرون رویم تا خواست خود را به مسیح برسانیم و او را نسبت به انتخاب خود مطمئن سازیم.(18)
در مورد دیگری، اینکریز میدر(19)، ساکنان مسیحی را برگزیدگان خداوند می نامد تا حضور قدرت الهی را در کنار مبارزه ی مهاجران جدید با بومیان آمریکا توجیه کند. او می گوید «بارها خداوند با به جان هم انداختن کفار و مصریان در ایام مدیان(20)، به استغاثه ی ما پاسخ داده است. شناخت این مسئله جای بسی نیایش و شادمانی دارد. خداوند بزرگ به این خواسته ی ما نیز پاسخ داده است». در حقیقت، بی دینان سرخ پوست در پاسخ به استغاثه ی مهاجران همدیگر را می کشند.
بله، نه تنها این سرخ پوستان ادعای دوستی با انگلیسی ها را مطرح کردند، بلکه بعضی از آن ها که زمانی دشمن ما بودند، حالا در کنار ما هستند تا مردمان، دوستان و خویشاوندان خود را نابود نمایند که شاید آن ها نیز به خدمت ما درآیند.(21)
وقتی ساکنان جهان جدید خود را برگزیدگان کتاب مقدس تصور می کردند، پس جای تعجبی ندارد که رهبران آن ها هم نقش پیامبران و چهره های شاخص کتاب های عهد عتیق و جدید را ایفا نمایند. بسیاری از قیاس هایی از این نوع را می توان در نوشته ها و آثار ادبی امریکایی ها در طی قرون مختلف مشاهده کرد. یکی از موارد جالب، مدحی است که اینکریز میدر در رسای فرماندار نیوانگلند می سراید. میدر او را در بستر مرگ مانند یعقوب نبی می داند که ابتدا شورای خود را به عهده ی فرزندش گذاشت که در کنار بستر او جمع شده بودند و سپس دعای خیر را نثار آن ها کرد. یا مانند داوود نبی نسل خود را فرمان بردار مشیت الهی نمود. میدر برای سنگ نبشته ی مزار فرمان دار، گفته های یوسفوس درباره ی نحیما(22) - حاکم اسرائیل - را مناسب دانست.(23)
«مردمان خداوند» مفهومی بود که همواره عاملی استوار در طرز تفکر مذهبیون و نیز رهبران غیر روحانی امریکا باقی ماند، اگر چه با گذشت زمان اشکال و رنگ و بوی مختلفی به خود گرفت تا با موقعیت های خاص هم آهنگ شود. حتی جرج واشینگتن هم که در سلوک ترکیب دین با سیاست معروف نیست، در سخن رانی خطاب به یهودیان ساونا(24)، وضعیت قوم اسرائیل را با مهاجرت اروپایی ها به امریکا مقایسه می کند. واشنگتن امید خود را این گونه بیان می کند:
همان طور که خداوند قوم اسرائیل را از ظلم و ستم مصریان رهانید و آن ها را در سرزمین موعود مستقر نمود [سرزمینی که نفوذ خدایی آن در ایجاد این ایالت های متحد به عنوان کشوری مستقل آشکارا مشهود است]، هنوز هم آن ها را با شهد شراب بهشتی می نوشاند و ساکنان هر مذهبی را وا می دارد تا از موهبت مادی و معنوی این قوم - که خدایشان یهود است- بهره ببرند.(25)
تمثیل «مردمان برگزیده» نقش مهمی در تشکیلات تبلیغی بسیار معروف قرن نوزده میلادی ایفا می کرد. پری میلر(26)، یکی از تاریخ دانان معاصر آمریکا، این مفهوم را این گونه خلاصه می کند «دهه ها مستعمرات پیوریتن ها از لحاظ جغرافیایی جدا از هم بود. مردم که کاملاً عادت کرده بودند خود را نژاد برگزیده تصور نمایند، پیمان خاصی با خداوند بستند».(27)

پیمان با مردمان برگزیده ی خداوند

این نظر که مردم «پیمان خاصی با خداوند منعقد نموده اند»، نفوذ عمیقی به افکار و تصورات نسل های بعدی آمریکا داشت. خداشناسی فرقه ی پروتستان در حکم یک اصل کلی فرض می کرد آن دسته از افرادی که به مذهب راستین مسیحیت اعتقاد دارند، رابطه ای ویژه با خالق خود دارند که این رابطه را پیمان رحمت ایزدی می نامیدند. این پیمان نه تنها دلالت داشت بر رضایت خداوند از این انتخاب، بلکه - و از همه مهم تر - حاکی از وظایف حیاتی بود که در نتیجه ی این انتخاب به مؤمنان سفارش شده بود. از نظر پیوریتنیسم آمریکایی، این پیمان و شرایط مربوط به آن، نه تنها در باب امور مذهبی و عبادات، بلکه حتی در زندگی روزانه، امریکایی ها را ملزم به اجرای آن می کرد. در سرتاسر تاریخ ملت امریکا، اظهارات متعددی بیان شده است که این نظر را تأیید می کند، بنابراین برای شناخت هر چه بهتر این پیمان باید بتوان قالبی را درک کرد که پیوریتن ها به این پیمان دادند و آن را در نهادهای مذهبی و نیز اجتماعی و سیاسی خود وارد کردند؛ پیمانی که ابعاد آن منتج به مواردی مانند استقلال آمریکا شد و قانون اساسی و نظام حکومتی این کشور را در بر گرفت.
بسیاری از تاریخ دانان دینی امریکا اهمیت این رابطه ی خاص با کلیسا و با خداوند را به درستی تأکید نموده اند. سیدنی آلستروم در سخنرانی راجع به پیوریتن ها اشاره می کند.
شناخت پیوریتن ها از احیا و نیز نظریات آن ها در مورد نظم بخشیدن به کلیسا و جامعه، در گروه این پیمان است. منافع خاص تعصب آمیز انگلیسی ها و بعدها متکلمان پیوریتن در نیوانلگند، حول محور اعتقاد به این پیمان بود.(28)
آلستروم به جان پرستون، یکی از پیوریتن های معاصر اشاره می کند که این پیمان را در حکم اصلی ذکر می کرد که «پایه ی تمام آرزوهای شما است. این همان عهدی است که هر فردی بر پایه ی آن به وجود آمده است. تمام فکر و ذکر شما همین میثاق است. خداوند با شما پیمانی بسته و شما هم پیمان او هستید».(29)
گرایش مهاجران به این پیمان چنان ویژه بود که خود را شرکای متعهد به آن می دانستند. حکم الهی آن ها را برای پیش برد این پیمان انتخاب کرده بود و آن ها هم مشتاقانه آن را تقبل کرده بودند. نخستین اظهارات در خصوص این پیمان با خداوند در قوانین (گاهی اوقات «قرارداد» هم خطاب می شد) مربوط به نخستین مستعمره نشینان پیوریتن در جهان جدید یافت می شود. کاتن میدر در مطالبی که راجع به تاریخ این اجتماع ها می نویسد، با نهایت اطمینان از پیمانی که به تقلید از دیگر اجتماعات مسیحی گرفته شده است، در برابر تمام طرفداران «کلیساهای خداوند»(30) متن پیمان جامعه ی سِیلم(31) را قرار می دهد که از آن زمان مورد تأکید واقع و اجرا شد.(32)
پیمان سِیلم،(33) همان طور که میدر هم اشاره می کند، کاربرد مفهومی از پیمان را نشان می دهد که تمام ابعاد زندگی را تحت الشعاع قرار می دهد. این پیمان تمام اعضا و طرفداران خود را فرا می خواند تا خود را مردمان خداوند تلقی نمایند، از تمام شیوه های زندگی مغایر با آموزه های حضرت مسیح دست بکشند، همان طور که ایشان فرموده است نسبت به هم رفتار نمایند، در کلیسا و در جامعه با وقار و با شیوه ای برادرانه با هم رفتار کنند، انجیل را عرضه نمایند، اما دیگران را آزار ندهند (از جمله بومیان)، از مقدمات ارشد کلیسا و حاکمان حکومتی پیروی کنند، کار و زندگی آن ها هم چون مباشران خداوند باشد و در تربیت کودکان و تعلیم به خدمت کاران خود، رابطه ی آن ها با خداوند و پیمان را مد نظر داشته باشند. از آن به بعد، این همان پیمان راستین بود که اولین موج از مهاجران، خود را نسبت به آن متعهد می دیدند. شرایط مذکور در این پیمان میزان روابط آن ها با یکدیگر و با «افراد با دین و بی دین» و نیز رابطه با خداوند را تعیین می کرد، این ضوابط در حکم قانون کلیسا و حکومت استفاده می شد و همان طور که بعد خواهیم دید، در ایجاد تفکر و رفتار سیاسی آمریکای مستقل که با حرکت بنیان گذاران آغاز شده بود، نقش مهمی ایفا می کرد. آن چه که برای تحقیق پیش رو بسیار مهم است، رابطه ی قراردادی با خداوند و وظایفی بود که به گردن مردمان متعهد به این پیمان نهاده شده بود. یکی از این وظایف «اشاعه ی نور» بود که در شکل دهی نگرش آمریکایی ها و درک آن ها نسبت به دیگران - خواه بومیان، اعراب، مسلمانان و خواه افراد بیرون از این پیمان - نقش بسیار مهمی ایفا می کرد.
پیوریتن های نیوانگلند خود را اسرائیلی های جدید تلقی می کردند، ولی تنها بر اساس شباهت موقعیت، لقب خود را به مردمان برگزیده تغییر ندادند. آن ها وعده ی اولیه ی خداوند به حضرت ابراهیم(ع) را پایه ی تمام مشارکت های خود در این پیمان می دانستند. آن ها خود را «ذریه ی حضرت ابراهیم» و وارث وعده ی داده شده به ایشان تلقی می کردند. آن ها هم چنین اعضای با ایمان کلیسای راستین خداوند بودند. عضویت در کلیسا پیش شرط عضو یک جامعه برای صلاحیت تقبل این پیمان و وعده ی الهی بود. یک نمونه چشم گیر این رابطه ی بین عضویت در کلیسا و تقبل این پیمان، از یکی از نخستین اسناد مستعمره ی نیوانگلند به دست می آید. کاتن میدر بیان می کند که چگونه ساکنان جدید در سلیم در زمان ورودشان در سال 1629 مانند پدرشان ابراهیم مصمم بودند و کشت و زرع خود را با «نام خدا» آغاز کردند. اگر چه آن ها قبل از عزیمت به نیوانگلند تصمیم گرفته بودند در مورد تشکیل حکومت مذهبی به توافق برسند، تمام مهاجران بر اصلی کلی توافق کردند که اصلاح کلیسا طبق کلام مکتوب خداوند به انجام برسد، از این رو، آن ها در صدد گرفتن راهنمایی از برادران دینی خود در پلیمت برآمدند. پلیمتی ها با طیب خاطر آن ها را راهنمایی کردند تا نکات عبرت آموزی که حضرت مسیح در هر مورد جزئی از دین مسیحیت ذکر کرده بود را دریابند. در نهایت، بعد از گرفتن تأیید از سوی پیام آوران کلیسای پلیمت، آن ها بعد از بازگشت، شش روز از ماه آگوست را کنار گذاشتند تا برای روزه داری و عبادت، استقرار حکومت دینی و اعتراف به ایمان خود اختصاص دهند و وارد پیمان مقدسی شوند که به موجب آن حکومت دینی شکل می گرفت.
«پیمان حکومت دینی» تشکیلاتی بود که به محض پذیرش اصول کلی، تمام جامعه را در بر می گرفت. این پیمان از لحاظی نوعی غسل تعمید اشتراکی به کلیسای مسیحی به حساب می آمد، اما به هر حال کافی نبود. هر عضوی از جامعه باید از طریق شهادت فردی به مسیحیت اقرار می کرد. «بعضی افراد با اظهار موافقت خود با اعتراف و پیمان پذیرفته می شدند، بعضی دیگر بعد از پذیرش تحقیقات شفاهی (و بعضی اوقات مکتوب) با جواب دادن به سؤالات مذهبی و جلب رضایت افراد مورد توجه خداوند پذیرفته می شدند». دو نکته در این فرآیند مهم است: اول این که جامعه اصولاً از طریق پذیرش پیمان حضرت ابراهیم(ع) «مردمان خدا» تلقی می شدند و «فرزندان با ایمان، اعضای کلیسا به همراه والدینشان بودند و غسل تعمید آن ها نشانی بود بر این موضوع». دوم این که هر کس قبل از پذیرش در کلیسای خاص باید آشکار و شخصاً به پیمان اقرار کند، این گونه آن ها شرایط پذیرش را در گرد میز خداوندی خواهند داشت».(34)
این طرح اولیه ی آمریکایی ها از پیمان، جامعه ی آن ها - به خصوص اعضای تأیید شده ی کلیسا - را در موقعیت خاصی در جهان قرار داد؛ موقعیتی که بسیار آگاهانه آن را به وجود آورده بودند. با توجه به این موقعیت خاص که سرسختانه ایجاد شده بود، پیوند با این پیمان که از تبار حضرت ابراهیم ریشه می گرفت، اهمیت زیادی پیدا کرد و در این حین، آمریکایی ها تلاش ها می کردند تا دیگر نقاط جهان را به کیش خود درآورند. آمریکایی های با ایمان برای این که صلاحیت این کار را به دست آورند و به ملتی تبدیل شوند که در مرحمت و رسالت خدایی سهمی داشته باشند، اغلب خود را به شخصیت های مبلغ و موقعیت های رسالتی کتاب مقدس ربط می دادند، اما قانع کننده ترین ارتباطی که دائم به کار گرفته می شد، همان جانشینی حضرت ابراهیم بود. در اوضاع و احوال قرن نوزده میلادی که اشتیاق زیادی برای مسیحی کردن ملت ها وجود داشت، ساموئل ورکستر(35) در سال 1805 این استدلال را در قالب کتابی با عنوان دو خطابه مطرح می کند. این کتاب ارتباط نزدیکی با این موضوع دارد، زیرا ورکستر این خطابه ها را در ارتباط با تلاش های تبلیغی دین مسیح نوشته است. خلاصه این که این استدلال مانند این برهان مطرح می شود که «خداوند با تمام نوع بشر از منظر این پیمان رفتار می کند، از حضرت آدم (ع) گرفته تا حضرت نوح (ع) و حضرت ابراهیم(ع)». «خداوندگار با اعطای رحمت خود به حضرت ابراهیم و تمام آیندگان آن حضرت، پیمانی با او بست که ابراهیم به آن وفا نمود و در نهایت خداوند متعال این رحمت را به تمام بشر اعطا فرمود». ورکستر می گوید «و به این ترتیب، خداوند به همان شکل با بشر رفتار می کند. تمام رحتمی که پیمان موجود ارزانی می دارد».(36) زیرا خداوند به حضرت ابراهیم می فرماید «از پس تو تمام ملت ها مورد رحمت قرار خواهند گرفت»؛ رحتمی که در نهایت کل دنیا را در بر خواهد گرفت. با این حال، شرایطی هم مطرح است. فرد باید «با ایمان» باشد و در کلیسا به نیت مسیح(ع) غسل تعمید داده شود. غسل تعمید جای ختنه سوران را می گیرد؛ جایگزینی که برای تکذیب محدودیت این وعده به یهودیان ضروری تلقی می شد. و ایمان به کلیسای راستین شرطی بود که به آمریکایی ها نسبت به دیگر به اصطلاح «پیروان» مسیحیت به خصوص مسیحیت طرف دار پاپ، اولویت می داد. در نهایت، ورکستر به این نتیجه می رسد:
هر چه تعداد بیش تری از شما به مسیحیت ایمان آوردید، به مسیحیت خدمت نموده اید. نه یهودی وجود دارد، نه یونانی، نه در بندی وجود دارد و نه آزادی، نه مردی وجود دارد و نه زنی؛ تمام این ها در مسیحیت حضرت عیسی حاضرند و طبق وعده ی نوید داده شده، اگر مسیحی باشید، پس از ذریه ی ابراهیم و وارثان او هستید. اگر مسیحی باشید، متعهد به پیمان با حضرت ابراهیم خواهید شد.(37)
از این رو، می گویند این پیمان تا آخرالزمان نیز وجود خواهد داشت و تمام نوع بشر را در بر خواهد گرفت، ولی تنها آن هایی که به مسیحیت ایمان آورده اند و به آن معتقدند، فرزندان ابراهیم هستند. وظیفه ی آن ها گسترش موهبت الهی به دیگر نقاط دنیا است. از این رو، ورکستر خطاب به مبلغین آمریکایی که قصد سفر تبلیغی به سرزمین مقدس را داشتند، می گوید:
بروید و از ارتفاعات کالواری و صهیون به قبایل مدت ها گم شده ی اسرائیل، به حامیان پیامبر دروغین، به مردم متحیر از سرزمین ها و زبان ها و ادیان مختلف، چشمه های آن جا را نشان دهید که برای تطهیر تمام ملت ها جاری شده اند. پارچه نوشته ای در آن جا به آن ها نشان دهید که برای گردآوری تمام مردم به نمایش گذاشته شده است.(38)

سفر زیارتی به قلمروی پادشاهی خداوند

از نظر مهاجران با طرز تفکر مذهبی در آمریکا و مهاجران آینده به این سرزمین، سفر، زیارت و اقامت موقت، آن هم از نوع پروتستان انجیلی، فعالیت هایی نبود که به طور عمده برای لذت یا حتی برای ارضای کنجکاوی فکری صورت می گرفتند. در واقع، در سنت مسیحیت پروتستان، زندگی یک فرد سفری روحانی تلقی می شود، زائر در مسیر خود سودای رسیدن به پادشاهی خداوند را در سر دارد. اغلب این موضوع سفر روحانی، در سراسر زندگی فرد منتهی به سرزمین مقدس و نمادین می شود که با بررسی عناوین آثاری چون شرح مختصری از سفر روح من به سرزمین مقدس (ایزاک پنینگتون(39)، 1681) و بیانیه ای به جهان از سفر و پیمایش من به خارج از مصر، عبور از بیابان، از دریای سرخ و از لوای فرعون به کنعان (توماس گرین(40)، 1659) می توان اهمیت آن را درک کرد.(41) از منظر مهاجران به دنیای جدید، شباهتی که آن ها بین خود و قوم اسرائیل مشاهده می کردند، تنها محدود به خطرهای پیش رو در محیط خصمانه ی جدید نبود. این شباهت در حقیقت، به استعاره ی معنوی گسترده ای تبدیل شد که در آن، جغرافیای کتاب مقدس با تجارب زندگی حقیقی تناسب داشت و حکایت هایی هم چون پرواز از مصر، عبور از بیابان و دریا و مواجهه با برهوت گسترده ی ناشناس را در بر می گرفت. طرفداران جان وینتراپ ساعاتی پیش از عزیمت خود به جهان جدید، موعظه ای از جان کاتن را گوش می دادند که با به کارگیری تداعی معانی و زبان کتاب مقدس به آن ها اطمینان می داد «هنگامی که خداوند ما را با فرامین خود در بر می گیرد و با ما درباره ی حیات و قدرت و زوایای آن اتمام حجت می کند، بدانید که سرزمین موعود هم وجود دارد».(42) و هنگامی که ویلیام بردفرد(43) وضعیت فلاکت بار زائران را پس از عبور آن ها از اقیانوس منعکس می سازد، زبانش یادآور تجارب ذکر شده در کتاب مقدس است. او به یاد می آورد:
وحشی ها هنگامی که حواری و همراه کشتی شکسته ی او را دیدند، هیچ کمکی برای از خستگی درآوردن آن ها انجام ندادند، بلکه آن دو را با تیر و کمان به محاصره ی خود در آوردند.(44)
این موضوع در کتاب مقدس در حکم مرحمتی به حواری و همراه او ثبت شده است.
بردفرد در نتیجه گیری در این بخش از «شرح حال» خود، می پرسد:
چه چیز جز جوهر و موهبت الهی هم اکنون می تواند به آن ها نیرو ببخشد. نباید آیندگان این مهاجران، پدران انگلیسی خود را به خاطر بیاورند که از این اقیانوس پهناور عبور کردند و آمادگی تلف شدن در این برهوت را داشتند... آری، خداوند به آن ها که به او وفا کرده بودند، نشان داد که چگونه آن ها را از دست ظالمان نجات می دهد.(45)
آمیختن توصیف واقع گرایانه از فلاکت زائران با تداعی معانی کتاب مقدس، هیچ چیز از ارزش احساسات مذهبی صادقانه و دل مشغولی های مادی بردفرد کم نمی کند.
همان آمیزه از احساسات صادقانه و واقع نگری و تلمیحات مربوط به کتاب مقدس، توصیف کاتن میدر را از سفر و تجربه ی مهاجران تحت الشعاع قرار می دهد، مهاجرانی که در سال 1623 وارد نیوانگلند شدند «و در میان آن ها مردانی شایسته و با لیاقت حضور داشتند که دنبال ایجاد خوشبختی در این اسرائیل کوچک بودند، گر چه در هنگام ورودشان در حکم احیاکنندگان معبد اورشلیم به اشکال مختلف تحت تأثیر قرار گرفته بودند: بعضی با دیدن شرایط بد دوستان خود متأثر شدند و بعضی دیگر خوشحال که وضعیتشان از آن ها بدتر نیست».(46)
اما زائران از رویارویی با شرایط دشوار مرعوب نشدند. آن ها مردان آرمانی بودند که هدفشان «احیای معبد اورشلیم» بود. به گفته ی ورنون پرینگتون(47) «پیشتازان پیوریتن به منظور ایجاد قلمروی پادشاهی خداوند پا به آمریکا گذاشتند».(48) این مفهوم فوق العاده از پادشاهی خداوند که پیوریتن ها بر اساس آن خود را یاران و همکاران خداوند تلقی می کردند، برای شناخت هر چه بهتر از نگرش آمریکایی ها نسبت به دیگران که تعلقی به این پادشاهی نداشتند، بسیار حائز اهمیت است. این مسئله از یک منظر دیگر نیز اهمیت دارد، زیرا پذیرش نیابت پیوریتن ها در این قلمروی پادشاهی، پایه ای است که منتهی به حوادث مهم تری می شود. ویلیام بردفرد هم که آثاری در مورد زائران دارد، این نظر را تأیید می کند و می گوید:
آن ها آرزوهای بزرگ و اشتیاق درونی داشتند تا برای اشاعه و ارتقای اصول پادشاهی مسیح در آن نقاط دوردست، شالوده ی مناسبی بنا کنند یا حداقل گامی در راستای آن بردارند. آری، آن ها باید خود این گام را می داشتند، ولی با وجود این، جای پایی هم برای دیگران باز کردند تا این مأموریت بسیار بزرگ را به انجام برسانند.(49)
نظر مربوط به ایجاد قلمروی پادشاهی خداوند یا اصطلاحی که اغلب آن را «اسرائیل امریکایی خداوند» می نامیدند، آرمانی مهم و مذهبی در بین آمریکایی ها در سراسر تاریخ امریکا بود. اچ. ریچارد نیبور(50) در تحقیق برجسته ی خود با عنوان قلمروی پادشاهی خداوند در امریکا، اشکال نشأت گرفته شده از این نظر را در افکار امریکایی ها توصیف می کند. نیبور در بخش «دوره ی اولیه از حیات امریکایی ها» می گوید:
زمانی شالوده ی کار بر ایجاد «قلمروی پادشاهی خداوند» به معنای «حاکمیت خداوند» بنا نهاده شد. در دوره ی بدیع بر انگیزش و احیا، این اصطلاح به معنای «سلطنت مسیح» بود و تنها در دوره ی اخیر به معنای «پادشاهی بر زمین» خود را مطرح نمود.(51)
به هر حال، در تمام این مراحل، آمریکایی ها خود را شهروندان این پادشاهی تلقی می کردند که به واسطه ی حکمرانی و مشارکت در این امر خطیر مورد لطف قرار گرفته بودند. جان وینتراپ این موضوع را این گونه تأیید می کند «خداوند کاری عظیم در پیش دارد که از طریق پیامبرانش آن را برای ما آشکار کرده است».(52) شهروندی آمریکایی ها در این قلمروی پادشاهی هرگز به طور جدی به چالش کشیده نشد و از این رو است که بعدها می بینیم این مفهوم از مأموریت الهی در خلال ادوار بر انگیزش، استقلال و احیا و تا عصر حاضر، احساس آمریکایی ها را بر می انگیزد؛ مأموریتی الهی که با این حس شهروندی همراه می شود تا نور الهی را در بین دیگران - ملت های کم سعادت تر - اشاعه دهد.
حتی در حالی که اولین موج از مهاجران پیوریتن شرایط بسیار نامطلوب سرگرم ایجاد منازل جدید خود بودند، همواره حسی از مسئولیت را نسبت به «دیگران» به خاطر می آوردند؛ حسی که از موقعیت خاصی نشأت می گرفت که آن ها در طرح الهی می پنداشتند. مشارکت در پیمان و عضویت در یک گروه برگزیده، آن هم در کلیسای مورد لطف ایزدی، مزیت هایی همراه داشت، اما نسبت به وظایفی که دیگر افراد عادی انجام می دادند، وظایفی خطیر و سنگین تر بود. این پیمان برای انتخاب و توفیق افراد، شرطی اساسی با خود داشت، اما به محض این که این شرط حاصل می شد، این انتخاب، برگزیدگان را نسبت به دیگران در موقعیت خاصی قرار می داد.
مسیحیان راستین - تلقی یی که مهاجران نیوانگلند نسبت به خود دارند - «نور جهان» هستند.(53) این همان نقلی است که کتب مقدس آن ها را خطاب می کند؛ «شما نور جهان هستند». استیفن اُلین(54) از مفاهیم «کلیسای راستین» و «خاستگاه قلمروی پادشاهی خداوند در دنیای جدید» استفاده می کند و آن را «تنها مأمور امانتدار انجیل» می نامد.(55) این همان اصلی است که مهاجران پیوریتن از همان آغازین روزهای ورود به دینای جدید، آن را اصلی اساسی تلقی می کردند. نتیجه گیری جان وینتراپ در دخیل دانستن زمینه های اقتصادی برای استقرار در نیوانگلند، واقع بینانه و در حقیقت، بسیار مادی انگارانه است. با این حال، طبق نظر وینتراپ، اولین توجیه «ترویج انجیل در بین بومیان امریکایی است. در جایی که اولین و مهم ترین اقدام، گرایش به سمت گسترش پادشاهی عیسی مسیح و رهانیدن بومیان از دام شیطان و تغییر کیش و مرام آن ها به دست خودشان است».(56) اشاعه ی نور انجیل اولویت اصلی بود، اگر چه دیگر زمینه های مادی نیز توسعه داده می شدند. این نخستین روحیه ی تبلیغی، نشانه ای از تعصبی است که پروتستان های انجیلی قرن نوزده میلادی در امریکا در جهت تغییر آیین دیگر نقاط جهان در خود داشتند. طبق نظرات یکی از محققان مذهبی امریکا، روحیه ی تبلیغی «عنصری بسیار مهم در شخصیت مسیحیان و اصلی اساسی از دین مقدس ما است. مطابق با قانونی تغییر ناپذیر، هر کسی که به مسیح ایمان آورد باید آن را اشاعه دهد». در نهایت، بیش تر امریکایی ها بر این باور هستند که «ایمان به خدا و تمایل به طرفداری از عشق مسیح، از همان حقیقت مربوط به نجات دیگران نشأت می گیرد و هر فرد معتقد در ارتباط با اشاعه ی دین، مأموریتی به عهده خواهد داشت».(57) این همان نوع نگرش مهاجران به وضعیت خود و شرایط دیگران بود؛ همان نگرشی که بسیاری از مذهبی ها و غیر مذهبی های امریکایی از آن وقت تاکنون نسبت به خود احساس می کنند. همان طور که زائران خود را مأموران طرح الهی برای ایجاد «پادشاهی او» تلقی می کردند، آن ها و فرزندانشان نیز مأموریت خود به دیگر نقاط جهان را حتمی می پنداشتند. کلیسای آن ها حامل نور راستین بود و آن ها وظیفه داشتند با مبلغین دروغین «ضد مسیح» [دجال] در دنیای جدید مقابله نمایند، درست همانند همتایان پروتستان که این وظیفه را در دنیای قدیم به انجام می رساندند. بی شک یکی از انگیزه هایی که وینتراپ و همراهان او را برای ایجاد مستعمره در نیوانگلند ترغیب می کرد «جدیت طرفداران پاپ در اشاعه ی آیین و خرافات خود و توسعه ی پادشاهی ضد مسیح بود؛ اقدامی که خطری مسلم را برای افراد آن ها ایجاد می کرد و وضعیت آن ها را عمیقاً به مخاطره می انداخت». همین عقیده ی راسخ «نور راستین» بود که مبلغین امریکایی قرن نوزده میلادی(58)را به تضاد با کلیسای رومی و اسلام در مشرق و در دیگر نقاط جهان سوق داد. آن ها به این عقیده پایبند بودند که مسیحیت - مسیحیتی که به آن تعلق خاطر داشتند - «نور حقیقی است که متمایز از نظام های دیگر می درخشد، خواه این نظام ها مذهبی باشند یا اخلاقی، فرقی نمی کند... نظام هایی که از لحاظ تمام فعالیت ها و گرایش های خود کاملاً شیطانی بودند. آن ها به بدبختی منتهی شده اند و این حرکت شرارت انگیز آن ها ادامه خواهد داشت».(59)
در این نگرش، دو خصوصیت درخور توجه هستید که نشانه ای از تشکیلات تبلیغی آمریکایی ها در آن باقی می ماند و نیز نگرش های سیاسی در قرن نوزده میلادی را نسبت به کشور مستقل تازه تأسیس متمایز می ساخت. اولاً حسی از اهمیت اضطراری و برجسته وجود دارد که به این موقعیت منحصر به فرد (شاید حتی انحصاری) از پروتستان های آمریکایی اضافه می شد. ثانیا، انگیزش تبلیغی را به رغم مواجهه با خطرات و مشکلات عدیده، در تحقیق این اهداف، خوش بینانه تلقی می کردند.
در اذهان افراد با ایمان جای هیچ شکی نبود که خداوند این ملت را برگزیده است تا عامل او در اشاعه ی این نور الهی باشند. شرایط دوران، بازتابی از این مسئله بود و علاوه بر این، در آثار مکتوب و موعظه های کشیشان آمریکایی هم یافت می شد. فردریک مرک(60) می گوید «حس مأموریت برای آزاد نمودن دنیای قدیم، پدران زائر و فرزندان آن ها را در بر گرفته بود؛ حسی که پس از آن نیز در نسل های بعدی آمریکایی ها پدیدار شد» و هم چنان بدون تغییر باقی مانده است.(61) نسل مربوط به نیمه ی قرن نوزده میلادی، یکی از آن نسل های رسالت گرای آمریکایی بودند. یکی از نویسندگان قرن نوزده میلادی با نگاهی به گذشته ی ریشه های ملت امریکا، با عقیده ای راسخ می گوید «ماهیت جمعیتمان به طور چشم گیر نشان می دهد که خداوند ما را به عنوان مردمان مبلغ خود منصوب کرده است». او امریکا را ملتی مبلغ تصویر می کند که سرنوشت، آن را فرا می خواند تا با استفاده از مزیت های جغرافیایی، آزادی و امنیت خود، «گروه های مختلفی چون کافران و مسلمانان، بوداییان و پاپ پرستان، سفیدپوستان، رنگین پوستان، افراد مختلف، آزاد و دربند را متمدن نمایند».(62)
بنابراین حس اضطرار و اهمیت، نتیجه ی بلافصلی بود که از انتخاب خداوند و اجرای جهانی آن مأموریت تبلیغی نشأت می گرفت. پیوریتن های نیوانگلند و فرزندان آمریکایی آن ها تصور می کردند که جهان نیاز مبرمی به کمکشان دارد و معتقد بودند که خداوند آن ها را به نمایندگی انتخاب کرده است تا به این نیاز پاسخ دهند. مبلغین امریکایی امروز از همان زبان استفاده می کنند و اگر چه سیاست مداران و زمام داران از نامیدن خداوند به «مأمور عالی رتبه» اکراه دارند، عبارتی چون «ندای تاریخ» و دیگر واژگان مشابه را می سازند تا اساساً همان مفهوم را نشان دهند.

پی نوشت ها :

1. دو کتاب از کتب عهد عتیق که منبع اصلی تاریخچه ی قوم اسرائیل در خلال قرون ده و یازده قبل از میلاد است.-م
2.John Cotton
3.Great Awakening & Revivals
4.Sidney E. Ahlstrom
5.Puritanism
6. الهیات در آمریکا، اثر سیدنی ایی. آلستروم [Sydney E. Ahlstrom) که توسط جیمز وارد اسمیت و جمیسون اِی للاند [James Ward Smith & Jamison A. Leland] در قالب کتاب دین در زندگی آمریکایی گردآوری شده است (پرینستون، نیوجرسی: نشر دانشگاه پرینستون، 1961)، جلد 1، صفحه ی 236.
7. جهان جدید اصطلاحی است که در ابتدا برای اشاره به قاره ی تازه کشف شده ی امریکا استفاده می شد و در هر کجای این متن منظور از آن امریکا است.-م.
8. برای اطلاعات بیش تر درباره ی این موضوع، آثار ورنون لویس پرینگتون، چارلز فیدلسون، اچ. ریچار نیبور (پسر) و پری میلر [Vernon Lewis Parrington. Charles Feidelson, Jr. H. Richard Niebuhr, Perry Miller] را ببینید.
9. Pilgrim Fathers؛ ساکنان اولیه ی پلیمت در دوران استعماری در آمریکا.-م.
10. مفاهیم التفات آشکار الهی [Manifest divine favor] و بسط و توسعه ی نژادی قلمروی ایالات متحده، عوامل مهمی هستند که اغلب تفکر سیاسی و دیپلماتیک آمریکایی ها در برخورد با بومیان و رابطه با دیگر کشورها را تحت تأثیر قرار می داد.
11. جان کاتن، وعده ی خداوند به مستعمره اش، جلد 3، شماره ی 53 (بوستون، ماساچوست: انجمن Old South؛ بدون تاریخ)، صفحه ی عنوان.
12. جان کاتن، وعده ی خداوند به مستعمره اش، جلد 3، شماره ی 53 (بوستون، ماساچوست: انجمن Old South؛ بدون تاریخ)، صفحه ی 5.
13. Cotton Mather
14. کاتن میدر، آثار شکوهمند مسیح در آمریکا، (هارتفورد، کانتیکات: اس. اندروز و سان [S Andrews & Son]، 1855)، جلد 1، صفحه ی 69.
15. John Winthrop
16.جان وینتراپ، «نتایج ایجاد مستعمره در نیوانگلند»، Old South Leaflets، جلد2، شماره ی 50 صفحه ی 10.
17. Roger Williams
18. روجر ویلیامز، نامه های روجر ویلیامز به وینتراپ، Old South Leaflets، جلد 3، شماره ی 54 (بوستون، ماساچوست: انجمن Old South، بدون تاریخ)، صفحه ی 4.
19. Increase Mather.
20. Days of Midian
21. اینکریز میدر، رواج دعا، تاریخ ابتدایی نیوانگلند (آلبانی، نیویورک: جی مانسل، 1864)، صفحه ی 255.
22. Nehemiah
23. میدر، آثار شکوهمند مسیح در آمریکا، جلد 1، صفحه ی 131.
24. Savannah
25. جرج واشینگتن، سخنرانی های واشینگتن خطاب به کلیساها، Old South Leaflets، جلد 3، شماره ی 56، (بوستون، ماساچوست: انجمن Old South، بدون تاریخ)، صفحه ی 15.
26. Perry Miller
27. پری میلر، از پیمان تا احیا، اسمیت و جمیسون، 1961، جلد 1، صفحه ی 325.
28. آلستروم از انتشارات اسمیت و جمیسون، همان، صفحات 1-240.
29. آلستروم از انتشارات اسمیت و جمیسون، همان، صفحات 241.
30. Churches of God؛ عبارتی است که اشاره به تمام فرقه های مسیحی دارد.-م.
31. Salem Community
32. میدر، آثار شکوهمند مسیح در آمریکا، جلد1، صفحه ی 71.
33. میدر، آثار شکوهمند مسیح در آمریکا، جلد1، صفحات 3-71.
34. میدر، آثار شکوهمند مسیح در آمریکا، جلد1، صفحات 12-10، 28.
35. Samuel Worcester
36. ساموئل ورکستر، دو سخنرانی (شهر سالم، ماساچوست: هارون پول [Haron Pool]، 1805)، صفحات 6-5.
37. ساموئل ورکستر، دو سخنرانی (شهر سالم، ماساچوست: هارون پول [Haron Pool]، 1805)، صفحه ی 8.
38. ساموئل ورکستر، دو سخنرانی (شهر سالم، ماساچوست: هارون پول [Haron Pool]، 1805)، صفحه ی 40.
39. Isaac Penington
40.Thomas Greene
41. موضوع زندگی در حکم سفری معنوی از اسارت در گناه تا آزادی در ایمان را در کتب شکایت اسیران (1668) اثر توماس کارلتون [Thomas Carleton] و رابطه ی بازگشت انسان و مصیبت های او از یک اسارت طولانی و غم بار... (لندن، 1677) اثر توماس بیلز ببینید؛ مسافران زیونز [Zyons Travellers]، در این جا بار دیگر آزادی و ایمان راستین به واسطه ی سرزمین مقدس نمادین نشان داده می شود. برای این منابع و منابع دیگر در این حوزه کتاب آمریکایی ها در سرزمین بیگانه اثر مارسیا جی. پانکیک [Marcia J. Pankake] (رساله ی چاپ نشده ی دکترا، دانشگاه مینیسوتا، 1975)، صفحات صفحات 12-9 را مشاهده فرمایید.
42. همان گونه که ورنون ال. پرینگتون [Vernon L. Parrington] تحت عنوان پیوریتن های آسمانی (1720-1620)، صفحه ی 41 نقل کرده است.
43.William Bradford
44. ویلیام بردفورد [William Bradford]، تاریخ مستعمره ی پلیمت، Old South Leaflets، جلد 7، شماره ی 153 (بوستون: بدون تاریخ)، صفحات 13-12.
45. ویلیام بردفورد [William Bradford]، تاریخ مستعمره ی پلیمت، Old South Leaflets، جلد 7، شماره ی 153 (بوستون: بدون تاریخ)، صفحات 14-13.
46. میدر، آثار شکوهمند مسیح در آمریکا، جلد 1، صفحه ی 60.
47. Vernon Parrington
48. پرینگتون، پیوریتن های آسمانی، صفحه ی 32.
49.همان گونه که نیبور در کتاب قلمروی پادشاهی خداوند در آمریکا صفحه ی 48نقل کرده است.
50.H. Richard Nibuhr
51. همان گونه که نیبور در کتاب قلمروی پادشاهی خداوند در آمریکا صفحه ی xiiنقل کرده است.
52. همان گونه که نیبور در کتاب قلمروی پادشاهی خداوند در آمریکا صفحه ی 48نقل کرده است.
53. استیفن اُلین، مجموعه آثار استیفن اُلین، جلد 1(نیویورک: هارپر، 1852)، صفحه ی 61.
54.Stephen Olin
55. استیفن اُلین، مجموعه آثار استیفن اُلین، جلد 1(نیویورک: هارپر، 1852)، صفحه ی 62.
56. نتایج، وینتراپ، صفحه ی 4.
57. اُلین، مجموعه آثار، جلد 1، صفحات 15-114.
58. نتایج، وینتراپ، صفحه ی 1.
59. اُلین، مجموعه آثار، جلد 1، صفحه ی 62.
60.Fredrick Merk
61. فردریک مرک [Fredrick Merk]، بسط و توسعه ی نژادی قلمرو و رسالت در تاریخ آمریکا (نیویورک: آلفرد ای. کناپف، 1963)، صفحه ی 3.
62. ایالات متحد: ملت متعهد به تبلیغ دین، بررسی الهیات در آمریکا، جلد 1، ژانویه ی 1859، صفحات 7-166.

منبع : شعبان، فؤاد؛ (1390)، به خاطر صهیون(سنت یهودی - مسیحی در فرهنگ آمریکایی)، ترجمه یاسر فرحزادی، تهران، نشر ساقی، چاپ اول.